Кафедра меңгерушісі: Мамбетпаева Бахыт Смағұлқызы, медицина ғылымдарының кандидаты

	АҚ «Астана медицина университеті»	С – 07.1.5-1
		Шығарылған күні: 1.09.11ж.
	Биология кафедрасы	Тексеріс күні: 29.08.2012ж.
		Қайта қаралды:	Бет ден

Мамандығы: 051101 - «Мейрбике ісі»

Астана 2012

Кафедра меңгерушісі: Мамбетпаева Бахыт Смағұлқызы, медицина ғылымдарының кандидаты.

Ғылыми қызығушылығы: Әр түрлі жануарлардағы стресстің кейбір формалары мен гипоксиялық жағдайлардағы өкпенің гормондық реттелуін оқып үйрену.

Орыс және қазақ тілінде дәрістер оқиды және сабақтар жүргізеді.

Профессор Мироедова Эльвира Павловна, биология ғылымдарының кандидаты.

Ғылыми қызығушылығы: Экстремальдық жағдайлар цитогенетикасы

Орыс тілінде дәрістер оқиды және сабақтар жүргізеді.

Аға оқытушы Алтаева Нұрсұлу Закирияқызы.

Ғылыми қызығушылығы. Ақмола облысының уран өндіретін өңірлеріндегі сүтқоректілерді цитогенетикалық зерттеу

Қазақ тілінде дәрістер оқиды және сабақтар жүргізеді.

Аға оқытушы Сманова Гульмира Бамадинқызы.

Ғылыми қызығушылығы. Эволюциялық саты бойынша өкпе тінінің метаболизміне негізгі стресстік гормондардың әсер етуі.

Қазақ және орыс тілдерінде дәрістер оқиды және сабақтар жүргізеді.

Оқытушы Абдрахманова Балқия Мұхаметжанқызы.

Ғылыми қызығушылығы. Ангиотензи, катехоламин және глюкокортикоидтің өкпе ұлпасына таралуы әрі түрлі стресс жағдайында.

Ассистент Жалмақанова Ж.Ж. КарГУ, Биологиялық факультетті бітірді.

Ассистент Кұсмамбетова Қ.А. Аль-Фараби атындағы ҚазНУ, медициналық-биологиялық ісі.

Ассистент Жұмағұлова Акмарал Әбдіразаққызы. Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰҰ бітірді.

Ассистент Қарагұлова Айжан Шишнұрқызы. Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰҰ бітірді.
1.8 Байланыстық ақпарат

Кафедраның мекен-жайы : Астана қаласы, . Бейбітшілік көшесі, 49, 3 этаж. «МУА» АҚ оқу корпусы.

.
1.9 Пәннің саясаты

Дәрістер мен сабақтарға міндетті түрде қатысу, сабаққа міндетті дайындалу, рубеждік бақылаудың тапсырмаларын орындау, жіберілген сабақтарды өз уақытында қайта тапсыру, оқу-әдістемелік құжаттармен танысу, оқу тәртібін сақтау, құрал-жабдықтарды сақтау, техникалық қауіпсіздік ережесін білу және сақтау. Халат, дәріске арналған дәптер, тәжірибелік сабақтарға арналған сурет альбомы болуы қажет.

Пәннің мазмұнын толық меңгеру үшін мектептің биология және химия курсын білу керек.

2. Бағдарлама

2.1 Кіріспе

Медициналық биология және генетика – медициналық білім беру іргетасының маңызды, түпкілікті пәндерінің бірі болып саналады. Биология ғылымдарының жетістіктері мен жаңалықтары медико-биологиялық және клиникалық пәндердің дамуы мен ілгеруінде маңызды рөл атқарады.

Бағдарламаға сәйкес теориялық және тәжірибелік курстарды оқыту адам тіршілігінің биологиялық негіздерін оқып үйренуге бағытталған. Әсіресе, адам денсаулығы, денсаулық сақтау тәжірибесі үшін қызықты биологиялық құбылыстарды оқып- үйренуге басты көңіл аударылған. Бағдарламада тіршіліктің барлық деңгейлерінде байқалатын түпкілікті әмбебап биологиялық заңдылықтар туралы жалпы түсініктер бейнеленген.

Бағдарлама студенттердің тек қана теориялық білімдерін қалыптастырып қана қоймай, сол сияқты белгілі бір тәжірибелік дағдыларын және шеберліктерін қалыптастыруды да көздейді. Ол үшін заманауи микроскопиялық техникалар арқылы әртүрлі биологиялық нысандардың құбылысын зерттеу, адамдардың белгілерінің тұқым қуалаушылығының түрліше типтері мен түрлерін өз беттерінше талдау, хромосомалық және генеалогиялық талдау әдістерін үйрену және игерулер қарастырылған. Сонымен қатар, адамдардың тұқым қуалайтын, паразитарлық, трансмиссивтік ауруларының пайда болу себептерін, оларды анықтау, алдын алу әдістерін игеру де көзделген.

Бағдарлама биохимия, гистология, физиология, микробиология т.б. пәндерді оқып үйренуге теориялық негіз бола алады және студенттердің клиникалық ойлау негіздерін қалыптастырады.
2.2 Пән мақсаты:

Ағзалар тіршілігінің биологиялық негіздері туралы студенттердің заманауи білімдерін қалыптастыру және оларды медико- биологиялық, клиникалық пәндерді игеруге қолдану.

- тіршіліктің құрылымдық деңгейлері және тіршіліктің түпкілікті қасиеттері туралы жүйелі білімдерін қалыптастыру;

- тұтас ағзаның қалыпты және патологиялық жағдайларда қызмет етуіндегі молекулалық- генетикалық және жасушалық тетіктердің ролін дұрыс түсінуді қалыптастыру;

- кең таралған тұқым қуалайтын ауруларды анықтау және алдын алу үшін тұқым қуалайтын патологиялардың негізгі белгілерін ажырата білуге үйрету.

- паразитология, экология, биосфера және ноосфера ілімдерінің медициналық – биология қырлары (аспектілері) туралы мағлұматтар беру;

- тұқым қуалайтын аурулар туралы ғылыми әдебиеттер мен электрондық деректер базаларымен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.

- прокариоттық және эукариоттық жасушалардың құрылысын;

- жасушаның бөліну үрдісін және оның реттелу тетіктерін;

- жынысты және жыныссыз көбейюдің биологиялық мәнін;

- ағзалардың жеке дамуының генетикалық негіздерін;

- биологиялық ақпараттың жүзеге асу үрдістеріін;

- гендердің өзара әрекеттесуі, генокөшірмелер мен фенокөшірмелердің медициналық маңызын;

- адамдардың гендік және хромосомалық ауруларын, олардың пайда болу себептерін анықтау, емдеу және алдын алу әдістерін;

- паразитизімнің биологиялық негіздерін, паразиттік ауруларды анықтау және олардың алдын алу әдістерін;

- экология, биосфера және ноосфера ілімдерінің медициналық биологиялық

қырларын (аспектілерін) қолдана білуге;

- әр түрлі биологиялық нысандарды микроскоп арқылы зерттеуді;

- уақытша микропрепараттарды жасай білуді;

- эукариоттық жасушаларды танып білу және олардың негізгі жиынтықтарын ажыратуды;

- митоз және мейоз фазаларын ажыратуды;

- ұрпақтарда физиологиялық және патологиялық белгілердің байқалу ықтималдығын болжауды;

- арнайы терминдерді, анықтама материалдары, электрондық деректер базасын пайдалана білуді;

Дағдыларды игеруге:

- әр түрлі биологиялық нысандарды микроскоп арқылы зерттеу;

- тұқым қуалайтын патологиялардың ұрпақтарда байқалу қауібін болжау үшін адамдар шежіресін құрастыру;

- адам кариотипін талдау;

- адам үшін инвазиялық паразиттердің даму сатыларын ажырату.
2.5 Пререквизиттер: орта мектептің жалпы биологиясы және химиясы;

2.5 Постреквизиттер: биохимия, гистология, физиология, микробиология, клиникалық медицинаға кіріспе.

2.6 Пәннің қысқаша мазмұны.

№1 Кредит.

Медициналық биологияға және генетикаға кіріспе. Заманауи жетістіктері. Медициналық маңызы. Тіршіліктің маңызы. Тіршіліктің жасушалық және молекулалы-генетикалық негізгі үрдістері. Прокариотты және эукариотты жасушалардың жалпы ұйымдасуы. Негізгі құрылымы. Құрылысы және қызметі.

Жасушаның молекулалық биологиясы. Нуклеин қышқылдары және нәруыздар – теңдесі жоқ ақпараттық биологиялық макромолекулалар. ДНҚ-ның құрылысы, құрылымы, репликациясы, репарациясы. Тұқым қуалау ақпаратының реализациясы. Жасушалық цикл. Регуляция. Апоптоз. Жасушаның тұқым қуалау аппараты. Көбею. Молекулалық, жалпы және медициналық генетиканың негізі. Популяциялық генетика.

№2 Кредит.

Даму биологиясы. Дамудың генетикалық негізі. Даму ақаулықтары. Эволюция сұрақтары. Мүшелер жүйесінің эволюциясы. Онтогенез және фиологенез. Регенерация. Антропогенез. Адам нәсілдері. Заманауи жіктелуі. Экологияның және медициналық паразитологияның негізі. Паразитизмнің биологиялық негізі. Адам экологиясының негізі. Адам және биосфера. Ноосфера. Медико-биологиялық аспектілері.

Қорытынды бақылауға қенес беру уақыты емтиханға екі күн қалғанда емтихан кестесі бойынша өтеді.

Орыс тілінде:

Негізгі оқулықтар:

1. Биология. Оқулық / В.Н. Ярыгин редакциясында, 1-2 кітаптар, 2004 ж.

2. Қазымбет П.К. , Мироедова Э.П. Биология. Мед. вуздардың студенттеріне арналған оқу құралы, І – ІІ бөлімдер, Астана 2006-2007 жж.

3. Медициналық биология және генетика. / Е.Ө. Қуандыков редакциясында, Алматы, 2004ж.

Қосымша оқулықтар:

1. Биология. Медициналық оқу орындары студенттерне арналған оқу құралы (В.П. Иванов , Л.А. Гребенник, А.И. Кириленко), Курск 2003ж

2. Пехов А.П. Биология және жалпы генетика. Оқулық Санкт – Петербург. М Ростов, 2006ж.

3. Медициналық паразитология. Мед. оқу орындары студенттерге арналған оқу құралы (Е.Н. Барышников, / М, 2005)

4. Жалпы биология және жалпы генетика сұрақтары және есептері. / Мед. оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы (Иткес А.В. редакциясында, М, 2004).

Қазақ тілінде:

Негізгі оқулықтар:

1. Е.Ө. Қуандыков, С.А. Әбілаев. Медициналық биология және генетика. Алматы 2006

2. П.Қ. Қызымбет, Л. Аманжолова , Қ. Нұртаева Медициналық биология Алматы 2002

3. Медициналық биология және генетика. Қуандыков Е.Ө. редакциясында, Алматы 2004

Қосымша әдебиеттер:

1. Стамбеков Е.Ж. Генетика. Оқу құралы. Түз. Толық. Новосибирск, 2002

2. Медициналық паразитология. Оқулық / ҚҰМУ : С Әміреев; А. Жаханов, Құдайбергенұлы. Алматы Кітап, 2005

3. Генетика. Оқу құралы / Р. 1 Берсімбаев Қ.Қ. Мухаметжанов, Алматы, Қазақ Ұлттық университеті; 2002.

Ағылшынша оқулық:

1. J.H. Postlethwait, J.L. Hopson, R.C. Veres. Biology. USA – 1991.

2. Biology. Selvam J. – Deli. – 1992.

3. Mange E.J. Mange A.P. Basic Human Genetics Second Edition, -1998,

4. T.A. Brown. Genetics a molecular approach. -Chapman and Hall, 1990.
2.10 Оқыту әдістері

- Дәрістер: шолу және мәселелік дәрістер

- Тәжірибелік сабақтар: микроскопия, микро- және макропрепараттармен жұмыс істеу, ситуациялық есептерді шығару, семинарлар, мультимедиялық деректер базалары, шағын топтармен жұмыс істеу: медициналық жағдайларды талдау және талқылау.

- Оқытушы басқаруымен студенттердің өзбетінше жұмыс істеуі (ОБСӨЖ):

Кейбір тәжірибелік сабақтар мәселелерін тереңірек оқып – үйрену, кейбір тақырыптарды өзбетінше микроскоп арқылы зерттеу, макропрепараттарды оқып – үйрену, рефераттар, баяндамалар дайындау, оқытушыдан кеңес алу, тест тапсыру, аралық бақылауларды (коллоквиум) тапсыру.

Рефераттар, баяндамалар дайындау және қорғау.

- Ағымдық бақылау: тестілеу, жазбаша, ауызша сұрақтар, ситуациялық есептерді шығару, орындалған тапсырмалар қорытындыларын дұрыс толтыру (альбом), шағын топтарда жұмыс істегенде өзін - өзі және топтың басқа мүшелерінің білімін бағалау.

Ағымды бақылауға арналған баға қағидалары:

тестілеу - дұрыс жауап пайызы «Студенттердің білімін бағалау қағидалары» кестесін негізге алып бағаланады.

Аралық бақылауға арналған баға қағидалары:

билет бойынша жауап -бірінші жауап 50 балмен бағаланады

екінші жауап 40 балмен бағаланады

үшінші жауап 10 балмен бағаланады

жалпы баға жинақталған бал қосындысын пайдаланып «Студенттердің білімін бағалау қағидалары» кестесін негізге алып шығарылады.

Қорытынды бақылауға арналған баға қағидалары:

қорытынды баға емтиханға дейінгі рейтингтен қүралады,ол 60 пайызға тең және 40 пайызы емтиханда жинакталады