Мәдени дағдарыстың көрсеткіші ретіндегі жарнама мәселесі
Земфира ЕРЖАН, мәдениеттанушы: Қазақ тіліндегі жарнама мәтіндердің сауатсыздығы мәселесіне арналған, бұл құбылыстың себептері түсіндіріледі, елімізде осы жылы қабылданған «Қазақстан Республикасындағы тіл саясатын дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасының» ережелері қарастырылып, оның балама жобасы ұсынылды. Автор жарнама мәтіндерін бақылау саласындағы он жылдық тәжірибесіне сүйене отырып, осы саладағы жағдайды түбегейлі жақсартудың нақты шараларын ұсынады. Сонымен қатар, тіл мәселесіне ғылыми тұрғыдан қарау қажеттігін, ол пәнаралық зерттеулерге негізделуі қажеттігін айтады. Қазақ тілінің қазіргі жағдайын дағдарыс деп белгілеу қажет. Қазіргі қазақ тілінің стихиялық креолизациясына қарсы шаралар жүзеге асыру және қазақ тілінің экологиясына қатер төндіретін қазақша жарнаманың сауатсыздығын мойындау өзекті болып табылады. Қазіргі жағдайды талдағанда мынадай ұғымдарды пайдалану қажет: A) батыстандыру, модернизация, ашаршылық, жаһандану (тарихи-мәдени контекстті сипаттау үшін); В) аккультурация, ұлттық нигилизм, тілдік ығысу, тілдің сақталу классификациясы (әлеуметтік-мәдени процестерді сипаттау үшін); C) стихиялық креолизация (тілдік процестерді сипаттау үшін); D) мемлекет құру, тілді жоспарлау, инновациялық ұлттық жобалар (тіл саясатының тиімді және тиімді құралдарын қалыптастыру үшін).
Достарыңызбен бөлісу: |