Жылдарға арналған жергілікті бюджеттің негізі параметрлері жөнінде қысқаша ақпарат

«Астана қаласының 2012-2014 жылдарға арналған бюджеті туралы» Астана қаласы мәслихатының шешімі 2012-2014 жылдарға арналған макроэкономикалық көрсеткіштердің базалық болжамы негізінде қалыптастырылды және «Астана қаласының 2012-2014 жылдарға арналған бюджеті туралы» Астана қаласы мәслихатының 2011 жылғы 7 желтоқсандағы 518/75-IV шешімін іске асыру туралы» Астана қаласы мәслихатының 2011 жылғы 20 желтоқсандағы № 114-68 қаулысымен іске асырылды.

Астана қаласының 2012 жылға арналған түзетілген бюджеті 334 597,5 млн.теңгені құрады, оның ішінде:

- жеке кірістер бойынша түсімдер – 110 130,7 млн теңге;

- РБ-тен трансферттер түсімі – 188 673,2 млн теңге;

- тұрғын үй сатып алуға арналған несиелер – 5 841,3 млн теңге;

- пайдаланылатын бос қалдықтар – 11 642,5 млн теңге;

2012 жылдың бекітілген бюджеті 2012 жылдың түзетілген бюджеті

Астана қаласының бюджеті әлеуметке бағдарланған болып табылады. Астана қаласының түзетілген бюджетінде қала бюджетінің жалпы көлемінен бюджеттік қаражаттың 27,2% (немесе 91 037,7 млн. теңге) әлеуметтік салаға (334 597,5 млн.теңге) берілді.

- жалғыз басты қарттар мен мүгедектерді, сондай-ақ тұрғылықты мекен-жайы жоқ адамдарды елорданың медициналық-әлеуметтік мекемелерінде әлеуметтік оңалту. Медициналық-әлеуметтік мекемелер қызметінің негізгі бағыттары – зейнеткерлерге, мүгедектерге, біреудің күтіміне мұқтаж мүгедектерге, мүмкіндіктері шектеулі балаларға қажеті әлеуметтік-тұрмыстық қызметтер көрсету, мүгедектерді әлеуметтік-тұрмыстық және еңбек оңалтуға бағытталған іс-шараларды жүзеге асыру, үйге жақын қолайлы өмір сүру жағдайын құру, әлеуметтік-тұрмыстық көмек көрсету, мемлекеттік әлеуметтік, медициналық, консультативтік және өзге де көмек көрсету;

- еңбек нарығындағы жағдайды жақсарту, халықтың жұмыспен қамтылуын ұлғайту және жұмыссыздықты қысқарту мақсатында Жұмыспен қамту бағдарламасы шеңберінде шаралар кешені іске асырылуда;

- атаулы әлеуметтік көмек, тұрғын үй көмегі көрсетіледі, 18 жасқа дейінгі балаларға арналған мемлекеттік жәрдемақы беріледі;

- мүгедектерге әлеуметтік көмек көрсетіледі;

- қала бюджетінен жергілікті өкілді органдардың шешімдері бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмектің 20 түрінен артығы көрсетіледі. әлеуметтік көмек тегін қызметтер түрінде (тісті протездеу, санаторлық-емханалық емдеу, мүгедектерді тасымалдау, басылымдарға жазу), ақшалай төлемдер нысанында (қатты отын сатып алуға, мерекелік және мерейтой күндеріне, ЖОО оқу үшін төлеуге жалпы білім беретін мектептердің түлектеріне; ерекше мәртебеге ие адамдарға; қиын өмірлік жағдайға тап болған адамдарға жәрдемақылар) және қалалық жолаушылар көлігі бағдарларында жолақы төлемінен босату түрінде көрсетіледі.

Бұдан басқа, жасөпірімдер арасында құқық бұзушылықты, нашақорлық пен алкоголизмді төмендету іс-шараларын іске асыру мақсатында бюджетте балаларға қосымша білім беруге қаражат қарастырылды, ол балаларды балалар мен жасөспірімдерге арналған спорт мектептерімен, спорт үйірмелерімен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталған. Сондай-ақ, жетім-балаларды мамандандырылған білім ұйымдарында орналастурға қаражат қарастырылды. Сонымен қатар, жастар мен ересек халыққа кәсіптік білім алуы үшін жағдай жасауға қаражат қарастырылды.

Тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемінің ұлғаюы:

- ана мен баланы қорғау қызметіне, сондай-ақ АМСК көрсетуге аса мән берілген Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Жолдауы;

- бекітілген нормативтерге және қызмет көрсетілетін халықтың санын ұлғайтуға сәйкес аумақтық учаскелерді (педиаторлық, терапевтік, акушерлік, фтизиаторлық) ірілендіру;

- 2012 жылдың мемлекеттік тапсырысының күтілетін орындалудан және халықтың өсуінен шыға отыра емделген аурулардың, дәрігерлердің барып тексерулерінің ұлғаюы;

- «Дәрі – дәрмек және бала мен емдік тағамдардың мамандандырылған өнімдері рецепт бойынша тегін берілетін амбулаторлық емдеу кезінде халықтың жеке санаттарының ауру түрлерінің тізбесін бекіту туралы» ҚР ДМ бұйрығына сәйкес Тізбеге халықтың жеке санатын емдеу үшін аса қажетті өмірлік маңызды қымбат препараттар енгізілу есебімен болды.

Тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін көрсетуге бюджетті жоспарлау және есеп – айырысуларды құру кезінде Қазақстан Республикасының нормативтік – құқықтық актілерімен белгіленген қолданыстағы нормативтер, жоспарланған жылға арналған (динамикадағы соңғы бірнеше жылда денсаулық сақтау ұйымдары жұмыстарының көрсеткіштері негізінде анықталынған) және Қазақстан Республикасы бюджеті шығыстарының экономикалық сыныптамасының әрбір ерекшелігі бойынша болжамдық көрсеткіштер қолданылды.

Халыққа медициналық қызмет көрсетуге медициналық тапсырысты 737 651 адам көлемінде орналастыру жоспарлануда, ол келесі тарифтерден тұрады: бекітілген тұрғынға адам басына шаққанда 270 теңге, кеңестік – диагностикалық көмек 201 теңгеден.

Штаттық лауазымдар медициналық ұйымдар мен олардың бөлімшелері жұмыстарының міндеттері мен көлемдері есебімен штаттық нормативтерге, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі бекіткен бұйрықтарға сәйкес анықталынды.

Дәрі – дәрмектік шығындарды есептеу кезінде медикаменттерге, медицина құралдарына, медициналық мәндегі құралдарға, орау құралдарына, сондай-ақ реактивтерге және диагностикалық (зерттеу) қызметтерді жүргізу үшін қажетті шығыс материалдарына, дезинфекциялық құралдарға, рентген түсірілімдері үшін пленкаларға және т.б. шығыстар ескерілді.

Бекітілген «Тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемінің тізбесі туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2136 қаулысына сәйкес көмек көрсететін ұйымдарда, күндізгі стационарда, үйдегі стационарда дәрі – дәрмекпен қамтамасыз ету Негізгі (өмірлік маңызды) дәрі – дәрмектер тізбесі негізінде осы ұйымның басшысы бекіткен дәрі – дәрмектік нысандарға сәйкес іске асырылады.
Мәдениетке, спортқа, туризмге және ақпараттық кеңістікке:

млн.теңге

Атауы	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
Мәдениет, спорт және туризм саласына нақтыланған бюджет	16 277,7	7 881,5	8 229,8
оның ішінде мәдениет және спорт объектілерін салуға және қайта жаңартуға	1 167,9	177,0	189,4

Астана қаласының Мәдениет басқармасы бойынша 2012-2014 жылдарға арналған бюджет халықтың мәдени демалуын және ҚР орналасқан халықтың музыкалық өнерін қамтамасыз ету саласында мемлекеттік саясатты іске асыруға, фестивальді, байқауларды, конкурстарды, жаңа жылдық іс-шараларды, мерейтойлық және естелік күндерін және басқа да мәдени – көпшілік іс-шараларды өткізуге бағытталды. Сондай-ақ, халықтың материалдық және рухани мәдениетінің ескерткіштерін жинауға және сақтауға, тарихи – мәдени мұраларды сақтауды қамтамасыз етуге, материалдық – техникалық базаны нығайтуға және театрландырылған ойын – сауық іс-шараларын, қойылымдарды, спекткальдерді, гастрольдерді ұйымдастыруға бағытталған. Сонымен бірге, жергілікті бюджет қаражаты оқырмандарды әдебиетке тартуға, кітапхана жүйесін тұрақтандыруды қамтамасыз етуге және дамытуға, кітап қорын қалыптастыруға және сақтауға бағытталған.

Астана қаласының Мәдениет басқармасына бағынысты медициналық ұйымдар желісін 23 кітапхана, 4 музей, 6 тетар, 1 Тәуелсіздік сарайы, 1 Бейбітшілік және келісім сарайы, 1 «Қазақстан» орталық киноконцерт залы, 1 Мемлекеттік филармония, 1 Жастар сарайы, 1 Астаналық цирк құрайды.

Астана қаласының Туризм, дене тәрбиесі және спорт басқармасы бойынша 2012-2014 жылдарға арналған бюджет туристік саланы дамыту үшін жағдай жасауға, халықты жүйелі түрде дене тәрбиесі және көпшілік спортпен айналысуға тартуға, спорт резервін және халықаралық санаттағы спортшыларды дайындауға бағытталған.

Спортты дамытудың негізгі стратегиялық бағыттары салауатты өмір салтын қалыптастыру, елордалық спортшылардың бәсекеге қабілеттілігін көтеру, спорт инфрақұрылымын дамыту, Астана қаласының қызмет көрсету және инфрақұрылым жүйесі дамыған халықаралық туристік орталық ретінде қалыптасуы болып табылады.

Халықтың белсенді демалысын ұйымдастыру, салауатты өмір салтын бекіту үшін құрал ретінде дене тәрбиесін және спортты дамыту жөніндегі іс-шаралар, клубтарға олардың Қазақстан Республикасының чемпионаттарында, кубоктық матчтерде, спартакиадаларда және республикалық және халықаралық деңгейдегі өзге де жарыстарда жан-жақты көмек көрсету және қолдау көрсету өзекті болып табылады.

Астана қаласының Туризм, дене тәрбиесі және спорт басқармасына бағынысты ұйымдар желісін 11 балалар – жасөспірімдер мектебі, 1 теннис корты, 1 футбол стадионы, 1 коньки тебу стадионы, 1 олимпиадалық резерв дайындау орталығы, 10 спорт клубы құрайды.

Астана қаласының Энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармасы бойынша 2013-2015 жылдарға арналған бюджет қаланы сумен жабдықтау және су бөлу жүйесінің жұмыс істеуіне бағытталған, бөлінген қаражат Қаныш Сәтпаев атындағы арнаның жұмыс жағдайын қолдауға, сондай-ақ қаланың жауын-шашын науаларын айдауға қарастырылған.

Сонымен бірге, Астана қаласының Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасына, ағымдық бюджет шеңберінде қаражат жолдарды ағымдық жөндеу жүргізуге, әлеуметтік маңызы бар ішкі жол қатынастары бойынша жолаушылар тасымалдауды ұйымдастыруға жоспарланған, елді мекендердегі жол қозғалысы қауіпсіздігі аясында белсенді жаяу жүру жол белгілерін, «Мектеп» ақпараттық қалқандарын, аялдамалық павильондарды, бағдаршам объектілерін орнату, сондай-ақ жол белгілерін салу көзделіп отыр.

Түзетілген бюджет көлемі 288 184,4 млн.теңге немесе бюджетте жүргізілген түзетуге байланысты нақты бюджетпен салыстырғанда 22 253,4 млн.теңгеге ұлғайып отыр.

2012 жылдың 1 жартыжылдығындағы жергілікті бюджет түсімінің атқарылуы 1 кестеде келтірілді.

1 кесте

2012 жылдың 1 жартыжылдығындағы түсімдердің атқарылуы

млн.теңге

2012 жылдың 1 шілдесіндегі жағдай бойынша жоспарланғаны 142 315,6 млн.теңге, қала бюджетіне нақты түскені 145 570,2 млн.теңге немесе 102,3%, оның ішінде:

1. 
   салық түсімдері бойынша – 45 230,4 млн.теңге немесе жоспардағы 40 987,1 млн.теңге сомасының 110,4%, немесе 4 243,3 млн.теңгеге артығымен орындалды. Жоспардағы көрсеткіштерідің негізгі артығымен орындалуы жеке табыс салығы түсімдерінің есебінен – 1 985,0 млн.теңге, әлеуметтік салық – 948,6 млн.теңге және меншік салығы – 909,0 млн.теңге, салық төлеушілерді әкімшілеріндіруді жақсарту нәтижесінде.
   
2. 
   салықтан тыс түсімдер бойынша – 1 158,5 млн.теңге, жоспардағы 94,2 млн.теңге немесе 1 064,2 млн.теңге сомасында артығымен орындалуы айыппұл, өсім, санкция түсімдері, жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің қолданған жазалары есебінен пайда болды – 570,4 млн.теңге және өзге де салықтан тыс түсімдер – 305,5 млн.теңге.
   
3. 
   негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер бойынша – 3 933,6 млн.теңге немесе жоспардағы 5 986,6 млн.теңге сомасына 65,7%, оның ішінде:
   

Азаматтарға пәтер сатудан түскен түсімдерден жоспардың орындалмауы – 2682,0 млн.теңге Тұрғын үй құрылысының мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде іске асырылатын тұрғын үй объектілерінің уақтылы берілмеуіне байланысты болып отыр.

4. 
   трансферттер түсімі бойынша– 95 247,7 млн.теңге немесе жоспарға 100,0%.
   

Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда бірінші жартыжылдықта бюджетке түскен түсім 2 кестеде келтірілді.

млн.теңге

Қала бюджетінің шығыстарына жүргізілген нақты бюджетінде 284 836,7 млн.теңге көзделді. Шығыстардың түзетілген көлемі 307 090,1 млн.теңгені құрады, оның ішінде ағымдағы жылдың 1 шілдесіндегі жағдай бойынша – 151 026,1 млн.теңге, оның пайдаланылғаны 144 409,2 млн.теңге немесе 95,6%.

Бюджет бойынша игерілмеу сомасы 6 617,0 млн.теңге немесе өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 10 853,0 млн.теңгеге төмендеді.

2012 жылдың 1 жартыжылдығында жергілікті атқарушы органдарға 78 571,3 млн.теңге сомасында нысаналы трансферттер бөлінді, оның игерілгені 74 364,6 млн.теңге, немесе 94,6%. (3 кесте)

млн.теңге

2012 жылдың 1 шілдесіндегі жағдай бойынша бюджеттің профициті 4 487,7 млн.теңге сомасында нақты пайда болды.