«Жітіқара аоа» кмк ақылы медициналық қызметтердің көрсетілуі туралы ереже

«Жітіқара АОА» КМК

бас дәрігері

______________________

Д.Б. Эстияров

«__»_____________201__ ж .

«Жітіқара АОА» КМК

ақылы медициналық қызметтердің көрсетілуі туралы

ереже
1. Ақылы медициналық қызметтерді көрсетілуге денсаулық сақтау ұйымдарына құқықты реттейтін, нормативтіі құқықтық актілерге сілтемелер:

Ақылы медициналық қызметтер туралы ереже негізінде әзірленген:

«Денсаулық сақтау ұйымдарында ақылы қызметтер көрсету жағдайлары мен Ережесін бекіту туралы» 2009ж. 30.12. дағы ҚР Үкіметінің № 2299 қаулысы.

«Азаматтардың тегін медициналық көмектің кепілді көлемін алуды қамтамасыз ету Ережелерін бекіту туралы» 2009ж. 19.11. дағы ҚР үкіметінің № 1887 қаулысы.

«Жітіқара АОА» КМК тегін медициналық көмектің кепілді көлемінің тізбесіне кірмейтін, медициналық қызметтер ақылы негізде көрсетіледі, ал дәлірек:

• 
  Тегін медициналық көмектің кепілді көлемінің сыртында азаматтардың (қалауы) бастамасы бойынша медициналық тексеру және емдеу
  
• 
  Жұмысқа, оқуға түсуі үшін азаматтарды медициналық тексеру
  
• 
  18 жастан жоғары бұқараға физиотераптік медициналық көмек
  
• 
  Жітіқара ауданының халқынан тыс, қала сыртындағы халыққа медициналық көмек және зерттеу
  

«Жітіқара АОА» КМК ТМККК шеңберінде келесі медициналық қызметтеркөрсетілуде:

• 
  Алғашқы медициналық - санитарлық көмек: дәрігерге дейінгі.
  

Диагностика: рентгенологиялық диагностика, функционалдық диагностика, ультрадыбыстық диагностика, эндоскопикалық диагностика, зертханалық (жалпы клиникалық зерттеу),

зертханалық (биохимиялық зерттеу), зертханалық

(бактериологиялық зерттеу), зертханалық (серологиялық

зерттеу, зертханалық (цитологиялық зерттеу).

• 
  Медициналық көмек, жоспарлы және шұғыл көрсеткіштері бойынша стационарлық көмек түрінде.
  
• 
  Мамандықтар бойынша ересектер бұқарасына –
  

көрсету: жұқпалы аурулар, массаж, онкология,

оториноларингология,

офтальмология, психиатрия, стоматология (терапевтік,

хирургиялық), жалпы терапия, кардиология, урологиия,

физиотерапия, травмотология, жалпы хирургия, эндокринология, фтизиатрия, акушерлік және гинекология, наркология,

дерматовенерология.

• 
  Мамандықтар бойынша балалар бұқарасына - консультациялық- диагностикалық медициналық көмек көрсету: жұқпалы аурулар, массаж, педиатрия, стоматология (терапевтік, хирургиялық), психиатрия, жалпы хирургия, фтизиатрия, наркология,
  

• 
  Мамандықтар бойынша ересектер бұқарасына стационарлық медициналық көмек көрсету: анестезиология және
  

травмотология, физиотерапия, абдоминалды хирургия, жалпы хирургия, акушерлік және гинекология.

Мамандықтар бойынша ересектер бұқарасына стационарлық

медициналық көмек көрсету: жұқпалы аурулар, физиотерапия,

жалпы хирургия, фтизиатрия, неонатология, педиатрия, массаж,

анестезиология және реаниматология .

• 
  Сараптамалық медициналық қызмет: кәсіптік жарамдылық
  

Дайындық, консервациялау, өңдеу, және қан оның

компоненттерін сақтау: қан және оның компоненттерін

дайындау.

Келесі шарттар кезінде ақылы медициналық қызметтер көрсету

жүзеге асырылады:

• 
  Пациенттердің бастамасымен диагностикалық және емдеу қызметтерін көрсету кезінде, соның ішінде мамандардың жолдамаларынсыз алғашқы медициналық - санитарлық көмек.
  
• 
  Негізге(өмірлік-маңызды)дәрі-дәрмектер Тізіміне қосылмаған дәрі-дәрмектермен емделу кезінде.
  
• 
  ТМККК тізбесіне кірмейтін, қымбат бағалы медициналық зерттеулер жүргізу кезінде
  
• 
  Шетелдіктерге және азаматтығы жоқтарға медициналық көмек көрсету кезінде.
  
• 
  Жұмысқа және оқуға түсу үшін азаматтарды медициналық тексеру кезінде.
  
• 
  Кәсіпорындармен келісім-шарт бойынша медициналық көмек көрсету кезінде, соның ішінде ерікті медициналық сақтандыру бойынша.
  
• 
  Денсаулық сақтау саласында уәкілетті органмен бекітілген, стандарттардан тыс қосымша сервистік қызметтер беру кезінде.
  

Ақылы медициналық қызметтер көрсету кезінде азаматтардың кейбір санаттарына жеңілдіктер беріледі:

Көрсетілген ақылы қызметтер үшін емшаралардың есеп-

қисаптары жүзеге асырылады:

• 
  Фискальды жадысы бар бақылау-кассалық машинасын қолданумен және емделушіге бақылау чекті берумен ұйымның кассасы арқылы қолма-қол ақша төлеу жолымен.
  
• 
  Қолма-қол ақшасыз ұйымның есеп айырысу шотына аудару жолымен.
  

• 
  Қызметкерлердің еңбек ақы төлемі келісім-шарт негізінде жасалады
  

• 
  Стационар кезінде пациенттердің, алған ақылы медициналық қызметтер 2009 жыл 30.12.дағы. №2299 ПП бекітілген, Ережелерге Қосымшаға сәйкес, келісім-шарттармен жасалынады.
  

_____________________               20__ жылғы «__» __________

______________________________________________________,

      (пациенттің Т.А.Ә., жеке басын куәландыратын құжаттардың деректері)

бір тараптан және бұдан әрі Өнім беруші деп аталатын

__________________________________________________________________

                                  (Жарғы, Ереже және т.б)

негізінде әрекет ететін ______________________________________________

_________________________________________________________атынан

(денсаулық сақтау ұйымының толық атауы)

________________________________________________ екінші тараптан (уәкілетті адамның лауазымы, Т.А.Ә.)

төмендегілер жайында осы Шартты (бұдан әрі – Шарт) жасасты:

 

1. Шарттың мәнi

1. 
   Өнім беруші Шартқа ___ қосымшаға сәйкес
   

(медициналық қызметтің түрі мен көлемі)

2. Медициналық қызмет көрсетудің мерзімі _____________

3. Тапсырыс беруші Шартқа ___ қосымшаға сәйкес тарифтер бойынша Өнім берушіге шығындарды өтеуді жүзеге асырады.

4. Шарттың сомасы ____________________ теңгені құрайды.

 

2. Ақылы қызметтер көрсеткені үшін өзара есеп айырысу рәсімi

5. Тапсырыс беруші Өнім беруші ұсынған шотқа сәйкес іс жүзінде көрсетілген медициналық көмектің көлемі бойынша Өнім берушінің қызметтеріне ақы төлеуді жүзеге асырады.

6. Шартты жасасқан сәтте Шарттың жалпы сомасының 50 %-нан aспайтын мөлшерде Өнім берушіге аванс беруге рұқсат етіледі, қалған сома шотты ұсыну бойынша стационардан шыққан сәтте төленеді.

7. Қажет болған кезде іс жүзінде көрсетілген медициналық көмектің көлемі ескеріле отырып, емдеу үрдістерінде шарттың сомасын түзетуге жол беріледі, қосымша сома мен оны төлеу тәсілі пациентпен келісіледі және шартқа қосымша келісім түрінде ресімделеді.

8. Өнім беруші Тапсырыс берушіге қолда бар ақшаны қабылдағанын растайтын құжат (фискалдық чек, кассалық кіріс ордері) береді.

9. Емдеу курсы мерзімінен бұрын тоқтатылған жағдайда (басқа денсаулық сақтау ұйымына ауысқанда, пациенттің жағдайы жақсарғанда, қайтыс болған жағдайда және т.б.) Өнім беруші Тапсырыс берушіге науқастың стационарда болуының белгіленген режимін бұзуына орай мерзімінен бұрын шығару жағдайын қоспағанда, төленген сома мен көрсетілген медициналық көмектің іс жүзіндегі құны арасындағы айырманы төлейді.
3. Тараптардың міндеттерi

10. Өнім беруші:

2) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган рұқсат берген диагнос­тиканың, профилактика мен емдеу әдістерін, сондай-ақ дәрі-дәрмектерді қолдануға;

3) төтенше жағдайлар, әскери жанжалдар мен террористік актілер жағдайларындағы жұмысты қамтамасыз етуге;

4) айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың, сондай-ақ кәсіптік аурулардың алдын алу, оларды диагностикалау мен емдеу жөніндегі іс-шараларды жүргізуге;

5) азаматтарға медициналық көмектің нысандары мен түрлері туралы тегін, жедел және дәйекті ақпарат беруге;

6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілер мен гигиеналық нормативтерді сақтауға;

7) басқа денсаулық сақтау ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасауға және өз қызметіндегі сабақтастықты сақтауға;

8) салауатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды қалыптастыруға;

9) уәкілетті орган мен мемлекеттік статистикаға басшылықты жүзеге асыратын денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілеген нысандар, түрлер бойынша, көлемде, тәртіппен және мерзімдерде бастапқы медициналық құжаттарды жүргізуге, есептерді ұсынуға;

10) инфекциялық аурулар, уланулар, айналадағыларға қауіп төндіретін психикалық және мінез-құлықтың бұзылу (аурулар) жағдайлары туралы – уәкілетті органға, төтенше жағдайлардың медициналық-санитариялық салдарының пайда болу қатері және (немесе) туындауы туралы – төтенше жағдайлар жөніндегі органдарға, жаңа алған жарақаттар, жаралар, криминалдық түсіктер бойынша келіп көрінген адамдар туралы мәліметтерді, айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың жағдайлары туралы ішкі істер органдарына хабарлауды қамтамасыз етуге;

11) пециенттің емдеу нәтижелеріне қанағаттанушылығының ең жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қабылдауға;

12) жүргізіліп жатқан ем шеңберінде осы немесе өзге де қызметтерді көрсетуге арналған жағдайлар болмаған жағдайда, осы қызметті көрсетуді басқа медициналық ұйымда ұйымдастыруға және оған ақы төлеуге;

13) көрсетілген медициналық және сервистік қызметтердің түрлерін көрсете отырып, Тапсырыс берушіге белгіленген мерзімде шот ұсынуға;

14) Тапсырыс берушіге осы Шарттың орындалуына тексеру жүргізу үшін барлық қажетті медициналық және қаржылық құжаттаманы ұсынуға;

15) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

11. Тапсырыс беруші:

2) денсаулық сақтау ұйымдарының қолданыстағы режимін сақтауға;

4) диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті бүкіл ақпаратты дәрігерге хабарлауға, медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;

5) медициналық ұйымның ішкі тәртібінің қағидаларын сақтауға және мүлкіне ұқыпты қарауға, медициналық көмек алу кезінде медицина қызметкерлер құрамымен ынтамақтастықта болуға;

6) диагностика мен емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік пайда болған жағдайларда, өз денсаулығы жай-күйінің өзгерісі туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге;

7) басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын іс-әрекеттер жасамауға;

8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

Осы баптың 3) – 5) тармақшаларында көрсетілген пациенттердің міндеттері науқас балаға стационарда күтім жасауды тікелей жүзеге асыратын ата-анасына немесе өзге де адамдарға қолданылады.

 

4. Тараптардың құқықтары

12. Тапсырыс берушінің:

мемлекеттік медициналық сараптама қорытындыларымен келіспеген жағдайда, тәуелсіз сарапшыларды тарту туралы өтініш жасауға;

дәрігерді немесе медициналық ұйымды алмастыруды таңдауға;

өзінің денсаулығы жағдайы туралы тәуелсіз пікір естуге және консилиум өткізуге;

өзінің кәсіптік ар-намысы мен қадір-қасиетін қорғауға;

14. Өнім беруші ақылы қызметтер көрсету бойынша жол берілген тәртіп бұзушылық жағдайлары үшін (медициналық қызметтерді тиісті көлемде және сапада көрсетпеу, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне кіретін қызметтер үшін азаматтардан ақы алу, нақ сол медициналық қызметті көрсеткені үшін екі рет: пациенттен және бюджет қаражатынан ақы алу) жауапты болады.

15. Тапсырыс беруші Өнім берушіге іс жүзінде көрсетілген медициналық көмектің көлемі үшін шығындарды уақтылы өтемегені үшін жауапты болады.

16. Өнім беруші тарапынан Медициналық көмек көрсету жөніндегі шарт талаптарының бұзылуы Шарттың күшін жоюға және Өнім берушінің Шарт сомасының 0,1% мөлшерінде тұрақсыздық айыбын төлеуіне әкеп соқтыруы мүмкін.

17. Тапсырыс беруші тарапынан Медициналық көмек көрсету жөніндегі шарт талаптарының бұзылуы Шарттың күшін жоюға және Тапсырыс берушінің Шарт сомасының 00,1 % мөлшерінде тұрақсыздық айыбын төлеуіне әкеп соқтыруы мүмкін.
6. Шартты өзгерту, толықтыру және тоқтату

18. Осы Шарттың талаптары тараптардың жазбаша келісімі бойынша өзгертілуі және толықтырылуы мүмкін.

19. Шартты мерзімінен бұрын бұзу ниеті туралы тараптар бір-бірін алдын ала хабардар етуге міндетті.

 
7. Қорытынды ережелер

20. Тараптардың бірде-бірі өздерінің осы Шарт бойынша міндеттемелерін екінші тараптың жазбаша келісімінсіз үшінші тарапқа беруге құқығы жоқ.

21. Осы Шарт бірдей заң күші бар екі данада жасалған, бір данасы –Тапсырыс берушіде, екіншісі Өнім берушіде болады.

22. Осы Шарт тараптар оған қол қойған күнінен бастап күшіне енеді және тараптар осы Шарт бойынша барлық міндеттемелерді орындаған сәтке дейін қолданылады.

 
8. Тараптардың мекен-жайлары мен деректемелері:

Өнім беруші:                         Тапсырыс беруші:

_________________                        ________________

_________________                        ________________

1қосымша

Ақылы медициналық қызметтер көрсетуді білікті мамандар

жүзеге асырады :

№ |	Т .А . Ә	Лауазымы	Білімі	Санаты	Жұмыс өтілі
1	Муллабаева Рамиля Раульевна	Дәрігер - тіс дәрігері - хирург	Қарағаны мед институты,1990 ж .		22
2	Каибжанова Сара Кайдаровна	Дәрігер - офтальмолог	Қарағанды мед институт,1986 ж .		18
3	Тлеуова Гульсара Садировна	Дәрігер - кардиолог	Алматы мем мед. Институт,1976 ж		36
4	Ондаганов Жолдыгали Давлетович	Дәрігер - дерматовенеролог	Ақтөбе мед институт,1979 ж .		33
5	Оразова Каниша Кожакановна	Дәрігер - тіс дәрігері	Алматы мем мед Институт, 1977 ж .		35
6	Утенова Гульсум Курмашевна	Дәрігер - рентгенолог	Целиноград мед институт,1984 ж		20
7	Салыков Бахыт Рахимжанович	ЛОР - дәрігер	Ақтөбе мем мед институт,1982 ж		30
8	Остроумов Игорь Николаевич	УДЗ мен эндокөшірменің дәрігері	Қарағанды мед институт ,1983 ж .		29
9	Купабаева Малика Бигайдаровна	Дәрігер - лаборант лаборатория биохим .	Қарағанды мед институт ,1984 ж	екінші дәрігер – лаборант 2011 ж	28
10	Жумабаев Курмангали Шуюншалинович	Дәрігерлік тексеру кабинет дәрігері	Қарағанды ММИ ,1979 ж		30
11	Уткина Татьяна Сергеевна	Дәрігер - хирург	Ақтөбе Мед академия,2006 ж .		7
12	Туебаева София Мухтаровна	Уч . дәрігер - психиатр	Қарағанды мед институт ,1975 ж .		37
13	Альмухамедова Зарина Расимовна	Емхананың акушерөгинеколог дәрігері	Қарағанды мед институт ,2010 ж		2
14	Умудов Тогрул Алимамед-Оглы	Дәрігер - хирург	Семей мед.академиясы		2
15	Божко Мария Федоровна	Зертханашы - рентгенолог	Мед училище ,1980 ж.		20 жылдан астам
16	Быкова Ирина Федоровна	Медрегистратор флюоротеки	Мед. училище ,1984 ж .		28
17	Грошева Галина Ивановна	Емшара бөлмесінің мейірбикесі	Мед училище ,1988 ж .	екінші, 2012 ж.	15
18	Молдашпаева Аманкыз Мурзалиновна	Көз дәрігері қабылдауы мейірбикесі	Мед училище,1988 ж.		16
19	Дробот Елена Владимировна	Зертханашы	Мед училище,1985 ж.	Бірінші 2012 ж.	27
20	Грибук Алла Петровна	Қарау бөлмесінің акушеркасы	Мед училище,1978 ж.	Бірінші 2010 ж.	34
21	Воробкало Денис Иванович	Зертханашы - рентгенолог	Мед училище,1998 ж.		14
22	Исмаилова Сания Бимурзаевна	Зертханашы	Мед училище,1986 ж.		26
23	Куянбаева Жанылсын Какимжановна	ЭКГ - кабинет мед бикеші	Мед училище,1980 ж.	Ең жақсы 2011ж.	32
24	Кузьменко Лидия Валентиновна	УЗИ - кабинет мед бикеші	Мед училище,1982 ж.		30
25	Лубинец Лидия Михайловна	Зертханашы	Мед училище,1980 ж.	Бірінші 2012 ж.	32
26	Оленина Галина Ивановна	Массаж бөлмесі мейірбикесі	Мед училище,1974 ж.		20 жылдан астам
27	Кулманова Нагима Муратовна	Аға зертханашы	Мед училище,1985 ж.	Екінші 2008 ж.	25
28	Турсунова Гульбаршин Туремуратовна	Зертханашы	Мед училище,1993 ж.		19
29	Курманова Асия Мурзабаевна	Физиокабинеттің мейірбикесі	Мед училище,1993ж.	Екінші 2011 ж.	18
30	Чернова Валентина Васильевна	Тері қан тамырлары бөлмесінің мейірбикесі	Мед училище,1984 ж.	Бірінші	28
31	Майер Светлана Джагангировна	Хирургиялық бөлменің мейірбикесі	Мед училище,1997 ж.		15
32	Шаповалова Юлия Евгеньевна	Зертханашы	Мед училище,1985 ж.		15
33	Попкова Надежда Ивановна	Жас өспірімдер бөлмесінің мейірбикесі	Мед училище,1984 ж.		28
34	Бегалинова Нурслу Акбергеновна	Лаборант	Мед училище,1983 ж.		28
35	Искакова Ирина Петровна	Стоматология бөлмесі мейірбикесі	Мед училище,1991ж.		19
36	Приемская Ирина Николаевна	Стоматология кабинет мед бикеші	Мед училище,1993 ж.		19
37	Касенбекова Гульсум Кикишевна	Зертханашы	Мед училище ,1984 ж.	Екінші 2012 ж.	28
38	Кляузер Алла Константиновна	Дәрігерлік тексеру бөлмесінің зертханашысы	Мед училище,1987 ж.	Екінші 2008 ж.	20 жылдан астам
39	Мартынюк Нина Николаевна	Дәрігерлік тексеру бөлмесінің мейірбикесі	Мед училище,1982 ж.л		20 жылдан астам
40	Колесникова Оксана Викторовна	Зертханашы	Мед училище,,1992 ж.л	Екінші 2012 ж.	14
41	Шахрай Лариса Николаевна	Нарколог бөлмесінің мейір бикесі	Мед училище,,1984 ж.	Бірінші, 2012 ж.	28
42	Уралбаева Мария Жаксыбаевна	Психиатр қабылдауының мейір бикесі	Мед училище,,1985 ж.	Бірінші	27
43	Журавлева Любовь Викторовна	Емхана мейір бикесі	Мед училище,,1978		34

2 қосымша

• 
  Офтальмолог дәрігер, мейірбике – сағат 12.00 ден сағат 14.00 ге дейін
  
• 
  Отоларинголог дәрігер, мейірбике – сағат 12.00 ден сағат 14.00 ге дейін
  
• 
  Дерматовенеролог дәрігер – сағат 12.00 ден сағат 14.00 ге дейін
  
• 
  Хирург дәріге, меірбике – сағат 12.00 ден сағат 14.00 ге дейін
  
• 
  Онколог дәрігер – сағат 12.00 ден сағат 14.00 ге дейін
  
• 
  УЗД және ФГДС дәрігері– сағат 15.00 ден сағат 17.00 ге дейін
  
• 
  Флюорография дәрігері, рентген бөлмесі – сағат 13.00 ден сағат 15.00 ге дейін
  
• 
  Дәрігерлік қарау бөлмесі – сағат 8.00 ден сағат 17.00 ге дейін
  
• 
  Тіс дәрігері – хирург, терпевт – сағат 11.00 ден сағат 12.00 ге дейін
  
• 
  Зертханалар (клиникалық, серологиялық, биохимиялық) – сағат 8.00 ден сағат 10.00 ге дейін.
  

• 
  УДЗ, ФГДС бөлмесі – сағат 15.00 ден сағат 17.00 ге дейін
  
• 
  Флюорография және рентген бөлмесі – сағат 13.00 ден сағат 15.00 ге дейін
  
• 
  Офтальмолог бөлмесі – сағат 12.00 ден сағат 14.00 ге дейін
  
• 
  Стоматолог бөлмесі – сағат 11.00 ден сағат 12.00 ге дейін
  
• 
  Зертхана – сағат 8.00 ден сағат 10.00 ге дейін
  

3 қосымша

• 
  Ақылы медициналық қызметтер көрсетуші әр маманда, ақылы қызметтердің есеп журналдары.
  
• 
  Амбулаториялық науқастың медициналық картасы (025/у нысаны) - егер алдын алу қарау, онда алдын алу қарау парағы жапсырылады, жүктілердің және жаңа босанған әйелдердің жеке картасы (111/у нысаны), стационарлық науқастың медициналық картасы (003/у нысаны ), сырқатнама ( 096/у нысаны ), дәрігерлік тағайындаулар парағы (004/1у нысаны) – қалаулары бойынша қызмет көрсету - ақылы негізде қызмет көрсету туралы медициналық құжаттамалар көрсетілуімен пациенттен қолхат алынады.
  
• 
  Ақылы медициналық қызметтердің көрсетілуі жөніндегі статистикалық есеп, медициналық көмектің кепілдендірілген және жалпы көлемі бойынша келушілердің мамандардағы күнделіктерін тексеру жолымен ұйымдастыру - әдістемелік бөлімі жүргізеді.
  
• 
  Ақылы медициналық қызметтердің көрсетілуі жөніндегі бухгалтерлік есеп қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына және 6010 «Ақылы қызметтер көрсетуден түскен табыс», шотында, 7110 «Ақылы қызметтер көрсетуден шыққан шығыстар» шығыстар шотында есептелетін, есеп саясаты мен шоттардың жұмыс жоспарының негізінде бекітілген «Бухгалтерлік есеп туралы» ҚР заңына сәйкес жүргізіледі.
  
• 
  Ақылы медициналық қызметтердің көрсетілуінен алынған, қаражат Қостанай облысы әкімдігінің Денсаулық сақтау басқармасы ММ бастығы бекіткен, шығыстар сметасы
  

4 қосымша