«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
| Амудария (Ежелгі атаулары—Әму, окс, Балх, Жәйхун)—
орталық Азиядағы ең ірі және суы мол өзен. Амудария жаға- лауында Тәжікстан, өзбекстан, Ауғанстан, Түркіменстан орна- ласқан. осы мемлекеттер өзенді ауыл шаруашылығына, егін шаруашылығына пайдаланады. Арқа—Қазақстандағы аса ірі географиялық нысан. Бұл Сарыарқа деп те аталып, тұтас алғанда орталық Қазақстанды білдіреді. Шындығында, қазір Арқа—орталық, Шығыс, Сол түс- тік Қазақстанды және Ақтөбе облысының бір бөлігін қам титын үлкен аймақ. Арқа туралы тарихшы Құрбанғали Халидтің «Тауарих-и Хамса-и шархи» атты еңбегінде көп деректер бар. Әбілғазы Бахадүр «Түрікмен шежіресі» атты еңбегінде Арқа мен Дешті-Қыпшақты бір топонимдік атау ретінде пайдаланған. Арыс—оңтүстік Қазақстан облысындағы өзен. Астрахан (Қажы-Тархан)—қала, ресей Федерациясы- ның облыс орталығы. Еділ өзенінің екі жағалауын ала Каспий теңізінен 150 шақырым қашықтықта орналасқан. ІІІ ғасырда Астраханның орнында хазарлардың ежелгі астанасы итиль, VІ ғасырдың аяғында Балангир қаласы болды. ХІІІ ғасырда Шыңғысхан ұрпақтары ескі қаланың орнына Хажытархан қа- ласын салды да, ХІV ғасырда хандықтың астанасы етті. 1459- 1556 жылдары Астрахан хандығының басты қаласы болды. Аягөз—Алматы, Шығыс Қазақстан облысы аумағы арқылы ағатын өзен. Тарбағатай жотасының солтүстік сілемдерінен ба- стау алады. Балқаш көлінің солтүстік шығыс бөлігіне құяды. 378 күй аңыздар Бағдат—көне қала, (кейбір жорамалдар бойынша, ежелгі парсы тіліндегі «бага»—Құдай, «дад»—берген, яғни «Құдайдың сыйы» деген ұғымды білдіреді). ирак мемлекетінің астанасы. Тигр өзенінің екі жағалауында орналасқан шаһарды «Мәдинат ас-салам», яғни «Бейбітшілік қаласы» деген атпен Халиф Мәнсүр 762 жылы тұрғызған. Балқан тау—Каспий теңізінің оңтүстік шығысында, Түр- кіменстан республикасы жеріндегі тау жоталарының тіз бегі. оқ Балқан, Кіші Балқан сияқты атауларымен де мәлім. «Барар жерің Балқан тау, ол да біздің барған тау» деген қазақ мәтелі осы араны меңзеген. Балқаш көлі—Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұй- ық көл. Аумағы жөнінен Каспий, Арал теңізінен кейінгі ірі су қоймасы. Балқаштың батыс бөлігіне Іле, шығыс бөлігіне Қаратал, Ақсу, лепсі және Аягөз өзендері құяды. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|