Жұмыс оқу бағдарламасының титулдық парағы

КЕЛІСІЛГЕН

ОҮЖжӘҚБ бастығы ____________А. А. Варакута 20__ ж. «___» _______

20__ж. «___»______________ №____ хаттама

Кәсіпорындағы басқару есебінің мақсаты ұйымдардың менеджерлерін жоспарлау, үйлестіру, бақылау, сараптау, шешім қабылдау, ынталандыру басқару функцияларын орындау үшін экономикалық ақпаратпен қамтамасыз ету.

Кәсіпорындардағы басқару есебінің мақсаты негізінде көп жүйелі түрде басқару шешімдерін ұйымдастыру болып табылады. Өнімнің өзіндік құнын және өндіріс шығындарының жекелеген көрсеткіштері қаржылық есептілік үшін қолданылады.

«Кәсіпорындағы басқару есебі» пәннің бағдарламасы дамыған шетел оқу орындарының білім беру жүйесін және бухгалтерлік есеп ұйымдарының халықаралық тәжірибиелерін ескере отырып және де халықаралық қаржылық есеп стандарты мен «Сертификатталған халықаралық кәсіби бухгалтер» бағдарламасы негізінде құрастырылған.

• 
  өндірісті басқару элементі ретінде басқару есебінін пәнін зерттеу;
  
• 
  практикада қолдану үшін шығындар туралы мәлімет дайындаудың практикалық дағды қалыптастыру;
  
• 
  шығындармен нәтижелерді басқару мақсатымен шығындар туралы мәлімет дайындау жүйесін зерттеу.
  

• 
  кәсіпорынның басқару элементі ретінде басқару есебінің мәні;
  
• 
  басқару есебінің обьектісі ретінде нәтижелері және шығындарының мәні жөнінде түсінік болу;
  
• 
  қазіргі заманға сай басқару есебінің негізгі жағдайының теориясы және практикасын;
  
• 
  шығындардың жіктелуінің ерекшеліктері және өнімнің өзіндікқұнын калькуляциялау;
  
• 
  стандарттық және маржиналдық әдіс арқылы кірістер және шығындар туралы есеп берудің қалыптасу реті мен құрылымын;
  
• 
  қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді периодтардағы басқару шешімін қабылдау тәртібін;
  
• 
  залалсыз сараптаманың артықшылықтары мен негізгі халахуалының ептілігін білу;
  
• 
  есептің түрлі бағыттары үшін шығындарды жіктеуге;
  
• 
  қызметтің түрлі бағыттарындағы басқарудың дұрыс шешімін қабылдау, практикалық дағдылануға икемді болу;
  
• 
  өндірістің түрлі салаларындағы өнімдердің өзіндікқұнының есебін шешу;
  
• 
  негізгі және икемді бюджетті әзірлеу;
  
• 
  нақты шығындардың нормативті шығындардан ауытқуын саралау, практикалық машықтарды иемдену қажет.
  

Бұл пәнді игеру студенттердің менеджменттен, маркетингтен, бухгалтерлік есеп приципінен, қаржылық есептен базалық білімнің және дағдының пайда болуын болжайды.Сонымен қатар, халықаралық қаржылық стандартынан білім негізі қажет етіледі.

Шығарушы жұмыс жасау үшін пәнді игеру барысында алған білімдер, дағдылар мен ептілік болашақта керек.

4.1.1 050509 «Қаржы» мамандығы, орта кәсіби, жоғары кәсіби білім негізінде сырттай оқыту формасы

4.2 Пән тақырыптарының мазмұны

Басқару есебіне түсінік. Басқару eceбi бухгалтерлік есебінің жүйесінің элементі peтіндe. Басқару есебінің кағидаттары (ұйым қызметінің үздіксіздігі, бірыңғай жоспарлы-есетік өлшем бiрліктерін қолдану; ұйымның құрылымдық бөлшектер қызметтерінің нәтижелерін бағалау; бюджеттік басқару; ақпараттардың толықтығы мен талданылуы; акпараттың мерзімділігі). Басқару және қаржылық есеп жүйесінің салыстырмалы симаттамасы. Шешім қабылдаудағы баскару есебінің ролі. Басқару үрдісі (менеджмент). Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің ролі. Кәсіби этика. Жауапкершілік орталығы (шығын орталығы, табыс орталығы және инвестиция орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Баскару есебі мен өндірістік есеп арасындағы байланыс.

«Шығындар және шығыстар» туралы түсінік. Шығындар - басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орыны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түciнік.

Қорды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: онімге жұмсалатын шығындар мен кезең шығындары, тікелей және жанама шығындар, өндірілген өнімдер өзіндік құны туралы есеп.

Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: өзгермелі және тұрақты шығын, шартты-өзгермелі және шартты-тұрақты шығындар, аралас шығындар жоғарғы және төменгі нүктелер әдісі, шашыранды әдіс, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және ре.левантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығын, альтернативті шығын (өзгермелі), инкрементті (өсетін және маржиналды шығындар.

Бақылау және жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі: бақыланатын және бақыланбайтьн шығындар. нормативті (стандартты) және нақты шығындар.
3 тақырып. Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру

Шығындарды бөлу және топтастыру. Негізгі өндіріс eсебi. Көмекші өндіріс eceбi. Өз өндірісіндегі жартылай фабрикаттар есебі. Өндірістік шығындар eceбi: материалдар ece6i. Қорлардың өзіндік құнын бағалау. Сапаны жүйелі басқару («сапаның» түсінігін анықтау: сапаны көтеруге кеткен шығын, сапа мен еңбек өнімділігі арасындағы байланыс, қорды басқару моделъдері және альтернативті жүйе, "дәл мерзімде" өндipic. Өндіріс шығындарының eсебі: еңбек ece6i. Еңбек ақы төлеу әдістepi, еңбектің тиімділігін есептеу. Жұмыс күшінің ағымдық коэффициенті. Жанама оқытуды қолдану мен таддау.

Үстеме шытғындардың есебі. Өндіріс бөлімшелері мен өндірістік жауапкершілік орталықтары арасында шығындарды қайта бөлу. Әдістемелерді бөлу мен таңдау базасы. Теңдік жүйесі және қайта бөлу әдісі, шығындарды қадамды қайта бөлу, тікелей әдістерін қолдау аясы мен пайда болуы. Кем және артық шығындардың eceбi.
4 тақырып. Өндіpicтегі шығындар есебінің әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

Өнімнің өзіндік құны - ұйымның қызметінің сапалы көрсеткіштері. Өзіндік құнның түрлері мен құрамы. Баскару есебіндегі өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындардың құрамы. Калькуляция баптары бойынша өнім өндіруге кеткен шығындар еcебi.

Өнімнің өзіндік құнын (қызмет, жұмыс) калькуляциялаудың процестік әдісі: қолдану ауқымы мен ерекшелігі. Эквиваленттік бірліктің түсінігі. Эквиваленттік шығым: мөлшерлік] жоғалтулар мен жоғары мөлшерлі жоғалтулар.

Ақталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталған өзіндік құн элементтері. Алдыңғы процестегі өнімнің өзіндік құны. ФИФО және орташа өзіндік құн әдістері бойынша шығындарды калькуляциялay.

Процестік калькуляциялау сатылары: өндірістің шартты көлемін есептеу; өнім бірлігінің өзіндік құнын талдау; жиынтық өзіндік құнды есептеу. Кешенді өндіріс: жанама өнім, бірлескен өнімдерді жанама өніммен салыстыру. Операциондық калькуляция.

Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдіci. Есептің тапсырыстық әдісі: қолдану аясы мен оның ерекше айырмашылығы. Tікелей шығындар есебi (материалдық және еңбек ақы шығындары) және оның тапсырысқа апару тәртібі. Өндірістік үстеме шығындар есебі. Өткізілген өнім мен орындалған тапсырыс eceбi. Контракт, тапсырыс бойынша өзіндік құнды калькуляциялау. Ақауды жөндеу шығындары мен қалдықтар есебі. Орындалған контрактан алынған пайда eceбi. Тапсырыс бойынша толықтыру сомасы мен аяқталмаған өндірісті бағалау.

Шығынды бөлудің функционалды жуйесі. Сипаттамасы, ұқсастығы мен айырмашылығы. Шығын топтары, шығынды тасымалдаушылар, кызметтер бойынша шығын орталықтары. Шығынның бағытты калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да әдістері.

Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісі. Калькуляциялау әдіетері: нақты және нормативті шығындар есебі. Нормативті (стандартты, бюджеттік) шығындар. Жеке нормативтерді калыптастыру тәртібі. Ұйымның нормативті базасына қойылатын талап.

«Ауытқулар» және пайда болу себептері. Жайлы және жайсыз ауытқулар: негізгі материалдар бойынша (саны мен бағасы), негізгі еңбек бойынша (тиімділік және төлем мөлшері бойынша ауытқуы), өзгермелі үстеме шығындар бойынша (шығындар мен тиімділік бойынша ауытқулар), тұрақты үстеме шығындар бойынша (өнімнің көлемi мен смета бойынша).

Өнім бірлігінің нормативтік шығындары элементтері: тікелей материалдардың нормативтік құны, материалдардың тікелей нормативтік саны, нормативтік жұмыс уақыты (тікелей еңбек шығыны), тікелей еңбек төлемінің нормативтік мөлшері, өзгермелі және тұрақты үстеме шығындардың нормативтік коэффициенті.

Тікелей материалдардың, тікелей еңбектің, үстеме шығындардың нормативтік шығындарын есептеу тәртібі. Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар ece6i.

«Стандарт - кост» жүйесі. Стандарттық өзіндік құн алгоритмі. Ауытқуларды талдау. Ауытқулар түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығындар ауытқуы; үстеме шығындар ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар, олардың пайда болу ceбептері. Нақты үстеме шығындарды стандарттықпен сәйкестендіру.

Шығындардың толық үлестірілуі бойынша өзіндік құн калькуляциясы: өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құн құрамындағы тікелей және жанама шығындар ece6i. Өзгермелі шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. «Жартылай өзiндік құн» түсінігі. «Директ – костинг» жүйесіндегі өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар. «Директ - костинг» және толық үлестірілетін есеп жүйесіндегі eceптік жазулар. Маржиналды табыс. Маржиналды және толық шығындар есебін қолдану арқылы ұйымдардың кipici мен шығысы ece6i.

Екі калькуляциялау әдісініің пайда көлеміне әсерінің салыстырмалы талдауы. Зиянсыздықты талдау: оның мақсаты мен тәсілдері. Талдау әдістері: теңдік әдісі, жалпы табыс әдісі (маржиналды табыс), графикалық әдіс.

Шығындарды жоспарлау мен бақылау - басқарудың негізгі функциясы. Ағымдағы және ілгеpi жоспарлаудың мәні мен мақсаты.

«Бюджет (смета)» және оның қалыптасуына қойылатын талаптар. «Бюджеттік цикл» түсінігі.

Сату бюджеті. Өндіріс бюджеті. Материалдар бюджеті. Еңбек бюджеті. Өндірістік үстеме шығындар бюджеті, өндірістік өзіндік құн бюджеті. Коммерциялық және әкімшілік шығыстар бюджеті. Бақыланатына алмайтын факторлардың түсімге әсері.

Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджетік бухгалтерлік баланстың құрамы мен дайындау тәртібі. Кәсіпорынның жоспарындағы бұл қаражаттардың мәні.
6 тақырып. Бақылау мен қызмет нәтижесін бағалау

Қатаң және икемді бюджет түciнігi, оны құру тәpтiбi. Икемді бюджетті есептеу формуласы. Ұйымның қызметін бақылау мен талдаудағы икемді бюджеттің мәні. Нақты өндірілетін өнімді ескере отырып бюджет мәліметтерін реттеу.

Шешімдер кабылдау үрдісіндегі eceптік ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Алдағы кездегі релеванттық шығындар мен табыстардың анықтамасы.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Бағалық шешімдер қабылдау. Баға калыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін факторлар. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайы тапсырыстың бағасын қалыптастыру. Трансферттік бағаны анықтау. Трансферттік баға құрудың әдістері.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау үшін толық және өзгермелі шығындар есебінің әдістерін қолдану. Өндіріс көлемін арттырумен баға төмендеуіне байланысты шешімдер қабылдау. Қуаттылықты пайдаланудағы өнім ассортиментін жоспарлау. Сигменттік талдау әдісі. Пайда мен шығындардың өспелі талдауы.

Ұзақ мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Күрделі қаржы салымы сметасын құрудың. мақсаты мен үрдісі. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық емес әдісі: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық әдісі: дисконтталған ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі мөлшepi (ІRR).

Қаржы салымы жобасын енгізуден күтілетін табыстылықты анықтау.

1. 
   Басқару қызметіндегі басқару есебінің рөлi.
   
2. 
   Бухгалтерлiк ақпараттарды пайдаланушылар.
   
3. 
   Басқару және қаржы есебінің салыстырмалы сипаттамасы.
   
4. 
   Шешімдер қабылдау үрдісі.
   
5. 
   Басқару үрдісіндегі бухгалтер-талдаушының рөлі.
   

2 тақырып. Шығындардың жіктелуі

1. Өндірістік шығындардың жіктелуі.

2. Шешімдер қабылдау мен жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі.

3. Бақылау мен реттеу үшін шыығындардың жіктелуі.

4. Жayaпкершілік орталықтары бойынша есеп.

1. 
   Өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар құрамы.
   
2. 
   Калькуляция баптары бойынша шығындар ece6i.
   
3. 
   Негізгі және қосалқы өндіріс шығындары есебі.
   
4. 
   Үстеме шығындар eceбі мен оның бөліп таратылуы.
   
5. 
   Материалдар ece6i.
   
6. 
   Еңбек шығындары есебі.
   
7. 
   Өз өндірісіндегі жартылай өнімдер ece6i.
   

4 тақырып. Өндіpicтегі шығындар есебінің әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

1. Шығындар eceбінің процестік әдісі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау.

2. Шығындар есебінің тапсырыстық әдісі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау.

3. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың функционалды әдісі.

4. Шығындарды толық бөліп тарату (абзорпшн - костинг) және өзгермелі шығындар (директ-костинт) бойынша өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау.

5. Шығындардың eceбiнiң нормативтік әдісі мен ауытқуды талдау.
5 тақырып. Бюджеттеу және негізгі бюджетті құру

1. Бюджет және оның түрлері.

2. Негізгі бюджетті құру этаптары.

3. Бюджеттік бақылау.

4. Қор деңгейін жоспарлау және бақылау.
6 тақырып. Бақылау мен қызмет нәтижесін бағалау

1. Қызмет нәтижесін бағалау мен көрсету әдістері

2. Нақты нәтижені бюджетпен салыстыра отырып керсету.

3. Ауытқулар бойынша басқару.

1. Өндіріс зиянсыздығын талдау.

2. 
   Арнайы зерттеулер: шешімдер қабылдау үшін релевантты шығындарды анықтау.
   

2. 
   Баға қалыптастыру және трансферттік баға есебі.
   
3. 
   Инвестициялық шешімдерін қабылдау.
   

4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны

050509 «Қаржы» мамандығының студенттеріне арналған күндізгі оқу негізінде СӨЖ мазмұны

050509 «Қаржы» мамандығының студенттеріне арналған сырттай оқу негізінде СӨЖ мазмұны

Басқару есебіне түсінік. Басқару eceбi бухгалтерлік жүйесінің элементі peтіндe. Басқару есебінің кағидаттары (ұйым қызметінің үздіксіздігі, бірыңғай жоспарлы-есетік өлшем бiрліктерін қолдану; ұйымның құрылымдық бөлшектер қызметтерінің нәтижелерін бағалау; бюджеттік басқару; ақпараттардың толықтығы мен талданылуы; акпараттың мерзімділігі). Басқару және қаржылық есеп жүйесінің салыстырмалы симаттамасы. Шешім қабылдаудағы баскару есебінің ролі. Басқару үрдісі (менеджмент). Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің ролі. Кәсіби этика. Жауапкершілік орталығы (шығын орталығы, табыс орталығы және инвестиция орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Баскару есебі мен өндірістік есеп арасындағы байланыс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник / Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. пособие - М.; Финансы и статистика, 2004. - 460 с.
   

2 тақырып. Шығындардың жіктелуі

«Шығындар және шығыстар» туралы түсінік. Шығындар - басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орыны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түciнік.

Қорды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: онімге жұмсалатын шығындар мен кезең шығындары, тікелей және жанама шығындар, өндірілген өнімдер өзіндік құны туралы есеп.

Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: өзгермелі және тұрақты шығын, шартты-өзгермелі және шартты-тұрақты шығындар, аралас шығындар жоғарғы және төменгі нүктелер әдісі, шашыранды әдіс, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және ре.левантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығын, альтернативті шығын (өзгермелі), инкрементті (өсетін және маржиналды шығындар.

Бақылау және жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі: бақыланатын және бақыланбайтьн шығындар. нормативті (стандартты) және нақты шығындар.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник / Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. пособие - М.; Финансы и статистика, 2004. - 460 с.
   

3 тақырып. Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру

Шығындарды бөлу және топтастыру. Негізгі өндіріс eсебi. Көмекші өндіріс eceбi. Өз өндірісіндегі жартылай фабрикаттар есебі. Өндірістік шығындар eceбi: материалдар ece6i. Қорлардың өзіндік құнын бағалау. Сапаны жүйелі басқару («сапаның» түсінігін анықтау: сапаны көтеруге кеткен шығын, сапа мен еңбек өнімділігі арасындағы байланыс, қорды басқару моделъдері және альтернативті жүйе, "дәл мерзімде" өндipic. Өндіріс шығындарының eсебі: еңбек шығъшдары. Еңбек ақы төлеу әдістepi, еңбектің тиімділігін есептеу. Жұмыс күшінің ағымдық коэффициенті. Жанама оқытуды қолдану мен таддау.

Үстеме шытғындардың есебі. Өндіріс бөлімшелері мен өндірістік жауапкершілік орталықтары арасында шығындарды қайта бөлу. Әдістемелерді бөлу мен таңдау базасы. Теңдік жүйесі және қайта бөлу әдісі, шығындарды қадамды қайта бөлу, тікелей әдістерін қолдау аясы мен пайда болуы. Кем және артық шығындардың eceбi.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник/ Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. Пособие - М.; Финансы и статистика,2004. - 460 с.
   

4 тақырып. Өндіpicтегі шығындар есебінің әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

Өнімнің өзіндік құны - ұйымның қызметінің сапалы көрсеткіштері. Өзіндік құнның түрлері мен құрамы. Баскару есебіндегі өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындардың құрамы. Калькуляция баптары бойынша өнім өндіруге кеткен шығындар еcебi.

Өнімнің өзіндік құнын (қызмет, жұмыс) калькуляциялаудың процестік әдісі: қолдану ауқымы мен ерекшелігі. Эквиваленттік бірліктің түсінігі. Эквиваленттік шығым: мөлшерлік] жоғалтулар мен жоғары мөлшерлі жоғалтулар.

Ақталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталған өзіндік құн элементтері. Алдыңғы процестегі өнімнің өзіндік құны. ФИФО және орташа өзіндік құн әдістері бойынша шығындарды калькуляциялay.

Процестік калькуляциялау сатылары: өндірістің шартты көлемін есептеу; өнім бірлігінің өзіндік құнын талдау; жиынтық өзіндік құнды есептеу. Кешенді өндіріс: жанама өнім, бірлескен өнімдерді жанама өніммен салыстыру. Операциондық калькуляция.

Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдіci. Есептің тапсырыстық әдісі: қолдану аясы мен оның ерекше айырмашылығы. Tікелей шығындар есебi (материалдық және еңбек ақы шығындары) және оның тапсырысқа апару тәртібі. Өндірістік үстеме шығындар есебі. Өткізілген өнім мен орындалған тапсырыс eceбi. Контракт, тапсырыс бойынша өзіндік құнды калькуляциялау. Ақауды жөндеу шығындары мен қалдықтар есебі. Орындалған контрактан алынған пайда eceбi. Тапсырыс бойынша толықтыру сомасы мен аяқталмаған өндірісті бағалау.

Шығынды бөлудің функционалды жуйесі. Сипаттамасы, ұқсастығы мен айырмашылығы. Шығын топтары, шығынды тасымалдаушылар, кызметтер бойынша шығын орталықтары. Шығынның бағытты калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да әдістері.

Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісі. Калькуляциялау әдіетері: нақты және нормативті шығындар есебі. Нормативті (стандартты, бюджеттік) шығындар. Жеке нормативтерді калыптастыру тәртібі. Ұйымның нормативті базасына қойылатын талап.

«Ауытқулар» және пайда болу себептері. Жайлы және жайсыз ауытқулар: негізгі материалдар бойынша (саны мен бағасы), негізгі еңбек бойынша (тиімділік және төлем мөлшері бойынша ауытқуы), өзгермелі үстеме шығындар бойынша (шығындар мен тиімділік бойынша ауытқулар), тұрақты үстеме шығындар бойынша (өнімнің көлемi мен смета бойынша).

Өнім бірлігінің нормативтік шығындары элементтері: тікелей материалдардың нормативтік құны, материалдардың тікелей нормативтік саны, нормативтік жұмыс уақыты (тікелей еңбек шығыны), тікелей еңбек төлемінің нормативтік мөлшері, өзгермелі және тұрақты үстеме шығындардың нормативтік коэффициенті.

Тікелей материалдардың, тікелей еңбектің, үстеме шығындардың нормативтік шығындарын есептеу тәртібі. Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар ece6i.

«Стандарт - кост» жүйесі. Стандарттық өзіндік құн алгоритмі. Ауытқуларды талдау. Ауытқулар түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығындар ауытқуы; үстеме шығындар ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар, олардың пайда болу ceбептері. Нақты үстеме шығындарды стандарттықпен сәйкестендіру.

Шығындардың толық үлестірілуі бойынша өзіндік құн калькуляциясы: өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құн құрамындағы тікелей және жанама шығындар ece6i. Өзгермелі шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. «Жартылай өзiндік құн» түсінігі. «Директ – костинг» жүйесіндегі өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар. «Директ - костинг» және толық үлестірілетін есеп жүйесіндегі eceптік жазулар. Маржиналды табыс. Маржиналды және толық шығындар есебін қолдану арқылы ұйымдардың кipici мен шығысы ece6i.

Екі калькуляциялау әдісініің пайда көлеміне әсерінің салыстырмалы талдауы. Зиянсыздықты талдау: оның мақсаты мен тәсілдері. Талдау әдістері: теңдік әдісі, жалпы табыс әдісі (маржиналды табыс), графикалық әдіс.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник/ Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. Пособие - М.; Финансы и статистика,2004. - 460 с.
   

5 тақырып. Бюджеттеу және негізгі бюджетті құру

Шығындарды жоспарлау мен бақылау - басқарудың негізгі функциясы. Ағымдағы және ілгеpi жоспарлаудың мәні мен мақсаты.

«Бюджет (смета)» және оның қалыптасуына қойылатын талаптар. «Бюджеттік цикл» түсінігі.

Сату бюджеті. Өндіріс бюджеті. Материалдар бюджеті. Еңбек бюджеті. Өндірістік үстеме шығындар бюджеті, өндірістік өзіндік құн бюджеті. Коммерциялық және әкімшілік шығыстар бюджеті. Бақыланатына алмайтын факторлардың түсімге әсері.

Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджетік бухгалтерлік баланстың құрамы мен дайындау тәртібі. Кәсіпорынның жоспарындағы бұл қаражаттардың мәні.

Ұсынылаттын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник/ Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. Пособие - М.; Финансы и статистика,2004. - 460 с.
   

6 тақырып. Бақылау мен қызмет нәтижесін бағалау

Қатаң және икемді бюджет түciнігi, оны құру тәpтiбi. Икемді бюджетті есептеу формуласы.

Ұйымның қызметін бақылау мен талдаудағы икемді бюджеттің мәні. Нақты өндірілетін өнімді ескере отырып бюджет мәліметтерін реттеу.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник/ Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. Пособие - М.; Финансы и статистика,2004. - 460 с.
   

7 тақырып. Басқару шешімдерін қабылдау

Шешімдер кабылдау үрдісіндегі eceптік ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Алдағы кездегі релеванттық шығындар мен табыстардың анықтамасы.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Бағалық шешімдер қабылдау. Баға калыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін факторлар. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайы тапсырыстың бағасын қалыптастыру. Трансферттік бағаны анықтау. Трансферттік баға құрудың әдістері.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау үшін толық және өзгермелі шығындар есебінің әдістерін қолдану. Өндіріс көлемін арттырумен баға төмендеуіне байланысты шешімдер қабылдау. Қуаттылықты пайдаланудағы өнім ассортиментін жоспарлау. Сигменттік талдау әдісі. Пайда мен шығындардың өспелі талдауы.

Ұзақ мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Күрделі қаржы салымы сметасын құрудың. мақсаты мен үрдісі. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық емес әдісі: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық әдісі: дисконтталған ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі мөлшepi (ІRR).

Қаржы салымы жобасын енгізуден күтілетін табыстылықты анықтау.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет; Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
2. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник/ Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
3. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. Пособие - М.; Финансы и статистика,2004. - 460 с.
   

1. 
   О бухгалтерском учете и финансовой отчетности. Закон РК от 28.02.07 г.
   
2. 
   Акчурина Е.В., Солодко Л.П., Казин А.В. Управленческий учет: Учеб-практ. пособие - М: Проспект, 2004 - 480 с.
   
3. 
   Друри К. Управленческий и производственный учет: Учебник / Пер. с англ. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003 - 1007 с.
   
4. 
   Ивашкевич В.Б. Практикум по управленческому учету и контроллингу: Учеб. Пособие - М.; Финансы и статистика,2004. - 460 с.
   
5. 
   Хорнгрен Ч.Т., Фостер Дж. Бухгалтерский учет: Управленский аспект / Пер. с англ. - М.: Финансы и статистика, 2003, - 416 с.
   
6. 
   Хоружий Л.И. Проблемы теории методологии, методики и организации управленческого учета в сельском хозяйств. - М.: Финансы и статистика, 2004.- 496 с.
   
7. 
   Управленческий учет. Учебные пособия, разработанное на основе стандартов бухгалтерского учета. Алматы, ЮСАИД, КАРАНА, 2000.
   

Қосымша

8. 
   Каверина О.Д. Управленческий учет: системы, методы процедура. - М.: Финансы и статистика, 2003 - 352 с,
   
9. 
   Карпова Т.П. Управленческий учет: Учебник.- М.: ЮНИТИ, 2003. – 350 с.
   
10. 
    Керимов В.Э. Управленческий учет в организациях и предприятиях потребительской кооперации: Учебник. - М.: Дашков и К, 2003
    
11. 
    П. К. Дюсембаев, Б.И. Сатенов. «Директ-Костинг»: Теория, методология и практика. Алматы: Экономика, 2002
    
12. 
    Методы расчета себестоимости используемы для принятия решений: Современная практика управленческого учета. - Люксембург. 1997.- 58 с.
    
13. 
    Назарова В.Л., Фурсов Д.А., Фурсов С.Д. Управленческий учет: Учебник / КазЭУ им. Т. Рыскулова. - Экономика, 2004.-308 с.
    
14. 
    Плотников B.C., Шестаков В.В. Финансовый и управленческий учет в холдингах: Под.ред. В.А. Бариленко .-М.: ФБК-Пресс, 2004.-336 с.
    
15. 
    Сатубалдин С. Учетные системы транзитной экономки. - Т.2: Избранные научные труды / Междунар. Экон. Академия Евразии. - Алматы: Gauhar 2003 320 с.
    
16. 
    Управленческий учет Учебн. Пособие / Под ред. А.Д. Шеремета. - М.: ФБК -Пресс, 2000.- 512 с.
    
17. 
    Каренова Г.С. Управленческий учет. Учебн. Пособие – Караганда, 2008.- 243 с.
    

Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

Кафедра меңгерушісі ___________________Р.И Смагулова 20__ж. «___» _____________

Жұмыс оқу жоспарының келісу парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/35

пәнінің жұмыс оқу бағдарламасының келісу парағы