Жетекші: Мақсатов н р. Алматы 2018 «Қазақстан республикасындағы мұрагерлік қҰҚЫҚТЫҢ аспектелері, теориялық ЖӘне тәжірибелік маңызы»

Азаматтық Кодексте мұраны алуға арнайы 60-шы тарауды түгелдей бөлген, яғни, мұрагер мұрадан бас тартпаса, мұрагерлік құқықтан айырылмаса, өсиеттің өкімі жарамсыз деп танылу салдарынан мұрагерлік құқығын жоғалтпаса мұра ашылған уақыттан бастап өзіне тиесілі мұраға немесе оның бір бөлігіне (үлесіне) құқық алады. Мұрагерлік ашылған жер бойынша, алты ай өткен соң нотариус куәлік беруге тиіс. Мұрагер осы алты ай ішінде мұрадан бас тартуға құқылы, ол үшін мұраның ашылатын жерінде нотариусқа арыз беруге тиіс, мұрадан өкіл арқылы да бас тартуға болады, бірақ оның күшін кейін қайтарып алуға болмайды. Мұрагер өзіне тиесілі мұрадағы үлесті басқа адамның пайдасына беруге құқылы, ол адам өсиет қалдырушы мұрадан тиісті емес және мұраның бір бөлігінен немесе шарт қойып бас тартуға жол берілмейді. «Мұраны бөлу мұрагерлердің келісімі бойынша оларға тиесілі үлестерге сәйкес, ал келісімге қол жетпеген кезде сот тәртібімен жүргізіледі».

Азаматтық Кодексте мұраны алуға арнайы 60-шы тарауды түгелдей бөлген, яғни, мұрагер мұрадан бас тартпаса, мұрагерлік құқықтан айырылмаса, өсиеттің өкімі жарамсыз деп танылу салдарынан мұрагерлік құқығын жоғалтпаса мұра ашылған уақыттан бастап өзіне тиесілі мұраға немесе оның бір бөлігіне (үлесіне) құқық алады. Мұрагерлік ашылған жер бойынша, алты ай өткен соң нотариус куәлік беруге тиіс. Мұрагер осы алты ай ішінде мұрадан бас тартуға құқылы, ол үшін мұраның ашылатын жерінде нотариусқа арыз беруге тиіс, мұрадан өкіл арқылы да бас тартуға болады, бірақ оның күшін кейін қайтарып алуға болмайды. Мұрагер өзіне тиесілі мұрадағы үлесті басқа адамның пайдасына беруге құқылы, ол адам өсиет қалдырушы мұрадан тиісті емес және мұраның бір бөлігінен немесе шарт қойып бас тартуға жол берілмейді. «Мұраны бөлу мұрагерлердің келісімі бойынша оларға тиесілі үлестерге сәйкес, ал келісімге қол жетпеген кезде сот тәртібімен жүргізіледі».

2. Мұрагерлік ұғымы, түсінігі

Мұрагерлік – қайтыс болған адамның (мұра иесінің) мүлкінің мұрагерлерге көшуі.

Мұрагерлік құқық қатнастың субъектілері болып мұра қалдырушы және мұрагерлер қатысқан заң бойынша мұрагерлікте мұра қалдырушы және мұрагерлер болып тек жеке тұлғалар болса, өсиет бойынша мұрагерлікте азаматтық құқық қатынасқа қатысушылар жеке тұлғалар, заңды тұлғалар, мемлекет қатысқан.