Мөлшер категориясының тарихи парадигмасы
жүктеу/скачать 5.92 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Модельдер -ке+тегі (1) -ға+ча (ашуқығача, чығнақығача, буғазығача), -ги+ча (белигича), -дин+ғача (машриқдин ма’рибғача), -ы+сан+өлшем бірлік (узуны йүз сексан миң дирам), -ға+тегү (тоғардың күн батарға тегү) (5) -ы+сапалық сын есім (еңсесі биік, құрсағы құшақ, құрсағы жуан); -ы+өлшем бірлік (құйрығы бір тұтам) (2) -ы+дай (мойын+ы құрық+тай); -дай +бөлігі, -дай +жер (бір қарыстай жері, бір құлаштай бөлігі, бір метрдей бөлігін, бір елідей жерін т.б.); барыс септігі+дейін, шейін: (ернеуіне дейін, кірбегіне дейін, беліне дейін, иығына дейін, мұрнына дейін, көзіне дейін, құлағына дейін т.б.) -ға+жетеқабыл (бір шақырым+ға жетеқабыл); шығыс септік+сапалық сын есім (бір құлаш+тан артықтау, бір метр+ден биіктеу, бір қарыс+тан ұзындау, бір адым+нан жақындау, бір километр+ден алыстау, бір елі+ден кеңдеу); -нан+келеді (алакөл асығынан келеді, алатау асығынан келеді, сырдың суы сирағынан келеді, белуардан келеді, иықтан келеді, тобықтан келеді, шашасынан келеді, құлағынан келеді, мойнынан келеді, қабырғадан келеді, кірбегінен келеді т.б.); -ы+ (...) мен (...)+дай: ара+сы (осы) мен (Қапшағай)+дай, аралығ+ы (есік) пен (Алматы)+дай, есік пен төрдей, жермен көктей, (аралығы) аспан мен жердей т.б. (8) 16 Құрылымдар (конструкция) сүңүг батыма қарығ (1) бір ер тұрұмы сувғ, бір құшам нәң, бір иаршым иер, бір ағым иер, бір оқтам иер, бір иүгрүм иер, бір сүнгү тұрқы (7) еки йүз йыллық йер, йетмиш қат хала, йетмиш мың йылдық йол, йүз сексан миң дирам, мың беш йүз дирем, үч кеча уа күндүзлик йол, 7 хулач бой, 7 харыш йүрәк, йеті қат зар- нигар, бір йығач йер, йеті қат йер (10) алты құлаш ақ найза, қарға адым жер, тұтам емшек бие (3) тас лақтырым жер, бір аттам жер, бір көш жер, әудем жер, ит өлген жер, көз көрмес, құлақ естімес жер, көз көрім жер, көз шалым жер, бие бауындай жер, бойдақ қой ауылындай жер, қозы көген жер, қозы көгеніндей жер, қозы көш жер, қозы қайырым жер, қозы өрісіндей жер, қой өрісіндей жер, желі басындай жер, ошақ басындай жер, бұт артым жер, қол созым жер, ат шаптырым жер, құнан шаптырым жер, тай шаптырым жер, бір көш жер, түйе көш жер, құрық сілтем жер, сойыл салым жер, қамшы салым жер, құрық тастам жер, таяқ тастам жер, түйенің табаны түсетін жер, қарға адым жер, шыл адым жер т.б. (33) 54 18 57 52 50 252 429 |