Көпқұдайшылық
Дайындаған: Әбу Салих Қазақстани
Аударған: Азамат Махыпбекұлы
Екінші басылым
Толықтырылып, түзелтілген нұсқасы
сайтының басшылығы тексерген
Каир, 2006 ж.
мәтінін редакциялаған «Абу Ханифа мирасы» сайтының редакциясы
Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен.
Оны дәріптеп әрі Одан жәрдем мен кешірім сұрап жалбарынатын Аллаһқа барлық мақтаулар мен мадақтар болсын. нәпсіміздің жамандықтары мен жаман іс-амалдарымыздың кесірінен Аллаһқа сиынып, Одан пана тілейміз. Кімді Аллаһ тура жолға бастаса, онда оны ешкім де адастыра алмайды. Ал кімді адастырса, онда оны тура жолға салар ешкім жоқ. Біз Аллаһтан өзге құлшылыққа лайық ешкім жоқ екеніне, Оның серігі жоқ әрі жалғыз екеніне куәлік етеміз, сондай-ақ Мұхаммед – Оның құлы әрі елшісі екеніне куәлік етеміз.
WWW.TOISLAM.COM сайтынан Әбу Салих бауырымыздың таңдап, жинақтап әрі толықтырған баспа күйіндегі бір топ дәрістер жинағын қалың мұсылман жұртшылығы назарына ұсынамыз. Бауырымыздың осынау еңбегі үшін оған алғысымызды айтып, оған Аллаһ екі дүниеде де жақсылық беруін сұраймыз. Мұхаммедке, оның отбасына және оның сахабаларына Аллаһ Тағаланың салауаттары мен сәлемдері болсын!
Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен.
Әлемдердің Раббысы – Аллаһқа барлық мақтау-мадақтар болсын, әрі Мұхаммедке, оның отбасына және оның сахабаларына Алла Тағаланың салауаттары мен сәлемдері болсын!
Ұлы Аллаһ Тағала мейірімін төгіп, кейбір бауырларымыздың ат салысуымен осыдан төрт жыл бұрын «www.ToIslam.ws» деген сайт ашылған болатын. Дыбыс күйіндегі Ислам жайындағы мағлұматтардың көптігі – бұл сайттың құндылықтарының бірі болып табылады. Алға қойылған негізгі мақсат – дініміз ең алғашында Пайғамбарымыз Мұхаммедке (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) қалай түсірілген болса, оны қалың жұртшылыққа тура сол қалпында жеткізу.
Бұл сайттағы лекциялар бүкіл жер бетіндегі орыстілді мұсылмандар арасында өте кең таралып кетті. Ізінше әртүрлі ұсыныстар, өтініштер, алғыс хаттар және әлемдердің Раббысы – Аллаһқа шүкіршілік айтқан тақырыптағы хаттар келіп жатты.
Көбіне осы сайттағы лекцияларды жазбаша түрде шығару жөніндегі өтініштер келетін. Алайда бауырларымыздың сайттағы оқып өткен лекциялары мен дәрістері дайындық ретінде шағын ғана қағаз бетіне түсірілгені болмаса, үлкен көлемде қағаз бетіне түсірілмеген болатын. Дәрістердің жазбаша түрін талап еткен хаттар легі толастамағаны үшін мен Аллаһтан жәрдем сұрап, иман келтірген бауырларымыздың өтінішін орындауға бел будым.
Менің атқарған істерім:
1) Дыбыс күйіндегі материялдардан дәрістер мен лекциялар стилінен алыстамай, олар тыңдаушыға қалай жеткізілген болса, тура сол қалпында баспаға шығару. Мағынаның дәлме-дәл болуы үшін, сондай-ақ сөздерді қайталамау мақсатында кейбір жерлері сәл ғана қысқартылып, кейбір сөздері ауыстырылды.
2) Қысқаша толықтырулар мен түсініктемелер енгізілді.
3) Лекциялардағы аталып өткен аяттар мен хадистерге сілтеме жасалды. Хадистердің алынған жерінің бір-екеуін ғана атап өтумен шектелдім.
Бұл еңбегім тегін таратылып, жалпы осы атқарған ісімнің құқығы өзімде қалады.
Аллаһ Тағаладан Оның есімдері мен сипаттары арқылы осы ісімді пайдалы етуін, әрі бұл еңбегім үшін үлкен сый беруін сұраймын. Мұхаммедке, оның отбасына және оның сахабаларына Аллаһ Тағаланың салауаттары мен сәлемдері болсын!
Әбу Салих.
Һижра жыл санағы бойынша зул-хижжаның 8-і, 1426 жыл.
Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен
Оны дәріптеп, әрі Одан жәрдем мен кешірім сұрап жалбарынатын Аллаһқа барлық мақтаулар мен мадақтар болсын. Нәпсіміздің жамандықтары мен жаман іс-амалдарымыздың кесірінен Аллаһқа сиынып, Одан пана тілейміз. Кімді Аллаһ тура жолға бастаса, оны ешкім адастыра алмайды. Ал кімді адастырса, оны тура жолға салар ешкім жоқ. Біз Аллаһтан өзге құлшылыққа лайық ешкім жоқ екеніне, Оның серігі жоқ әрі жалғыз екеніне куәлік етеміз, сондай-ақ Мұхаммед – Оның құлы әрі елшісі екеніне куәлік етеміз.
Бүгінгі дәрісті: «Тәубе етпейінше Аллаһ кешірмейтін іс бар ма?», «Оны істеген адамға Жәннәтқа кіру тыйым салынатын іс бар ма?», «Иесін мәңгі Тозаққа кіргізетін іс бар ма?», «Адамның барлық жақсы істерін түк болмағандай күлге айналдырып жіберетін іс бар ма?», «Әлемдердің Раббысы – Ұлы Аллаһ Тағаланы ашуландыратын іс бар ма?» деген сұрақтармен бастағым келіп отыр.
Жауабы: иә, бар! Бұл іс – жаратылысты Жаратушыға теңеу немесе әлемдердің Раббысы – Аллаһ Тағалаға серік қосу деп аталады. Басқаша айтсақ – ширк. Өкінішке орай, бұл біздің уақыттағы көптеген мұсылмандардың істеп жүрген ісі...
Ширк – ең үлкен күнә. Бүгінгі әңгімеміздің өзегі де осы болмақ. Біз де осыған байланысты біраз мәселелерді қарастырып өтеміз.
-
Ширктің қауіптілігі;
-
Ширктің шығуы;
-
Ширк түрлері;
-
Шынайы түрде Аллаһты жалғыз деп танушылардың артықшылығы.
Ал енді әрқайсысыңыз жүрегін ақиқатты қабылдауға дайындап, ыңғайлай берсін. Себебі бүгінгі дәріс тақырыбы өте маңызды, әрі Ислам дінінің өзегі болып табылады.
І. ШИРКТІҢ ҚАУІПТІЛІГІ
Бауырларым! Шын мәнінде, ширк – ең үлкен әділетсіздік, надандықтың ең төменгі нүктесі. Сол үшін де барлық пайғамбарлар мен елшілер өз шақыруларын шынайы түрде Аллаһты жалғыз деп білуге шақырумен бастаған. Ал шынайы түрде Аллаһты жалғыз деп білу – ширкке қарама-қарсы нәрсе. Олар дәл осы ширкті жек көргендей еш нәрсені жек көрмеген. Құрандағы және Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) Сүннетіндегі біз байқайтын ең үлкен қорқытулар ширк істейтіндерге қатысты айтылған. Кемшіліктерден Пәк Ұлы Аллаһ Тағала Өз кітабында:
«Шын мәнінде, Аллаһ Тағала Өзіне серік қосқанды кешірмейді. Әрі одан өзгесін кімге қаласа кешіреді. Ал кімде-кім Аллаһқа серік қосса, онда ол үлкен күнә жасады»1, - деген.
Сондай-ақ тағы бір аятта:
«Шын мәнінде, кімде-кім Аллаһқа серік қосса, оған Аллаһ Тағала Жәннәтты харам етеді. Оның орны Тозақ оты. Сондай-ақ залымдар үшін жәрдемші болмайды»2, - дейді.
Ең жақсы адамдар - пайғамбарлар туралы Аллаһ Тағаланың не дегеніне қарап көріңіз:
«Егер олар ортақ қосса еді, әлбетте олардың істеген амалдары жойылып кеткен болар еді»3, - дейді.
Ал енді Алла Тағала Өз жаратқандары ішіндегі ең жақсы жаратылысы – Мұхаммедке не дегенін қарап көріңізші:
«Шын мәнінде, саған әрі сенен бұрынғыларға: «Егер Аллаһқа ортақ қоссаң, әлбетте амалың жойылады және анық зиянға ұшыраушылардан боласың», - деп уахи етілді. Аллаһқа ғана құлшылық қыл және шүкіршілік етушілерден бол»4, - деген.
Аллаһ Елшісінің өзі де бізге ширктің қауіпті екенін ескерткен. Имам Бухаридің хадистер жинағында Пайғамбарымыз (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Кімде-кім Аллаһқа серік қосқан күйде о дүниелік болса, онда ол Отқа кіреді», - дегені келтірілген. Сонда Абдуллаһ ибн Масғуд (Аллаһ оған разы болсын): «Ал кімде-кім Аллаһқа серік қоспай өлетін болса, онда ол Жәннәтқа кіреді», - деген 5.
Сондай-ақ имам Муслим Жәбир ибн Абдуллаһтың (Аллаһ оған разы болсын) сөздерінен мына хадисті келтіреді. Пайғамбарымыз (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) бір кісіге: «Кім Аллаһқа серік қоспаған күйде өлсе, ол Жәннәтқа кіреді. Ал кім Аллаһқа серік қосып о дүниелік болса, онда ол Отқа кіреді», - деп айтқан6.
Му’аз ибн Жәбәл (Аллаһ оған разы болсын) бірде Аллаһ Елшісімен (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) бірге есекке мінгесіп келе жатқанда, одан Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Әй, Му’аз! Аллаһ Тағаланың құлдарындағы хақысы және құлдардың Аллаһтағы хақысы туралы білесің бе?», - деп сұрағанын әңгімелейді. Сонда Му’аз: «Аллаһ пен Оның Елшісі бұл туралы артық біледі», - деп жауап қатады. Пайғамбарымыз: «Аллаһ Тағаланың құлдарындағы хақысы - құлдардың тек Аллаһқа құлшылық етіп, Оған серік қоспауы. Ал құлдардың Аллаһтағы хақысы – кімде-кім Аллаһқа серік қоспаса, сол адамды азаптамауы»7, - дейді.
Әбу Заррдың (Аллаһ оған разы болсын) сөздерінен имам Бухари мен имам Муслим келтірген хадисте Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Маған Жәбірейіл келіп, мені жақсы хабармен қуантты. Шынында менің үмметімнен кімде-кім Аллаһқа серік қоспаған күйі дүние салса, ол Жәннәтқа кіреді», - дейді. Сонда Абу Зарр Пайғамбарымыздан: «Тіпті ол зинашы болып және ұрлық істеген болса да ма?», - деп сұрағанда, оған: «Тіпті ол зинашы болып және ұрлық істеген болса да»8, - деп жауап берген.
Сайд ибн Мусайб әкесінің сөздерін жеткізіп: “Пайғамбардың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) көкесі Әбу Талиб қайтыс болар шақта оған Пайғамбарымыз келеді. Ол жерде Әбу Жәһл мен Абдуллаһ ибн Умайя ибн Муғира болады. Сонда Аллаһ Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) көкесіне: «Көке! Лә иләһә иллә Аллаһ (Аллаһтан өзге құлшылыққа лайық ешкім жоқ) деп айтыңызшы. Шын мәнінде, осы сөздер арқылы мен Қияметте сіз үшін шапағатшы бола алармын», - дейді. Сонда Әбу Жәһл мен Әбу Умайя: «Әй, Әбу Талиб! Сен әкең – Абдул-Мутталибтің жолынан бас тартпақсың ба?», - дейді. Әбу Талиб: «Жоқ, мен Абдул-Мутталибтің жолындамын», - деп, «Лә иләһә илла Аллаһ» (Аллаһтан өзге құлшылыққа лайық ешкім жоқ) деп айтудан бас тартады. Сонда Аллаһ Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Аллаһпен ант етемін, мен сіз үшін міндетті түрде Аллаһтан кешірім сұраймын», - дейді”. Сонда Аллаһ Тағала келесі аяттарды түсіреді:
«Мүшріктер жақындары болса да, олардың Тозақ иелері екендігі анықталғаннан кейін Пайғамбар да, мүміндер де ол мүшріктер үшін жарылқау тілеулеріне болмайды».9
ІІ. ШИРКТІҢ ШЫҒУЫ
Ширктің ең алғашқы белгілері Нұхтың (оған Аллаһтың сәлемі болсын) қауымында шыға бастағаны белгілі. Абдуллаһ Ибн Аббас (Аллаһ оған разы болсын) жеткізген бір хабарда Нұх пен Адам (оларға Аллаһтың сәлемі болсын) арасы он ғасыр болған дейді10. Осы уақыт аралығында адамдар шынайы түрде Аллаһтың бірлігін мойындаған күйде өмір кешеді. Алайда осыған қарамастан олардың жағдайлары толық жақсы болды деуге келмейтін. Бастапқы кезде кішкене қарама-қайшылықтар шыға бастайды да, кейін бұл үлкен дау-дамайларға ұласады. Соғыстар мен тартыстар белең алады да, адамдарға пайғамбарлар жіберіледі. Сондай-ақ сол жіберілген пайғамбарлардың ісін жалғастырып жүретін ізгі адамдар да болатын.
Бухаридің хадистер жинағында Уад, Суағ, Иәғус, Иәғуқ, Наср деген ізгі-салиқалы жандар болғандығы жайында айтылған11. Олар қайтыс болған кезде шайтан келіп, адамдарға: «Оларға ескерткіштер орнатыңдар. Сендер жаман іс істеуге бет алған кезде сендерді тоқтатып, ескерту жасап отыратын ұлы адамдар еді ғой. Оларға ескерткіш орнатыңдар. Сол ескерткіштерге қараған уақытта осы салиқалы жандардың ізгі істері естеріңе түсіп, өздерің де сол кісілердей болуға тырысатын боласыңдар», - деп сыбырлайды. Арадан жылдар, жыл артынан ғасырлар өтеді. Бұл ескерткіштер қандай мақсатпен орнатылғанын білетін қаракөз қариялар дүниеден өтіп кетеді. Сонда шайтан қайтадан адамдарға келіп: «Шын мәнінде, бұл ескерткіштер сендердің ата-бабаларыңның құдайлары болатын. Ата-бабаларыңның дінінен бас тартпай, олар қалай құлшылық еткен болса, сендер де солай құлшылық етіңдер», - дейді. Шайтанның бұл азғыруына мастанған адамдар осы пұттарға құлшылық ете бастайды. Аллаһ Тағала Өз мейірімімен бұл адамдарды қараңғылықтан жарық нұрға, көпқұдайшылықтан таухидке шығарғысы келіп, оларға «Пұттарды тастап тек жалғыз Аллаһқа құлшылық етіңдер», - деп шақырушы Нұхты (оған Аллаһтың сәлемі болсын) жібереді. Ол адамдарды Аллаһтың бірлігіне күндіз-түні, жасырын-жария түрде шақырады. Алайда күндіз-түні дінге шақырып, ширктен арашаламақшы болған Нұхтың (оған Аллаһтың сәлемі болсын) сөздеріне олар құлақ аспай, бұрыңғысынан да бетер көкірек керіп:
«Олар: «Тәңірлеріңді тастамаңдар. Уад, Суағ, Иәғус, Иәғуқ, Насрды тастамаңдар», - деседі»12
Сонда Нұх (оған Аллаһтың сәлемі болсын) Аллаһ Тағалаға жалбарынып:
«Раббым! Жер жүзінде кәпірлерден ешбір тұрғын қалдырма»13, -дейді.
Аллаһ Тағала Нұхтың (оған Аллаһтың сәлемі болсын) дұғасын қабыл етіп, Құранда баян етілгендей қауымын жермен-жексен етеді.
“Ал бұйрығымыз келіп, пештен14 су атылған шақта былай дедік: «Ол кемеге әрбір жұптан бір жұп және біздің сөзіміз өткендерден өзге жанұяңды шығар. Әрі иман келтіргендерді де ал». Негізінде онымен бірге иман келтіргендер өте аз ғана еді. Ол: «Кемеге отырыңдар. Оның жузуі мен тоқтауы Аллаһтың атымен болады. Әлбетте, Раббым - Кешірімді, Мейірімді», - деді. Ол кеме оларды таудай толқындармен алып жүрді. Нұх өзінің бір шетте қалып қойған ұлына дауыстап: «Әй, ұлым, бізбен бірге отыр. Ол кәпірлермен бірге қалма!», - дегенінде ол: «Мен өзімді судан сақтайтын бір таудың басына шығып алармын», - дейді. Нұх: «Бүгін Аллаһтың әмірінен сақтаушы ешкім жоқ. Тек Өзі рахым еткендерді сақтайды», - дейді. Сол кезде араларын толқын басып, баласы суға батушылар арасына қосылды.
Кейін: «Әй, жер, суыңды жұт. Әй, аспан, сен де тоқта», - делінді де, су тартылды. Бұйрық орындалып, кеме Жуди тауы басына келіп тоқтады да: «Залым елге өлім болсын!!!», - делінді” 15.
Жер беті көпқұдайшыл залымдардан тазарғаннан кейін арада біраз жылдар өтіп бұл кеселге `Ад қауымы душар болды. Олар Аллаһтан өзге заттарға құлшылық ете бастады. Аллаһ Тағала Өз мейірімімен бұл адамдарға Һудты (оған Аллаһтың сәлемі болсын) жіберді. Һуд (оған Аллаһтың сәлемі болсын) өз қауымына мына сөздермен тіл қатты:
«Әй, қауымым! Аллаһқа құлшылық қылыңдар. Сендердің Одан өзге құлшылық лайықты тәңірлерің жоқ»16, - дейді.
Алайда Һудтың (оған Аллаһтың сәлемі болсын) қауымы тәкәппарланып, пайғамбардың айтқан сөздеріне құлақ аспайды. Сөйтіп Аллаһ Тағала оларға қатты боран жіберіп, оларды жермен-жексен етеді.
Ширкке белшесінен батып, осынау бір лас нәрсеге былғанған келесі қауым – Сәмүд елі еді. Аллаһ Тағала оларға Салихты (оған Аллаһтың сәлемі болсын) жібереді. Салих (оған Аллаһтың сәлемі болсын) өз халқын күндіз-түні, жасырын-жария түрде тек жалғыз Аллаһқа ғана құлшылық етуге шақырады. Алайда бұлар да тәкәппарланып, кеуде керіп еді, Аллаһ оларға қатты дауыс жіберіп, оларды да жоқ етті.
Бұл нәрседен Ибраһим (оған Аллаһтың сәлемі болсын) халқы да аман қала алмады. Олар әртүрлі пұттарға, ғаламшарларға, айға, күнге табына бастайды. Қайырымды әрі Мейірімді болған Ұлы Аллаһ Тағала оларға мейірімін төгіп, оларға ескертуші ретінде Ибраһимді (оған Аллаһтың сәлемі болсын) жіберіп, одан салихалы ұрпақ тарайды. Себебі одан кейінгі пайғамбарлардың барлығы да Ибраһимнің баласы Исхақтан тарайды. Ал пайғамбарлардың ең абзалы Мұхаммед (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) Ибраһимнің екінші ұлы Исмаилден тараған.
Кейін бұзауға табынған Исраил ұрпақтары шығып, олардың бұл істерін Мұса мен Һарұн (оларға Аллаһтың сәлемі болсын) тыяды. Ал енді бір тобы Ұзайырды «Құдайдың баласы» деп соған табынады.
Одан кейін келе Исаға (оған Аллаһтың сәлемі болсын) табынған христиандар шығады. Сондай-ақ ширк Амр ибн Лухай әл-Хузағи деген адамның себебімен арабтарға да келіп жетеді.
Әбу Һурайра (Аллаһ оған разы болсын) Пайғамбарымыздың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Мен Амр ибн Лухай әл-Хузағидің ішек-қарнын сүйреткен күйі Отта болғанын көрдім»17; (бұл хадистің басқа бір нұсқасында:) «Ол Ибраһимнің дінін ең алғашқы өзгерткен адам»18, - дегенін естіген. Бұл – араб түбегіне пұттарды ең алғаш алып келген адам. Ал одан кейін пұттар бірте-бірте көбейе береді. Олардың көбейгені сонша – тіпті оларды Қағбаның жанына, Қағбаның айналасына, тіпті Қағбаның ішіне орналастыра бастайды. Адамдар жалғыз Аллаһқа құлшылық етуді қалдырып, енді тастарға ғибадат ете бастайды. Әбу Ража әл-Утариди: «Надандық дәуірінде біз тастарға құлшылық ететінбіз. Егер бірінші тастан артық тас тауып алсақ болды, ескісін қалдырып, жаңасына көшетінбіз. Ал енді мүлдем тас таба алмаған жағдайда топырақтан бір төбешік жасап, ол жерге қой әкеліп, сол төбешік үстіне сауатынбыз. Кейін сол төбешікті айналып, тауап19 жасайтынбыз...»20, - деп әңгімелейді.
Ал Аллаһтың сол адамдарға мейірімі түсіп, Ол оларды тура жолға салғысы келгенде, оларға Аллаһты бір деп танушылардың имамы Мұхаммедті (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) жіберді. Ол пайғамбардың шақырғаны «Жалғыз Аллаһқа ғана құлшылық ету. Одан өзге тәңір жоқ, әрі Ол ғана құлшылыққа лайық. Ал сендердің ғибадат етіп жүрген нәрселерің естімейді де, көрмейді де. Олар еш нәрсені сезбейді де, ешкімге көмектесе де алмайды» деген шақыру болатын. Сонда оның бұл сөзіне құлақ аспай, көкірек кергендер пайда болады. Олар:
«Тәңірлерді бір-ақ тәңір еткісі келе ме? Шынында, бұл өте ғажап нәрсе!» 21, - деп айтатын.
Осыдан бастап кәпірлер Пайғамбар мен (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) сахабаларды қинап, мазақтап, тас лақтырып, әртүрлі азаптарға душар етіп, Пайғамбардың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) шақыруына қолдарынан келгенше қарсылық көрсете бастады. Алайда бұл әрекеттер кәпірлерге еш пайда бермейді. Керісінше, мұсылмандар иманның тәттілігін сезініп, дінге шақыруда одан сайын күшейіп, бұл жолда сабыр сақтау керек екендігін, жеңістің келетіндігін, әрі адамдар Аллаһтың дініне топ-топ болып кіретінін түсінді. Сөйтіп, Аллаһты жалғыз деп білу басқа діндер үстінен үстемдік алды.
Бірақтан уақыт өте келе адамдар арасындағы көптеген дау-дамайлар оларды шынайы түрдегі таухидтен алыстата бастап, ширк жаңа толқынмен жайыла бастады. Аллаһ Өз меіріме бөлегендерді қоспағанда, тіпті кейбір мұсылмандардың өзі де бұдан аман қала алмады. Қазіргі кезде ширк тасқа табыну түрінде ғана емес, сонымен қатар діни әмірлерді Аллаһқа емес, басқағаларға арнап орындау сияқты түрде келіп үлгерді. Мысалға айтар болсақ, Аллаһтан өзгеге дұға жасау, Аллаһтан өзгеге құрбан шалу, Аллаһтан өзгемен ант ішу, тағы басқа нәрселер. Мұндай мысалдармен уақытымызды кетірмей-ақ қояйық. Сыртқа шығып, мұсылмандарға қарасаң, көретін нәрсең жеткілікті емес пе? Ауру адам Аллаһтан емес, әулиесымақтардан шипа сұрайтынын көреміз. Біреу құрбан шалса, Аллаһқа емес, бір әулиеге арнап жатады. Біреу береке сұраса, Аллаһтан емес, ата-баба әруақтарынан сұрап жатады. Әрине, бұл нәрселерге Аллаһтың мейірімі түскендердің қатысы жоқ.
Үндістанға қараңыз. Қазіргі таңда ол елде Аллаһтан өзге табынатын 100 000 000-ға жуық сиыр бар деседі. Бұл – әрбірімізді де қобалжытып, ойландыратын нәрсе. Себебі біз Аллаһты жалғыз деп танушылармыз. Ал біздің міндет - Аллаһтың жалғыздығын, таухидтің жарық нұрын адамдарға жеткізу.
ІІІ. Ширктің түрлері
Бауырлар, ширк екі түрлі болады: үлкен және кіші ширк. Үлкен ширк – ол біреуді немесе бір нәрсені Аллаһқа теңеу. Тозақтағы көпқұдайшыл-мүшріктер өздерінің құдайларына не дейтінін Аллаһ Тағала Құранда былай баяндайды:
«Аллаһпен ант етеміз, біз анық адасуда болыппыз. Сендерді әлемдердің Раббысына теңейтін едік» 22, - дейді мүшріктер.
Яғни олар біреулерді бір нәрседе әлемдердің Раббысына теңеген еді. Ол көпқұдайшылар Аллаһтан өзге жәрдем бере алатын біреу бар деп сенген. Өлілер мен пұттардан көмек сұрап, дұға жасайтын. Аллаһтан өзге біреу оларға зиян тигізе алады деп ойлап, қорқатын болған. Олар талдар мен тастардан бата тілеп, құрбандықтарын Аллаһқа емес, пұттар мен әулиелерге арнайтын. Міне, осы жерде сәл кідіріс жасап, тоқтағым келіп тұр...
Бірде мен пойызда бір адамдармен дін жайында сөзге келіп қалдым. Оларға Исламға дейінгі арабтар арасында кең жайылып кеткен көпқұдайшылық жайында әңгімелеп бердім. Адамдардың ағаштар мен тастардан бата сұрайтынын, құрбандықтарын пұттар мен әулиелерге арнайтынын, ер адамдар сақалдарын бір нәубет келе ме деп қорқып байлап қоятынын, ал әйелдер болса көз тиюден қорқып көзмоншақтар тағатынын айтып отырдым. Осы кезде бір адам маған: «Мұсылмандар бұл нәрсені жасап жүрген жоқ па?!», - деді. Мен үндеместен, аузыма құм толды... Мен не дей аламын?... Азияның мыңдаған тұрғындары «Арыстан Бабқа түне, Қожа Ахметтен тіле» деген кесірлі ұранды ұстанып алып, әулиелерден жәрдем сұрау үшін Түркістанға ағылып барып жатса, әрі Аллаһтан өзгелерге арнап құрбан шалып жатса, мен не демекпін?! Татарстанның мыңдаған тұрғындары Бұлгарға, бұрын сол жерде өмір сүріп, дүниеден өткен жандардың әруақтарынан жарқын болашақ сұрау үшін ағылып жатса, мен не дей аламын?! Кавказдың мыңдаған тұрғындары өздерінің шейхтарынан Қияметте жәрдем беріп шапағат етуін сұрау үшін, солардың мазарларына, қабірлеріне барып жатса, біз не дей аламыз?! Әрбір үш мұсылманның бірінің мойнында көз тимесін деп немесе ауру шалмасын деп қорқып тағып алған көзмоншақ-тұмарлары болса, біз не дей аламыз? Мен әрбір мұсылманды ес жиюға шақырамын. Себебі бұл құлшылықтардың бәріне Аллаһ қана лайықты. Ол ғана сақтай алады! Тек Ол ғана жәрдем бере алады! Тек Ол ғана жауап береді! Құрбан шалынуға, дұға жасалуға тек Ол лайықты!
Имран ибн Хусейн былай деп әңгімелейді: “Бірде Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) бір адамның қолынан сары (мыс) сақинаны байқап қалады да, одан: «Сен бұны не үшін тағып жүрсің?», - деп сұрайды. Ол: «Мен оны мені әлсіздік шалмасын деп тағып жүрмін», - дейді. Сонда Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Жылдам шеш! Ол тек сенің әлсіздігіңді арттырады. Ал егер сен осы сақинамен өлетін болсаң, онда құтылмайсың», - деді” 23.
Имам Ахмад Уқба ибн Амрдың айтқан мына хадисін келтіреді. Пағамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Тұмар24 таққан адамның соңын Аллаһ қайырлы етпейді. Көзмоншақ таққанға Аллаһ пана болмайды», 25 - деген. Хадистің басқа риуаятында: «Кім тұмар тақса, онда ол ширк жасады», 26 –деп айтылған.
Имам әт-Тирмизи мынандай хадис келтіреді: ”Бірде Аллаһ Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) сахабаларымен бірге Хунайнға жол тартады. Олармен бірге жақында ғана Ислам қабылдаған мұсылмандар болады.
Олар (Зәт әл-ануат деп аталатын,) көпқұдайшылар өздерінің шаруаларын (бір мезгіл) қалдырып, оның жанында оңашаланатын әрі содан береке тілеп, оған қару жарақтарын ілетін бір талдың жанынан өтіп бара жатқан кезде, жақында ғана Ислам қабылдаған мұсылмандар: «Уа, Аллаһтың елшісі! Біз де өзімізде олардікіндей Зәт әл-ануат болуын қалаймыз», - дейді. Сонда Аллаһ Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Аллаһу Әкбар! Бұл бұрынғылардың салты. Жаным қолында болғанмен ант етемін, сендер Исраил ұрпақтарының Мұсаға айтқан сөздерін айтып тұрсыңдар:
"...«Бұлардың тәңірлері сияқты бізге де тәңір жасап бер». Мұса оларға: «Шынында, сендер надан қауымсыңдар», - деді” 27.
Шынында, сендер бұрынғылардың салтымен жүресіңдер» 28"- деді”.
Имам Муслим Алиден (Аллаһ оған разы болсын): «Аллаһ Тағаладан басқаға құрбан шалғанды Аллаһ Тағала лағынеттеген», 29 - деген хадисті келтіреді.
Имам Ахмадтан Пайғамбардың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Бір шыбынның себебінен бір адам Жәннатқа, ал екіншісі Отқа кірген»", - дегені жеткізіледі. Адамдар одан: «Уа, Аллаһ Елшісі, бұл қалай?!», - деп сұрайды. Сонда Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) былай деді: "Бірде екі адам бір пұтқа табунышы тайпасының жанынан өтіп бара жатады. Оларда жанынан өтсең міндетті түрде соған құрбан шалу керек болған бір пұттары бар екен. Сонда пұтқа табынушылар екі жолаушының біріне: «Әйтеуір бір нәрсені құрбандыққа шал», - дейді. «Менде құрбан етерлік ештеңе жоқ», - дейді әлгі адам. Әлгілер қоярда-қоймай: «Тым болмаса, бір шыбынды құрбан ет», - дейді. Ол адам шыбынды құрбандыққа шалып еді, олар оған жолын әрі қарай жалғастыруға рұқсат береді. Осы үшін ол Тозаққа түскен.
Кейін отқа табынушылар екінші жолаушыға: «Сен де бір нәрсені болса да құрбандық ет», - дейді. Сонда ол: «Мен тек қана Аллаһқа құрбан шаламын», - дегенде, олар оның басын кесіп алады. Әрі ол Жәннатқа кірді" 30.
Әт-Табари былай дейді: "Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) уақытында мұсылмындарға әртүрлі зиян келтіретін екіжүзді адам болған. Сонда мұсылмандардың кейбіреулері: «Бұл екіжүзді адамға қарсы Пайғамбарымыздан көмек сұрайық», - дейді. Бұл хабар Пайғамбарымыздың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) құлағына жеткен кезде, ол (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Менен емес, Аллаһтан көмек сұрау керек», 31 - дейді”.
Сол үшін де кімде-кім біреуді немесе бір нәрсені махаббатпен, қорқып, үміттеніп, ұлықтап, құрбан шалу арқылы Аллаһқа серік етіп қосатын болса, онда ол үлкен ширк жасаған болып есептеледі. Ал Аллаһ Тағала ол жайында Құранда:
«Аллаһ Тағала Өзіне серік қосылуды кешірмейді. Ал бұдан өзгенің бәрін қалаған адамына кешіреді», 32 - деген33.
Ширктің екінші түрі - кіші ширк. Бұл ширкке көзге көрінуге тырысу, яғни рия жасау, Аллаһтан өзгемен ант ету, «Аллаһ және сенің қалауыңмен...» дегендей сөздерді айту сияқты нәрселер кіреді.
Имран ибн Хусайн келесіні жеткізеді: Пайғамбарымыз (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Шын мәнінде, сендер үшін қорқатын нәрселерімнің ішіндегі ең қорқыныштысы - сендер кіші ширк жасап қоя ма деп қорқамын», - дейді. Адамдар оның не екенін сұрағанда, Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Бір істі көрер көзге көріну үшін істеу», 34 - дейді.
Әбу Һурайра Пайғамбарымыздың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) былай деп айтқанын жеткізеді: «Қиямет күні ең бірінші сұраққа түсетіндер ол – Құранды жатқа біліп оқитын адам, Аллаһ жолында күресуші және өз мүлкін құрбан етіп, садақа жасаушы.
Білім іздеп, Құран оқушы адамды алып келіп, оған берілген нығметті көрсетіп, оның істеген істері жайында сұрайды. Сонда ол: «Мен Құран оқып, оны басқаға үйреттім», - дейді. Сонда оған: «Сен жалған сөйлейсің. Сен мұны тек «Қари» (яғни «Құранды жатқа білуші») деген атаққа ие болу үшін істедің. Бұл айтылды», - делінеді де, оны Отқа қарай бетімен сүйреп апарады.
Аллаһ жолында күресушіні алып келіп, оған берілген нығметті көрсетеді де, одан істеген істері жөнінде сұрайды. Сонда ол: «Мен жауыммен Сенің жолыңда күрестім, Сен үшін, я, Жаратушым!», - дейді. Оған: «Сен жалған айттың. Сен тек сені «батыр» деп айту үшін күрестің. Ол айтылды», - делінеді де, оны да Отқа қарай бетімен сүйреп апарады.
Сосын мал-мүлкін құрбан етіп, садақа таратқан адамды алып келіп, оған берілген нығметті көрсетіп, оның істеген істері жайында сұрайды. Сонда ол: «Мен садақа бердім», - дейді. Сонда оған: «Сен жалған айттың. Сен бұны «жомарт» десе екен деп атқардың, ал ол айтылды», - делінеді де, оны бетімен Отқа тастауды бұйырады»,35 - деген хадисін келтіреді.
Ан-Нәсаи мынандай хадис келтірген: ”Бірде Пайғамбарға (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) яһудилердің бірі келіп: «Сендер ширк жасайсыңдар. Сендер «Егер Аллаһ және сен қаласаң», - деп айтасыңдар және де Қағбамен ант етесіңдер», - деп айтады. Осыдан кейін Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Қағбаның Иесімен ант етемін»,- және, - «Егер Аллаһ қаласа, сосын сен қаласаң» деп айтуды бұйырады”.36
Сондай-ақ Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Аллаһтан өзгемен ант еткен ширкке түседі», 37 -деген.
Сабағымызды аяқтамастан бұрын Аллаһты жалғыз деп білуші адамның артықшылығы жайында айтып өту дұрыс болар. Сол үшін де өмір бойы еш серік қоспай жалғыз Аллаһқа ғана құлшылық етуші, Аллаһты жалғыз деп білушілерді қуандыратын кейбір хадистерді еске алып өтейік.
ІV. Шынайы түрде Аллаһты жалғыз деп танушылардың артықшылығы
Имам Бухари мен имам Муслим Убада ибн Самиттен (Аллаһ оған разы болсын) мынандай хадис келтіреді: «Кімде-кім: Аллаһтан өзге құлшылыққа лайық ешкім жоқ, әрі Мұхаммед – Оның құлы әрі елшісі деп, әрі Иса - Оның құлы әрі елшісі, және Мәриямға салынған сөзі, әрі Одан бір рух деп, Жәннатты хақ деп, Тозақты хақ деп куәлік етсе, онымен болған істеріне қарай Аллаһ оны Жәннатқа кіргізеді», - деген, сондай-ақ хадистің басқа нұсқасында: «Оның алдында жәннаттың жеті есігі болып, Аллаһ Тағала оны ол қалаған есігінен кіргізеді»,38 - делінген.
Сондай-ақ Аллаһ Елшісі(оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): “Аллаһ Тағала «Аллаһтан өзге құлшылыққа лайық зат жоқ» деп шынайы түрде Аллаһпен жүздесуді қалап куәлік келтірген адамға Тозақ оты тиюін харам етеді”, 39 - деген.
Имам Ахмад, Тирмизи және Хаким Абдуллаһ ибн Амр ибн Астан (Аллаһ оған разы болсын) мынандай хадис жеткізеді: «Қиямет күні бір адамды алып келеді де, оған күнәлары жазылған тоқсан тоғыз кітап көрсетеді. Ол кітаптардың көптігі сонша адамның көзі жетпестей болады. Сонда оған: «Сенің ақталатындай бір нәрсең бар шығар?!», - делінеді. Ол: «Жоқ, я, Раббым!», - дейді. Сонда оған: «Сен бүгін реніш көрмейсің», - делінеді. Сосын «Лә иләһә иллә Аллаһ» деп жазылған бір парақ қағазды алып келеді де, оны Таразының бір жағына, ал кітаптарды таразының екінші жағына қояды. Сонда бұл бір парақ кітаптардың барлығын басып кетеді».40
Шынымен де егер бұл керемет сөздер шын жүректен, шынайы ықыласпен айтылса, оған тең келер нәрсе жоқ қой!!! Сол себепті де Аллаһтан жәрдем сұрап, ширк сынды қатерлі дерттен аман сақтауын тілеп, бұл індетке жоламауға тырысқанымыз абзал болмақ!!!
Пайғамбарымыз Мұхаммедке, оның отбасына және оның сахабаларына Аллаһ Тағаланың салауаттары мен сәлемдері болсын!
Жақында баспаға шығатын лекциялар:
«Исламға» сайтының материалдары бойынша
WWW.TOISLAM.COM
(2)
Намаз оқуыңа не кедергі?
Дайындаған: Әбу Салих Қазақстани
Аударған: Азамат Махыпбек ұлы
«Исламға» сайтының басшылығы тексерген
«Исламға» сайтының материалдары бойынша
WWW.TOISLAM.COM
(3)
Ықылас
Дайындаған: Әбу Салих Қазақстани
Аударған: Азамат Махыпбек ұлы
«Исламға» сайтының басшылығы тексерген
«Исламға» сайтының материалдары бойынша
WWW.TOISLAM.COM
(4)
Жүректерді тазарту
Дайындаған: Әбу Салих Қазақстани
Аударған: Азамат Махыпбек ұлы
«Исламға» сайтының басшылығы тексерген
«Исламға» сайтының материалдары бойынша
WWW.TOISLAM.COM
(5)
Ғайбат
Дайындаған: Әбу Салих Қазақстани
Аударған: Азамат Махыпбек ұлы
«Исламға» сайтының басшылығы тексерген
Достарыңызбен бөлісу: |