Лекция. АгрометЕОрОлОгия туралы ЖалПы МаҒлҰМаттар


Жаңбырлыдан ашық ауа-райына өту белгiлерi



бет75/117
Дата02.01.2022
өлшемі0.56 Mb.
#452321
түріЛекция
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   117
Агрометеорология лек

Жаңбырлыдан ашық ауа-райына өту белгiлерi:

1.Атмосфералық қысым жоғарылайды;

2.Тәулiктiк температураның ауытқуы ұлғайады;

3.Желдiң екпiнi күшейедi;

4.Ауыспалы бұлтты;

Халық дәстүрi бойынша ауа-райын болжау.

Ауа-райын ғылыми болжау 100 жыл бойы жүргiзiлiп келедi, ал оған қажеттiлiк баяғы заманнан берi болды. Диқаншылардың, теңiзшiлердiң өмiрi ауа-райына тәуелдi болды. Алдағы болатын ауа-райы белгiлерiн қоршаған табиғаттан табуға тырысты: жануарлар, құстар мiнездерiне, өсiмдiктерге қарап, аспандағы болып жатқан құбылыстарға қарап, күн немесе ай түсiне, бұлттар түрiне және т.б. көп белгiлер есте жақсы сақталу үшiн ауа-райын болжау мақал және мәтелдер түрiнде берiлдi.

Мысалы: «Егер шөпте шық болса – жаңбыр болмайды», Күннiң таза батуы – ашық ауа-райына. «Егер күн қызарып батса – теңізшіге қорқыныш жоқ, ал ертеңгiсiн қызыл болса - қорқуға болады». «Егер шағала суға отырса – жақсы ауа-райын күт, ал құммен жүрсе – ауа-райы өзгередi». «Қарлығаштар су бетiне жақындап ұшса – жаңбырға».

Ауа-райы өзгеруiне байланысты өсiмдiк және жануарлардың мiнездерi өзгередi. Қоршаған орта жағдайына байланысты тiрi организмдердiң дамуын зерттейтiн ерекше ғылым саласы – фенология.

Ол жануаралар мен өсiмдiктердiң тiршiлiк үрдiстерiнiң кезеңдiк құбылыстарын ешқандай құралсыз фенологиялық бақылаулар көмегiмен зерттейдi. Мұндай бақылаулар табиғат күнтiзбегiн жасауға мүмкiндiк бередi, мұнда әр құбылыстың басталу мерзiмдерi көрсетiледi. Мысалы: Черемуха (Мойыл) гүлдегеннен 5-6 күннен соң сары акация, емен, алма гүлдейдi, 2-3 күннен соң - сирень, 1-2 күннен соң рябина, 2-3 күннен соң - қарағай, долана т.б.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   117




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет