Кесте 34 – Пронькин мұнайы Башкир ярусының құрама

Рафинат ерітідісінен еріткішті регенерициялауды екі сатыда іске асырады. Рафинат ерітіндісі 5 колоннаның жоғарғы бөлігінен 25 сараппен 27 жылу алмастырғыш және 23 пеш арқылы 6 колоннаға беріледі, онда фенолдың негізгі бөлігі буланады. 6 колонналық төменгі бөлігінен рафинат ерітіндісі 22 колоннаға ағып түсіп онда фенолдың қалдығы су буымен айдалады. 22 колоннаның төменгі бөлігінен рафинат 24 сараппен 27 жылу алмастырғыш және 30 тоңазытқыш арқылы қондырғыдан шығарылады.

Эсктракт ерітіндісі еріткіштен үш саиылы жолмен арылады. Эсктракт ерітіндісі 5 колонның төменгі бөлігінен 19 сараппен шығарылады. Ерітіндінің 20 тоңазытқыш арқылы колонналық осы бөлігінің бөлу мақсатында қайта беріледі. Эсктракт ерітіндісінің басқа бөлігі 26 жылу алмастырғыш арқылы 10 колоннаға ендіріледі, онда суменфенлдың азеотропты қоспа булары күйінде су айдаланлады. 10 колоннаның төменгі бөлігіні температурасы 28 қайнатқыштың көмегімен ұсталынады. 10 колоннадан экстрактты ерітіндіні 29 сараппен 31 пеш арқылы 11 колоннаға беріледі, онда фенолдың негізгі бөлігі ыйдалады. 11 колонаның төменгі бөлігінің температурасы 32 пеш арқылы өтетін төменгі өнімді қайта беру арқылы ұсталынад. 11 колонаның төменгі бөлігінен фенолдың аздап қоспасы бар экстракт 12 колоннаға түседі, онда қалдық фенол су буымен буландырылады.

6 және 11 колонналарда құрғақ фенолдың буы шығады, конденсацияланады және 15,26 жылу алмастырғытар мен 17 тоңазытқышта суытылады, одан кейін ол 18 құрғақ фенол сыйыцмдыына түседі, одан әрі фенол 36 сараппен 21 бу қыздырғыш арқылы 5 колоннаға түседі. 22 және 12 колонналардың жоғарғы бөлігінен фенол мен су булары шығады; олар 7 конденсатор – тоңазытқышта конденсацияланады, 8қабылдағышта жиналады, одан 9 сараппен 10 колонналар азеотропты қоспа ішінара 4 тоңазытқышта конденсациялануға түседі және одан әрі фенолды су күйінде 5 колоннаның төменгі бөлігіне түседі. 6, 12, 22 колонналар фенолмен 10 колонналаға фенолды сумен ағындалынады. [1]

Экстракциялық колоннаның материалдық тепе – теңдігі

t_cp

t_8x

Эктракт

t_н

Экстракциялық колоннаның материалдық тепе – теңдігін құрғанда мынаны екскеру қажет: колоннаға түсетін судық барлығы (фенолды сумен) экстрактпен кетіп қалады, ал рафинаттың құрамы колоннадағы температуралық режимге және шикізат түріне қарамастан тұрақты және 15 – 20 % массаны құрайды.

t_{шикізат} = 70^оС Р_{шикізат} = 0,91

t_фенол = 85^оС Р_{рафинат} = 0,90

t_{фенолды су} = 50^оС Р_{экстракт} = 0,93

t₈ = 80^оС Р_фенол = 1,07

t_н = 60^оС

t_{шикізат} = 70^оС

t_{8х р-ра}= 40^оС
Кесте 35 – Еріткіш бойынша материалдық тепе – теңдік

Ағындар	% масс. шикізатқа	кг/сағ
Алынғаны: 1. Майлы дистиллят 2. Фенол 3. Фенолды су а) Фенол б) Су	100 200 10 1 1	213617 427234 21361,7 213,617 1922,553
Барлығы:	310	662212,7
Шыққаны: 1. Рафинатты қоспа: а) Рафинат б) Фенол 2. Экстрактты қоспа: а) Экстракт б) Фенол в) Су	87,5 70 17,5 222,5 30 183,5 9	186914,87 149531,89 37382,983 475297,83 64085,1 391987,19 19225,54
Барлығы:	310	662212,7

Эсктракциялық колоннаның негізгі өлшемдері

Эсктракциялық колоннаның диаметрін есептеу

Эсктракциялық колоннаның диаметрін рафинат және экстракт фазаларының қосындысының орташа жылдамдығымен табылады:

Ғ – колоннаның беттік қиылысу ауданы, м²

V_1, V₂ – рафинат және экстракт фазаларының көлемдері, м³/сағ.

W – екі фазаның орташа жылдамдығы

W = 10 – 12 м³/м^{2 .} сағ.




Шешу:



Экстракция колоннасының биіктігін есептеу.



(ВЭК) Колоннаның тіреуіш бөлігін есептемегендегі биіктігі:



- Хохренов формуласы.

d – насадканың сақинасының диаметрі:

d = 25 немесе 50мм.

n – экстракция ступенінің теориялық саны n = 4 ÷ 5

Шешу:

Жылулық тепе – теңдік кәдімгі температуралар бойынша, яғни шикізаттың кіруі, фенолдың және фенолды судың, рафинаттың шығуы және экстракттың шығуы арқылы жұлудың кірісін және шығынын анықтаймыз. Бұнымен қатар еске сақтау керек максималды температураны фенол алып жатыр және ол колоннаның жоғарғы жағындағы температурадан 4 – 8 ^оС жоғары, t₈ = t_p – (4 ÷ 8 ^oC);

Q кему және Q шығын бойынша анықталады:

ΔQ = Q_пр – Q_расх.

Циркуляциялық экстракт:

Мұндағы:

ΔQ – колоннадағы жылу шығыны, ккал/сағ.

C – экстрактың жылу сыйымдылығы, С = 0,5 ккал/кг ^{. о}С;

t_Н – колоннаның төменгі жағының температурасы.

t_8х – колоннаға қайта келетін ерітіндінің температурасы; t_8х = 35 – 40^оС

Циркуляция экстракт ерітіндісінің мөлшері Σ шикізат + фенолдан 30% болу қажет, яғни керекті мөлшер.

Колоннаның тұрақты жұмысының шарты:


Кесте 36 – Жылулық тепе – теңдік

Ағындар	Q, кг/сағ.	Jtж ккал/кг	Q, кал
Кіріс: 1. Майлы дистоллят 2. Фенол 3. Фенолды су: а) Фенол б) Су	213617 427234 21361,7 213,617 19212,7	133,4 150,9 174,66 89 88,66	28496507 64469610 188824,6 18371,062 170453,54
Барлығы:	662212,7	458,96	188824,6
Шығыс: 1. Рафинат 2. Экстракт	186914,87 475297,83	153,6 111,27	28710124 528824,6
Барлығы:	662212,7	264,87	81596513

9. ҚОРЫТЫНДЫ
Маған берілген, яғни фенолмен талғамды тазалау тақырыбы бойынша курсттық жобаны аяқтадым. Нәтижесінде кіріспе, әдеби июлу, физикалық – химиялық қасиеттері, материалдық тепе – теңдіктері, технологиялық есебім, яғни экстракция колоннасының есебі шығарылады. Нәтижесінде өнімдер: церезин, парафин, әртүрлі маркалы жағар майлар, қазандық отын, құрылыс, жол битумдары алынды. Бұл тақырыпты жақсы меңгіріп, түсіндім.

10. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. 
   Т.О. Омаралиев. Мұнай мен газ өңдеу химиясы және технологиясы, І бөлім. «Білім»; Алматы 2001 ж. – 399 бет.
   
2. 
   З.В. Дриацкая, М.А. Мхчиян, Н.М. Жмыхова, Нефти СССР, ІІ том; Химия; М.; 1972 ж. 392 бет; 5 серут; 209 таблица.
   
3. 
   М.Г. Рудин, Г.Ф. Смирнов; проектирование нефтеперерабатывающих и нефтехимических заводов; «Химия»; Л – 1984 г. – 256 с.
   
4. 
   А.А. Кузнецов, С.М. Кагерманов, Е.Н. Судаков, Расчеты процессов и аппаратов нефтеперерабатывающей промышленности, «Химия»; Л. 1974 г. – 341 с.