Магистратураға түсушілер үшін мамандық бойынша
емтихан сұрақтары
6M0808 – Топырақтану және агрохимия
Агрохимия
-
Өсімдіктің химиялық құрамы.
-
Өсімдіктердің өсіп-дамуына, өнім қалыптастыруына және оның сапасына кейбір макро- және микроэлементтердің әсері.
-
Өсімдік құрамындағы әр түрлі органикалық қосылыстар мөлшері және олардың рөлі.
-
Өсімдік тіршілігі үшін азоттың рөлі, өнім мен оның сапасына әсері, азотпен қоректену кезеңділігі;
-
Өсімдік тіршілігі үшін фосфордың рөлі, өнім мен оның сапасына әсері, фосформен қоректену кезеңділігі;
-
Өсімдік тіршілігі үшін калийдің рөлі, өнім мен оның сапасына әсері, калиймен қоректену кезеңділігі;
-
Өсімдіктің аммонийлі және нитратты азотпен қоректену ерекшеліктері.
-
Өсімдіктің қоректік заттарды қабылдауына қоршаған орта жағдайларының (топырақ температурасы, ылғалдылығы, аэрациясы, топырақ ерітіндісінің концентрациясы, орта реакциясы, жарық) әсері.
-
Өсімдіктің қоректенуінде иондардың кереғарлық (антагонизм) пен мүдделестіктің (синергизмнің) мәні және рөлі.
-
Тұздардың физиологиялық реакциясы және өсімдіктің қоректенуіне әсері.
-
Өсімдіктің қоректік элементтерді сіңірудегі тамырдың рөлі.
-
Тамырдың синтетикалық әрекетінің мәні.
-
Өсімдіктің ауа және тамыр арқылы қоректенуінің бір-бірімен байланысы.
-
Өсімдік қоректенуінің кезеңділігі. Өсімдіктің өсіп-даму, қоректену жағдайларын реттеуде тыңайтқыштардың рөлі.
-
Өсімдіктің қоректену жағдайларын реттеу тәсілдері.
-
Қоректік элементтерді шығару, егіншіліктегі заттардың айналымы және теңгерімі (балансы).
-
Агрохимия ғылымының тарихы. Өсімдіктің қоректену мәселелерін зерттеуде агрохимия негізін қалаушылардың рөлі. Қазақстанда агрохимия ғылымының қалыптасуы мен дамуында отандық ғалымдардың еңбектерінің маңызы.
-
Әр түрлі топырақ құрамындағы қоректік заттардың жалпы және өсімдікке сіңімді түрлерінің мөлшері.
-
Топырақтың құрамы. Топырақтың минералды және органикалық бөлігі - қоректік элементтердің көзі.
-
Топырақтың минералды бөлігінің әр түрлі фракцияларының құрамындағы қоректік элементтердің мөлшері. Өсімдік қоректенуі үшін топырақтағы химиялық қосылыстардың формалары.
-
Топырақтың қарашіріндісі және оның маңызы.
-
Топырақтың тиімді құнарлылығын арттыруда топырақтағы химиялық және биологиялық процестердің рөлі.
-
Топырақтың сіңіру қабілетінің түрлері және өсімдік қоректенуі мен тыңайтқыш қолдануда олардың рөлі.
-
Физикалық-химиялық немесе алмасу реакциясындағы катиондарды сіңіру құбылысының негізгі заңдылықтары.
-
Топырақтың сіңіру сыйымдылығы, сіңірілген катиондардың құрамы және арақатынасының өсімдіктің қоректенуі мен топырақтың тыңайтқыштармен әрекеттесуі үшін маңызы.
-
Топырақ қышқылдығының түрлері (актуалды, потенциалды), негіздермен қанығу дәрежесі мен буферлігі.
-
Топырақ құрамындағы N, P, K қосылыстарының мөлшері мен түрлері және олардың айналымы.
-
N, P, K әр түрлі қосылыстарының өсімдіктер үшін сіңімділігі.
-
Солтүстік Қазақстан топырақтарының азот құбылымы және оны реттеу тәсілдері. Топырақтың азотпен қамтамасыз етілуінің диагностикалық көрсеткіштері.
-
Солтүстік Қазақстан топырақтарының фосфор құбылымы және оны реттеу тәсілдері. Топырақтың фосформен қамтамасыз етілуінің диагностикалық көрсеткіштері.
-
Солтүстік Қазақстан топырақтарының калий құбылымы және оны реттеу тәсілдері. Топырақтың калиймен қамтамасыз етілуінің диагностикалық көрсеткіштері.
-
Топырақтың қоректік құбылымына (режіміен) агротехникалық және климаттық жағдайлардың әсері.
-
Топырақтың азот құбылымына агротехникалық және климаттық факторлардың әсері;
-
Топырақтың фосфор құбылымына агротехникалық және климаттық факторлардың әсері;
-
Топырақтың калий құбылымына агротехникалық және климаттық факторлардың әсері;
-
N,P,K қосылыстарының қандай түрлері топырақтың осы элементтермен қамтамасыз етілуінің диагностикалық көрсеткіштері болып саналады?
-
N,P,K -мен қамтамасыз етілуіне қарай топырақтарды жіктеу.
-
Аммоний сульфаты, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Натрий селитрасы, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Хлорлы аммоний, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Аммиак селитрасы, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Мочевина, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Жай суперфосфат, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Қос суперфосфат, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Фторсызданған фосфат, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Преципитат, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Фосфорит ұны, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Хлорлы калий, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Калий сульфаты, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Калий тұзы, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Калий селитрасы, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Аммофос, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Диаммофос, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Нитрофос, нитрофоскалар, алу жолдары, физикалық қасиеттері, топырақпен әрекеттесуі мен айналымы, өсімдіктер үшін сіңімділігі, ауыспалы егісте енгізу мөлшері, мерзімі, әдістері, технологиясы.
-
Дақылдардың азотты тыңайтқыштарға қажеттілігін анықтау әдістемелері;
-
Дақылдардың фосфорлы тыңайтқыштарға қажеттілігін анықтау әдістемелері;
-
Дақылдардың калийлі тыңайтқыштарға қажеттілігін анықтау әдістемелері;
-
Топырақтың азотпен қамтамасыз етілуінің аймақтық индекстері үшін тыңайтқыштардың мөлшерін атаңыз.
-
Топырақтың фосформен қамтамасыз етілуінің аймақтық индекстері үшін тыңайтқыштардың мөлшерін атаңыз.
-
Топырақтың азотпен қамтамасыз ететін диагностикалық көрсеткіштерін атаңыз.
-
Топырақтың фосформен қамтамасыз ететін диагностикалық көрсеткіштерін атаңыз.
-
Органикалық тыңайтқыштардың түрлері.
-
Көң - ең маңызды органикалық тыңайтқыш. Көң құрамы.
-
Көңнің топырақ пен өсімдікке әсері.
-
Топырақ-климат жағдайларына байланысты әр түрлі ауыл шаруашылығы дақылдарына көң енгізу тәсілдері.
-
Көңді сақтау әдістері және оны сақтау кезінде болатын өзгерістер.
-
Әр түрлі ауыл шаруашылығы дақылдарына көң тиімділігі және оны анықтайтын факторлар.
-
Көң садырасы, оның құрамы, қасиеттері және қолдану ерекшеліктері.
-
Төсенішсіз көң, оның құрамы, қасиеттері мен сақтау және қолдану ерекшеліктері.
-
Қордалар, оларды даярлау және қолдану ерекшеліктері.
-
Солтүстік Қазақстан жағдайында эрозияға қарсы тәсіл және тыңайтқыш ретінде сабанды пайдалану.
-
Жасыл тыңайтқыш. Топырақ құнарлылығы мен ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімін арттыруда оның маңызы.
-
Құс саңғырығы, оның құрамы, қасиеттері және қолдану ерекшеліктері.
-
Топырақ құнарлылығын арттыруда органикалық тыңайтқыштардың маңызы.
-
Органикалық тыңайтқыштарды қолданудың экологиялық қауіпсіз технологиялары.
Топырақтану
-
Механикалық элементтер және оның жіктелуі. Топырақтың гранулометриялық құрамының жіктелуі және маңызы.
-
Қарашрінді пайда болуы. Қарашірінді заттарының түрлері.
-
Қарашіріндінің өсімдіктер қоректенудегі және топырақ құнарлығын қалыптастырудағы маңызы.
-
Топырақ түзуші жыныстардың топырақ қасиеттеріне әсері. Топырақ құралу үрдісінде ағзалардың маңызы.
-
Топырақтың негізгі морфологиялық белгілері - кескіннің құрылысы, түсі, түйіртпектілігі, жайласуы, жаңа жаралындылар мен кіріспе заттар.
-
Коллоидтардың құрылысы және қасиеттері. Коагуляция және пептизация үрдістері.
-
Топырақтың қышқылдығы, сілтілігі және буферлігі.
-
Топырақ түйіртпектілігінің бұзылуы және оны қайта қалпына келтіру шаралары.
-
Топырақ тұздалуының себептері. Қайта тұздану.
-
Топырақтың жалпы физикалық қасиеттері (топырақтың тығыздығы қатты бөлігінің тығыздығы, қуыстылығы).
-
Топырақтың физика-механикалық қасиеттері (иленгіштігі, жабысқақтығы, ісінуі, отыруы (шөгуі), байланыстығы, қаттылығы, меншікті кедергісі). Олардың агрономиялық маңызы.
-
Топырақ ылғалының маңызы.
-
Топырақ ылғалының негізгі категориялары, қасиеттері. Су құбылымы және оларды жіктеу.
-
Топырақ құралуында және өсімдік тіршілігінде жылудың маңызы. Топырақтың жылу сіңіру қабілеті.
-
Топырақ құнарлығы туралы түсінік. Табиғи, тиімді және жасанды құнарлылық түрлері. Топырақ құнарлығын арттыру жолдары.
-
Топырақтың жіктелуінің (тип, типше, тек, түр және т.б) таксономиялық бірлігін жазып, оларға мысалы келтіріңіз.
-
Су эрозиясының түрлері және пайда болу себептері. Су эрозиясына қарсы күрес шаралары.
-
Топырақтың жел эрозиясына шалдығу себептері. Жел эрозиясына қарсы күрес шаралары.
-
Қазақстанның негізгі топырақтары типтерінің құнарлығын жоғарлатуда топырақтанудың маңызы.
-
Топырақ және құнарлық туралы түсінік. Құнарлықтың түрлері.
-
Топырақтанудың негізін қалаушы ғалымдар, олардың еңбектері және оның дамуындағы рөлі. Топырақтың негізгі қызметтері.
-
Топырақтың түзілуі. Топырақ түзілу үрдісінің жалпы нұсқасы.
-
Ресейде генетикалық топырақтанудың дамуы (В.В. Докучаев, Н.М. Сибирцев, К.Д. Глинка, В.Р. Вильямс) және оның Қазақстанда дамуы.
-
Агрономиялық топырақтанудың дамуы (П.А. Костычев, В.Р. Вильямс, К.К. Гедройц, Д.Н. Прянишников, А.Н. Соколовский). Топырақ құнарлығының көбеюіне адам әрекетінің әсері.
-
Топырақ – табиғи дене, негізгі ауыл шаруашылығы өндірісінің құралы және еңбек өнімі. Ғылым ретінде топырақтанудың маңызы.
-
Топырақ туралы түсінік және оның құнарлығы. Адам өндіріс әрекеті нәтижесінде топырақ құнарлығының өзгерісі.
-
Топырақ қасиетіне топырақ түзуші жыныстардың гранулометриялық, минералогиялық және химиялық құрамының әсері.
-
Туынды және туынды минералдар, олардың топырақ генезисінде, топырақ құнарлығында маңызы.
-
Топырақтың және жыныстардың гранулометриялық құрамының агрономиялық қасиеттерге әсері.
-
Гранулометриялық құрамы бойынша топырақ жіктелуі (Н.А. Качинский). Механикалық элементтердің минералогиялық, химиялық құрамы және физикалық қасиеттері.
-
Гранулометриялық құрам және оның топырақтың ылғал, ауа және жылу қасиеттеріне әсері.
-
Топырақ түзуге қатысатын топырақ фаунасының негізгі топтары және олардың рөлі.
-
Топырақ түзілу үрдісінде жасыл өсімдіктердің және микроағзалардың маңызы. Топырақ түзілу үрдісіне түсінік беру.
-
Топырақта органикалық заттардың көзі. Органикалық қалдықтардың қарашірінді түзілуіне әсері.
-
Қарашірінді түзілу жылдамдығына топырақ түзілу жағдайының әсері.
-
Қарашірінді туралы ілімнің дамуы туралы қысқаша түсінік (П.А. Костычев, В.Р. Вильямс, С.П. Кравков, И.В. Тюрин, С. Ваксман және басқалар).
-
Топырақтың кескінің түзілуі, оның құрылысы және морфологиялық белгілері.
-
Топырақтың морфологиялық белгілерін атаңыз.
-
Топырақтың сіңіру қабілеті туралы түсінік және осы ілімнің дамуының негізгі кезеңдері.
-
Физикалық-химиялық немесе алмасалы сіңіру қабілеті және оның заңдылықтары. Топырақтың сіңіру қабілеттерінің топырақ құнарлығына әсері.
-
Сіңіру көлемі және топырақтың негіздермен қанығуы туралы түсінік. Негіздермен қаныққан және қанықпаған топырақтар.
-
Топырақтың реакциясы және оны реттеу шаралары.
-
Топырақтың қышқылды реакциясы, оның пайда болуы. Қышқылдылық түрлері. Топырақтардың қышқылдылығын өзгерту шаралары.
-
Топырақтың сілтілігі, олардың түзілуі және түрлері. Топырақтың сілтілік реакциясын реттеу жолдары.
-
Топырақтағы су түрлері. Ауыл шаруашылық өсімдіктеріне әр түрлі формадағы топырақ ылғалдарының тиімділігі және олардың топырақта жылжуы. Топырақтың негізгі ылғалылық қасиеттерін атаңыз.
-
Топырақ ауасы, оның құрамы және өзгеруі. Топырақ ауасының, аэрациясының топырақтағы үрдістерге, өсімдіктерге және микроағзаларға әсері.
-
Топырақтағы жылу қасиеттері туралы түсінік, жылу режиміне әсер ететін жылу көздері. Жылу режиміне ықпал етуші факторлар.
-
Топырақ ертіндісі (құрамы, концентрациясы, реакциясы). Топырақ ертіндісін алу әдістері. Топырақ түзілуде, құнарлығында және өсімдіктердің қоректендіруінде топырақ ертіндісінің маңызы.
-
В.В. Докучаевтің топырақ түзілуінің факторлары туралы ілім. Топырақ түзілу факторларының арасындағы байланыс туралы мысалы келтіріңіз.
-
Топырақ жіктелуінің негізгі принциптері (В.В. Докучаев, Т.С. Коссович, К.К. Гедройц және басқалар). Заманауи жіктелудің негізін көрсетіңіз.
-
Топырақ-географиялық бірлігін (топырақ-биоклиматтық белдеулер, облыс, аймақ, аймақша, өлке, аудан) жазыңыз.
-
Топырақ жамылғысының құрылымы.
-
Тундрада негізгі топырақ түзілу үрдісі. Топырақ типтері олардың құрылысы және қасиеттері. Тундра аймағының топырақ түзу үрдісіне табиғи жағдай ерекшелігінің әсері.
-
Шымды топырақ түзу үрдісінің заманауи сипатталуы. Шымды топырақтардың жіктелуі. Шымды топырақтардың құрылысы, қасиеттері, және агрономиялық бағасы.
-
Шымды-күлгін топырақтар. Құрылысы және жіктелуі. Шымды-күлгін топырақтардың құнарлығын көтеру шаралары және оларды пайдалану. Батпақты топырақ түзу үрдісі оның ерекшеліктері. Батпақтардың негізгі типтері.
-
Орманды дала топырақтары және табиғи жағдайлары (орманның сұр топырағы). Орманның сұр топырағының генезисі туралы заманауи түсінік. Олардың құрылысы, қасиеттеріі және жіктелуі.
-
Орманды дала және дала аймақтарындағы қара топырақтың ерекшеліктерін айтыңыз. Қара топырақтың түзілуі туралы қысқаша түсінік (Ф. Рупрехт, В.В. Докучаев, П.А. Костычев, В.Р. Вильямс).
-
Орманды дала аймағы қара топырақтарының құрылымы, қасиеті және жіктелуі.
-
Дала аймағы қара топырақтарының құрылымы, қасиеті және жіктелуі. Олардың құнарлығын көтеру шаралары.
-
Қуаң дала және шөл дала аймағының табиғи ерекшеліктері және олардың топырақ түзілуіне әсері. Қара-қоңыр топырақтар. Құрылысы, қасиеттері, жіктелуі және агрономиялық бағалануы.
-
Қуаң дала аймағының шалғынды қара қоңыр топырақтары. Олардың түзілуі, қасиеттері және пайдаланылуы.
-
Сор. Олардың таралуы және тұздардың жиналу жағдайлары. Сор топырақтардың жіктелуі. Олардың қасиеттері және ауыл шаруашылығында қолдану шаралары.
-
Кебірдің түзілу үрдісі. Таралуы, құрылысы, қасиеттері. Мәденилендіру шаралары.
-
Шақаттардың таралуы және генезисі және олардың қасиеттері, жіктелуі және ауыл шаруашылығында пайдаланылуы.
-
Шөлдің қоңыр-сұр топырақтарының түзілуі, олардың жіктелуі, құрылысы, қасиеттері және агрономиялық бағасы. Құнарлығын көтеруде жүргізілетін шаралар.
-
Тақырдың түзілуі және жіктелуі, құрылысы, құрамы және агрономиялық қасиеттері. Құнарлығын көтеруде жүргізілетін негізгі шаралар.
-
Тау етегі шөлді-дала аймағы топырақтарының табиғи жағдайы. Бұл аймақтың топырақтарын ауыл шаруашылығында пайдалану ерекшеліктері.
-
Қызыл топырақтар, олардың құрылысы, қасиеті және жіктелуі. Қызыл топырақтарды пайдалануда жургізілетін шаралар.
-
Сары топырақтар, олардың құрылысы, қасиеттері және жіктелуі. Оларды ауыл шаруашылығында пайдалану. Су эрозиясының пайда болуы және онымен күрес.
-
Өзен жайылмасы топырақтарының таралуы және құрылысы, қасиеттері, жіктелуі және агрономиялық бағасы. Бұл топырақтарды мәденилендірудің негізгі шаралары.
-
Таулы өлке топырақтары және таралуы. Ауыл шаруашылығында пайдалану ерекшеліктері.
-
Топырақ эрозиясы олардың типтері және таралуы. Әр түрлі табиғи аймақтарда эрозиямен күрес шаралары.
-
Топырақ рекультивациясы.
-
Топырақ бонитировкасы туралы түсінік. Өндірісте және жер бағалауда оның маңызы. Топырақты экономикалық бағалау. Жер кадастры.
-
Топырақ картасы және картограммасы. Оларды шаруашылықтарда қолдану.
Достарыңызбен бөлісу: |