7. Практикалық сабақтардың мазмұны.
1-тақырып: Тіл білімі ғылымы және оның зерттеу обьектісі.
Жоспар: Тіл білімі салалары, олардың өзара байланысын анықтау. Ішкі, сыртқы лингвистиканы зерттеу. Жалпы тіл білімі және жеке тіл білімі ерекшеліктерін айқындау.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.
Тіл білімінің салаларының әрқайсысына сатылай комплексті талдаудың сызбаларын жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
Семинар сабақтарына дайындалуға әдістемелік нұсқау: Жыл бойы пайдаланатын сөздік, семинар дәптерлерін бастау керек.Сатылай комплексті талдауды жүргізуде басшылыққа сызбалар алынады. Сатылай комплексті талдауды жүргізуде әр сатылардың көрсетілген жүйесін қатаң сақтау керек.
Ескерпе семинар сабақ деп білім мен білікті және дағдыны толықтыра түсу мақсатында жүргізілетін жұмыс түрін айтады. Студент семинар сабақта қаралып отырған мәселелеге көзқарасын білдіруге, оқығандарының ішінен қажетті нысанды таңдап алуға, айтылған әдебиеттерді түгел оқуға міндетті.Сонда ғана семинар сабақ өз мақсатына жетеді
2-тақырып: Тілдің қоғамдық ғылымдар жүйесіндегі орны.
Жоспар: Тіл және қоғам сөздеріне анықтама беру. Тілдің қоғамда атқаратын қызметін анықтау. Тілдің басқа ғылым салаларымен байланысын көрсету.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.
Тіл білімінің ғылымдар жүйесіндегі орнын сурет арқылы көрсет.
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысына схема жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
3-тақырып: Тілдің тарихи дамуы.
Жоспар: Тіл дамуының ішкі және сыртқы факторларын қарастыр. Тілдің шығуы. Ұлт тілдері. Қазіргі қоғамның даму кезеңіндегі әдеби тілдердің жайы туралы әңгіме қозға.
Тапсырма: Тілдің табиғаты – дебат
1.Тіл- алланың сиы.
2. Тіл- еңбектің жемісі.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
Әдістемелік нұсқау: Жақтайтын позицияны нақты дәлелдер арқылы көрсету; айтайын деген ойды нақты дәл етіп жеткізуге дағдылану;
4-тақырып: Дүние жүзі тілдері, олардың жіктелуі.
Жоспар: Дүние жүзі тілдерінің лингвистикалық картасы. Тілдердің генеалогиялық классификациясы. Тілдік семьялар. Тілдерді зерттеудің салыстырмалы-тарихи методы.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.Гениологиялық және типологиялық класификацияны жаттау.
Негізгі әдебиеттер тізімі:1,5,6.
5-тақырып: Тілдің дыбыстық жүйесі.
Жоспар: Тіл білімінің фонетика саласы мен негізгі заңдылықтарын анықта. Дыбыс пен фонеманың өзіндік белгілерін көрсет. Дыбыс пен әріп ерекшеліктері. Дыбыстау мүшелері, қызметі.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.Берілген мәтінге фонетикалық талдау жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
Әдістемелік нұсқау: Фонетикалық талдау мына үлгіде жасалады: мысалы кітабым деген сөзді талдау үлгісі:
К – дауыссыз, қатаң, тіл ортасы, шұғыл.
І – дауысты , жіңішке қысаң, езулік.
Т – дауыссыз, қатаң шұғыл,тіс.
А – дауысты, жуан, ашық, езулік.
Б – дауыссыз, ұяң, ерін, шұғыл.
Ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік.
М – дауыссыз, үнді, мұрын жолды.
6-тақырып: Тіл біліміндегі негізгі фонетикалық құбылыстар.
Жоспар: Тіл біліміндегі негізгі фонетикалық процестер мен заңдылықтар. Дыбыстардың үндесуі мен өзгеруі.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.
Тіл білімінің ғылымдар жүйесіндегі орнын сурет арқылы көрсет.
Тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысына схема жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
7-тақырып: Буын және екпін, олардың түрлері.
Жоспар: Түрлі тілдердегі екпін мен интонацияның ерекшеліктері. Орыс және қазақ тілдеріндегі дыбыс, буын, екпін, интонациялардың ерекшеліктері. Орфоэпия жайлы ұғым.
Тапсырма: Буын және екпін туралы оқып конспект жазу, олардың жасалу жолдарын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.
Буын мен екпіннің жасалу жолдарының ерекшеліктеріне схема жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
8-тақырып: Жазу.
Жоспар: Қоғамның және тілдің дамуындағы жазудың рөлі. Жазудың шығуы мен даму кезеңдері.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады. Жазудың түрлерін қағазға түсіру.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
9-тақырып: Лексикологияның міндеті мен зерттеу нысаны.
Жоспар: Лекикологияның бөлімдері: ономасиология, семасилогия, фразеология, этимология, лексикография.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады.Берілген мәтінге лексикалық талдау жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
10-тақырып: Сөз мағынасы.
Жоспар: Моносемия және полисемия. Сөз мағынасының өзгеру себептері мен ауыс мағынада қолданылуы. Қазақ тіліндегі көп мағыналылық, берілу жолдары.
Тапсырма: Сөздік құрамның стильдік қабаттары. Реферат жаз.
Сөздік құрамның тарихи дамуы. Презентация.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
11-тақырып: Грамматика, оның салалары мен түрлері.
Жоспар: Грамматиканың қарастыратын мәселелері. (Гр. единица, гр.категория және формалар).Грамматиканың түрлері(тарихи,синхрониялық, салыстырмалы).Грамма-қ тәсілдер туралы түсінік. Аффиксация, ішкі флексия, қосарлану, бірігу тәсілдері. Сөздердің орын тәртібі – грамматикалық тәсілдердің бірі. Екпін мен интонация тәсілдері.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады. Берілген сөйлемге грамматикалық талдау жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
Әдістемелік нұсқау: Граммтикалық талдау мына үлгіде жасалады: берілген сөйлемдегі сөздердің, сөз тіркестерінің лексикалық мағынасымен қатар, грамматикалық мағынасын, грамматикалық формасын, граммтикалық тәсілін көрсету. Мысалы: оқып жүр – лек. мағынасы –қимыл, грам. мағынасы- шақтық, жақтық, грам. формасы –ып көсемше және нольдік, грам. тәсілі – аналетикалық.
12-тақырып: Тілдің грамматикалық құрылысы.
Жоспар: Сөздің морфологиялық құрылымы. Түбір морфема мен негіз. Аффикстік морфема және олардың түрлері.Грамматикалық форма және сөз формалары туралы түсінік. Сөздің синтетикалық формалары. Сөздің аналитикалық формалары. Сөздің синтетика – аналитикалық формалары.
13-тақырып: Сөз таптары.
Жоспар: Сөз таптары мен олардың классификациясы. Сөз таптарының шығуы мен дамуы.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады. Берілген сөйлемді сөз таптарына қарай талдау жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
Әдістемелік нұсқау: сөздерді сөз таптарына былай талдау жасайды: сөз қай сөз табы екенін анықтап, одан кейін, біріншіден,мағыналық түрін, екіншіден, құрамын ажыратамыз.
14-тақырып: Сөйлем мен сөз тіркесі.
Жоспар: Сөз тіркесі жайлы ұғым. Сөздердің байланысу амалдары мен формалары. Қиысу. Матасу. Меңгеру. Қабысу. Жанасу.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады. Берілген сөйлемді сөз таптарына қарай талдау жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
15-тақырып: Сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылысына қарай жіктеу.
Жоспар: Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем. Үйірлі мүшелер. Төл сөздер, ерекшеліктері.
Тапсырма: Термин сөздерді сөздікке жазу, олардың мағынасын түсіндіру. Әрбір сұрақтың жазбаша жауабы болу керек. Барлық сұрақ ауызша сұралады. Берілген сөйлемді сөз таптарына қарай талдау жаса.
Әдебиеттер тізімі:1,5,6.
8. Өздік жұмыс тапсырмалары.
1. Тақырыбы: Тіл білімі ғылымы және оның зерттеу обьектісі.
Тапсырма:
-
Конспекті жаз.
-
Аталған тақырыпта жазылған монографиялық еңбектерді оқы.
-
Тілге қатысты жаңалықтарда айтылып жүрген мәліметтерді жинақта
2. Тақырыбы: Тілдің қоғамдық ғылымдар жүйесіндегі орны.
Тапсырма:
-
Баяндама жаз.
-
Ғылымның дамуымен енген жаңа сөздерді теріп жаз.
-
Белгілі бір ғылым саласы бойынша ауызша әңгіме айт.
3. Тақырыбы: Тілдің тарихи дамуы.
Тапсырма:
-
Реферат жаз.
-
Дөңгелек үстел өткіз
4. Тақырыбы: Дүние жүзі тілдері, олардың жіктелуі.
Тапсырма:
-
Ауызша баянда.
-
Осы тақырыпта іскери кездесу өткіз.
5. Тақырыбы: Тілдің дыбыстық жүйесі.
Тапсырма:
-
Конспектілеп, бянда.
-
Аталған тақырыпта жазылған еңбектерге сараптама жүргіз.
6. Тақырыбы: Тіл біліміндегі негізгі фонетикалық құбылыстар.
Тапсырма:
-
Сұрақ-жауап.
-
Он сөзге фонетикалық талдау жаса.
7. Тақырыбы: Буын және екпін, олардың түрлері.
Тапсырма:
-
Мысал келтір.
-
Талдау жаса.
8. Тақырыбы: Жазу.
Тапсырма:
-
Тақырыбында реферат жаз.
-
Басқа ұлт өкілдерінің тілі туралы зерттеу жаса.
9. Тақырып: Лексикологияның міндеті мен зерттеу нысаны.
Тапсырма:
-
Слайд жаса.
-
Сөйлемдерге лексикалық талдау жаса.
10. Тақырып: Сөз мағынасы.
Тапсырма:
11. Тақырып: Грамматика, оның салалары мен түрлері.
Тапсырма:
-
Жазбаша және ауызша тапсыру.
-
Грамматикалық жарыс ұйымдастыр
12. Тақырып: Сөздің морфологиялық құрылымы.
Тапсырма:
-
10 сөйлемге морф.талдау жаса.
-
Морфология ғылымы жайында зерттеу жаса.
13. Тақырып: Сөз таптарының шығуы мен дамуы.
Тапсырма:
-
Жазба жаз.
-
Сөз таптарына қатысты ойдан ертегі құр.
Оқу бағдарламасының күрделі сұрақтары
14. Тақырып: Сөздердің байланысу амалдары мен формалары.
Тапсырма:
-
Тест сұрақтарын құр.
-
Сөздердің байланысуына мысалдар құра.
15. Тақырып: Сөйлем түрлері.
Тапсырма:
9.СОӨЖ кеңеснамаларының кестесі
(СОӨЖ СӨЖ-дың 25%-ын құрайды)
№
|
Сабақ түрлері
|
Дүйсенбі
|
сейсенбі
|
Сәрсенбі
|
бейсенбі
|
жұма
|
сенбі
|
1.
|
Дәріс сұрақтары бойынша кеңестер
|
15.50-16.40
|
|
|
|
|
|
2.
|
Тәжірибе сабақтарының сұрақтары бойынша кеңестер
|
|
15.50-16.40
|
|
|
15.50-16.40
|
|
3.
|
СӨЖ сұрақтары бойынша кеңестер
|
|
|
|
16.55-17.45
|
|
|
4.
|
Тест сұрақтары бойынша кеңестер
|
|
|
14.45-15.35
|
|
|
|
10. Студенттің білімін тексеру кестесі
Дәріс пен тәжірибелік сабақтарға қатысу 0-100 балл бағаланады
Пән бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру кестесі
№
|
Жұмыс түрлері
|
Тапсырманың тақырыбы, мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиет
|
Орындалу мерзімі
|
Бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі
|
1
|
Коллоквиум
|
Ойлау жүйесі мен тілдік бірліктердің қарым-қатынасы туралы. Тіл мен ойлаудың шығуы мен дамуы.
|
Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, Санат, 2010
|
2-апта
|
реферат
|
4-ші жұма
|
2
|
Реферат
|
Пиджин тілі лексикасы және креоль тілінің кейбір ерекшеліктері туралы
|
Хасенов Ә. Тіл біліміне кіріспе. Алматы, 2011
|
3-апта
|
конспектілеу
|
5-шы жұма
|
3
|
Межелік бақылау
|
Тарихи сөздер, архаизм, диалектілік лексика, кәсіби сөздер, әлеуметтік лексика түрлері.
|
Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімі туралы зерттеулер. Алма-Ата, Ғылым, 2011
|
5-апта
|
мысалдар теру, тілдік талдау жасау
|
8-шы жұма
|
4
|
Реферат
|
Жалпыхалықтық тілдің де, әдеби тілдің де нормасының негізі – тілдік жүйе. Норма тілдік жүйеде бар тұлғалардың қызметінде, тілді қолдану тәжірибесінде орныққан, заңға, дәстүрге айналған, іріктеліп екшелеген, тілдік қауым қабылдаған, жалпыхалықтық, әлеуметтік мәнге ие болған жиынтығы.
|
Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімі туралы зерттеулер. Алма-Ата, Ғылым, 2011
|
9-апта
|
конспектілеу
|
11-ші жұма
|
5
|
Эссе
|
Ежелгі заман ойшылдарының тілді әлеуметтік туынды деп санаған пікірлері, дыбыс тілінің қайдан, қалай пайда болғандығына байланысты айтқан тұжырымдары
|
Қордабев Т. Қазақ тіл білімінің мәселелері Алматы, Рауан, 1991.
|
7-апта
|
сұрақ-жауап,
конспектілеу
|
14-ші жұма
|
6
|
Межелік бақылау
|
Фонема ұғымы. Дыбыс және фонема. Фонеманың қызметі. Фонеманың мағына ажыратқыштық сипаты. Фонеманың қызметі.
|
Қордабаев Т. Жалпы тіл білімі. Алматы, Мектеп, 1983.
|
8-апта
|
конспектілеу
|
15-ші жұма
|
Достарыңызбен бөлісу: |