МамандықҚа кіріспе пәні бойынша методикалық тапсырмалар



Дата01.07.2016
өлшемі137.38 Kb.
#170311
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекетттік университеті

МАМАНДЫҚҚА КІРІСПЕ ПӘНІ БОЙЫНША МЕТОДИКАЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАР

(жоғары оқу орны ішінде пайдалануға)

Павлодар
БЕКІТЕМІН:

Шетел тілі институтының директоры

______ А.К.Калиева

«____» _________ 200_ г.


Құрастырушы: оқытушы Шилова О.С.


Ағылшын тілі теория және практика кафедрасы


Методикалық тапсырмалар

Кафедра мәжілісінде бекітілді мәжілісхат№ ______ «____»_______200_г.


Кафедра меңгерушісі__________________А.К.Каирбаева

Шет тілдер институтының оқу және әдістемелік кеңесімен қабылданды



«_____» ___________ 2003 г. Мәжілісхат № _______________

ОӘБ төрайымы___________________ Куракбаева А.С.


КЕЛІСІЛДІ

Кафедраның н/к ____________________Морозова Н.М.




  1. ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

Осы курстан кейiн аударма ғылымы теориясы мен практикасының ерекшелiктер мен негізгі ұғымдарын игеру мен жан-жақты зерттеу әр қарай ұсынылады.

1.1 Пәннің мақсаты


“Мамандыққа кіріспе” курсының мақсаты студенттерді, оқудың кейінгі мерзімінде зерттеуге жорамалданған, аударманың лингвистикалық теориясының негізгі ұғымдарымен таныстыру.

    1. Пәннің міндеттері:

  • Жалпы лингвистикалық аударма негiздерiң баяндалып ашылуы

  • Тiл жүйесiнiң жалпы ерекшелiктерiн, олардың әрекеттесуiн, осы әрекеттесу процесiндегi байыту

  • Аударма баянының универсалдық трансформациялық ғылымы ретiнде анықтау

  • Аударманы лингвистикалық зерттеу нысаны ретiнде анықтау

    1. Пәнді игеруде студенттер білуге тиісті:

  • Аударма ғылымының негiзгi ұғымдары

  • Аударманың негізгі жүктеулері

  • Қайсы бір аударма тәсілін таңдау ережесі

  • Мәтінді сегментациялауға (бөліну процесі) ұсынылған ережелер

  • Тәсілдердің негізгі топтары: лексикалық, грамматикалық және стилистикалық

  • Байланыс түрлері, мәдениет аралық қатынастың ұғымы

    1. Пәнді игеруде студенттер істей білуге тиісті:

  • Аударма ғылымының ұғымдарын қолдана бiлу

  • Қабылданған классификация бойынша дайын аударылған мәтіндердің айырмашылыутарын айыра бiлу

  • Белгiленген аударма түріне сәйкес аудыарманы iске асыру

  • Мәтінде аударма бөлшектерін ерекшелiгiн көрсете бiлу

  • Аудармада лексикалық, грамматикалық және стилистикалық тәсілдерді қолдану

  • Аударма мәтінде сөз бен мәдениеттің байланысының жалпы түрде ерекшеленуiре бiлу

  • Түлкi мәтінде және аудармасында лингвистикалық және аса лингвистикалық ақпараттан айыра бiлу


2. ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ



Тақырыптардың атауы








1

Осы замандағы аударманың орны мен рөлі.

2

Аударма тану мен филология пәндер жүйесіндегі аударма теориясы.

3

Аударманың негізгі түрлері.

4

Синхронды аударма.

5

Аударма бірлігінің ұғымы және аударма әдістері.

6

Жалпы теория мен көркем аударма тарихы.

7

Аудармашылық істің әдістері, тәсілдері және принциптері.

8

Аударманың негізгі санаттары.

9

Мәдениет аралық қатынас ұғымы.

10

Мәдениет және қатынас. Аударма жанама түрдегі мәдениет аралық қатынас ретінде.

11

Аударма прагматикасы.

12

Сөздің хабарландыратын көлемі.


ӘДЕБИЕТ:


  1. Виноградов В.С. Введение в переводоведение (общие и лексические во просы). — М.: Издательство института общего среднего образования РАО, 2001, — 224 с.

  2. Виссон Л. Практикум по синхронному переводу с русского языка на английский (с аудиоприложением). — М.:Р.Валент, 2002. — 200с.

  3. Виссон Л.Синхронный перевод с русского на английский. — М.: Р.Валент, 1999. – 272с.

  4. Комиссаров В.Н., Кораллова Д. Практикум по переводу с английского языка на русский. – М.: Высшая школа, 1990. – 127с.

  5. Комиссаров В.Н. Современное переводоведение: Курс лекций. М.:

  6. Изд-во «ЭТС», 1999.

  7. Комиссаров В.Н. Теория перевода (лингвистические аспекты): Учеб. Для институтов и фак-тов ин. Языков. – М.: Высшая школа, 1990. – 253с.

  8. Мальчевская Т.Н. Сборник упражнений по переводу гуманитарных текстов с английского языка на русский: Практ.пособ./Мальчевская Т.Н.; АН СССР.Каф.иностр.яз.-Л.: Наука.Ленинград.отд-ние, 1970.-214с.

  9. Тер-Минасова С.Г. Язык и межкультурная коммуникация. М., 2000.

  10. Синхронный перевод: Деятельность синхронного переводчика и методика преподавания синхронного перевода. - М.: Воениздат, 1979.- 183 с.

  11. Чужакин А. Мир перевода-2. – М.: Р.Валент, 2000. – 168с.

  12. Чужакин А. Мир перевода-6. – М.: Р.Валент, 2001. – 64с.


3. ПӘНДІ ОҚУҒА МЕТОДИКАЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАР
1-тақырып. Қазіргі замандағы аударманың орны мен ролі.

Пәннің тақырыбы мен міндеттері. Швейцер, Комиссаров, Бархударовтың еңбектеріндегі “аударма” ұғымының мәні. Әртүрлі мәдениет пен тілдер өкілдері арасындағы елші ретіндегі аудармашының негізгі қасиеттері: тіл құзыреттілігі, психологиялық және физикалық дайындығы, белгілі бір бағыттағы білімі. Мәдениет пен тілдің өзара байланысы. Синхроншы-аудармашының негізгі қасиеттері.



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Зерттелетін ғылым тақырыбын анықтауды

  • Швейцер, Бархударов және Комиссаровтың, сондай-ақ басқа да ғалымдардың еңбектеріндегі “аударма” ұғымын түсіндіруді

  • Бірнеше мәдениет арасында елші ретіндегі аудармашының негізгі қасиеттерін

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Аудармашылық ғылымы тақырыбының ұғымын пайдалана отырып, әр деңгейдегі мәдениет пен тілдің өзара байланысын бір ізді көрсетуді

Әдебиет: Комиссаров В.Н. Теория перевода (лингвистические аспекты): Учеб. Для институтов и фак-тов ин. Языков. – М.: Высшая школа, 1990. – 253с. – с. 34-45.

2-тақырып. Аударматану және филологиялық пәндер жүйесіндегі аударма теориясы.

Аударматанудың негізгі бөлімдері: аударманың жалпы теориясы, аударманың жеке теориялары, аударманың арнаулы теориялары, аударма теориясы мен тәжірибесінің тарихы, аударма сыны, машиналық аударма теориясы, аударма оқыту әдістемесі. Аударматанудың басқа лингвистикалық ғылымдармен: фонетикамен, лексикологиямен, синтаксиспен байланысы.



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Аудармашылық ғылымының бар бөліністері туралы ережесін және аударматануды дербес филологиялық пән ретінде бөлу заңдылығын

  • Аударматану әр бөлімнің негізгі ерекшеліктерін

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Тақырып жалпылығы мен зерттеу объектісіне негізделген барлық аудармашылық бөлімдерінің өзара байланысын бақылауды

Әдебиет: Виноградов В.С. Введение в переводоведение (общие и лексические вопросы). — М.: Издательство института общего среднего образования РАО, 2001, — 224 с. – с. 5-14.
3-тақырып. Аударманың негізгі түрлері.

Аударманың негізгі жүктеулері. Аударманы жанрлық-стилистикалық жүктеу. Аударманы психолингвистикалық жүктеу. Ауызша және жазбаша аудармаға тән өзіндік сипаттар. Ауызша аударманың түрлері. Аударманың жеке түрлерін теориялық сипаттау. Ауызша аударма теориясының негізгі бағыттары. Жанрлық-стилистикалық және психолингвистикалық аударма түрлерінің өзара байланысы. Барлық аударма іс түрлерінің принциптік бірлігі.

Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Айтылған әр жүктеу шеңберінде бөлінетін аударма түрлерін

  • Ауызша және жазбаша аудармаға тән ерекшеліктерді

  • Қазіргі аудармашылық ғылымында бөлінетін ауызша аударманың түрлерін

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Бар жүктеуге сәйкес, қайсы бір мәтінді қажетті аударма түріне жатқызуды

  • Бар ережелерді пайдаланып, ауызша және жазбаша аударманы салыстыру мен оларды сипаттауды

Әдебиет: Комиссаров В.Н. Теория перевода (лингвистические аспекты): Учеб. Для институтов и фак-тов ин. Языков. – М.: Высшая школа, 1990. – 253с. – с. 94-114.
4-тақырып. Синхрондық аударма.

Синхронық аударманың принципті ерекшеліктері. Синхрондық аударманың әртүрлі тәсілдері – лингвистикалық және психиологиялық. Синхрондық аудармашы ісінің құрылымы (жұмыс кезеңдері). Синхрондық аудармадағы аударма ісінің өзіндік өзгешелігі туралы. Синхрондық аударманың лингвистикалық ерекшеліктері. Синхрондық аудармаға өз бетімен әзірлену кезеңдері.

Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • «Синхрондық аударма» ұғымын анықтауды

  • Синхрондық аудармашы қызметінің ұйымдастырылу процесін және аударманың осы түрімен жүмыс істеу ерекшелігін

  • Синхрондық аударманың түрлерін

  • Синхрондық аударманың лингвистикалық ерекшеліктерін

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Синхрондық аудармадағы әрекетті құрастыратын қызмет пен құрылымға талдау жасауды

  • Синхрондық аудармада қолданылатын сөйлеу компрессия түрлерін атап көрсетуді

  • Синхрондық аудармашы қызметінде болуы мүмкін аударма үлгілерін сипаттауды

Әдебиет: Ширяев А.Ф. Синхронный перевод. Деятельность синхронного переводчика и методика преподавания синхронного перевода. – М.: Военное издательство министерства обороны СССР, 1979. – с. 3-106.

5-тақырып. Аударма бірлігі ұғымы және аударма тәсілдері.

Толық және қысқартылған аударма. Қысқартылған аударманың түрлері: іріктелген және функционалдық аударма. Толық аударманың түрлері: дәлме-дәл (сөзбе-сөз), семантикалық және коммуникативтік аударма. Қайсы бір аударма тәсілін таңдау ережесі. Аударма бірлігі және мәтінді бөлу. Комиссаров пен Бархударовтың еңбектеріндегі аударма бірлігі ұғымын анықтау. Мәтінді бөлу (сегментациялау) үшін ұсынылған ережелер .

Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Аударма тәсілдерінің түрлерін (толық – қысқартылған)

  • Толық және қысқартылған аударма тәсілдерінің түрлерін және олардың сипаттамаларын

  • Мәтінді бөлу (сегментациялау) ережелерін

  • Аударманың қайсы бір тәсілін таңдау ережелерін

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Аударманы, қолданыстағы аударма тәсілдеріне және қойылған коммуникативтік мақсатқа сәйкес жасауды

  • Мәтінді бар ережелерге сәйкес бөлуді

  • Әр тіл мамандарымен келтірілетін «аударма бірлігі» ұғымыразвитие анықтамаларды салыстыруды

Әдебиет: Казакова Т. А. Практические основы перевода. – С.-П.: Изд-во «Союз», 2001. – 318 с. – с. 9-50.
6-тақырып. Жалпы теория мен көркем аударма тарихы.

Аударма теориясының дамылу кезеңдері. Кітап бастырушылықтың пайда болуы және «басқа жердің» кітаптарын аударудың қажеттілігі. Машиналық аударманың шығуы. Отандық аударматану дамуындағы дәлме-дәл және еркін аударма себебі жөніндегі пікір-таластар. Отандық және шетелдік тіл мамандарының аударма теориясының дамуына қосылған үлестері.



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Біздің еліміздегі және шетелдегі аудармашылық ғылымының қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдерін

  • Машиналық аударманың шығу тарихын

  • Аударма ғылымы дамуындағы әр кезеңнің негізгі ерекшеліктерін

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Отандық және шетелдік тіл мамандырымен аударма теориясы мен тәжірибесінің дамуына қосылған үлесті талқылау мен талдауды

  • Мемлекет пен аудармашылық ғылымының тарихи дамып жетілуін талдауды

Әдебиет: Виноградов В.С. Введение в переводоведение (общие и лексические вопросы). — М.: Издательство института общего среднего образования РАО, 2001, — 224 с. – с. 10-25.
7-тақырып. Ауарма ісінің әдістері мен қағидалары.

Негізгі әдістер топтары: лексикалық, грамматикалық және стилистикалық. Кеңейтілген әдістер түрлері: тарату, қосу және жалғастыру. Стилистикалық өзгерту әдістері: сөздер құрамын өзгерту, нұсқасын өзгерту, тропты (немесе сөз пішінін) өзгерту, ауыспалы мағынасын алып тастау, дәлме-дәл аударма (түсіндірмелерімен немесе онысыз). Метонимияны аудару әдістері. Метонимияны аударуға ұсынылған ережелер. Аударманың лексикалық әдістері: аударма транскрицциясы, калькалау, лексико-семантикалық түрлендіру.

Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Негізгі әдістер топтарын (лексикалық, грамматикалық және стилистикалық) және олардың өзгешелік ерекшеліктерін

  • Мәтінді аударғанда қолданылатын өзгерту түрлерін

  • Аударманың лексикалық әдістер түрлерін: транскрипцияны, транслитерацияны және калькалауды

  • Грамматикалық әдістер түрлерін: оңайлатуды, қиындатуды

  • Лексико-грамматикалық әдістер түрлерін: антонимдік аударманы, лексико-семантикалық түрлендіруді

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Арнаулы емес түрдегі мәтінді аударған кезде қайсы бір әдістер пайдалануды

  • Оқитын тілінде әртүрлі әдістер тобына мысалдар келтіруді

Әдебиет: Казакова Т. А. Практические основы перевода. – С.-П.: Изд-во «Союз», 2001. – 318 с. – с. 63-259.
8-тақырып. Аударманың негізгі категориялары.

Аударма теориясының прескриптивалық бөлімдері. Тіл жарастырушылық ұғымы. Аударма тіл жарастырушылықтың түрі ретінде. Аударма баламасының ұғымы. Аударма сәйкестігінің ұғымы.



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Аударма ісі негізгі ұғымдарының анықтамалары мен өзіндік ерекшеліктерін

  • Әрбір қаралатын анықтама шеңберінде ішкі градацияны (аударма сәйкестігінің түрлері, аударма баламасының түрлері)

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Оқитын тілдегі және аударылатын тілдегі аударма сәйкестікті, сол сәйкестікті жүктеу арқылы, бөлуді

  • Барлық түрдегі аударма баламаларға мысалдар келтіруді

Әдебиет: Комиссаров В.Н. Теория перевода (лингвистические аспекты): Учеб. Для институтов и фак-тов ин. Языков. – М.: Высшая школа, 1990. – 253с. – с. 51-94, 135-158.
9-тақырып. Мәдениетаралық байланыс ұғымы.

Байланыстың түрлері. Байланыстың жекеленген факторлары. Мәдениетаралық байланыстың ұғымы. Тілдің пайда болуы мен жұмыс істеу мәселелері. Дүниедегі тілдік және концепциялық көрініс. Мәдени сандырақ ұғымы мен оның белгілері.



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Осы замандағы аудармашылық ғылымы шеңберінде көрсетілетін байланыс түрлерін

  • Мәдени сандырақ ұғымы мен оның белгілері

  • Мәдениетаралық байланыстың ұғымы және оны коммуникативтік құрылымның дербес түрі ретінде бөлу негіздері

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Мәдени сандырақ пен мәдени сәтсіздікті, мәдени «өзін-өзі өлтіру» жағдайларды көрсететін мысалдар келтіруді

  • Дүниедегі тілдік көрініс ұғымы шеңберінде өз тілінің жағдайын талдауды

Әдебиет: Тер-Минасова С.Г. Язык и межкультурная коммуникация. М., 2000.- с. 3-60.
10-тақырып. Мәдениет және байланыс. Аударма, аралық мәдени байланыс ретінде.

Тіл және мәдениет. Олардың өзара қатынасы. Аударма және әдебиеттердің өзара байланысы. Мәдениеттену және әлеуметтену ұғымы. Функционал мәдениет ортақтығы. Мәдениет пен аударманың тарихи өзара байланысы және қарым-қатынасы. Коммуниканттардың ұлттық, этникалық және аймақтық сипаттамалары. Келіссөздер жүргізудің түрлері (шығыс, батыс, ресей мәдениеті).



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Аудармашылық ғылымында жұмыс істейтін мағынада «мәдениеттену» және «әлеуметтену» терминдерін түсіндіруді

  • Әр елдегі коммуниканттардың ұлттық, этникалық және аймақтық сипаттамаларын

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Аударма жасалатын тіл иеленуші-елдің этникалық, ұлттық және аймақтық ерекшеліктеріне байланысты аударма процесінің арақатынасын белгілеуді

  • Біздің елдегі және оқитын тіл елдеріндегі тіл мен мәдениеттің ара қатынасы туралы мысалдар келтіруді

Әдебиет: Тер-Минасова С.Г. Язык и межкультурная коммуникация. М., 2000. – с. 3-90.
11-тақырып. Аударма прагматикасы.

Мәтіннің прагматикалық мүмкіндігі ұғымы. Аударма кезінде түпнұсқаның прагматикалық мүмкіндігін жаңғырту. Түпнұсқаның прагматикалық бағытына аударманың тәуелділігі. Социолингвистикалық факторлардың прагматикалық қызметтері. Түпнұсқаның коммуникативтік әсерін аудармада жеткізу. Аударма мәтінін прагматикалық бейімдеу. Аударманың прагматикалық «аса маңызы» ұғымы. Түпнұсқаның формалдық ерекшеліктерін жыңғырту үшін нұсқама. Алғашқы жазылған, жұмыс және рести аударма. Аударманы стильдеу мен жетілдіру. Аударма прагматикасындағы ерекше аудармашылық факторлар.



Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Аударма процесіне әсер ететін факторларды: социолингвистикалық, ерекше аудармашылық, ішкі лингвистикалық және олардың түрлерін

  • Аударма мәтінінде түпнұсқаның коммуникативтік мәселесін жеткізу тәсілдерін

  • Алғашқы жазылған, жұмыс және рести аударма ұғымын

  • Аударманы стильдеу мен жетілдіру ұғымын

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Нақты аудармашылық жағдайы шеңберінде тілдік және ерекше аудармашылық факторларды көрсетуді

  • Аударма кезінде мәтіннің прагматикалық аса маңыздылығын жеткізудің әр тәсілдерін қолдануды

Әдебиет: Комиссаров В.Н. Теория перевода (лингвистические аспекты): Учеб. Для институтов и фак-тов ин. Языков. – М.: Высшая школа, 1990. – 253с. – с. 209-224.
12-тақырып. Сөздің хабарландыратын көлемі.

Экстралингвистикалық және лингвистикалық ақпарат. Экстралингвис-тикалық ақпарат. Лингвистикалық ақпараттың түрлері. Константтық және окказионалдық ақпарат. Окказионалдық ақпараттың түрлері.

Пәнді оқу нәтижесінде студент білуге тиісті:

  • Лингвистикалық және экстралингвистикалық ақпараттың ұғымын анықтауды

  • Лингвистикалық және экстралингвистикалық ақпараттың түрлерін және оларды бөлу негіздерін, сондай-ақ олардың түр тармақтарын

Пәнді оқу нәтижесінде студент істей алуға тиісті:

  • Мәтін ішінде лингвистикалық және экстралингвистикалық ақпаратты көрсетуді

  • Одан әрі талқылағанда ақпараттың қайсы бір түрін жүктеуді

Әдебиет: Виноградов В.С. Введение в переводоведение (общие и лексические вопросы). — М.: Издательство института общего среднего образования РАО, 2001, — 224 с. – с. 51-61.

Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет