Казахская головная архитектурно-строительная академия

1. XIX Ғ. НЕМІС ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

• 1. XIX Ғ. НЕМІС ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

• Оның негізін бес белгілі неміс философтарының
• шығармашылығы құрады. Олар:
• 1. ИММАНУИЛ КАНТ (1724-1804);
• 2. ГЕОРГ ГЕГЕЛЬ (1770 -1831);
• ИОГАНН ФИХТЕ (1762-1814);
• 4. ФРИДРИХ ШЕЛЛИНГ (1775-1854);
• 5. ЛЮДВИГ ФЕЙЕРБАХ (1804-1872).
• Неміс классикалық философиясында
• үш философиялық бағыт көрініс тапты:
• • ОБЪЕКТИВТІК ИДЕАЛИЗМ (Кант, Шеллинг, Гегель);
• • СУБЪЕКТИВТІК ИДЕАЛИЗМ (Фихте);
• • АНТРОПОЛОГИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛИЗМ (Фейербах).

• XVIII ғасырдың аяғы мен XIX ғасырдың басында Германияда неміс философиясы деп аталатын ұлттық философиялық жүйесі пайда болды.

• 1. XIX Ғ. НЕМІС ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

• 1. Философияны дәстүрлі мәселелерден (болмыс, сана, таным және т.б.)
• адамның мәнін зерттеуге бұрды.

• 2. Даму немесе диалектика мәселелерін дамытты.

• 3. Философияның логико-теоретикалық аппараттын дамытты.

• 4. Тарихты бүтіндік процесс ретінде қарастыру.

• НЕМІС ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ БАСТЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ:

• Неміс философиясының негізін салушы -
• ИММАНУИЛ КАНТ болды.

• 1. Кант адамның таным мүмкіндіктерінің шектеулі екендігі туралы ,
• заттардың ішкі мәнін және қоршаған ортадағы құбылыстарды немесе «өзіндік
• заттарды» түсінуге мүмкін еместігін түсіндірді.
• 2.Категориялар немесе философияның басты ұғымдары туралы ілімді дамытты.
• 3. Моральдық заң – «КАТЕГОРИЯЛЫҚ ИМПЕРАТИВТІ» қалыптастырды.

1. XIX Ғ. НЕМІС КЛАССИКАЛЫҚ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

• Неміс философиясының көрнекті өкілі – ГЕОРГ ГЕГЕЛЬ болды.
• Неміс философиясының көрнекті өкілі – ИОГАНН ФИХТЕ болды.
• Неміс философиясының көрнекті өкілі – ФРИДРИХ ШЕЛЛИНГ болды.

• 1. Гегель Абсолюттік идея туралы ілімді дамытты, оның санадан тыс, барлық
• материалдық әлемнің бастамасы екендігін көрсетті.
• Гегель диалектика туралы ілімді теориялық тұрғыда дамытты.
• Диалектиканы универсалдық даму теориясы деп, оның үш заңын
• қалыптастырды.

• Фихте СУБЪЕКТИВТІК ИДЕАЛИЗМ бағытын дамытты, оған сәйкес дүниедегі
• тек қана адам мен оның санасы ғана нақты өмір сүреді.
• Бұл көзқарас «МЕН – ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ» деп аталады.

• Табиғатты объективтік идеализм тұрғысынан қарастырып,
• адам бостандығы мен құқықтық жүйенің негізі табиғатта деген идеяны айтты.

1. XIX Ғ. НЕМІC ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

• Неміс классикалық философиясының көрнекті өкілі – ЛЮДВИГ ФЕЙЕРБАХ болды.

• Фейербах АНТРОПОЛОГИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛИЗМНІҢ жүйесін қалыптастырды.
• Толық атеист ретінде Құдайдың жоқ екендігің және оны адамдардың ойдан шығарғанын, халықтың арман-тілектерінің орындалмағанын Құдайдың кесірі деуінің себебі екендігін көрсетті.

2. И. КАНТТЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ

• Неміс классикалық философиясының іргетасы ИММАНУИЛ КАНТ (1724-1804 жж.) еңбектерінде қаланды. Ол неміс классикалық идеализмнің негізін қалаушы және классикалық объективтік идеализмнің өкілі.
• «Сынға дейінгі» кезеңде ол жаратылыстану ғылымдарымен айналысып, математика, физика, география, астрономия ғылымдары салаларына айтарлықтай үлес қосты.
• Кант өзінің шығармашылығының «сыншыл» кезеңінде ақыл ойдың іс-әрекеттігі туралы, таным, логика, этика, әлеуметтік философия мәселелерін қарастырды.
• Канттың «Таза парасат сыны» еңбегінде таным теориясы, логика және диалектика қарастырылса, «Практикалық парасат сыны» еңбегінде мораль, адамгершілік мәселелері көтеріледі.
• Кант «Таза парасатқа сын» еңбегінде таным үдерісіне ерекше көңіл бөліп, оның қайшылықтарын ашып, адамның таным қабілетін үшке бөлді: сезімдік, пайымдаушылық, парасаттылық. Философия тарихында таным үдерісін бұлай бөлу Н. Кузанский философиясында орын алғаны белгілі. Бірақ, Кант өзіне дейін таным үдерісінде орын алып келген эмпиризм мен рационализмнің тар өрістілігінен шығуға тырысты.

• И. Канттың шығармашылық қызметі «сынға дейінгі» және «сыншыл»
• деп екі кезеңге бөлінеді.

• «Сыншыл» кезең өзінің атауын үш фундаменталды еңбектермен байланыстырды:
• «Таза парасат сыны», «Практикалық парасат сыны», «Пайымдау қабілетінің сыны».