Методические указания к лабораторным работам Мамандық: 5В090100 «Тасымалдауды ұйымдастыру, қозғалыс және көлiктiң пайдаланылуы»

Білім және ғылым образования и науки

министрлігі Республики Казахстан
Д. Серікбаев атындағы ВКГТУ

ШҚМТУ им. Д. Серикбаева

БЕКІТЕМІН

«КжЛ» кафедрасының меңгерушісі

______________ В. Вдовин

________________ 2014 ж.

Мамандығының студенттеріне арналған зертханалық

жұмыстарға әдістемелік нұсқаулықтар
АВТОТРАНСПОРТНЫЕ СРЕДСТВА

Методические указания к лабораторным работам

Специальность: 5В090100 – «Организация перевозок, движения и эксплуатация транспорта».

Өскемен

Усть-Каменогорск

Мамандығының студенттеріне арналған зертханалық жұмыстарға әдістемелік нұсқаулықтар «Көлік және логистика» кафедрасында МЖБС ҚР 3.08.341-2006 Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты бойынша 5В090100 – «Тасымалдауды ұйымдастыру, қозғалыс және көлiктiң пайдаланылуы».

Кафедра меңгерушісі В.Вдовин
Хаттама №____ от ___________ 2014 ж.

“Машина жасау және көлік” факультетінің әдiстеме кеңесінің отырысында құпталды

Орындаған А. Сидоренко

Нормабақылаушы Т. Тютюнькова

МАЗМҰНЫ

2 Пән мазмұны 3

3 Жаттығу сабақтарын тiзiм өткiзiлетiн сессияларға студенттермен 10

4 қонтролге әдiстемелiк нұсқаулар 10

5 Зертханалық – тәжірибелік сабақтар 19

4 Реферат тақырыптарының тізімі 20

Зертханалық жұмыстардың тақырыптары отандық және шетелдік көлік құралдарының механизмімен, агрегаттарымен және басқару жүйелерімен байланысты, сонымен қатар қозғалмалы құрамның мамандырылуымен байланысты.

Курс оқу нәтижесінде студенттер машина жүйелері мен байланыстарының жұмыс істеу принциптары мен құрылымын білуі қажет, және де белгілі бір жүк тасымалдау көлік құралдарының арнаулы мамандыруды игеруі керек. Жаңа механизмді немесе жүйені, сонымен қатар жаңа автокөлікті өздігінен бағалай алуы керек.

Пән оқу және зертханалық жұмыстарды орындау барысында отандық және шетелдік өндірушілерінің жаңа заманауи модельдерінің құрылымына ерекше назар аудару керек.

Құрылымдарды және жұмыс барысын зерттеу отандық және шетелдік заманауи жаңа құрылымдарының мысалдарына негізделуі қажет. Құрылымдарды зерттеу сабақтары материалдық жағынан жабдықталған арнаулы аудиторияларда жүргізілуі тиіс.

Пәнің берілген бөлімнің зерттелуі орта мектеп курстарының біліміне негізделеді «Физика» (бөлімдер: «Механика», «Электр қуаты»), «Қолданбалы механика» (пән бағдарлама көлемінде) және т.б

Автокөлiктiң негiзгi бөлiктерi(қозғаушы, шасси, шанақ). Қозғаушының тағайындауы және шасси . Тетiктер және (трансмиссия, жүрiс бөлiгi, басқару жүйесi) шасси құрайтын жүйелердiң топтары. Негiзгi агрегаттардың автокөлiгiндегi орналастырылуы және олардың өзара әрекеттесуi. Жүк таситын және жеңіл автокөлiктердiң құрастырылымы. Автокөлiктiң техникалық мiнездемесі.

Төрт тактылы карбюраторлы қозғаушысы және дизелдiң жұмыс циклдерi.

Газтурбиналы қозғаушының әрекет ету қағидасы; автокөлiктің артықшылықтары, кемшiлiктері және газтурбиналы қозғаушылардың қолдану облысы.

Негiзгi тетiктер және поршень автомобилдiк қозғаушыларының жүйесi және олардың тағайындауы.

Параметрлер, сипаттайтын өлшемдер және (пiскектiң цилиндрдың диаметрi, жүрiсi, цилиндрдың жұмыс көлемi, жану камерасының көлемi, цилиндрдың толық көлемi, қозғаушының литражы, қысу дәрежесi, тиiмдi және литрлiк қуат) қозғаушының жұмысы.
2.3 Поршень қозғаушыларының тетiктерi
Тетiк құрастырылымдарды тағайындау және сызбалар қисықшип-бұлғақты. Тетiк бөлшектердi конструкция қисықшип-бұлғақты. Бөлшектердiң материалдары. Газ бөлушiнiң клапан тетiгiнiң тағайындау және сызбалары. Газ бөлу фазалары. Тетiк және оның кинематикасын тағайындау

Тетiк, олардың тағайындауы және (цилиндрлер блогi, гильза, цилиндрлардың басы, пiскектер, поршень сақинасы, бұраушы тербелiстердiң шатундар, иiндi белдiктер, подшипниктер, сермерлер, өшiргiшi, картерлер, поддондар) кривошип-бұлғақты құрылым бөлшектер.

Көп цилиндрлi қатар, V-бейнелi және көлденең қозғаушылардың цилиндрлер блоктары. Қозғаушылардың цилиндрларының жұмысының ретi. Қозғаушылардың бекiткiшi.

Газ бөлгiш механизмды тағайындау және оның кинематикасы. Клапандардың төменгi және жоғарғы орналастырылуы мен, таратушы белдiктердiң төменгi және жоғарғы орналастырылуы мен газ бөлгiш механизмдары.

Газ бөлгiш механизмның бөлшектерi, олардың тағайындауы және (таратушы белдiктерге таратушы белдiктер, ерiксiз келтiрулер, итергiштер, штанга, иiнағаш, серiппе, реттеу құрылымдары) құрылым.

2.4 Салқындату жүйесi және қозғаушының сылауы
2.4.1 қозғаушының салқындату жүйесi
Салқындату жүйесiнiң тағайындауы. Салқындату жүйелерiнiң түрлерi. Құралдар және сұйық салқындату жүйесiнiң құрылымдарының конструкциясы.

Сызбалар, негiзгi элементтер және ауа салқындауымен жүйенiң құрылымы. Салқындату жүйесiнiң тағайындауы. Салыстырмалы сұйық және ауа салқындауы, олардың артықшылықтары және кемшiлiктер, қолдану облысы.

Сұйық суытуының сызбасы. Артықшылықтар және жабулы салқындату жүйесiнiң ерекшелiгi. Сұйық суыту жүйесінің элементтерi, олардың тағайындауы және құрылымы. Радиаторлар, кең бачоктер, үрлегiштер, желдеткiштер, термостаттар, бу - әуе клапандары, жалюзи.

Іске қосқыш (жылытқыш ) құрылымының тағайындау және әрекет ету қағидаты.

2.4.2 Қозғаушының майлаушы жүйесi
Қозғаушының сылауының тағайындау және әдiстерi. Қозғаушының құрамалы майлау жүйелерiнiң ортақ сызбалары. Қозғаушының майлау жүйесiнiң түйiндерi, олардың тағайындауы, және құрылым. Май өткiзетiндер үрлегiштер, сүзгiлер, май қабылдағыштар, және редукциялық клапан қайта жiберетiн радиаторлар.

Ашық және ықтиярсыз картердiң желдетуiн тағайындау және әрекет ету қағидаты. Майлау жүйесiнiң тағайындауы. Сызбалар, майлау жүйесiнiң негiзгi элементтерi. үйкелетiн беттерге майдың беруiнiң әдiстерi.

Майлау жүйесiнiң құралдарының құрылымы және жұмысы.

2.5 Қозғаушылардың қоректендiру жүйелерi
Карбюраторлы қозғаушысын тағайындау, қоректендiру жүйесiнiң құралдары. Карбюратор және оның әсерiнiң қағидасының қарапайым ережелері. Карбюратордың өлшеушi құрылымдарының сызба және әрекет ету қағидаты. Карбюраторлы қозғаушысының қоректендiру жүйесiнiң құралдарының конструкция және жұмысы: үрлегiш, карбюратор, жанармай және ауа сүзгiшi. Газды қозғаушылардың қоректендiру жүйесiнiң сызбалары. Газды қозғаушылардың қоректенуiнiң құралдарының конструкция және жұмысы: газды редуктор, жылытқыш, буландырғыш, карбюратор, араластырғыш. Төрт тактылы дизелдiң қоректендiру жүйесiнiң сызбасы. Қоректендiру жүйесiнiң құралдары және олардың тағайындауы. Жанармай беретiн аппаратураның құрылымы және жұмысы: аласа және биiк қысымның үрлегiштерi, сүзгiлер, форсункалар.

Жеңіл автокөлiктердiң бензин қозғаушыларындағы отынының берілуін электрондық басқаруды жүйенiң сызбасы.

Карбюратордың өлшеушi жүйелерi, олардың тағайындауы және (бас өлшеушi жүйе, зая жүрiс жүйесi, үнемдегiш, үдеткiш сорған, iске қосқыш құрылымы) құрылым. Дросселдiк жапқыштарды параллел және бiртiндеп ашумен екi камералы карбюраторлары. Қозғаушының иiндi белдiгiнiң максимал айналу жиiлiгiнiң шектеушiсiнiң сызба және әрекет ету қағидаты.

Қоректендiру жүйесiнiң құрал және элементтерi, олардың тағайындауы және (жанармай , үрлегiштер, жанармай және ауа сүзгiшi, беретін және бiтiретiн құбырлар, сөндiргiштер) құрылым.
2.5.2 Инжектор қозғаушыларының қоректендiру жүйесi
Қозғаушының жұмысын электрондық басқару жүйелерi. Отынның орталық бiр нүктелiк берілу жүйесi.

Отынның (көп нүктелiк ) таралған берілу жүйесi. Электр қозғағышпен жанармай үрлегiштерi. Жанармай берудiң басқару механизмдары.

Жан-жақты зерттеген газдардың улағыштығынан қоршаған ортаны қорғау.

Түйiскен - транзистор және жапсарсыз оталдырулармен сызба және әрекет ету қағидаты. Оталдыруды қою. Қозғаушының электр жiберуiн жүйе. Қосындының сызбасы және қашықтан басқаруы бар стартердiң құрылымы. Жарықтың құралдары: олардың тағайындауы. Электр бақылау-өлшеу құралдарының әрекет ету қағидаты. Дыбыстық және жарық сигнализациясының құралдары. Автокөлiктiң басқарудың процесстерiнiң автоматтандырулары үшiн қолданатын электроника. Автокөлiктегi электр энергиясының қолдануы. Тоқ көздері және электр энергиясының тұтынушылары. Автокөлiктi электр жабдықтың маңызды сызбасы.

Оталдыруды озу және құрылым (центрден тепкiш және вакуум реттеуiштерi, октан-корректор) оны реттеу үшiн.

Түйiскен - транзистор оталдыруы; оның ерекшелiгi, тоқ, артықшылықтың жолы. Жоғарғы кернеудi тұрақты таралумен жапсарсыз оталдырулар, оталдыру.
2.6.3 Бүйiр электрондық басқару жүйесi
Бүйiр компьютер қазiргi автокөлiктi бүйiр электрондық басқару жүйесiнiң сипаттамасы. Бақылап болатын және бүйiр микропроцессордың басқару қозғаушының жүйелерi. Автокөлiктегi (айналымдарды датчиктер және қозғаушы, температура, ыдырау, детонация, ауаның шығыны, дросселдiң жағдайының бiлiктерiнiң жағдайы және тағы басқалар) бүйiр басқару жүйесi, олардың қонысы және жұмыс қағидасы үшiн мәлiметтiң жиынының көрсеткіштері.
2.6.4 қозғаушының жiберу жүйесі. Жарық және сигнализация, бақылау-өлшеу құралдары.
Қашықтан басқарумен стартер және оның ерiксiз келтiруiн құрылым.

Оның (шам, фара, қосалқы жарықтар, ауыстырып қосқыштар) элементтерiнiң автокөлiктi жарықтың жүйесi, оның тағайындауы және құрылымы.

Сигнализация және (дыбыстық және жарық арқылы ескертпе дабылдары, отынның деңгейi, май қысымы, мұздатқыш сұйықтың температурасы, тоқ күшiнiң сақтағыштар, нұсқағыштары) бақылаудың құралдарының сызбасы және құрылымы.
2.7 Автокөлiк трансмиссиясы
Трансмиссияның тағайындауы. Екi өстi және үш өстi автокөлiктердi механикалық трансмиссияның сызбалары. Тағайындау, сызбалар және фрикциялық iлiнiсу және оның басқаруын ерiксiз келтiрудi жұмыс принцибы. Бiр дисктi және екi дискiлi iлiнiсулердi конструкция және жұмыс. Берiлiс қорабының тағайындауы. Сатылы механикалық берiлiс қораптарының сызбалары. Гидротрансформатордың сызба және әрекет ету қағидаты. Гидромеханикалық берiлулердi конструкция және жұмыс. Гидромеханикалық берiлiс қораптарымен басқару. үлестiру қораптарының конструкциясы. Тағайындау, сызбалар және карданды берiлiстiң элементтерi. Кардан топсаларының түрлерi. Теңсiз бұрыштық жылдамдықтарды кардан топсасы және оның қасиетiнiң сызбасы. Бас берiлудi тағайындау. (орталық және таратылған) жадағай және екi есе шығын бас берiлулердi сызба және конструкция. Подшипниктер және бас берiлулердiң тiстi доңғалақтарының iлiктiруiн реттеу. Дифференциалдың тағайындауы. Симметриялық конустық дифференциалдың конструкция және қасиеттерi. Бастаушы доңғалақтарға бастаушыға дифференциалдан ерiксiз келтiру және басқарылумен.

2.7.1 Тіркесу

Гидромуфта. Гидромуфтаның жұмыс істеу принципі.

2.7.2 Беріліс қорабы
Беріліс қорбатарының тағайындалуы және классификациясы (сатылы және сатысыз). Сатылы беріліс қорабтырының ұйымдастырылуы. Синхронизатор әрекетінің принципі және ұйымдастырылуы. Беріліс қорабын басқару: тағайындалуы, орналасуы, ұйымдастырылуы.

Гидротрансформатордың жұмысы және ұйымдастырылуы туралы негізгі мәліметтер. Гидромеханикалық беріліс қорабтарының артықшылығы және қолдану аймақтары.

Тағайындалуы. Дөңгелекаралық алтыға бөлінген дифференциалдың жұмысы мен ұйымдастырылуы. Жарты остердің классификациясы мен тағайындалуы.

Автокөлiктi көпiр тағайындауы. Жетекшi өтiмдер, көпiрлердiң (бастаушы ) басқарылуларының құрылымы.

Автомобилдiк доңғалақтың құрылымы. Доңғалақтардың қоюы.
2.8.3 Салпыншақ
Салпыншақтың тағайындауы және оның (серпiмдi элемент, бағдарлаушы және өшiретiн құрылымдар) құрылымы.
3 Жаттығу сабақтарын тiзiм өткiзiлетiн сессияларға студенттермен
3.1 үшiн дәрiстердiң тақырыбы.
3.1.1 қозғаушының құрылымы және оның жүйелерi

3.1.2 Автокөлiктердi электр жабдық.

3.1.3 Трансмиссия және жүрiс автокөлiктердiң бiр бөлiгi

3.1.4 Автокөлiктердi басқару жүйелерi

3.2.1 Параметрлер және қозғаушының құрылымыiшкi жану және автокөлiктердiң

3.2.2 Электр жабдықтың оның жүйелерi

3.2.3 Басқару жүйесiнiң автокөлiктерiнiң автокөлiгiнiң

3.2.4 Жүрiс бөлiгi және трансмиссия

4 қонтролге әдiстемелiк нұсқаулар

Автокөлiктер, не қазiргi автокөлiктердi алуантүрлiк бүгiндегi дұрыс бәрi қолының келу үшiн қарауға болмайды. Техникалық мiнездемелердiң раметрысы олардың негiзгi Палары автокөлiктердi негiздi үлгiлер бiздiң зауыттарлармен барлық шығарылатын бiлуi керек. Автокөлiктi құрылым өте күрделi. Төрт топтағы автокөлiгiн бөлiну айқын түсiнуi керек: қозғаушы, трансмиссияны, жүрiс жүрiс бөлiгi, басқару органы, сонымен бiрге бұл топтардың әрқайсы кiретiн тетiктер. Жанында мұндай бөлудi бiлiмдi жақсарамыз автокөлiктi құрылым туралы толық ұсыныс негiзiнен жартылай арман етiледi. Материалдың бекiтулерi үшiн отандық автокөлiктердi дәл қазiр шығарылатын негiзгi негiздi үлгiлер талқылану керек.

4.2.1 қозғаушының ортақ құрылымы

Негiзгi параметрлер және қозғаушының ортақ құрылымы, тетiктер және қозғаушы құрайтын жүйелер түсiну. Карбюраторлы қозғаушылары және дизелдердiң жұмыс процесстерi бұл процесстердiң диаграммасын еркiн оқулықсыз сызу үшiн соншама түсiнуi керек.

Самопровер үшiн сұрақтар

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Автомобилдiк қозғаушылардың негiзгi түрлерi қандай?

2. Не тактпен деп аталады?

3. Такттер неткен таптаурын қозғаушы және дизелдiң карбюрасының жұмысының толық циклi қорытынды жасалады?

4. Не қысу дәрежесiмен деп аталады?

5. Төрт тактылы дизел қалай жұмыс iстейдi?

6. Қозғаушының цилиндрларының V-бейнелi орналастырылуды артықшылығын атайсыңыз ба?
4.2.2 Тетiк кривошип-бұлғақты

Атау айқын бiлуге керек, Ния және тетiк бөлшектердi өзара әрекеттесу кривошип-бұлғақты және келесi сұрақтарға жауап беруге икемi болу, тағайындау:

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Поршень сақиналарының тағайындауы әлдеқалай ма?

2. Пiскектiң бетi үшiн не қалайының жiктерiмен жабады ма?

3. Пiспек етегi нелiктен сопайды әлде тiлу ме? алады

4. Поршень саусағын бекiткiштiң ерекшелiктерi қандай?

5. Иiндi белдiктiң теңестiрушi салмақтарының тағайындауы ма?

6. Қозғаушының жұмысының ретi туралы ұғым ба?

7. Иiндi белдiк каналдардың тағайындауы iшiнде ме?

сұрақтарға олардың ықтиярсыз айналуы және жауаптарға:

1. Газ бөлгiш механизмды тағайындау ма?

2. Артықшылықтар және жоғарғы клапандардың кемшiлiктерi ме?

3. Не газ бөлу фазаларымен деп аталады?

4. Қалай iс жүзiндесi газ бөлу фазасын анықтайды?

5. Не клапандардың аражабынымен деп аталады?
4.2.4 қозғаушының сылауы
Ең алдымен, тағайындау және (үйкелiс түйiндерiндегi қысым және температура, әдiс майдың онына беру) қозғаушының сылауын шарт анықтау керек. Майдың бильныесi моларды қолданылатын, олардың қасиеттерi және бағалау параметрлерде ретке келтiруi керек. Жұмыс iстегенде автомобилдiк қозғаушының майы Картерное үздiксiз арылады, сүз үшiн әр түрлi сүзгiлердi не қолданады: саңылау, центрден тепкiш, магниттiсi. Құрылым және сүзгiлер және центрифугалардың жұмыс принциптары туралы айқын ұсынысы болуға керек, майлау жүйесiне майдың сууы және қосынды әдiстерi үшiн ор радиато.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Қозғаушының сылауын тағайындау ма?

2. Май қалай жұмыс iстейдi сорған?

3. Артықшылықтар және кемшiлiктер әр түрлi

қозғаушылардың

4.2.5 Карбюраторлы қозғаушыларының қоректендiру жүйесi

Ауаның молдығы айқын коэффициенттiң мағынасын түсiнуге керек, құбылыс детонация және онымен күрестiң әдiстерi, сонымен бiрге мезгiлсiз жарқ етуден детонацияның айырмашылығы. Осыдан кейiн мәнде және карбюратордың жеке элементтерiнiң жұмысына раться туралы керек: жiберудi құрылым, эконостата (айналымдар санының шектеушiсi) реттеуiш, бос жүрiс үдеткiш үрлегiш, майзера бiреу. Карбюраторға даярлау жұмыс тапсырылады араластыр, қозғаушының тиiстi жұмыс тәртiбi құрам бойынша. Бензин үрлегiшiнiң жұмыстары зерттеуде үрлегiштiң ерiксiз келтiруiне ықылас таратушы белдiктiң орналастырылуында төмен аудару керек және карбюратордың қалтқы камерасының нениясының заполының жанында цилиндрлер блогiнiң басында, бос жүрiс. Ханическидың оның жұмысының тәуелсiздiгi және қол үстемелеуi.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Құрам неткен жанармайлар қозғаушының жұмыс тәртiптерiне новным БЖға сәйкес келуi керек араластыр?

2. Не отынның октандық санымен деп аталады?

3. Не карбюратордың iске қосқыш құрылымы болады?

4. үнемдегiш карбюраторға не үшiн жүргiзiледi?

5. үшiн не эконостат керек пе?

6. үшiн үдеткiшi не керек сорған ба?

7. Жұмыс қоспасын нелiктен жылытуға керек?

8. Анықтағандайы, бензонасос жұмыс iстейдi ме?
4.2.6 Дизелдердiң жанармай аппаратурасы

Бұл жерде негiзгi ықылас Газа педальсiнiң жағдайына байланысты, жану камерасына отынның түсуiн мөлшерлеуi бар свя заннойды қозғаушының жұмыс тәртiбiнiң өзгерiсiне бөлу керек. Дизелдердiң айырмашылығының белгiсiмен новным БЖ сле жану камерасының формасымен осыған байланысты жанармай аппаратураның жеке жүйелерiндегi айырмашылығы талдауға үрлеуге байлайтын оларда қоспа пайда болу болып табылады. Дизел қозғаушысының айналымдар санының реттеуiшiнiң әсерi қағидаларда айрықша көңiл бөлу.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. 
   Не дизелдердiң қатты жұмысы шақырылады?
   
2. 
   Қоспа пайда болу бойынша дизелдер қалай өзгешеленедi?
   
3. 
   Иiндi белдiктiң товының жағаның санның дизел реттеуiшiнiң әрекет ету қағидаты қандай?
   
4. 
   Жанармаймен салыстырғанда жанғыш газдарды басты артықшылық неткен?
   
5. 
   Қозғаушыдағы өзгерiстерi неткен газға оның сұйық отыннан иә үшiн жасауы керек?
   
6. 
   Не жұмыс iстейтiн қысылғанға және сұйытылған газдарды қозғаушыларының қоректендiру жүйелерi өзара өзгешеленедi?
   

4.2.4 Электр жабдық

Автокөлiктi электр жабдық бiр ең күрделi болып есептеледi жиiрек курс, сондықтан туралы бөлiм бойынша материал ықыласпен әсiресе жұмыс iстеуi керек. Электр жабдықтың жеке элементтерiнiң толық зерттеуi (ол жолымен бiртiндеп қосынды жиiрек) ортақ схемамен байлап және ортақ схеманы әсiресе ықыласпен талқылануға керек. Материалдың бекiтулерi үшiн автокөлiктердi жиiрек электр жабдықтағы ықшамдалған схемаларын суретiн салуға өз алдына ұсынылады. (оның зарядтау және бәсеңдiгi) аккумулятордың жұмысының процессiнiң сущ ностьсiне ықылас аккумулятордың зерттеуiнде аудару керек. Генератордың әрекет ету қағидаты және әсiресе реттелген түсiну керек генераторлар туралы бөлiм көп iстей түсiну керек Бұл кемшiлiктердi алмайтын айнымалы тоқтың генераторларының қолдануы барлық көбiрек анықтаған тұрақты тоқтың генераторының кемшiлiктерi маңызды анықтау. Салмаққа және сондай болып қуаттар тұрақты тоқтың генераторға қарағанда габариттер бойынша соңғы зна чительно аз. Электр жабдықтың тұрақты жүйесiне айнымалы тоқтың өрнектеулерi үшiн дегенмен ратором ген немесе бөлiк ол құрылған тоқ салмақ түзете алатын түзеткiштер алуы керек. Түзеткiштi айнымалы тоқтың түзетуiнiң маңызды схемалары қатты түсiнуi керек. Оталдырулар зерттеуде жүйенiң ныесi транзисторға көңiл аударуы керек. Қозғаушының жiберуi қарастыру кезiнде стартер және оның бiр түрiнiң қосу тетiгi құрылым жақсы түсiнуi керек.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Сiз неткен Биляға моға электр тоғының көздерiн бiлесiңiз?

2. Қалай жасалған және аккумулятор жұмыс iстейдi?

3. Неге аккумуляторлық пластиналардың сульфатациясында болады ма?

4. Неткен генератор тұру жиiрек?

5. Тоқ кiм көз электричесi байланысуы массаға қосылған мән алады ма?

6. Реттегiш реле қалай жұмыс iстейдi?

7. Неткен Шырағдан тұру жиiрек?

8. Қалай жасалған және тұтандыру орауышы жұмыс iстейдi?

9. Қосымша кедергiнiң құрылым және тағайындауы ма?

10. үшiн конденсатор не қызмет көрсетедi ме?

11. Қажеттi үзгiш үшiн не және ол қалай жұмыс iстейдi?

12. Шектер неткен оталдыруды озу өзгередi?

13. Ный сары оталдыруды озудың реттеуiштерi қалай жасалған және вакуум?

14. Автокөлiк нүктелерi неткен жарықты бекiтiледi?

15. Дыбыстық сигнал қалай жұмыс iстейдi?

16. Не генератордан стартерге айырмашылығы болады?

17. Автокөлiктi электр жабдықтағы өзгерiстерi неткен айнымалы тоқтың генераторын кiргiзедi?
4.2.5 Күш беретiн тапсыру

Күш беретiн тапсыруларға кiредi: iлiнiсу, гидромуфта, су - трансформатор, карданды берiлiс және жетекшi өтiмдер, үлестiру қорап, берiлiс қорап. Гидротрансформаторы бар трансмиссиялар (механикалық қорабы бар Аниядан гидротрансформатор) гидромеханикалық және (бiр гидротрансформатор механикалық қорапсыз) гидродинамикалыққа бөлшектенедi. Осы тақырып көлем оқу ең үлкен болады материал, сондықтан ол талқылауға уақыт көбiрек жұмсауы керек.

Әрбiр агрегаттың тағайындауы және оның әрекет ету қағидаты анықтауға керек. Оқулық бойынша агрегат құрылымдар зерттеуде не бiр тек қана ортақ танысумен және онымен әрбiр бөлшектi оқылытын агрегат жататын сызба бар тағайындау әлдеқалай да реттелетiн регаталардың агi жұмыс iстейтiн ретке келтiру керек иллюстрацияның Ром просмоты шектелу керек емес ретке келтiру керек.

4.2.5.1 Ілiнiсу

Iлiнiсудiң құрылымдары зерттеу арналған бөлшекке берiлiс қорабының алғашқы бiлiгiне қозғаушының иiндi белдiгiнен бұрау моментiнiң берiлуiн тiзбекке ықылас аудару керек. Артықшылық және қысымшы серiппелердiң әр түрлi түрлерiнiң кемшiлiктерiн анықтасын, бұраушы тербелiстердiң өшiргiшiнiң жұмысымен жете таныстырсын, артықшылық және (механикалық, гидравликалық, электр) iлiнiсудi ерiксiз келтiрудiң әр түрлi түрлерiнiң кемшiлiктерiн анықтау. Iлiнiсудi ерiксiз келтiрудiң күшейткiштерiнiң конструкциясымен таныстыру керек.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Тетiктер неткен автокөлiктi күш беретiн тапсыруларды құрайды?

2. Iлiнiсудi педальнiң бос әрекет жүрiстi тағайындау түсiндiресiңiз бе?

3. Құрылым және iлiнiсудi гидромеханикалық ерiксiз келтiрудi жұмысты сипаттаңыз және МАЗ үй-iшiлер автокөлiктердi пневмогидравликалық күшейткiш пе?

4.2.5.2 Берiлiс қорабы, үлестiру қорап

Басымды қолдану оларда қисықтiс берiлiс қораптарының зерттеуiнде анықтауға керек жалбақтаған, жасаудағы доро көп. Гидромеханикалық берiлiс қорабының жұмыс принцибымен ретке келтiрсiн. үлестiру қорабының жұмыс принцибы, бiлiк аралық дифференциалмен ретке келтiрсiн.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Екi берiлулердi бiр уақыттағы қосындыны берiлiс қорабында қалайша сақтап қалады?

2. Сатылы қораптардың кемшiлiктерi ме?

3. Автокөлiктiң пайдаланулары үшiн жақсы не: кiшiсi әлде берiлулердi үлкен санмен берiлiс қорабының бар болуы, нелiктен түсiндiредi?

4. Тағайындау, құрылым және үш доңғалақты гидротрансформатордың жұмыс принцибы ма?

5. үшiн не қолданылады және үлестiру қорабының бiтеуi қалай жасалған?

6. үлестiру қорап кiрiстiрiлген бiлiк аралық дифференциалдың тағайындау және құрылымы ма?

Тең және теңсiз бұрыштық жылдамдықтарды кардандарға ықылас аудару керек. Топсаның бос тұру бiрлескен бiлiктер теңсiз бұрыштық жылдамдықтармен айналады, сондықтан екi есе шығын бiлiктi қолданылады, яғни бастаушы бiлiктiң жылдамдығының жетекшi белдiктiң тұрақты жылдамдығының жанында мерзiмдi өзгередi. Орын қайда онданы мүмкiндiк бермейдi, тең бұрыштық жылдамдықтарды кардандарды бекiтiледi.

Тексерiс үшiн сұрақтар

1. Топсаны бiр бос тұруы бар кардан белдiгiнiң бiр қалыпты айналуының себептерi ме?

2. Кардан топсаларының түрi, олардың элемент құрайтын олардың тағайындаулары ма?

3. Кардан белдiгiнiң ұзындығының өзгерiсi артқы салпыншақ тербелiстерiнде қалай орны толтырылады?

Кiрiспенiң себебiн бас берiлудi зерттеуде анықтау керек екi есе шығын берiлу айырық. Өте күрделi жасауда оның артықшылығы және кемшiлiктер анықтау керек гипоид берiлуi болып табылады анықтау керек.

Оның автокөлiк қисық бойынша жылжитында әсерiнiң кинематикасын сонымен бiрге бiтеу дифференциал кемшiлiктерi және олардың жоюы әдiстерiндегiн ретке келтiру дифференциалдың зерттеуiнде қарап шығуға керек, жұдырықша тағы басқа дифференциалдар. Жарты өстердi классификациялар негiзбен подшипниктердiң орналастырылуы қызмет көрсетедi. Жарты өстердi тек қана түрлер подшипниктердiң әртүрлi жағдайларында осы бөлiмде еске сақтауға жеткiлiктi.
Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Дифференциалдың әрекет ету қағидаты ма?

2. Бiр доңғалақтың айналуы жетекшi өтiм тұрғызылған күйiнде нелiктен басқа доңғалақтың керi айналуы қолдан шақырады?

3. Автокөлiктер неткен екi есе шығын бас берiлудi қолданылады және?

4. Артықшылықтар және гипоид берiлуiнiң кемшiлiктерi ме?

5. Берiледi щие және бұралатын күштер итеретiн жарты өстердi түрлер неткен бар болады және?

4.2.6.1Автокөлiктiң Көпiрлерi

Олардың қоюларын бұрыштар алдыңғы доңғалақтардың дұрыс орналастырылуы шиналардың автокөлiктi орнықтылық және тозуына шешушi ықпалда болады, сондықтан алдыңғы доңғалақтардың Кидың Ұстановтың бұрыштарының рольсiмен, бұрыштардың реттеуiнiң әдiстерiмен толық таныстыруы керек. Және тарту, тежеу күштерiн алып беруге басқарылмайтын артқы белдiктер, сондықтан жасау және әрбiр Көпiр бөлшегiн монтаждың сенiмдiлiгiне ықылас аудару керек, тiк тiк жүктемелер.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Жұмыс жағдайларының алдыңғы өстерi және артқы белдiктi айырмашылық па?

2. Алдыңғы доңғалақтардың қоюының бұрыштарының тағайындауы ма?

3. Алдыңғы өстер орташа бөлiктiң иiнiнiң тағайындауы ма?

4.2.6.2 Салпыншақ

Салпыншақтар зерттеуде қалай тәуелдi және тәуелсiз салпыншақтардағы итеретiн және бұралатын күштерiн берiлу iске асатынын түсiну керек, сонымен бiрге доңғалақтардың тановкиi мұрт тәуелсiз салпыншақтың ықпалы бұрышқа. Құрылымда ретке келтiруге керек және конструктивтiк ерекше - алдыңғы және артқы пневматикалық және пневмогидравликалық салпыншақтардың ностяхы.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Серiппе тағайындаудағы айырмашылық және бәсеңдеткiштер ме?

2. Самай асты көп қолданылатын түрлер қандай?

3. Неге тәуелдi салпыншақтың жұмыс принцибында болады ма?

4. Тәуелсiз самай асттарының түрлерi неткен бар болады?

5. Автокөлiктер неткен пневматикалық және пневмогидравликалық салпыншақтарды қолданылады?
4.2.6.3 Доңғалақтар
Доңғалақтар, олардың құрылымы ықылас түрге аудару керек, таңбалау маркиров ке бойынша шиналар және түрдiң анықтауы және шиналардың өлшемiнiң әдiстерi.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Неткен автокөлiктi доңғалақ тұру жиiрек?

2. Шиналардың өлшемдерiн қалай белгi қояды?

1. Не Легковтар және жүк таситын автокөлiктердi рамалар өзгешеленедi?

2. Автомобилдiк рамалардың түрлерiн атайсыңыз ба?

3. Автомобилдiк шанақтардың Легковтарының түрлерiн атайсыңыз ба?

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Алдыңғы доңғалақтардың тежеуiштерiнiң әсерiнiң тиiмдiлiгi нелiктен артқыға қарағандасы көбiрек автокөлiктердiң Легковтарында?

2. Отандық автокөлiктерге тежеуiштердiң күшейткiштерi ме?

3. Ческий тежеуiштерiнiң гидравлидың екi контурлы бас цилиндрының құрылымы ма?

4. Тежеуiштердiң пневматикалық тежеу жүйесiндегi күшейткiш керек пе, жоқ па?

5. Элементтер неткен пневматикалық тежеу жүйесi тұрады?
4.2.7.2 Рульмен басқару
Себепке көңiл аударсын және доңғалақтардың басқарылуларының әртүрлi бұрылу бұрыштарының қамтамасыз етуiн конструктивтiк ресiмдеу, басқару тұтқасы трапецияның құрылымы - доңғалақтардың басқарылуларының тәуелсiз салпыншағының жанында. Сле - басқару тұтқасы Ния управлесiнiң күшейткiштерiнiң бiрнеше конструкцияларын талқылануға үрлейдi.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Басқару тұтқасы трапецияның тағайындауы ма?

2. Басқаруларды күшейткiштер қалай жасалған?

автокөлiктер

Роторлы-поршеньлер және газтурбиналы қозғаушылардың құрылыммен және жұмыспен таныстырады. Алдыңғы жетектi автокөлiктер және шетел өндiрiсiнiң автокөлiктерiне көңiл аудару. Отынның впрысгiнiң жүйесiн басқарудың процесстерiнiң автоматтандыруы үшiн қолдану электроникаларды қарап шығу, оталдыру және барлық автокөлiк негiзiнен.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Қозғаушылардың роторлы-поршеньлерi артықшылықтар ма?

2. Трансмиссиядағы тұтқырлық муфтасының тағайындауы ма?

3. Жапсарсыз оталдырудың артықшылықтары ма?
4.2.9 Мамандандырылған жылжымалы құрам
Артықшылық және қолданудың кемшiлiктерiн қарап шығу

мамандандырылған автокөлiктер. Шанақтар және автокөлiктердiң көтергiш тетiктерiнiң конструкциясындағы ықыласы аудару керек.

Автокөлiк шандарының құрылымын қарап шығу. Жабдықтың жүк тиеу-түсiруiн жұмыс принцибымен таныстыру мамандандырылған автокөлiктер.

Тексерiс үшiн сұрақтар:

1. Автокөлiктердiң шанақтарының түрлерi неткен бар болады?

2. Жүктеу және автокөлiк шандарының жүк түсiруiнiң әдiстерi ме?

3. Автокөлiктердiң фургондарының конструкция ерекшелiктерi ме?

3 Көліктердің құрылымы пәнінен

ЗЕРТХАНАЛЫҚ-ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ

3.1 Зерханалық сабақ

Әр тақырып бойынша студент жазбаша түрде А4 форматты бетке есеп орындайды, текст беттің бір жағында ғана орналасу қажет және қосымша қажетті сұлбалар, суреттер тапсырылады. Есепте қарастыруға міндетті:

1. 
   МАҚСАТЫ;
   
2. 
   ҚҰРЫЛЫМЫ;
   
3. 
   ЖҰМЫС ІСТЕУ ПРИНЦИПІ.
   

ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

(барлығы – 15сағат, бір тақырыпқа бір сағат)

1. 
   Авткөліктің жалпы құрылымы. Қозғалтқыштың жалпы құрылымы.
   
2. 
   Қисықшипті-шатунды механизм.
   
3. 
   Газтаратқыш механизм.
   
4. 
   Қозғалтқыштың салқындату жүйесі. Қозғалтқыштың майлау жүйесі.
   
5. 
   Карбюраторлы қозғалтқыштың қуат көзінің жүйесі. Газбалонды қондырғысы орнатылған қозғалтқыштың қуат көзінің жүйесі.
   
6. 
   Дизельді қозғалтқыштың қуат көзінің жүйесі.
   
7. 
   Автокөліктің электроқондырғысы. Электр энергиясының көздері.
   
8. 
   Қозғалтқышты іске қосу жүйесі. Жарық және сигнал беру, бақылау-өлшегіш құралдар.
   
9. 
   Автокөлік трансмиссиясы. Ілінісу.
   
10. 
    Беріліс қорабы. Карданды беріліс.
    
11. 
    Басты беріліс, дифференциал, жартылау ось.
    
12. 
    Автокөліктің қозғалғыш бөлігі. Дөңгелектер.
    
13. 
    Меңгерікпек басқару. Күшейткіштер.
    
14. 
    Тежегіш жүйесі. Тежегіш жүйесінің түрлері.
    
15. 
    Арнаулы қозғалмалы құрам
    

( СОӨЖ сабақтарының тапсырмасы)

реферат ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

1. 
   ГАЗТУРБИНАЛЫ ІЖҚ
   
2. 
   ГИДРОТРАНСФОРМАТОР
   
3. 
   ТЕЖЕЛТКІШТЕР – БАЯУЛАТҚЫШТАР
   
4. 
   ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ГАЗДАРДЫ НЕЙТРАЛДАУШЫЛАР
   
5. 
   РОТОРЛЫ – ПОРШЕНДІ ІЖҚ
   
6. 
   ДИОДТЫ ФАРЛЫР
   
7. 
   ҚОЗҒАЛТҚЫШТАҒЫ ТУРБОУРЛЕГІШ
   
8. 
   ТАМЫЗДЫҚТЫҢ ЭЛЕКТРОНДЫ ЖҮЙЕСІ
   
9. 
   ГЕЛЬДІ АККУМУЛЯТОРЛАР
   
10. 
    АРНАУЛЫ ҚОЗҒАЛМАЛЫ ҚҰРАМ
    
11. 
    ПОРШЕНДЕР ҚҰРЫЛЫМЫНДАҒЫ ЖАҢАЛЫҚ
    
12. 
    ҚОЗҒАЛТУ БЕЛДІКТЕРІНІҢ ҚҰРЫЛЫМДАҒЫ ЖАҢАЛЫҚ
    
13. 
    ЖАҢА ТАМЫЗДЫҚ ШАМДАРЫ
    
14. 
    ПРОГРЕССИВТІ АСПАЛАР
    
15. 
    ДИСКІЛІ ТЕЖЕГІШ МЕХАНИЗМДЕР
    
16. 
    ЖҮКТІ АВТОКӨЛІКТЕР ҚОЗҒАЛТӨЫШТАРЫНЫҢ САЛҚЫНДАТУ ЖҮЙЕСІ
    
17. 
    ЖЕҢІЛ АВТОКӨЛІК ШАНАҚТАРЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ. 1 БӨЛІМ
    
18. 
    ЖЕҢІЛ АВТОКӨЛІК ШАНАҚТАРЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ. 2 БӨЛІМ
    
19. 
    КАМАЗ АВТОКӨЛІКТЕРІНІҢ ТЕЖЕЛТКІШ ЖҮЙЕСІ
    
20. 
    ЖАНАРМАЙДЫ ШАШУ ЖҮЙЕСІ
    
21. 
    АВТОКӨЛІКТЕРДІҢ ТҰТАНУ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫН ҚАРАСТЫРУ
    
22. 
    ШЕТ ЕЛ АВТОКӨЛІКТЕРІНІҢ КАРБЮРАТОРЛАРЫ
    
23. 
    АВТОКӨЛІКТЕРДІҢ ГАЗЖАНАРМАЙ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚУАТ КӨЗІ
    
24. 
    СУТЕГІ ЖАНАРМАЙЫНДА ЖҮМЫС ІСТЕЙТІН ҚОЗҒАЛТҚЫШТАРЫНЫҢ ЖҰМЫСЫ
    

1. 
   Бурков М.С Автомобиль көлiгiнiң жылжымалы құрамы.мамандандырған.- М: көлiк, 1979.-296.
   
2. 
   В.К.Вахламов, автокөлiктер. Конструкцияның негiздерi. – М: көлiк, 2004. – 528.
   
3. 
   Вишняков Н.Н. Автокөлiктiң.. Конструкцияның негiздерi. - М:Машиностроение, 1986. – 305.
   
4. 
   Михайловский Е.В Автокөлiктi.құрылымы. - М.машина жасау, 1985-305
   
5. 
   Рүлге журнал.
   
6. 
   Автомобиль көлiгi журнал.
   
7. 
   Топтама: “Өндiрiстiң заружежногосын автомобильдi жөндеуге бойынша нұсқау”
   
8. 
   Автокөлiк құралдардың В.Л.Роговцев тағы басқалар құрылым және пайдалануы. – М: көлiк, 1991. – 432.
   
9. 
   Электр және электрондық автомобиль жабдығы В.Е.Ютт, 1996. - Мәди.-121.
   
10. 
    Осепчугов В.В.автокөлiк. Конструкциялардың талдауы, есептеудiң элементтерi. – М: машина жасау, 1989. – 304.
    
11. 
    Автомобилдiк техникамен сабақтас басқа көздер.
    

12. 
    Краткий автомобильный справочник:НИИАТ. М.:Транспорт,1988.-224 с.
    
13. 
    Кленников В.М. Теория и конструкция автомобиля.- М: «Машиностроение», 1970. – 310 с.