Менің ойымша, девиантты мінез құлық формаларына көптеген мысал келтіруге
болады.Мысалы ресми деванттыға заң бұзушылықты жатқызуға болады.Нашақорлық,ұрлық
жасау және қоғамдық тәртіп сақтамау. Қазіргі таңда сыра ішіп алып көлік жүргізушілер
көптеген ситуацияға түседі.Ол есін білми сыра қолданып
көлікке отырса, соғысып қалуы және
адам қағып оның өліміне алып келуі әбден мүмкін. Бейресмиге адамның өзіне ұнайтын дүние
жасап , алайда ол қоғам үшін қолайсыз көрінуі.Мысалы кейбір адамдар беттеріне сурет
салып,ер адамдардың құлақтарын улкен етіп тесіп сырға киюін жатқызуға болады.Оны
Қазақсианда емес, көбінесе өзге елдерде кездестіре аламыз.
Ал субмәдениеті деген
жастардың шашын әр түрлі түске бояуы, татуировка салуы, тырнақ өсіруін жатқыза аламыз.
Қайталанбалы девианттыға бір нәрсені қайталап істей беретін адамды айтамыз.
Инновация
деген белгілі бір тұлғаның алға қойған арман мақсаттарына қандайда бір жолмен жетуін
айтамыз. Мысалы,
кейде адам өзіне де, өзгеге де зиянын тигізбестен оңай қол жеткізе
алмайтын мақсаттар қояды. Нәтижесінде адамның өмірінде түбегейлі өзгерістер болуы
мүмкін, бірақ кейде теріс жақыда болуы мүмкін.Конформизмге мысал:жасөспірім белгілі бір
стильде киінеді, өйткені ол өзінің тобымен үйлесімді болғысы келеді. Ал 20 жастағы студент
отырыстарда қыз ішеді, өйткені оның достарының бәрі мұны істеп жатыр және ол біртүрлі
көрінгісі келмейді. Өзі қаламасада айналасының әсерінен истейді.Ритуализм мақсаты жүзеге
асырылмайтын, бірақ адам дәстүрлерге т.б. іс-әрекеттерді жүзеге асырады. Мысалы,
басқа
адамдардың жұмыстарын қайталайтын суретшілер, продюссерлерлердің түсірілген киносын
қайталауы , әншілердің бір бірінің әндерін қайталауын жатқызуға болады. Ретреатизм бұл
қоғамның мақсаттарынан да, оған жетудің жолдарынан үмітіңді үзу. Мысалы,
қарапайым
мысалмен айтсақ,бомждарды айтуға болады.Бунт көтерілісіне митинг қаңтар оқиғасы.
Мысалы, газдың қымбаттауынан жанаөзен қаласы бастаған митинг Алматы қаласына келіп
қайғылы оқиғамен аяқталды.
Бақылау теориясы.
Қоғамдастықта, байланыстарда, ортада адам жазбаша
және жазылмаған
заңдар бар екеніне сеніп, девиантты мінез-құлық ережелеріне бақылау жүргізеді.
Дифференциалдық бірлестігінің теориясы. Бұл теорияны түсінуім – адамдардың девиантты
мінез-құлқының болуына өз ортасы әсер етеді. Бала мысалы кімге жақын болса, содан тәрбие
алады. Бала мүмкін достарына жақын болуы мүмкін.
Аномия теориясы. Бұл әлеуметтік ғылымдардың тұжырымдамасы.
Бұл теория бойынша
девианцияның пайда болу себебә – адам мен қоғам арасындағы әлеуметтік байланыстың
бұзылуы, шиеленісі.
Тіркесімдер теориясы. Стигма деп те айтып жатамыз. Бір адамға бір қателігі үшін “ұрлықшы”
деген айдар тақсақ, ол адам қайта түзелмеуі мүмкін.
Субмәдени теориясы. Қоғамдағы мәдени өзгерістердің болуы. Және адамның соны қалыпты
қабылдап, девианттық мінез көрсетуі.
Стигма деген ол -Адамның ішкі жанын түсінбей жатып
ауыр сөздер айтып , бетіне басуы.
Мысалы: адамның киімі ескі немесе көп сыртқа шығуға қаражаты жетпей жатады.Сол себепті
адамдардан қарыз сұрап жатады. Ал өзгелер оны ақшасы жоқ бейшара,кедей деп айтады. Ал
ол одан намыстанып жаман әрекеттерге салынып өз еркімен кетуі әбден мүмкін.
Орындаған: Бальзакова Арайлым