Методические указания Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСЌАУЛАР

Павлодар

к методическим указаниям Ф СО ПГУ 7.18.1/05

________ Сарбалаев Ж.Т.

«___» ________ 200 ж.

Құрастырушы: Абильдинова Г.К.

«Педагогика және психология» пәні бойынша

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСЌАУЛАР

050607 –Биология, 050203-Тарих,050204-Мәдениеттану,050604-Физика,050609- География, 050608-Экология, 050402- Аспаптау орындаушылық

мамандығының бойынша студенттер үшін арналган әдістемелік нұскау

Кафедра мәжілісінде ұсынылды “___ ”_____________ 200 ж.

№ _____ хаттама
Кафедра меңгерушісі _____________ Кертаева К.М
Филология, журналистика және өнер факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды “__”_______200 ж. Хаттама № ____
ӘК Төрайымы ____________ Жуманкулова Е. Н.

1.1 Кіріспе.

Қоғамның әлеуметтік-экономикалық жаңаруы білім беру саласында да өзгерістер еңгізді. Мектеп білім беру жүйесіндегі өзгерістер: оқытудың жоғары ақпаратпен толықтырылуы, үш тілді білуді талап ету, компьютерлендіру, оқу бағдарламаларының өзгеріп тұруы, пән аралық байланыстың күшеюі және оқушылардың өзіндік жұмыстарының резервін кең колдану, оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруының дәстүрлі әдістерінен бас тартып, шығармашылықты ынталандырып дамытатындарға бет алды.

Қазақстан Республикасының Конституциясында өскелең үрпақты өмірге дайындауға аса зор көніл бөлінген. Ал бұл міндеттерді жүзеге асырушы мұғалім болғандықтан, оның алар үлесі зор. Ал бұл өз кезегінде болашақ мұғалімдерді даярлаудағы өзінің кәсіби педагогикалық қызметінде кемелділікті талап етеді.

Жалпы қоғамдық педагогикалық және санағы өз уақытында есепке алуда теория мен практиканың үнемі байланысын жүзеге асыру да, теорияның ұстанымды нақтылау, педагог-психологтардың қажеттіліктеріне талап етеді.

Әдіснама ғылыми таным әдістері туралы психологиялық ілім ретінде. Ғылыми-педагогиканың зерттеу әдістері.Психологияның зерттеу әдістері.Педагогиканың және психологияның зерттеу әдістерінің байланысы. Эксперименталды-эмпирикалық деңгей әдістері.Теориялық деңгей әдістері.

Психиканың дамуы және сананың қоғамдық- тарихи сипаты.Өлі табиғаттың тірі табиғатқа айналуы. Тітіркенгіштік, трофизмдер. Құлықтың инстинктті түрлері.Психика және жүйке жүйесінің эволюциясы. Психиканың даму сатылары. Психика және жануарлар мен адамның бейнелеу ерекшеліктері.

Таным процесі. Танымдық іс- әрекет. Психикалық таным процестері. Түйсік, түйсіну туралы ұғым. Түйсінудің түрлері.Ес туралы ұғым. Жеке тұлғаның есі және іс-әрекеті. Ақыл-ой, ойлау туралы ұғымдар. Ойлау туралы операциялары. Ақыл-ой және сөз. Қиял туралы ұғым. Киялдау, қиял елесі, елестету.Зейін туралы ұғым Зейін түрлері,қасиеттері.

Мектеп оқушыларының жас мөлшерінің кезеңдері.Бастауыш сынып кезеңі.Жасөспірім кезең. Жоғары сынып кезең.Әр бір кезеңдегі балалардың ерекшелігі мен дамуы. Мектеп оқушысының жеке тұлғасының өзіндік ерекшеліктері.

Іс-әрекет туралы ұғым. Белсенділік адамның табиғи қасиеттерінің бірі. Субъектінің әрекеті мен белсенділігі.Белсенділік қажеттіліктің туындысы. Қажеттіліктердің түрлері. Іс-әрекеттің құрылымы. Қимыл және қозғалыс. Дағды және қозғалыс. Интериоризация. Экстериоризация. Адамның іс-әрекетінің түрлері.

Қарым-катынас туралы ұғым. Қарым-қатынаспен іс-әрекеттің бірлігі. Таным және тілдесу. Сөйлеудің психологиялық мінездемесі. Тіл мен сөздің табиғаты. Сөздегі тұлға. Сөздік даму. Касіби қарым қатынас мәдениеті.

Кіші топ және ұжым. Ұжымдағы тұлғаның қалыптасуы – тәрбилеу жүйесінің алдыңғы қатарлы гуманистік идеясы. Қазіргі заманғы педагогикадағы ұжым теориясының дамуы.

Ұжым және тұлға. Ұжымның белгілері.Ұжымның құрылымы.

10 таќырып. Жеке тұлға.

Жеке тұлға туралы түсінік. « Жеке тұлға» - педагогикадағы және психологиядағы ұғым. Индивид, жеке тұлға, даралық.Жеке тұлғаның қалыптасуы термині. Жеке тұлғаның қалыптасуының философиялық-әдіснамалық негіздері. Тәрбие – жеке тұлғаны қалыптастырудың ең маңызды факторы ретінде. Субъектінің іс-әрекеті – жеке тұлғаның дамуының факторы.

Тәрбие мақсатының әлеуметтік негіздері.Тәрбие мақсатының мәні. Педагогика тарихындағы ой-тұжырымдардағы тәрбие мақсатының мәселесі. Тәрбие және жеке тұлғаны әлеуметтіндіру. Тәрбиенің мақсат, міндет, мазмұның өзара байланысы.

Адамзаттық мәдениетті меңгеру тұлғаның жан-жақты дамуындағы жол ретінде. Ойлау мәдениеті, еңбекке дайындық, тұлғаның политехникалық мәдениеті, өнегелік тәрбие,экологиялық, эстетикалық және физикалық мәдениет әлемдік мәдениетпен шығармашылық өзара әсер мүмкіндігін сипаттау, тұлғаның ентегралды қасиеті ретінде.

Балалар ұжымы және оның даму кезендері. Ұжымды қалыптастыру барысындағы оның жеке сатылары (А.С. Макаренко).Балалар ұжымымен жұмыстар жүргізудегі мұғалімнің кәсіби маңызды қасиеттері.Балалар ұжымының жағдайын зерделеу әдіснемесі.

Оқыту процесі педагогикалық процестің бір саласы. Қоғам талабына сай оқыту,білімді гуманизациялау. Оқыту жүйелік білім алудың құралы ретінде.Оқытудағы педагогикалық процесс қасиеттерінің мәнді сипаты. Оқутудың функциялары.

Танымдық белсенділіктің мәні. Іскерлік әрекетінің ұғымдарының мәні. Оқушылардың мектептегі танымдық әрекетке апаратын әртүрлі тәсілдері.Танымдық қызығушылықтың қалыптасуы.

Бақылау мен есепке алудың мәні. Мектеп ішіндегі бақылау. Бақылау жүйесіне қойылатын дидактикалық талаптар.Тәрбиелік мәнің аңықтау.

Қазақстан Республикасының Білім туралының заңы. Білімдегі беруді ұйымдастыру жүйесі. Білім беру жүйесінің жаңа міндеттері. Білім берудің мемлекеттік стандарттарына койылатын талаптар.Білім мазмұны.Білім беру жүйесінің дамутыдың негізгі факторлары.

Педагогикалық диагностика терминіне анықтама. Басқару негізі ретінде- педагогикалық процесс диагностикасының мәні.Педагогикалық ақпараттар. Педагогикалық ақпараттың үш түрі.Педагогикалық процесс және оның көрсеткіштерінің негізгі сипаттамалары.

Педагогикалық технология ұғымы. Педагогикалық технологиялардың қазіргі замаңғы танымал авторлары. « Методика» және «Педагогикалық технология» ұғымдар арасындағы айырмашылық. Мектеп оқушыларының өз бойындағы ұйымдастыру әрекеттерінің тәсілдері мен өңдеудің түсінігі педагогикалық технологияның методикадан айрыкшаланатын ерекшелігі. Педагогикалық технологияның маңызды белгілері.

Оқушының ой өрісі. Интеллект ұғымы. Ой өрісінің мүмкіншілігі. Оқушының тұлғалық мүмкіншіліктері. Тұлғалық касиеттері және сапалары. Оқушының ақыл-ой мүмкіншілектерінің диагностикасының әдіснамасы.

 

Негізгі әдебиеттер тізімі:

1. 
   Негізгі әдебиеттер тізімі: Жалпы психология. В.В.Богословскийдің, А.Г.Ковалевтің, А.А.Степановтың аударылған оқу құралы. А., Мектеп, 1980
   
2. 
   Психология. Қ.Жарықбаев. А., Білім, 1993
   
3. 
   Жалпы психология. Т.Тәжібаев. А., Қазақ университеті. 1993
   
4. 
   Әдеп және жантану. Қ.Жарықбаев, Табылдиев Ә. А., Атамұра-Қазақстан, 1994
   
5. 
   Қазақ тәлім-тәрбиесі. Қ.Жарықбаев, Қалиев С.К. А., Санат, 1995
   
6. 
   Жас және педагогикалық психология. Мұқанов М. А., 1981
   
7. 
   Балалар психологиясының танымдық жаттығулар мен тапсырмалар. А., Рауан, 1994
   
8. 
   Ақназаров Б.З. Сынып жетекшісі. Алматы, 1980
   
9. 
   Бержанов К.Б. Тәрбие мен оқытудың бірлігі. Алматы, 1973
   
10. 
    Болдырев Н.И. Сынып жетекшісі. Алматы, 1980
    
11. 
    Болдырев Н.И. Методика работы классного руководителя. М., 1984
    
12. 
    Байдельдинова Г.К. Семья и школа формирует человека. Алматы, 1984
    
13. 
    Сынып жетекшісінің анықтамалығы. Алматы, 1982
    
14. 
    Капралова Р.М. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жүргізетін жұмысы.
    
15. 
    Синица И.Е. Педагогикалық әдеп және ұстаздық шеберлік. А., 1987
    
16. 
    Бержанов К.Б. Тәрбие мен оқытудың бірлігі. Алматы, 1980
    
17. 
    Тәрбие жұмысының үлгі мазмұны. Алматы, 1985
    
18. 
    Педагогика: Оқулық/Абай атындағы Ұлттық Педагогикалық Университеттің педагогика кафедрасының авторлар ұжымы – Алматы: Print-S, 2005.- 430 б.
    
19. 
    Хмель Н.Д. Педагогический процесс в общеобразовательной школе. В помощь лектору. Алма-Ата, 1990
    
20. 
    Хмель Н.Д., Тригубова Н.Н., Бозжанова К.Б., Хан Н.Н. Диагностика педагогического процесса как условие развития творчества учителя. Алматы, 1996
    
21. 
    Подласый И.П. Педагогика. М., 1996
    

22. 
    Ұлттық психология. Елікбаев Б.Н. А., Қазақ университеті. 1992
    
23. 
    Ұлттық психологияныњ сипаты. Жукеш К. А., 1993
    
24. 
    Қызықты психология. Алдамұратов Ә. А., Қазақ университеті. 1992
    
25. 
    Курс общей возрастной и пед. психологии. М.В.Гамезо. М., Просвещение, 1982
    
26. 
    Общая психология. А.В.Петровский. М., Просвещение, 1986
    
27. 
    Общая психология. В.В.Богословский. т.б. М., Просвещение, 1981
    
28. 
    Хрестоматия по общей психологии. МГУ, 1979
    
29. 
    Практикум по общей психологии. М., Просвещение, 1990
    
30. 
    Практикум по возрастной и пед. психологии. М., Просвещение, 1981
    
31. 
    17.Психология. Немов Р.С. М.ѓ, Просвещение, 1996.
    
32. 
    Жантану негіздері. Сәбет БАП-БАБА. А., Дәнекер 2001.
    
33. 
    Зверева В.И. Диагностика и экспертиза педагогической деятельности. М., 1998
    
34. 
    Битинас Б.П., Катаева Л.И. Педагогическая дигностика. Сущность, функции, перспективы. //Педагогика, 1993. №2
    
35. 
    Кобзарь Б.С., Макарова Л.М. Обучение студентов диагностике воспитательной работы //Педагогика, 1993. №2
    
36. 
    Кочетов А.Н., Коломинский Я.Л. Педагогическая диагностика в школе. В помощь лектору. Алма-Ата, 1990
    
37. 
    Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. Алматы, 1998
    
38. 
    Амонашвили Ш.А. Личностно-гуманная основа педагогического процесса.Минск.1990
    
39. 
    Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологии. М., 1989
    
40. 
    Ильина Т.А. Педагогическая технология // Буржуазная педагогика на современном этапе. Под ред. В.А.Мальковой, Б.Л.Вульдсона. М., 1984
    
41. 
    Кусаинов Г.М. Новая педагогическая технология: методология теории и практики. Усть-Каменогорск. 1997
    
42. 
    Мировые образовательные технологические новые тенденции, проблемы адаптации и эффективность. // Материалы респуб. науч. метод. конфер. 25-26 апреля; Алматы, 1997
    
43. 
    Педагогический поиск // сост. И.П.Пан. М., 1988
    
44. 
    Педагогическая технология / сост. Н.Е.Щуркова, М., 1992
    
45. 
    Селевко Г.И. Современные образовательные технологии: Учебное пособие, М., 1998
    
46. 
    Дидактика средней школы. / под ред. М.Н.Скаткина. М., 1982
    
47. 
    Кириллова Г.Д. Методы обучения в современной школе. М., 1985
    
48. 
    Лернер И.Я. Дидактические осноыв методов обучения. М., 1981
    
49. 
    Новые методы и средства обучения: Сб. научных трудов. М
    
50. 
    Каптерев П.Ф. Избранные педагогические сочинения. М., 1982
    
51. 
    Коменский Я.А. Избранные педагогические сочинения. в 2-х т. М, 1982
    
52. 
    Крысько В.Г. Психология и педагогика в схемах и таблицах Мн М, 2000
    
53. 
    Оконь В. Введение в общую дидактику. М., 1990
    
54. 
    Садыков Т.С., Абылкасымов А.Е. Дидактические основы обучения в высшей школе. А., 2000
    
55. 
    Теоретические основы содержания общего среднего образования. / под. ред. В.В.Краевского и И.Я.Лернера. М., 1983
    
56. 
    Ушинский К.Д. Избранные педагогические сочинения. в 2-х т М, 1982