ЖҰмыс бағдарламасы химия пәнінен 050717- жылуэнергетика мамандығының студенттеріне арналған. Павлодар
жүктеу/скачать 341.18 Kb.
|
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Химия және химиялық технологиялар кафедрасы ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ Химия пәнінен 050717- Жылуэнергетика мамандығының студенттеріне арналған. Павлодар
Мемлекеттік жалпыға міндетті Нысан мамандықтың білім стандарты ПМУ ҰС Н 7.18.3/31 мен типтік бағдарлама негізінде әзірленген пәннің оқу жұмыс бағдарламасына бекіту парағы
ОІ жөніндегі проректор _____________Пфейфер Н.Э. 200_ж. «___» ____________ Құрастырушы: аға оқытушы________________Оралтаева А.С. Химия және химиялық технологиялар кафедрасы Химия пәні бойынша 050917- Жылуэнергетика мамандығының студенттеріне арналған. ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ Оқу жұмыс бағдарламасы мемлекеттік жалпыға міндетті мамандық стандарты 3.08.343-2006 ҚР МЖМБС және типтік бағдарлама негізінде әзірленген. Химия пәнінің типтік бағдарламасы РОӘК 2006 жылдың 22 маусымында бекітілген. Кафедра отырысында ұсынылған «___» ________ 200_ж хаттама № ___ Кафедра меңгерушісі _________ Жапаргазинова К.Х. «___» ________ 200_ж ХТжЖ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған «___» _______ 200_ж хаттама № __ ОӘҚ төрайымы__________ Буркитбаева У.Д. «___» ________ 200_ж КЕЛІСІЛДІ ХТжЖ деканы ______________ Ахметов К.К. «____» _________ 200_ж ЖжӘҚБ ҚҰПТАЛҒАН ЖБ және ӘҚебастығы_____________Варакута А.А. «____» ______200_ ж Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған «____» ______ 200_ж. хаттама №__ 4 Пәннің мазмұны
1 Пәннің мақсаты мен міндеттері: Химия пәннің негізгі мақсаты: студенттердің диалектикалық- материалистік көзқарасын қалыптастырудың тәрбиелік және даму деңгейін шындау оның химиялық ойлау қабілетін арттыру, нақты іс жұзінде химияның заңдарын қолдану жолдарымен және қазіргі техникадағы қолданылатын процестермен байланыстыру, сондай-ақ, студенттерді техникалық материалдардың қасиеттерімен таңыстыру мен тығыз байланысты. Химия пәннің оқытудың негізгі міндеттері: студенттермен қазіргі заманғы химиялық ғылымдарға қол жеткізу және білімнің дамуы мен химиядан алған білімдерін өздерінің кәсіптік іс-әрекеттерінде қолдану мүмкіндіктері; Білу керек: негізгі анықтамалар мен химия заңдары, органикалық емес біріктірулер заңдары, атомдардың құрылысы мен химиялық элементтердің системалары, химиялық процестердің жалпы заңдылықтары, химиялық термодинамика, химиялық кинетика, химиялық тепе-теңдік, негізгі түсініктер мен заңдар, тотығу-тотықсыздану реакциялар, электрхимиялық процестер ; Істеп білу керек: теориялық және есептік сипаттамалардағы химиялық есептерді шешу; арнайы және анықтамалық әдебиеттерді қолдану; техниканы меңгеру және алынған эксперименттер негізінде химиялық есептемелер. 2 Пререквизиттер: Химияны ойдағыдай меңгеру үшін студенттер жалпы толық физика курсын (әсіресе атом құрылысы, электр құрылыстары, молекулалық физика, кванттық физика түсініктері) жете білу қажет. 3 Постреквизиттер: Судың және отынның технологиясы. 4.2 Пәннің тақырыпты мазмұны 1.1 Кіріспе Химия ғылымы. Материя және қозғалыс туралы түсінік.Химияның жаратылыстану ғылымдарының жүйесіндегі орны.Өнеркәсіптік өндірісті химияландыру. Химияның табиғаттану мен техника дамуындағы маңызы, оның жылуэнергетика саласында қолданылуы. 1.2 Атом- молекулалық ілімінің негіздері. Химияның негізгі түсініктері: атом, молекула, жай зат, химиялық қосылыс. Химиялық элемент. Изотоптар. Атомдық және элементтік массалар.Молекулалық масса. Моль, молярлық масса. Атом- молекулалық ілімнің негізгі заңдары. Заттар массасының сақталу заңы, еселі қатынастар заңы, құрам тұрактылық заңы, көлемдік қатынастар заңы, Авогадро заңы. Құрамы тұрақты және ауыспалы қосылыстар. Химиялық жүйе туралы ұғым және оның сипаттап жазу әдістері.Фаза, компонент. Гомогенді және гетерогенді жүйелер. Газ жүйелері. Газ заңдары.Идеалды газ. Газ тұрақтысы. Менделеев-Клапейрон теңдеуі.Қоспадағы газдың парциалды қысымы. Газдардың салыстырмалы тығыздығы. Сұйық жүйелер. Ерітінділер.Ерітіндідегі зат күйі. Қатты жүйелер. Кристалдар, аморфты денелер және шынылар.Кристалдық тор туралы ұғым. Қатты ерітінділер. Бейстехиометриялық қосылыстар. 1.3 Атом құрылысы және периодтық заң Атом құрылысының қазіргі теориясының эксперименталдік негізі. Ядро және электрон қауызы. Атомның планетарлық моделі және Бор постулаттары Моделдің қарама қайшылықтары. Микробөлшектер табиғаттарындағы дуализм. Элементарлы бөлшектің толқындық табиғаты. Де Бройль теңдеуі, Гейзенбергтің анықталмағыштық принципі. Сутек атомы. Атомның квант-механикалық моделі. Бірэлектронды атом Шредингердің толкындық теңдеуі.Кванттық сандар, олардың өзгеру шектері.Толқындық функция және атомдағы электрондық тығыздық, s, p, d, f Атомдық орбиталдар түрлері. Көпэлектронды атом. Электронаралық тебіліс және оны есепке алу. Жеке электронға әсер ететін эффективті заряд. Атомдардың электрон қаыузын толтыру. Паули принципі. Хунд ережесі.Клечковский ережесі. Электрон қаыузының құрылысының периодтылығы. Электрондардың орбиталді энергиялары. Иондану потенциалдары және периодтық жүйедегі элементтердің орналасуына байланысты атомдардың электрон тартқыштығы. Элементтердің электротерістігі. Периодтық заңның мазмұны.Периодтық заңның қазіргі интерпретациясы. Периодтық кестенің варианттары.Толық және толық емес электрондық аналогтар. Периодтық жүйедегі элементтердің маңызды қасиеттерінің топ және период бойынша өзгеруі.
Атомдардың әрекеттесуі. Химиялық байланыстар түзілуінің себептері. Химиялық байланыстар табиғаты. Сутек молекуласы және оны сипаттап жазу әдістері. Валенттік байланыс(ВБ) жәнемолекулалық орбиталдар(МО) әдістері.Атомдық орбиталдардың бүркесу қөабілеттіліктері және σ-,π- байланыстар. Байланыс реті. Химиялық байланыстар сипаттамалары – энергиясы, ұзындығы. ВБ әдісі және орбиталдардың гибридтенуі. Атомның валенттік күйі. Көпатомды молекулалардағы коваленттік байланыс. Донорлы- акцепторлы әрекеттесу. Химиялық коваленттік байланыстың бағытталуы және қанымдылығы. Валенттік қауыздағы электрон жұптарының тебісу теориясы және молекулалардың кеңістіктегі құрылысы. Химиялық байланыс және кристалдар типтері. Металдар, шалаөткізгіштер және диэлектриктердегі байланыс. Кристалдық торлардың ақаулары. Қатты ерітінділер. Иондық байланыс. Кристалдық тордағы иондардың әрекеттесуі. Металдық байланыс. Сутектік байланыс. Молекулааралық әрекеттесу. Ван-дер-Ваальс күштері. Дисперсиялық, диполь-дипольді және молекулааралық әрекеттесулің басқа да түрлері.
Вернердің координациялық теориясының негізгі қағидалары. Комплексті қосылыстардың құрылымы. Негізгі түсініктер; орталық ион, лиганд, комплексті бөлшек, сыртқы сфералық ион, координациялық сан, дентаттылық. Комплексті қосылыстардың классификациясы және номенклатурасы. Комплексті қосылыстардың түзілуінің донорлы-акцепторлы механизмі. Комплексті қосылыстардың сулы ерітінділеріндегі диссоциациясы. Комплексті қосылыстардың тұрақсыздық және тұрақтылық константалары. Комплексті қосылыстар изомериясы. Комплексті қосылыстардың табиғатта және техникадағы маңызы. 1.6 Химиялық процестердің энергетикасы. Химиялық термодинамика. Химиялық реакциялардың энергетикалық сипаттамалары. Интенсивтік және экстенсивтік параметрлер. Термодинамиканың бірінші бастамасы. Химиялық процестердегі энергияның және жұмыстың айналуы. Термохимия. Энтальпия туралы ұғым. Эндо- экзотермиялық реакциялар. Гесс заңы. Стандартты күй және зат түзілуінің стандартты энтальпиясы. Реакциялардың жылу эффектілерін есептеу. Термодинамиканың екінші бастамасы. Энтропия туралы ұғым. Фазалы және химиялық айналулар кезіндегі энтропияның өзгеруі.Реакциялардың өздігінен жұру мүмкіншілігіне сипаттама тәрізді тұйықталған жүйедегі энтропияның максимумге ұмтылуы.Химиялық реакциялардағы энтропия өзгерісінің таңбасын бағалау. Гиббс энергиясы. Жабык жүйелердегі процестің өздігінен жүру мүмкіншілігінің термодинамикалық критериі ретіндегі Гиббс энергиясының азаюы. Реакциядағы Гиббс энергиясының стандартты өзгеруі. Гиббс энергиясының өзгеруінің температураға, қысымға және әрекеттесуші заттардың концентрациясына тәуелділігі. 1.7 Химиялық кинетика Кинетика және химиялық реакциялардың механизмі. Химиялық реакциялардың жылдамдығы және оған әсер ететін факторлар. Реакцияның жылдамдығына реагенттер концентрацияларының әсері. Реакцияның кинетикалық теңдеуі. Реакция реттілігі. Вант-Гофф ережесі. Реакция жылдамдығының тұрақтысы және оның температураға тәуелділігі Активтену энергиясы. Аррениус теңдеуі. Реакцияның энергетикалық диаграммасы. Реакция механизмі туралы ұғым. Реакцияның молекулалығы. Катализ және катализаторлар. Гомогенді және гетерогенді катализ. Ингибиторлар. Химиялық тепе-теңдік. Қайтымды және қайтымсыз химиялық реакциялар. Химиялық тепе-теңдікті сипаттаудағы кинетикалық және термодинамикалық тәсілдер. Химиялық тепе-теңдіктің тұрақтысы және оны өрнектеудің тәсілдері. Химиялық тепе-теңдіктің тұрақтысының Гиббс энергичсының стандартты өзгеруімен байланысы. Химиялық тепе-теңдіктің жағдайлардың өзгеруіне орай ығысуы. Ле-Шателье принципі. 1.8 Ерітінділердің жалпы қасиеттері Гомогенді көпкомпоненті жүйелер – ерітінділер. Сұйық ерітінділер.Еріткіш және еритін зат. Ерігіштік. Еру жылуы.Ерітінділердің концентрациясын көрсету жолдары. Қаныққан, қанықпаған, аса қаныққан, сұйытылған және концентрлі ерітінділер. Сольватация, гидратация. Идеалды ерітінді туралы ұғым. Ерітінді үстіндегі қысым және бу құрамы. Генри, Дальтон, Сеченов заңдары. Ерітінділердің коллигативті қасиеттері. Рауль заңы. Осмос және осмостық қысым. Вант-Гофф теңдеуі. Ерітінділердің кристалдануы және қайнауы. Криоскопия және эбуллиоскопия. Изотондық коэффициент. Еріген зат пен ерітіндінің әрекеттесуі. 1.9 Электролит ерітінділеріндегі реакциялар Судың электролиттік диссоциациясы. Судың иондық көбейтіндісі, сутектік көрсеткіш. Электролиттің диссоциациялану дәрежесі мен тұрақтысы. Оствальдтың сұйылту заңы. Ерітінділердің активтілігі және иондық күші туралы ұғым. Электролит ерітінділерінің жылуэнергетикада қолданылуы. Ерігіштік. Ерігіштік көбейтіндісі. Тұнбасы бар ерітіндідегі иондар тепе-теңдігі. Қышқылдар және негіздер. Қышқылдар мен негіздер теориясы. Қышқылдық-негіздік әрекеттесудегі еріткіштің ролі. Тұздардың гидролизі. Гидролиздену тұрақтысы мен дәрежесі. Гидролиздің сатылану сипаты. Қайтымды және қайтымсыз гидролиз. 1.10 Сулы ерітінділердегі тотығу-тотықсыздану реакциялары. Электрондарды тасымалдау реакциялары ретінде тотығу-тотықсыздану процестері. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының түрлері; өзіндік (диспропорционирлеу), молекулааралық және молекула ішіндегі реакциялар.Тотықтырғыштар және тотықсыздандырғыштар. Судың тотығу-тотықсыздану реакцияларына қатысуы. Сулы ерітінділерде жүретін тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құрастыру. Иондық-молекулалық теңдеулерін құрастыру. Иондық-молекулалық жарты реакция әдісі. 1.11 Электрохимиялық процестер Электрохимиялық процестердің жіктелуі. Металдардың электродтық потенциалдары. Гальваникалық элемент. Концентрациялық элемент. Электрқозғауш күші (ЭҚК) және оны өлшеу. Газ электродтары. Сутектік электрод және потенциалдарды есептеудің сутекті нолі. Сутектік және оттектік электродтарының потенциалдарын есептейтін Нернст теңдеуі. Стандартты жағдайлар және жарты реакцияның стандартты потенциалы. Стандартты тотықсыздану потенциалдарының кестелері. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының жүру мүмкіншіліктерінің бағалау үшін кестедегі мәліметтерді пайдалану. Ерітінділердегі тотығу-тотықсыздану тепе-теңдігі. Тотығу-тотықсыздану Потенциалын есептейтін Нернст теңдеуі.Тотықсыздану потенциалының шамасына рН-тың әсері. Концентрациялық және электрохимиялық поляризация. Электролит ерітінділерінің және балқымаларының электролизі.Еритін және ерімейтін анодтармен жүретін электролиз. Фарадей заңдары. Ток бойынша шығым. Электродтық реакциялардың кинетикасы.
Коррозионды процестердің анықтамасы және жіктелуі. Химиялық және электрохимиялық коррозияның механизмі, термодинамикасы және кинетикасы. Қаңғыма тоқтарының әсерінең жүретін коррозия. Коррозиядан қорғайтын әдістер: легирлеу, электрохимиялық қорғау, қорғаныш қаптамалар (металдардан және бейметалдардан),коррозиялық ортанын қасиеттерінің өзгеруі, қаңғыма тоқтармен жүретін коррозиядан қорғау. Коррозия ингибиторлары. 1.13 Металдар химиясы Д.И. Менделеевтің периодтық жүйесінде орналасуына орай металдар қасиеттерінің өзгеру тәуелділігі, р-және ауыспалы d-металдардың қасиеттері. Темір үштігіндегі элементтер химиясы, олардың құймалары және химиялық қосылыстары. Платиналық металдардың химиясы. Металдарды алудың негізгі әдістері. Металдар құймалары мен композиттер. Интерметалдық қосылыстар мен металдардың қатты ерітінділері.
Су молекуласының электрондық құрылысы мен құрылымы.Сұйық және қатты судың құрылымы, сутектік байланыстары. Су күйінің диаграммасы. Судың физикалық және химиядық қасиеттері. Табиғи және ағынды сулардың сипаттамасы, олардың құрамы. Судың кермектілігі, оңы жұмсарту, тұзсыздандыру және зарарлансыздыру әдістері. Отынның жіктелуі. Отынның қайта өндеу және жану өнімдері. Химия және экология. Қоршаған ортаның ластануы. Экологиялық проблемаларды шешудегі химияның ролі. Су және ауа бассейиндерін ластаудан қорғау.
Негізгі түсініктер. Полимерлі материалдарды алу әдістері: полимеризация және поликонденсация реакциялары.Тізбекті және кеңістікті полимерлер. Полимерлер қасиеттерінің олардың құрылысына тәуелділігі.Полимерлердің конструкциялық және электротехникалық материалдар ретінде қолданылуы.
4.5.1 Студенттердің өз бетінше оқып-игеруге арналған тақырыптар: 1.1 Химияның дамуы. Химияның табиғаттану мен техника дамуындағы маңызы, оның жылуэнергетика саласында қолданылуы Ұсынылатын әдебиеттер: [2], 4-18 бет 1.2 Атом-молекула теориясы. Атом және молекула жайындағы түсініктің басталуы. Химияның алғашқы заңдары. Ұсынылатын әдебиеттер: [2], 18-37бет. 1.3 Атомның электрондық құрылымының күрделілігі. Нильс Бор теориясы. Ұсынылатын әдебиеттер: [2], 59- 69 бет, [1], 25-31бет. Атом құрылысы және периодтық заң. Ұсынылатын әдебиеттер: [2], 31-40 бет. 1.4 Химиялық байланыстар және молекулалар құрылысы. Кванттық теория тұрғысынан қарағандағы химиялық байланыс. Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 41-46 бет,[2],109-152 бет.
Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 98-112бет, [2],215-224 бет. 1.8 Электролиттік диссоциация теориясының негізгі қағидалары.Әлсіз және күшті электролиттер. Электролит ерітінділеріндегі иондық реакциялар. Ұсынылатын әдебиеттер: [1],84-91 бет. 1.10 Тұздардың гидролизі. Ұсынылатын әдебиеттер:[2], 294-298 бет. 1.12 Электролиз. Гальвани элементтер. Ұсылынатын әдебиеттер: [1], 92-97 бет,[2],299-310 бет. 1.13 Металдар кұймалары мен композиттер, Интерметалдық қосылыстар. Ұсылынатын әдебиеттер: [8], 139-147 бет. 1.15 Полимерлердің конструкциялық және электротехникалық материалдар ретінде қолданылуы. Ұсылынатын әдебиеттер: [8], 159-167 бет.
Мамандықтың жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме 050717- Жылуэнергетикасы мамандыққа арналған Пәннің атауы - Химия
Кафедра меңгерушісі:______________ Жапаргазинова К.Х. «___» ________ 200_ж хаттама № __ 5 Әдебиеттер тізімі Негізгі әдебиет 1. Аханбаев К.А. Жалпы және анорганикалық химия, А.,"Мектеп",1993 2. Бірімжанов Б.А., Нурахметов Н.Н. Жалпы химия, А.: Ана тілі", 1992ж. 3. Бірімжанов Б.А. Жалпы химия.- А.- Мектеп ,2001. 4. Жапаргазинова К.Х. Химия, лабораториялық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұскаулар, С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2006ж. 5. Шоқыбаев Ж. Анорганикалық және аналитикалық химия, А., "Кайнар", 1992 ж. 6. Даулетов Б.Д., Ильясов Е.Г. Тотығу-тотықсыздану реакциялары және электрохимиялық процестер.- Алматы: АЭЖБИ,2001. 7. Глинка Н.Л. Общая химия, М, "Химия", 1979г. 8. Насиров Р. Жалпы және анорганикалық химия, А.,"Ғылым", 2003 ж. 9. Юсупова А.Б. Химия есептері және оларды шығару әдістері, А., "Мектеп", 1989 ж.
10. Некрасов Б.В. Учебник общей химии, М., "Химия", 1981г 11. Мокрышев А.И. Химия . Конспект лекций Часть 1,2.- Алматы: АЭжБИ, 2003. 12. Краткий справочник физико-химических величин. / Под ред.А.А. Равделя и А.М. Пономаревой.- С.П.: «Иван Федоров»,2003. Оқу жұмыс бағдарламасының келісу беті Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/32 Пәннің оқу жұмыс бағдарламасының келісу беті Химия пәні бойынша 2009-2010 оқу жылдары
Мамандықтың жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме 050717- Жылуэнергетикасы мамандыққа арналған Пәннің атауы - Химия
Кафедра меңгерушісі:______________ Жапаргазинова К.Х. «___» ________ 200_ж хаттама № __ жүктеу/скачать 341.18 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||