мен (4) ќатарлардыѕ барлыќ мїшелері теріс емес, сонымен бірге аn>0 болса
жүктеу/скачать 83.07 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.1 Ұғым-логикалық категория Негізгі бөлім
- Ұғымдарды бөлу және жіктеу 1.1 Ұғым-логикалық категория.
|
Абай атындағы Шығыс Қазақстан гуманитарлық коллледжі РЕФЕРАТ Тақырыбы: Математикалық ұғымдар Орындаған: Дарханқызы Диана Тексерген: Өскемен - 2023 Жоспар: Кіріспе 1.1 Ұғым-логикалық категория Негізгі бөлім 2.1 Математикалық ұғымдардың анықтамасы және олармен жүргізілетін жұмыстар Қорытынды 3.1 Ұғымдарды бөлу және жіктеу 1.1 Ұғым-логикалық категория. Педагогика ғылымы ұғымдарды олардың таным үрдісіндегі гнесологиялық және психологиялық маңызына сүйене отырып, білім мазмұнының басты құрылымдық бірлігі ретінде анықтайды. Ұғым шындық дүниесін бір жақты ғана бейнелемейді, обьектілердің жалпы маңызын ашып көрсетеді, заттың елеулі қасиеттерін анықтаумен қатар, жалпы мен жалқының, нақты мен абстрактінің бірлігін, бнлгілі бір ғылым саласының даму нәтижесін, оның көп уақыт тырнақталып жиналған қорытындысын түйіндейді. Ұғым қарастыратын обьектінің, құбылыстың соған ғана тән ерекше қасиетін сипаттайды. Мысалы: 1) Адам сөйлей алатын омыртқалылар тобының мүшесі; 2) радиус-шеңбер центрінің оның бойындағы кез-келген нүктені қосатын кесінді. Ұғым-зерттелетін обьектінің жалпы, сонымен бірге маңызды белгілері, негізгі ой түйіні болатын барлық айрықша сипаттары туралы түсінік, мәліметтердің тұтастай жиынтығы туралы пайымдар. Ұғым-өте күрделі логикалық және гнесологиялық категория. Ол біріншіден, жоғары материяның жемісі; екіншіден, ол шындық дүниесін бейнелейді; үшіншіден, жалпылау құралы; төртіншіден, ұғымның қалыптасуы сөзбен, жазумен және белгілеумен тығыз байланысры болады. Сонымен ұғым-ойлаудың жоғарғы түрі, шындық дүниесін сипаттайтын «қару» болып табылады. Оқыту үрдісінде математикалық ұғымның пайда болуы мен құрылымы, олардың материалдық дүниенің заттарымен, құбылыстарымен байланыстарын ашу- мұғалімнің бірден-бір міндеті. Мұғалім бұл күрделі методологиялық мәселені шешу нәтижесінде оқушылардың ғылыми дүние танымын қалыптастырады. Математика ақиқат (шындық) дүниенің белгілі бір жағы болып табылатын мөлшерлік қатнастар және кеңістіктік формалар, абстрактілі обьектілер мен олар туралы ұғымдарды зерттейтін ғылым екндігін түсінуге мүмкіндік береді. Кез келген ұғым, оның ішінде математикалық ұғым да, табиғатта бар заттардың елеулі белгілерін абстракциялау арқылы пайда болады. Бірақ математикалық ұғымдар заттар мен құбылыстардың нақтылы мазмұнын елемей, олардың барлығына ортақ мөлшерлік қатнастар мен формаларды ғана бейнелейді. Академик Ә. Нысанбаевтың сөзімен айтқанда «математика заттардың өзін ғана емес, сол заттардың бейнесі болатын белгілерін және абстрактілі құрылымы мен функцияларын зерттейді. Математика абстракілі обьектілермен тікелей қатнаста болады. Бірақ материалды обьекті мен математикалық обьектіні шатастырмау қажет. Математкалық обьекті материалдық обьектінің дәл өзі емес, оның күрделі абстракция нәтижесінде пайда болатын көшірмесі, бейнесі, яғни абстрактілі обьект (нүкте, жиын, сан, түзу, топ, функция, оператор, құрылым т.б.) [61]. Айталық, бөлмедегі орындықтардың санын есептейтін болсақ, біз олардың түсіне, сапасына көңіл аудармаймыз, санына ғана көңіл аударамыз. Қанша адамға орындық керек, қаншасы бар, қаншасы жоқ, жетпейтіні қанша? – сонны білуге ұмтыламыз. Басқа заттарды санағанда да олардың физикалық қасиетіне назар салмастан олардың санын білуге тырысамыз. Сондай-ақ қандайда бір ыдыстың сыйымдылығын анықтау қажет болса, ол ыдыстың қандай материалдан жасалғанына мән бермей, оның пішінін ғана ескереміз. Екі қаланың ара қашықтығын есептегенде қалаларды нүкте, керулі тұрған жіпті түзу сызық ретінде қарастырамыз. Жіптің жуандығы немесе оның қандай материалдан ширатылғаны ескерілмей қалады. Осылайша абстракцилау нәтижесінде математикалық ұғымдар пайда болады. Табиғи ғылымдардан математиканың айырмашылығы, оның ұғымдарының бірнеше сатылы (кемінде екі сатылы) абстрактілігінде. Көп сатылы абстракциялау нәтижесінде пайда болған математикалық ұғымдарды өмірде қолдануға болмайды деген жаңсақ пікір тумауы қажет. Кемінде екі рет абстракциялау кезінде пайда болатын көлем ұғымы біздің күнделікті тіршілігімізде кең түрде қолданылады. Ал топ, өріс, көп өлшемді векторлық кеңістік т.б. ұғымдар ғылым мен техникада қолданыс табуда. Ұғымның негізгі мінездемелері ретінде: а) ұғымның мазмұны; ә) ұғымның көлемі; б) ұғымның басқа ұғымдармен қатнасы және байланысы қарастырылады. жүктеу/скачать 83.07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|