Мемлекеттік статистика, ведомстволық статистика
жүктеу/скачать 20.65 Kb.
|
|
"Статистика" ұғымы (лат. status-жағдай, жағдай, құбылыстардың тәртібі) термин ретінде екі мағынада түсіндіруге болады: білім саласы (ғылым) және практикалық қызмет нысаны (мемлекеттік статистика, ведомстволық статистика). Қазіргі уақытта "статистика" термині негізінен үш мағынада қолданылады: 1) Статистика деп елдің, оның өңірлерінің, экономика салаларының, жекелеген кәсіпорындардың, үй шаруашылықтарының, халықтың және т. б. әлеуметтік-экономикалық жағдайын сипаттайтын деректерді жинауға, өңдеуге, талдауға бағытталған адамдардың практикалық қызметінің ерекше саласы түсініледі.; 2) Статистика көбінесе кәсіпорындардың, ұйымдардың, экономика салаларының есептілігінде көрсетілген ақпарат жиынтығы деп аталады. Бұл сондай-ақ статистикалық жұмыстың нәтижесі болып табылатын жинақтарда, анықтамалықтарда, мерзімді баспасөзде жарияланатын деректер болуы мүмкін; 3) статистика-бұл деректердің үлкен жиынтығын талдау үшін қолданылатын әдіс-тәсілдер мен әдістерді әзірлеумен айналысатын ғылым. Статистиканы қолдана отырып, философия мен Экономикалық теория зерттейтін әлеуметтік заңдылықтарға сандық сипаттама беріледі. Статистика құбылыстарды олардың өзара байланысы мен дамуында зерттейді, яғни сандық өзгерістерден сапаға көшу қалай жүзеге асырылады. Ол сондай-ақ қоғам экономикасының дамуына жаңа, прогрессивті құбылыстар қалай енгізіліп жатқанын анықтайды. Статистиканы зерттеу пәні -қоғамның даму заңдылықтарын, үрдістерін білдіру мақсатында зерттелетін, бұқаралық қоғамдық құбылыстар мен процестердің сапалық жағымен тығыз байланыста болатын сандық жағы. Статистиканы зерттеу объектісі-бұл жалпы қоғам, қоғамдық өмірдің жекелеген құбылыстары мен процестері. Статистиканың теориялық негізін философия және Экономикалық теория құрайды. Зерттеу объектісіне байланысты статистика ғылым ретінде әлеуметтік, демографиялық, экономикалық, өнеркәсіптік, сауда, банк, қаржы, Медициналық және т. б. болып бөлінеді. Келесі негізгі статистикалық әдістерді ажырату әдетке айналған: жаппай статистикалық байқылау (оның ішінде іріктемелі); статистикалық мәліметтер мен топтамалар (оның ішінде кестелік және графикалық); жалпылама көрсеткіштерді қолдана отырып статистикалық деректерді ғылыми өңдеу және талдау. Статистиканың негізгі жалпылама көрсеткіштеріне мыналар жатады: абсолюттік, салыстырмалы, орташа шамалар; вариация (тербеліс), динамика, байланыс тығыздығы көрсеткіштері; индекстер. Статистикада басқа әдістер де қолданылады, мысалы, баланстық және математикалық статистика (дисперсиялық талдау, корреляциялық және регрессиялық талдау) және т. б. Статистиканың негізгі міндеттерінің тізіміне мыналар кіреді: экономика мен қоғамның дамуын бақылау, мәліметтер жинау; статистикалық байқау әдістемесін жетілдіру; экономиканы жан-жақты зерттеу, оның жағдайын талдау, тенденцияларды, заңдылықтарды дамыту, әлеуметтік және экономикалық салалардағы факторлардың рөлін анықтау және қоғам дамуының барлық компоненттерінің бір-біріне өзара әсерін зерттеу; статистика органдарына келіп түсетін ақпараттың мазмұнын бақылау; елдің, салалардың және т. б. дамуы туралы статистикалық материалдарды дайындау және жариялау. жүктеу/скачать 20.65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|