Курсы: I семестрі: І шымкент -2014

1.микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама.-Астана,2000

2.Микробиологияда қолданылатын орыс-латын-қазақ тіліндегі медициналық терминдер: словарь.-Қарағанды,1992.

3.Рыс-ұлы М.Микробиология: оқулық.-Алматы,1998

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  

1. 
   Биосферада түраралық қарым-қатынастың қандай түрлерi болады?
   
2. 
   Топырақ микрофлорасы.
   
3. 
   Қандай организмдер санитарлық көрсеткiш деп аталады?
   
4. 
   Топырақтың нәжiс арқылы залалданғанын немен куәландырады?
   
5. 
   Су микрофлорасы, ластану дәрежелерi.
   
6. 
   Судың санитарлық микробиологиялық жағдайы қалай бағаланады? “коли-титр”, “коли-индекс” түсiнiгiне анықтама беріңiз?
   
7. 
   Ауа микрофлорасы.
   
8. 
   Ауа санитарлы микробиологиялық бағасы.
   
9. 
   Табиғаттағы зат айналу микроорганизмдердің ролi (азот, көмiрсу, күкiрт, фосфор, темiр және оған қатысатын микробтар).
   
10. 
    Адамның қалыпты микрофлорасы, динамикалық, экологиялық жүйе ретiнде және ол жердегi өзара қарым-қатынас.
    
11. 
    Адам денесiнің микрофлорасы, оның сапалық және сандық құрамы, микроорганизмдердің жағдайының көрсеткiшi ретiнде.
    
12. 
    Жоғарғы тыныс жолдарының микрофлорасы, оның негiзгi өкiлдерi.
    
13. 
    Адамның зәр шығару және жыныстық трактiсiнің микрофлорасы, ондағы ерлер мен әйелдердің айырмашылығы.
    
14. 
    Асқазан iшек трактiсiнің микрофлорасы: ауыз қуысының, өүештің, асқазанның, аш iшектің.
    
15. 
    Тоқ iшектiң микрофлорасы, олардың сандық және сапалық құрамы.
    
16. 
    Тоқ iшектiң микрофлорасының маңызы мен микрорганизмге әсерi.
    
17. 
    Медициналық бұйымдармен қызметкерлерiнің қолын санитарлық бактериологиялық зерттеу. Дисбактериоз оның себептерi.Дисбактериозға коррекция жүргiзуге арналған препараттар (эубиотиктер).
    

• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті. Сабақты өткен сабақпен, күнделікті өмірмен байланыстырып көптеген ойындар арқылы өткізу.
  

• 
  оқушылардың білімін жан – жақты тексеру.
  

• 
  сұрақтарды дұрыс және мазмұнды құрастыруға мән беру.
  

• 
  Тақырыпты жоспармен таныстыру.
  
• 
  Түсіндірілетін материалдық негізділігімен жеткізілуінің ғылымилығы.
  
• 
  Жаңа сабақты сапалы игеу үшін жаңа оқу әдістерін қолдану.
  

Келесi тәжiрбиелер арқылы санитарлы-бактериологиялық жағдайын

бағалау

А/ ашық су қоймалардағы және су жолындағы микроб санын анықтау.

Б/ судың коли-титрiн және коли-индексiн анықтау.

В/ ауаның тазалығын аспирациялық және седмициялық әдiстер

арқылы анықтау.

Г/ топырақтың нәжiспен ластануын “коли-титр”және “перфингенс-титр” арқылы анықтау.

1. 
   Әртүрлi сумен араластырылған МПБ-да және Сусло агарындағы себiлулерi көрсету, олардың микробтық санын микроскоппен көру.
   
2. 
   Стерильдi таяқша көмегiмен тiстен дақ (налет) алып, тампон арқылы мұрын мен ауыз арасынан кiлегей алып, жұғынды жасап, Грам бойынша бояйды. Иммерсиялы микроскоп жүйесi арқылы микрорганизмдердi бейнелейдi.
   
3. 
   Петри шынысына осы материалды алып, қан және қант агарына егедi. 24сағ 37⁰С-та өсiредi. өскен колонияның мiнезiн бейнелейдi, бөлек колониядан жұғынды жасап Грам әдiсi бойынша бояйды. МПА-ға патогенсiз стафилококк колониясы өседi. қантты және қанды агарда шартты-патогендi және патогендi кокк өседi.
   
4. 
   МПА-сы бар шыныларда саусақ iздерiнің егiлуiн жасап, 24 сағат термостаттайды 37⁰С. Микроорганизмнің өсуiнің қарқыны анықталады. Бөлек колониядан жұғынды жасап, грам терiс таяқшалар, ашытқыларды анықтауға болады.
   

1. 
   Топырақтың микробтық санын анықтау: МПА-дағы түрлi топырақты суспензияларын ерiтiндiлерiн егу демонстрациясын пайдаланып, микробты санын санап, микроскоптаймыз.
   
2. 
   Кесслер мен Эндо ортасындағы топырақ егуiн зерттеу iшек таяқшасының өсуiне назар аудару.
   
3. 
   Clostridiumperfringens-тің Вильсон-Блер орталарындағы өсiм сипаттылығының перфрингенс титрін анықтау.
   
4. 
   Су және дистилденген судағы микробты анықтау.
   
5. 
   2 этапты ашу әдiсiмен ауа өткiзгiш судың коли-титрiн анықтау.
   
6. 
   Фильтрация әдiсiмен коли-индексiн анықтау. 2 әдiспен нәтижелердi салыстыру.
   
7. 
   Лабораториялық ауасының сан-бактериялық анализ: микробтық санмен, Кох әдiсiмен микробтық көрсеткiш санын анықтау. Кротов аппараты арқылы анықтайды. МПА-сы бар шыныдағы сарыуыз тұзды.
   

1. 
   Егер сіз байқаусыздан микроб дақылы бар түтікшені сындырып қойсаңыз және оның ішіндегісін столға, қолға немесе киіміңізге төгіліп кетсе не істеу керек?
   
2. 
   Сіз бактериологиялық лабораторияда жұмысыңызды бітіріп, стол үстіндегі, ілмек отпен заласыздандырып, штативке қойдыңыз, спиртовканың қақпағын жауып, қалпақ, халатыңызды шешіп, жұмыс аяқ киіміңізді ауыстырып лабораториядан шықтыңыз сіз қандай жеке гигиеналық және санитарлы-эпидемиологиялық қателік жібердіңіз?
   
3. 
   Студенттер оқу бөлмесінде үзіліске тамақтанады. Сіз қандай жеке гигиеналық және санитарлы-эпидемиологиялық қателік жібердіңіз?
   

Микроорганизмдердің генетикасы. Биотехнология. Гендік инженерия. Микробқа қарсы препараттар.

1. 
   Бактериялардың модификациясын айқындау әдiсiн қолдану.
   
2. 
   Бактериялардың мутациясын айқындау әдiсiн қолдану.
   
3. 
   Трансформация, трансдукция, коньюгация тәжiрибелерi нәтижесiнде бактериялардың генетикалық рекомбинациясын анықтау.
   

1.Медициналық микробиология: оқулық Б.А. Рамазанова(ж.б.).-Алматы: «Print-S», 2010..

2.Шоқанов Н. Микробиология: оқулық /Н.Шоқанов.-Алматы, 1997

3.Алекшукина А.В. Медицинская микробиология: учеб.пособие.-Ростов н/Д,2003. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-2-е изд., доп.и перераб.-М., 2001.

4.Борисов Л.Б. Руководства к лабораторным занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии: учеб. пособие.-М., 1993

5.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-4-е изд., доп. и перераб.-М.,2005

6.Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-3-е изд., испр. и доп.-СПб.,2000

7.Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр.-СПб., 2000

8.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006.

9.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./Под ред. Л.Б. Борисов.-М., 1995

1.Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама.-Астана,2000

2.Микробиологияда қолданылатын орыс-латын-қазақ тіліндегі медициналық терминдер: словарь.-Қарағанды,1992.

3.Рыс-ұлы М.Микробиология: оқулық.-Алматы,1998

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  

1. 
   Бактериялардың генетикасының ерекшелiктерi - бұл олардың табиғатта түр ретiнде анықталуының негiзгi талабының бiрi. Бактериялардың ДНҚ-ның репликациясының ерекшелiктерi, олардың типтерi - вегетативтi, коньюгативтi, сексдукция.
   
2. 
   Бактериялардың генетикалық информациясының ерекшелiктерi.
   
3. 
   Бактериялардың генетикалық материалдары мен алмасу түрлерi: трансформация, трансдукция, конъюгация, сексдукция.
   
4. 
   Бактериялардың өзгергiштiгiнің молекулалық механизмi. Геномдардың ұйымдасуы.
   
5. 
   Транспонирлеушi генетикалық элементтер, олардың класстары: элементтер, транспозондар және эписомалар.
   
6. 
   Бактериялардың плазмидтерi өте қарапайым организмдер ретiнде.
   
7. 
   Бактериялардың хромосомдар кестесi, геномдардың ұйымдасуын зерттеу.
   
8. 
   Плазмидтердің таралуы, олардың бактерия клеткаларының арасында тасымалдаушының генетикалық механизмдерi.
   
9. 
   Плазмидтердің жiктелуi, олардың медициналық маңызы.
   
10. 
    Мутация, оның жiктелуi.
    
11. 
    Бактериялардың модификациясы өзгергiшiтiгiнің сипаты? өзгерудi анықтайтын белгiлер.
    
12. 
    Бактериальды клеткадағы репарацияның процесi.
    
13. 
    Бактериялардың диссоциациясы? Оның биологиялық маңызы.
    

• 
  оқушылардың білімін жан – жақты тексеру.
  

• 
  сұрақтарды дұрыс және мазмұнды құрастыруға мән беру.
  

• 
  Тақырыпты жоспармен таныстыру.
  
• 
  Түсіндірілетін материалдық негізділігімен жеткізілуінің ғылымилығы.
  
• 
  Жаңа сабақты сапалы игеу үшін жаңа оқу әдістерін қолдану.
  

•Бактериялардың генетикалық рекомбинациясының трансформация, трандукция тәжрибиелерiн зерттеу.

11. Жаңа тақырыпты бекіту 9 мин (10%)

Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б)

1.Рекомбинациялық процесс?

2.Конъюгация?

3.Трансформация?

4.Трансдукция?

12. Сабақты қортындылау 2 мин (2%)

13. Үйге тапсыпма беру 2 мин (2%)

Инфекция, иммунитет туралы ілім.

1. 
   Жануарларды иммунизациялау және экспериментальды залалдай бiлу.
   
2. 
   Жануарлар мәйiтiнің бактериологиялық зерттеуiн жүргiзу.
   
3. 
   Бактериялардың вируленттiлiгiн және патогендiлiк факторын зерттеу.
   
4. 
   Биобайқаудағы бактерия токсиндерiнің активтiлiгiн анықтау.
   

1.Медициналық микробиология: оқулық Б.А. Рамазанова(ж.б.).-Алматы: «Print-S», 2010..

2.Шоқанов Н. Микробиология: оқулық /Н.Шоқанов.-Алматы, 1997

3.Алекшукина А.В. Медицинская микробиология: учеб.пособие.-Ростов н/Д,2003. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-2-е изд., доп.и перераб.-М., 2001.

4.Борисов Л.Б. Руководства к лабораторным занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии: учеб. пособие.-М., 1993

5.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-4-е изд., доп. и перераб.-М.,2005

6.Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-3-е изд., испр. и доп.-СПб.,2000

7.Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр.-СПб., 2000

8.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006.

9.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./Под ред. Л.Б. Борисов.-М., 1995

1.Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама.-Астана,2000

2.Микробиологияда қолданылатын орыс-латын-қазақ тіліндегі медициналық терминдер: словарь.-Қарағанды,1992.

3.Рысұлы М.Микробиология: оқулық.-Алматы,1998

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  

1. 
   ‘’Инфекция’’, ‘’инфекциялық процесс’’, ''Инфекциялық аурулар’’ аурулар терминдерге анықтама беріңiз.
   
2. 
   Полидетерминантты сипаттама-микроорганизмдер патогендiлiгi ретiнде.
   
3. 
   Вируленттiлiк патогендiлiк өлшемi. өлшем бiрлiгi.
   
4. 
   Бактериялардың вируленттiлiк факторын атаңыз және сипаттама беріңiз. /адгезия, колонизация, пенетратция, инвазия/.
   
5. 
   Микроорганизмдер агрессияның факторлары, олардың сипаттамасы.
   
6. 
   Экзотоксиндер химиялық табиғаты, негiзгi қасиеттерi.
   
7. 
   Анатоксиндердi алу әдiстерi, олардың практикалық маңызы, қолданылуы.
   
8. 
   Эндотоксиндер химиялық табиғаты, негiзгi қасиеттерi.
   
9. 
   Қоздырғышқа байланысты инфекциялар формалары, макроорганизмдегi таралуы, олардың сипаттамасы.
   
10. 
    Жергiлiктi және жалпы бактериемия, септицемия, сепсис, септикопиемия инфекция. Түрлерiне анықтама беріңiз.
    
11. 
    Қоздырғыш санына байланысты инфекциялар формасы /моноинфекция, полимикробты, аралас және микст-инфекция/.
    
12. 
    Инфекциялар формаларына сипаттама беріңiз /жедел, созылмалы, латенттi, манифесттi/.
    
13. 
    Симптомсыз формалы инфекциялардың бактериотасымалдаушылықты ерекшелiгi.
    
14. 
    Вирустардың инфекциялық қасиеттiн сипаттап атаңыз.
    
15. 
    Инфекциялық аурулар периодтарын сипаттап атаңыз.
    
16. 
    Лабораториялық жануарларды экспериментальды залалдануының мақсаты мен әдiстерi.
    
17. 
    Лабораториялық жануарларды экспериметальды жолмен жарақаттау әдiстерi, тәсiлдерi, мақсаты.
    
18. 
    Иммунитет. Иммунитет түрлерiне анықтама беріңiз.
    
19. 
    Макроорганизмнің спецификалық емес қорғаныс механизмi және факторлары.
    
20. 
    Макроорганизмнің қорғаныс механизмiн атап шығыңыз, механикалық, физико-химиялық, иммуно-биологиялық.
    
21. 
    “Фагоцитоз” ұғымына анықтама беріңiз.
    
22. 
    Қандай клеткалар макрофагқа және микрофагқа жатады.
    
23. 
    Фагоцитоздың негiзгi стадияларын атап шығыңыз, мiнездеме беріңiз.
    
24. 
    Аяқталған және аяқталмаған фагоцитоздың айырмашылықтарын атаңыз, мiнездеме беріңiз.
    
25. 
    Фагоцитарлық көрсеткiштер қалай аяқталады? Опсонин және опсонизация реакциясы дегенiмiз не?
    
26. 
    Талғампаз емес иммунитеттің гуморальдық факторларын атаңыз.
    
27. 
    Лизоцим дегенiмiз не? Антибактериальды әсердің механизмi қандай?
    
28. 
    Адамның иммундық жүйесi немен ерекшеленедi?
    
29. 
    Интерферон, вирусқа қарсы, iсiкке қарсы әсер қорғаныс иммунитетi, оның маңызы.
    

• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті. Сабақты өткен сабақпен, күнделікті өмірмен байланыстырып көптеген ойындар арқылы өткізу.
  

• 
  оқушылардың білімін жан – жақты тексеру.
  

• 
  сұрақтарды дұрыс және мазмұнды құрастыруға мән беру.
  

• 
  Тақырыпты жоспармен таныстыру.
  
• 
  Түсіндірілетін материалдық негізділігімен жеткізілуінің ғылымилығы.
  
• 
  Жаңа сабақты сапалы игеу үшін жаңа оқу әдістерін қолдану.
  

1. 
   Экспериментальды залалданған ақ тышқан мәйiтiне биологиялық зерттеу жүргiзу. Жануар органдарынан боялған жұқпаны микроскопирлеу. Капсуласын, организмдердегi және қандардағы қоздырғыштағыларды анықтау. Жануар өлiмiне себепшi болған инфекция формасын анықтау.
   
2. 
   Стафилококктардың патогендiлiк факторларын /гемолизин, плазмокоагулаза, гиалуронидаза/ анықтауға бағытталған, қойылған тәжiрибиенің нәтижесiн бағалап протоколға енгiзу.
   
3. 
   Бактериальды экзотоксиннің 10 стрептолизин /гемолитикалық активтiлiгiн титрлеуiнің нәтижесiн бағалап протоколға енгiзу.
   

1. 
   Iшек таяқшасымен залалданған ақ тышқанның iшiн ашқанда: тамырлар “суретi” көріңдi, бауыр, жүрек, бүйрек үстi бездерi, өкпеде қан таласуы “перитонит”, бауыр абсцесi көрiндi. Бауыр, қарабауыр, қаннан алынған жұқпада iшек таяқшасы табылған. Экспериментальды жануарлардағы инфекциялар формасын түсiндiрiңiз.
   
2. 
   Пiшiн алтынды стафилококпен залалданған ақ тышқанның iшкi органдарын ашып еккенде көптеген стафилококпен залалданған iшкi органдары айқындалды /абцесстер/. Iшкi органдардың iрiндi процесстерi стафилококтардың қандай қаиетiне байланысты?
   
3. 
   Зерттеушi стафилококк дақылын қанды агарда гемолиз зонасын берген, тұзды сарыуыз агарындағы кемпiрқосақтағы зонасы плазманы коагуляция жасалған. Стафилококк дақылының осы қасиетiн түсiндiріңiз.
   

Жеке микробиология. Іріңді қабыну ауруларының қоздырғыштары.

1. 
   Микробиологиялық зерттеуге арналған материалды дұрыс таңдап алу және тасымалдау.
   
2. 
   Зерттеу тәсiлдерi мен бағытын таңдау.
   
3. 
   Микробиологиялық диагностикалау тәсiлдерi, олардың маңызы мен орындалу мерзiмi, артықшылығы мен кемшiлiгiне байланысты қолдана бiлу.
   
4. 
   Құжаттарды дайындау ережесi.
   
5. 
   Лабораториялық зерттеулердiң қорытындысын анализдеу.
   
6. 
   Iрiң және қанды кокк флорасына егу.
   
7. 
   Стафилококк және стрептококкты аурулардың микробиологиялық диагностикалық схемасын қолдана бiлу.
   
8. 
   Диагностикалық, профилактикалық және емдiк препараттарды қолдана бiлу.
   

1.Медициналық микробиология: оқулық Б.А. Рамазанова(ж.б.).-Алматы: «Print-S», 2010..

2.Шоқанов Н. Микробиология: оқулық /Н.Шоқанов.-Алматы, 1997

3.Алекшукина А.В. Медицинская микробиология: учеб.пособие.-Ростов н/Д,2003. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-2-е изд., доп.и перераб.-М., 2001.

4.Борисов Л.Б. Руководства к лабораторным занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии: учеб. пособие.-М., 1993

5.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-4-е изд., доп. и перераб.-М.,2005

6.Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-3-е изд., испр. и доп.-СПб.,2000

7.Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр.-СПб., 2000

8.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006.

9.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./Под ред. Л.Б. Борисов.-М., 1995

1.микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама.-Астана,2000

2.Микробиологияда қолданылатын орыс-латын-қазақ тіліндегі медициналық терминдер: словарь.-Қарағанды,1992.

3.Рысұлы М.Микробиология: оқулық.-Алматы,1998

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  

1. 
   Зерттеуге арналған материалды алу тәртiбi және тасымалдау.
   
2. 
   Материалды лабораторияға зерттеуге жiберу үшiн арналған документтердi толтыру ережесi.
   
3. 
   Клинико-диагностикалық, микробиологиялық зерттеу тәсiлдерi.
   
4. 
   Лабораториялық диагностика тәсiлдерiнiң өзiндiк артықшылығы мен кемшiлiктерi, беретiн нәтижелерiнiң дұрыстығы, орындау мерзiмдерi және орындау реттерi.
   
5. 
   Клинико-диагностикалық, микробиологиялық зерттеу нәтижелерiн бағалау.
   
6. 
   Стафилококтың морфологиясы, дақылдық қасиеттерi.
   
7. 
   Стафилококтардың биохимиялық активтiлiгi және антигендiк қасиеттерi.
   
8. 
   Стафилококтардың патогендiк факторлары.
   
9. 
   Стафилококты инфекциялардың резистенттiлiгi, эпидемиологиясы және иммунитетi.
   
10. 
    Стафилококты инфекцияның лабораториялық диагностикасы.
    
11. 
    Стафилококты инфекцияның емдеуi мен профилактикасы.
    
12. 
    Стрептококтардың морфологиялық және дақылдық қасиеттерi.
    
13. 
    Стрептококтардың биохимиялық активтiлiгi және антигендiк қасиеттерi.
    
14. 
    Стрептококтардың патогендiк факторлары.
    
15. 
    Стрептококты инфекцияның резистенттiлiгi, эпидемиологиясы және иммунитетi.
    
16. 
    Скарлатинозды стрептококтардың биологиялық қасиеттерi.
    
17. 
    Пневмококтардың биологиялық қасиеттерi.
    
18. 
    Энтерококтардың биологиялық қасиеттерi.
    
19. 
    Стрептококты инфекцияның лабораториялық диагностикасы.
    
20. 
    Сепсистi микробиологиялық зерттеу.
    
21. 
    Стрептококты инфекцияны емдеу және алдын алу.
    

• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті. Сабақты өткен сабақпен, күнделікті өмірмен байланыстырып көптеген ойындар арқылы өткізу.