Лекция жинағы 1 лекция. Дифференциалды психология пәні
лекция. Интеллекттің қасиетінің құрылымы
жүктеу/скачать 49.37 Kb.
|
| 13 лекция. Интеллекттің қасиетінің құрылымы.
Ерекшелік теориясының ұғымын және принциптерін қолданылатын алғашқы жұмыстар психологияда 30 ж. аяғында пайда болған және олар интеллекттің құрылысының анализімен байланысты. Ерекшелік теориясының контексінде жеке ерекшеліктерді зерттеу, осы кезде басталады, бірақ, шындап 40-жылдың аяғында ашылды. Интеллекттің психологиялық теориялары – интеллекттің теориясының тобы, олардың авторлары интеллектуалды сфераның (Спирмен, Перстоун, Гилфорд, Берт, Вертонның теориялары) зерттеуі кезінде көрінетін нақты интеллектуалды мінездеменің санын азайтуға тырысты. Интеллектуалды көпқырлығы – бұл құбылысты тефитиктерін анықтауда көп қиындықтардың себептерінің бірі. Интеллектті зертеуді кейбір пионерлері бұл феноменнің негізгі компоненттерін ашуға тырысып және оның күрделі табалдырығын танып, факторлы анализ кезінде-корелляцияның өлшемінде өзгерістердің негізін анықтау үшін өңделген статистикалық әдісті қолданды. Көбінесе тесттердің батареясын басқаруын қарастыратын эксперименталды парадигма қолданды, олардың әрқайсысы ой, математикалық қабілеттер, кеңістік қабілеттер немесе сөз қоры сияқты интеллекттің нақты бір атрибутын өлшей алады. Тесттің нәтижесінің факторлы анализы кезінде, барлық шкалалар арасындағы корреляция өлшенеді және содан кейін тестті орындау кезінде индивидуалды ерекшеліктер негізінде жататын факторлар анықталды. Ерте шыққан ғалымдардың ішінен Чарльз Спирмен: «интеллект «д»-дан немесе жалпы фактордан және «s»-дан немесе жеке ақыл-ой қабілетінде қатысатын нақты факторларды іріктеуден тұрады» - деп айтты. Ч.Спирменнің ойы бойынша, интеллект бәрінен бұрын тест көрсеткішінде басым болатын жеке латентті фактордың терминдерінде ерекшеленеді. Сонымен, адам нақты фактор бойынша ерекше жоғарғы қабілетін таныта алады және басқа факторлар бойынша жағымсыз қабілетін таныта алады. Перстоун және басқа зерттеушілер интеллектті «алғашқы ақыл-ой қабілеттері» деп атаған бірнеше фактордың жиынтығы сияқты санаған дұрыс деп айтты. Дж.Гилфорд афкторлы анализ ұғымына кеңінен ашты, ақыл-ой функциясына қатысатын фактордың логикалық анализін қосты. Оның «интеллект құрылымы» деген жүйесінде тіпті интеллект компоненттерінің ең күрделі мозаикасы ұсынылған. Бұл жерде барлық ақыл-ой қабілеттері үшөлшемді торап түрінде көрсетілген, олардың құрамында алғашында 120 фактор болды, сосын 150-ге дейін кеңейді. жүктеу/скачать 49.37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|