«Назарбаев Зияткерлік мектептері» дббұ Негізгі мектеп түлектеріне арналған қорытынды аттестаттау Химия

1. 
   Бақылау жұмысының құрылымы
   

Ұпай санын бағаға айналдыру:

100%-89% - 26 -30

72% - 88% 22-25

71% - 55% - 17-21

54% және одан төмен – 16 ұпай және одан төмен

Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂S + H₂O

3. Мына берілген қайтымды реакция теңдеуі үшін: АВ↔ А + В егер температураны 40 тан 20⁰ С төмендететін болсақ, тепе –теңдік қайсы бағытқа қарай ығысады? Тура және кері реакция үшін температуралық коэффициенттің мәні 3 және 2 тең. Жауаптарыңды есептеумен дәлелдеңдер.

4. Айналымды жүзеге асырыңдар:

P → PH₃ → P₂O₅ → H₃PO₄ → Na₃PO₄ → Ag₃PO₄

Kалий хлориді KCl

K OH HCl

күшті негіз күшті қышқыл

Егер берілген тұз калий хлориді күшті негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұз болып табылатын болса, мұндай жағдайда бейтарап орта пайда болып, тұз гидролизге ұшырамайды.

KCl + H₂O = KOH + HCl

K⁺ + Cl^- + H₂O = K⁺ + OH^- + H⁺ + Cl^-

H₂O = OH^- + H⁺

рН = 7 тең бейтарап орта пайда болады.

Мыстың (ІІ) нитраты

Cu( OH)₂ HNO₃

әлсіз негіз күшті қышқыл

Егер берілген тұз мыстың (ІІ) нитраты әлсіз негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұз болып табылатын болса, онда тұз гидролизге ұшырайды, гидролиз реакцияның нәтижесінде қышқылдық орта пайда болып рН ˂ 7 тең болады.

1-ші сатысы:

Cu(NO₃)₂ + H₂O = (CuOH)NO₃ + HNO₃

Cu^{2 +} + 2NO ^-₃ + H₂O = CuOH⁺ + NO^-₃ + H⁺ + NO^-₃

Cu^{2 +} + H₂O = CuOH⁺ + Н⁺

рН ˂ 7 тең қышқылдық орта пайда болады.

2-ші сатысы:

(CuOH)NO₃ + H₂O = Cu(OH)₂ + HNO₃

CuOH⁺ + NO^-₃ + H₂O = Cu(OH)₂ + H⁺ + NO^-₃

CuOH⁺ + H₂O = Cu(OH)₂ + H⁺

рН ˂ 7 тең қышқылдық орта пайда болады.

Натрий сульфиді Na₂S

Na₂S

Na OH H₂ S

күшті негіз әлсіз қышқыл

Егер берілген натрий сульфиді Na₂S тұзы күшті негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген тұз болып табылатын болса, онда тұз гидролизге ұшырайды, гидролиз реакцияның нәтижесінде сілтілік орта пайда болып рН ˂ 7 тең болады.

1-ші сатысы:

Na₂S + H₂O = NaOH + NaHS^-

2Na ⁺ + S^2- + H₂O = Na⁺ + OH^- + Na⁺ + HS^-

S^2- + H₂O = OH^- + HS^-

2-ші сатысы:

NaHS^- + H₂O = NaOH + H₂S↑

Na⁺ + HS^- + H₂O = Na⁺ + OH^- + H₂S↑

HS^- + H₂O = OH^- + H₂S↑

рН ˂ 7 тең

cілтілік орта пайда болады.

Темірдің (ІІІ) хлориді FeCl₃

FeCl₃

Fe(OH)₃ HCl

әлсіз негіз күшті қышқыл

Егер берілген тұз темірдің (ІІІ) хлориді әлсіз негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұз болып табылатын болса, онда тұз гидролизге ұшырайды, гидролиз реакцияның нәтижесінде қышқылдық орта пайда болып рН ˂ 7 тең болады.

1-ші сатысы:

FeCl₃ + H₂O = Fe(OH)Cl₂ + HCl

Fe³⁺ + 3Cl^- + H₂O = Fe(OH)²⁺ + 2Cl^- + H⁺ + Cl^-

Fe³⁺ + H₂O = Fe(OH)²⁺ + H⁺

рН ˂ 7 тең қышқылдық орта пайда болады.

2-ші сатысы:

Fe(OH)Cl₂ + H₂O = Fe(OH)₂Cl + HCl

Fe(OH)²⁺ + 2Cl^- + H₂O = Fe(OH)₂ ⁺ + Cl^- + H⁺ + Cl^-

Fe(OH)²⁺ + H₂O = Fe(OH)₂ ⁺ + H⁺

рН ˂ 7 тең қышқылдық орта пайда болады.

3-ші сатысы:

Fe(OH)₂Cl + H₂O = Fe(OH)₃ ↓ + HCl

Fe(OH)₂ ⁺ + Cl^- + H₂O = Fe(OH)₃ ↓+ H⁺ + Cl^-

Fe(OH)₂ ⁺ + H₂O = Fe(OH)₃ ↓+ H⁺

рН ˂ 7 тең қышқылдық орта пайда болады.

2 есептің жауабы:

Есептің шешу жолының алгоритмі:

Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂S + H₂O

Химиялық реакция теңдеуі бойынша өзгеріске ұшыраған химиялық элементтердің тотығу дәрежесін көрсетеміз:

Zn⁰ + H₂S⁺⁶ O₄ → Zn⁺² SO₄ + H₂S^-2 + H₂O

Электронды баланс қысқаша теңдеу құрамыз:

Zn⁰ – 2e = Zn⁺² 4

S⁺⁶ + 8e = S^-2 1

Реакцияның теңдеуін теңестіреміз:

4 Zn + 5H₂S O₄ → 4Zn SO₄ + H₂S + 4H₂O

3 есептің жауабы:

Есептің шешу жолының алгоритмі

АВ↔ А + В қайтымды реакция Вант – Гофф теңдеуі бойынша

v₂ =v₁ * ᵞ

Кері реакцияның жылдамдығы:

v₂ =v₁ * ᵞ = v₁ * 2 = v₁ * 2² = 4 v₁

Осыған байланысты реакцияның жылдамдығы 4 есе артады.

Тура реакцияның жылдамдығы:

v₁ =v₂ * ᵞ = v₂ * 3 = v₂ * 3² = 9 v₁

Осыған байланысты реакцияның жылдамдығы 9 есе артады.

Химиялық тепе –теңдік кері реакцияның бағытына қарай ығысады.

P → PH₃ → P₂O₅ → H₃PO₄ → Na₃PO₄ → Ag₃PO₄

1. 
   2 P + 3H₂ = 2PH₃
   
2. 
   2PH₃ + 4O₂ = P₂O₅ + 3H₂O
   
3. 
   P₂O₅ + 3H₂O = 2H₃PO₄
   
4. 
   H₃PO₄ + 3NaOH = Na₃PO₄ + 3H₂O
   
5. 
   Na₃PO₄ + 3AgCl = Ag₃PO₄ + 3NaCl
   

1. 
   Есептің қысқаша шартын жазамыз:
   

V ер-і = 0,5 л = 500 мл

W = 13%

P= 1,13 г/мл

2. Натрий карбонатының массасын (1) формуланы өрнектеу арқылы есептейміз:

m _{ер. зат} = * m _ер.

Ерітіндінің массасын тығыздық пен көлем арқылы өрнектелетін формула арқылы есептейміз:

m _ер.= V *p сандық мәндерін қойып есептеу жүргіземіз:

m _ер.= 500 мл * 1,13 г/мл = 565 г

3. 
   Натрий карбонатының массасын табу үшін формулаға табылған мәндерді қойып, есептейміз:
   

Алынған мәнді ондыққа дейін келтіріп дәлдікпен көрсетіп жазамыз:

1. 
   Таза заттар және қоспалар. Заттарды қоспадан бөлу және тазарту.
   
2. 
   Оттектің алыну жолы және қасиеттері.
   
3. 
   Сутектің табиғатта таралуы және алынуы.
   
4. 
   Белгілі еріген заттың массалық үлесі және моляр концентрациясы бойынша ерітінді даярлау.
   
5. 
   «Бейорганикалық заттардың негізгі кластары» тақырыбына арналған эксперименттік есептер шығару.
   
6. 
   Негіздердің қышқылдармен әрекеттесуі.
   
7. 
   Қышқылдардың жіктелуі, алынуы, олардың қасиеттері.
   
8. 
   «Галогендер» тақырыбына эксперименттік есептерді шығару.
   
9. 
   Электролиттік диссоциациялану және электролиттердің қасиеттері. «Электролиттік диссоциация» тақырыбына арналған эксперименттік есептер шығару
   
10. 
    Тұздар гидролизіне әсер етуші факторлар.
    
11. 
    Иондарды сапалық жолмен анықтау үшін эксперименттік есептерін орындау.
    
12. 
    Химиялық реакциялар жылдамдығының өзгеруіне әсер ететін факторлардың тәуелдігін зерттеу.
    
13. 
    «Металдардың жалпы қасиеттері тақырыбы бойынша эксперименттік есептер шығару.
    
14. 
    «Сілтілік металдар» және «Кальций» тақырыбы бойынша эксперименттік есептер шығару.
    
15. 
    Алюминий және оның қосылыстары.
    
16. 
    Темір (II) және (III) иондарын сапалық жолмен анықтау.
    
17. 
    «Аммиакты алу және онымен тәжірибе жүргізу. Аммиактың сулы ерітіндісінің қасиеттерімен танысу".
    
18. 
    «Минералды тыңайтқыштарды анықтау».
    
19. 
    «Азот топшасы» бойынша эксперименттік есептер шығару
    
20. 
    Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттерін зерттеу. Карбонаттардың гидрокарбонаттарға айналу