Мектеп басшыларына! 05. 01. 2012 жыл 2011 жылы 8- желтоқсан күні Ақтөбе облыстық ұлтаралық рухани және мәдени орталық

2011 жылы 8- желтоқсан күні Ақтөбе облыстық ұлтаралық рухани және мәдени орталық «Руханият» музейі МКҚК ашылды.

Осыған байланысты, Сіздерден өздеріңіз басшылық жасап отырған мектептің оқушыларын ұлтаралық рухани және мәдени орталық «Руханият» музейіне қатысуларына ықпал етуіңізді сұраймыз.

школьников к астрономическим наукам и дальнейшее углубленное изучение

предмета.

2. Для участия в олимпиаде приглашаются учащиеся 6-7-8 классов городских

школ, проявляющие активный интерес к астрономическим знаниям.

3. Заочный тур олимпиады будет проходить с 5 января по 5 февраля 2012 г.

Участникам заочного тура для решения предлагается несколько астрономических

задач, разной сложности. Готовые ответы должны быть оформлены на листах

белой бумаги (формат А 4) в печатном виде. Рисунки и схемы должны быть

выполнены аккуратно, с помощью циркуля, линейки и карандаша. Отдельно на

титульном листе, необходимо указать: Ф. И. О. участника, школа, класс, домашний

телефон; Ф. И. О. учителя, подготовившего участника и контактный телефон.

(листы с ответами не подписывать, работа остается анонимной).

При оформлении следует придерживаться следующей последовательности:

приводится текст задачи или вопроса, затем решение или ответ на вопрос.

4. Участники заочного тура, набравшие наибольшее количество баллов, участвуют

далее в очном туре, которая пройдет в феврале 2012 г. (дата и время сообщается

дополнительно).

1. 
   Олимпиаданы өткізудің негізгі мақсаты – оқушылардың астрономиялық білімге деген қызығушылығын арттыру және де осы пәнді тереңірек меңгеруге үйрету.
   
2. 
   Олимпиадаға астрономиялық білімді үйренуге белсенділігі мол, қызығушылығы бар қала мектептерінен 6-7-8 сынып оқушылары қатыса алады.
   
3. 
   Олимпиаданың сырттай туры 05.01–05.02.2012 ж. аралығында өтеді. Сыртай турға қатысушыларға күрделілігі әртүрлі бірнеше астрономиялық есептер беріледі. Дайын жауаптар ақ бет қағазға (формат А4) терілген түрде тапсырылады. Суреттер мен схемалар циркульдің, сызығыш пен қарандаштың көмегімен мұқият орындалуы қажет. Жеке ақ бет қағазға қатысушының аты-жөні, мектебі, сыныбы, үй телефоны, қатысушыны дайындаған мұғалімнің аты-жөні мен байланыс телефоны міндетті түрде көрсетілуі керек, (жауап парағына қатысушының аты-жөні жазылмауы керек, тапсырма жарияланбайды).
   

Алдымен есептің немесе сұрақтың мәтіні, содан кейін есептің шешуі немесе сұрақтың жауабы жазылады.

4. 
   Ең үлкен ұпай алған сырттай турға қатысушы 2012 жылдың ақпанында өтетін екінші турға қатыса алады (күні мен сағаты қосымша хабарланады).
   

на самом деле?

значение имеет эта звезда для нашей планеты?

соответствующие им названия созвездий у греков.

«Ушархар Таразы».

можете рассказать об этом созвездии?

Ответ поясните.

на необитаемый остров. Светит Солнце, на вас купальный костюм. Сможете ли вы

через час-другой сказать, в каком полушарии находитесь – северном или южном? Как

вы это определите?

для наблюдателя, живущего в городе Актобе.

Малой медведиц, а в самые древние времена люди знали и умели находить еще и

другие созвездия, в особенности зодиакальные созвездия ? Напишите ваши

рассуждения по этому вопросу.

освещает поверхность Земли - в первой или в третьей? Почему?

размерам превосходят Марс? Меркурий? Луну?

1. 
   Егер сіз батысқа қарап тұрсаңыз, қалған көкжиектің бағыттары қайда болады?
   
2. 
   Көпшілік жағдайда Күн шығыста туып, батыста батады деп айтады. Шындығында солай ма?
   
3. 
   Жерге ең жақын орналасқан жұлдызды атаңыз. Ол туралы не білесіздер? Оның біздің ғаламшарымыз үшін маңызы қандай?
   
4. 
   Қазақ халқындағы «Жетіқарақшы», «Қамбар», «Таразы», «Қарақұрт», «Үшарқар-Таразы» шоқжұлдыздарын грек халқы қалай атаған?
   
5. 
   Арыстан шоқжұлдызының суретін салыңыздар және оған жақын орналасқан шоқжұлдызды атаңыздар. Бұл шоқжұлдыз туралы тағы не айта аласыздар.
   

1. 
   Қандай географиялық ендіктерде тәулік бойы шырақтардың биіктіктері өзгермейді? Жауабын түсіндіріңдер.
   
2. 
   Айталық, бір керемет күштің әсерінен жан баласы жоқ аралда 21 наурыздың таңында ояндың делік. Аспан ашық, күн шығып аралды жылытып тұр. Бірер сағаттай уақыт өткеннен кейін осы арал жердің қандай бөлігінде (оңтүстік жартысы немесе солтүстік жартысы) екенін анықтай аласыз ба?
   
3. 
   Сатурн сақинасын кімдер және қашан ашты?
   
4. 
   Ақтөбе тұрғыны үшін 31 желтоқсанда жергілікті уақыт бойынша сағ. 23.00-де көрінетін жұлдызды аспанды сипаттап беріңіздер ( жұлдызды аспан картасын қолданып).
   
5. 
   88 шоқжұлдыздардың ішіндегі ең ауқымдысы қандай? Ең кішісі ше? Ең ұзыны ше?
   

1. 
   Қазіргі кезде «Жетіқарақшы» мен «Кішіқарақшы» шоқжұлдыздарын барлығы біледі, ал өте ежелгі заманда адамдар тек бұл шоқжұлдыздарды ғана емес, сонымен қатар басқа да шоқжұлдыздарды (әсіресе, зодиакалды шоқжұлдыздарды), өте жақсы білген және аспан күмбезінен таба алған. Неге? Осы сұрақ бойынша өз ойыңызды жазбаша түрде баяндаңыз.
   
2. 
   Айдың толық картасына қараңдар және ойланыңдар. Айдың қандай ширегі Жер бетін жақсы жарықтандырады: бірінші немесе үшінші ширегінде ме? Неге?
   
3. 
   Ғаламшарлардың серіктері бар екені белгілі. Сол серіктердің ішінде өлшемі бойынша Марстан, Меркурий және Айдан үлкендері барма? Болса өлшемдерін жазып дәлелде.
   
4. 
   «Күннің жұлдыздар арасындағы жолы» деген сөйлем кей адамдарға түсініксіз көрінеді. Бірақ, Жердің Күнді айналуы салдарынан, біз Күннің белгілі шоқжұлдыздар аясындағы көрінерлік жылдық қозғалысын бақылаймыз. Жыл бойы Күн жолындағы шоқжұлдыздарды жазыңдар. Олардың батын атаңдар.
   
5. 
   Қалыпты жағдайда «Темірқазық» жұлдызын «Жетіқарақшы» шоқжұлдызындағы екі жарық жұлдыздан ойша түзу сызық жүргізіп табады. Жұлдызды аспан картасын пайдаланып, әлемнің солтүстік полюсіне жақынырақ орналасқан шоқжұлдыздардың тағы қандай жұлдыздары арқылы немесе ойша түзу жүргізгенде «Темірқазық» жұлдызымен өтеді немесе одан өте жақын?
   

2. Многие из вас могут определять стороны света, время суток по Солнцу, а можно ли определить стороны света, время суток по Луне?

3. Назовите начальную точку отсчета и направление отсчета по азимуту? Какие бывают азимуты?

4. Можно ли спичкой закрыть звезду на тёмном ночном небе? Проведите наблюдение и объясните это явление?

5. Видны ли в ночное время планеты? Если да, то где и как это вы узнали? Опишите более подробно.

6. Какие самые яркие звезды вы знаете? К каким созвездиям они относятся? Опишите как они расположены на небосводе в день и время вашего наблюдения.

2. У каких звезд в городе Актобе азимут никогда не равен нулю?

3. Как измерить в горах высоту Солнца при имеющихся угломерных приборах и при закрытом горным хребтом горизонте?

4. Напишите названия зодиакальных созвездий. Какое созвездие не входит в список при прохождении Солнцем по эклиптике? Опишите конфигурацию этого созвездия.

5. Чему равна ширина терминатора на Луне? Может ли терминатор совпадать с экватором планеты?

6. Какой путешественник вернется в исходную точку раньше, если при одинаковой скорости один путешественник двигается с запада на восток, а другой путешественник от полюса к полюсу.У кульминирующих к северу от зенита (δ>φ)

2. Какова должна быть высота полюса мира, чтобы в течение суток все звёзды взошли над горизонтом?

3. Как известно, Земля вращается вокруг Солнца. А стоит ли Солнце на одном месте?

4. Марс дальше от Солнца, чем Земля в 1,5 раза. Какова продолжительность года на Марсе?

5. Каково склонение звёзд, кульминирующие в зените. Объясните рисунком или чертежом с датой и временем наблюдения.

6. Предположим, что послезавтра будет солнечное затмение. Будет ли сегодня лунная ночь?

1.
2.

3.
4.
5. Түнгі мезгілдерде планеталар көріне ме? Көрінсе, сіз қалай, қашан, қандай орында екенің білдіңіз? Толық жазып бер.

6. Қандай ең жарық жұлдыздарды сіз білесіз? Сіз қараған күні мен уақытта олар қалай орналасты, дәптеріне жаз.

1.
2. Зодиакальдык шоқжұлдыздардың тізімін атаулырын көрсетіп жаз. Эклиптика бойымен Күн қозғалда зодиакальдык шоқжұлдыздар тізіміне енбеген шоқжұлдызды атап жаз. Ол шоқжұлдыздын конфигурациясын көрсет.

3.
4.
5.
6.
8 класс

1.

2.

5.
6. Айталық, арғы күні Күн тұтылуы болады екен деп. Сонда бүгінгі Айлы түн бола ма? Жауабын түсіндіріп жаз. Астрономический азимут Юг-Запад-Север-Восток. Геодезический азимут Север-Восток-Юг-Запад. Это направление соответствует суточному вращению небесной сферы для наблюдателей Северного полушария. Отсюда ясно происхождение понятия «азимут».

6 класс

1. 
   Жердің ендік градусы мен бойлық градусының ұзындығын табыңдар және салыстырыңдар?
   
2. 
   Көпшілігіңіз Күн бойынша тәулік уақытын, көкжиектің бағыттарын анықтай алуларыңыз мүмкін, ал Ай бойынша тәулік уақытын, көкжиектің бағыттарын анықтауға бола ма?
   
3. 
   Азимут бойынша санаудың бастапқы нүктесі мен санаудың бағытын атаңдар. Азимуттар қандай болады?
   
4. 
   Қараңғы түнгі аспанда шырпы арқылы жұлдыздарды жабуға бола ма? Бақылау жүргізіп, бұл қбылысты түсіндіріңіздер.
   
5. 
   Түнгі мезгілдерде ғаламшарлар көріне ме? Көрінсе, сіз қашан, қандай орында екенін қалай білдіңіз? Толық жазып бер.
   
6. 
   Қандай ең жарық жұлдыздарды сіз білесіз? Олар қандай шоқжұлдыздарға жатады? Сіз қараған күні олар қалай орналасқан және қандай уақытта? Дәптеріңе жаз.
   

7 класс

1. 
   Компастың көрсетуі бойынша солтүстік бағытта қозғалған саяхатшы солтүстік полюске келмейді. Оның келген орнының картасын сыз, жер шарының осы нүктемсінің атауын жаз.
   
2. 
   Ақтөбе жағдайында қандай жұлдыздардың азимуттары нөлге тең болмайды?
   
3. 
   Көкжиек таулармен жабық болса да, Күннің биіктігін бұрыш өлшейтін құралдар көмегімен қалай өлшеуге болады?
   
4. 
   Зодиакальды шоқжұлдыздардың атауларын жаз. Күн эклиптика бойымен қозғалғандағы зодиакальдык шоқжұлдыздар тізіміне қандай шоқжұлдыздар енбейді. Ол шоқжұлдыздың конфигурациясын көрсет.
   
5. 
   Айдағы терминатор ені қандай? Ғаламшардың терминаторы экватормен сәйкес келуі мүмкін бе?
   
6. 
   Екі саяхатшы бір мезгілде бірдей жылдамдықпен бірі батыстан шығысқа қарай, екіншісі солтүстік полюстен қозғалады. Қайсы саяхатшы шыққан орнына екіншісінен бұрын келеді?
   

8 класс

1. 
   Биіктігі 1 км тау төбесіндегі бақылаушы көкжиектен 15⁰ биіктікте найзағайдың жарқ еткенін көрді де, бір минут уақыттан соң найзағайдың күркіреуін естіді. Найзағайдың бақылаушыға және жер бетіне дейінгі қашықтығы қандай?
   
2. 
   Бір тәулік уақытта барлық шырақтар тууы үшін, дүние полюсінің биіктігі қандай болады?
   
3. 
   Жердің Күнді айнала қозғалатынын бәріміз білеміз. Ал, Күн болса бір орында тұр ма?
   
4. 
   Жерге қарағанда Марс Күннен 1,5 есе алыс орналасқан. Марстағы жыл мезгілінің ұзақтығы қандай?
   
5. 
   Зенитте кульминацияда болатын жұлдыздардың еңістігі (ауысуы) қандай? Түсіндіруіңді сурет салып көрсет. Бақылаған күнің мен уақытты жаз.
   
6. 
   Айталық, арғы күні Күн тұтылуы болды деп, сонда бүгін Айлы түн бола ма? Жауабын түсіндіріп жаз. Астрономический азимут Юг-Запад-Север-Восток. Геодезический азимут Север-Восток-Юг-Запад. Это направление соответствует суточному вращению небесной сферы для наблюдателей Северного полушария. Отсюда ясно происхождение понятия «азимут».