2. Оқытушы туралы дерек:
|
СӨЖ өткізу уақыты және орны
|
Байланыс ақпараттыры
|
e-mail, тел.
|
Кенжебеков Токтар Есенжолұлы
|
Бекітілген графикке сәйкес
201,202,206 ауд 3 ғимарат
|
toktark@mail.ru
245700
|
3. Пәннің пререквизиттері:
Информатика – ЭЕМ арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және оны пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін ғылым. Компьютерлік сауаттылық деп ЭЕМ-ді пайдалана отырып оқу, жазу, есептеу, сурет салу және информация іздеу жолдарын меңгеруді айтады. Бұл білімдер студенттердің күнделікті және болашақта Лабораториялықіс-әрекеттерде қолданылуы барасында жүзеге асады.
4. Пәннің постреквизиттері
Студенттер мектептен мына пәндермен таныс болуы керек: «Информатика», «Есептеу техникасы». Осы аталған пәндер студенттердің «Информатика» пәнін ары қарай толықтырып, жетік білім алуына қажет болады.
5. Курстың қысқаша сипаттамасы
«Информатика» термині латын тілінен аударғанда түсіндіру, баяндау деген мағынаны білдіреді. Жалпы алғанда информация – таңбалар мен сигналдар (белгілер) түрінде берілген әлемнің, заттың бейнесі болып табылады. Ақпарат алу дегеніміз – бізді қоршаған құбылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы немесе олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер алу деген сөз. Сонымен, информация – белгілі бір нәрсе туралы таңбалар мен сигналдар (белгілер) түрінде берілетін мағлұматтар.
Курстың мақсаты:
-
Қазіргі ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін және олардың даму перспективаларын зерттеу;
-
Компьютердің, ақпараттық жүйелердің және компьютерлік желілердің ақпараттық және бағдарламалық қамсыздандырылуларының қазіргі жағдайын, даму перспективаларын зерттеу.
Курстың міндеттері:
-
Компьютерлік технологияны қолданудың ерекшеліктері мен нақты мүмкіндіктерін түсіну, олардың даму және жетілдіру тенденцияларын білуі, компьютерлік техниканы пайдаланушы ретінде талаптарды нақты тұжырымдай білуі.
-
Инженерлік-экономикалық ақпараттарды өңдеу, беру, талдау, құрылымдау, формальдау әдістерін білу керек.
-
Корпаративтік желілермен бүкіл әлемдік ауқымды Интернет желісінің қызметін және жергілікті компьютерлік желінің қызметтерін пайдалан білу іскерлігі.
-
Компьютердің көмегімен инженерлік-экономикалық және басқару есептерін шығаруға арналған бағдарламаларды өңдеу және алгоритмдерді жазу әдістерін меңгеру.
-
Қазіргі есептеу техникаларының байланыс жүйелерін пайдалануға байланысты жұмыс істеу дағдыларының болуы, жаңа ақпараттық технологиялардың даму перспективалары мен негіздерін білу, тиімді басқару шешімдерін қабылдауға арналған ақпараттық ресурстарды бағалай білу іскерлігі.
-
Қазіргі заманға сай компьютерді қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету және оны белсенді пайдалан білу.
білуі керек:
-
ақпараттық жүйелердің мән бағыттарының модельдері мен әдістерін, атап айтқанда экономика, қаржы, менеджмент және басқа бизнес қызмет салаларының;
-
ақпараттық жүйелерді жобалаудың жаңа модельдері, әдістері мен технологиясын;
-
топ қызметіне қатысу негіздері мен технологиясын;
-
мемлекеттік шешімдерді, үкімдерді, бұйрықтарды, стандарттарды, ақпаратты технология мазмұнын және негізгі мәселелерін, негізгі ақпараттық үрдістердің моделдерін;
- таңдалған бағыт бойынша шетелдік тәжірибені.
Қолдана білулері керек:
-
проблемаларды анықтау және түсіну жүйелік концепцияны пайдалану;
-
жаңа инструментальдық құралдарды пайдаланып программа жасау;
-
ақпараттық жүйелердің техникалық құжаттарын жасауды;
-
басқару мүшелеріндегі детерминделген және кездейсоқ құбылыстар мен үрдістерді талдауға, есептеуге, оңтайландыруға арналған математикалық моделдер мен әдістерді;
Дағдысы болуы керек;
- ақпараттық жүйелердің ақпараттық және программалық кешендерін пайдалануды ;
- қажетті ақпаратты Интернет арқылы және баспа көздерінен іздеп табуды.
Компетентті болуы керек:
- компьютерлік технологиялардың дамуының жаңа тенденциясында және олардың ғылыми зерттеу, жобалау – құрастырушылық, өндірістік – технологиялық ұйымдастырушы – басқару қызметтерінің қолдану жолында;
- кәсіби қызмет объектілеріне ақпараттық қауіпсіздендіруді қамтамасыз ету әдістері мен тәсілдерінде;
- еңбекті қорғау және тіршілікті қауіпсіздендіру нормалары мен ережелерінде.
6. Курсқа қатысушы студенттерге қойылатын талаптар
-
Сабақтарды жібермеу (әрбір жіберілген сабақ – қорытынды бағадан 5 балл кемиді);
-
Лекцияларға кешікпеу;
-
Сабақ кезінде ұялы телефондарды өшіріп қою;
-
Компьютерлер жадында сақталатын файлдарды және бөтен бағдарламалық құжаттарды өшірмеу және оларды пайдаланбау;
-
Оқу процесіне белсенді қатысу.
Академиялық тәртіптің және әдептанудың саясаты:
Аудиториялық оқу түрлері:
-
лекциялық;
-
Лабораториялықсабақтар;
-
лабораториялық жұмыстар.
Бақылау түрлері:
Ағымдағы бақылау (сабаққа қатысу, Лабораториялықжұмыстарды орындау).
Межелік бақылау (семестр басынан бастап 8-ші аптада және 15-ші аптада).
Қорытынды бақылау (межелік бақылау, курс соңында – емтихан).
Күтілетін нәтижелер: ұсынылып отырған курсты меңгеру студенттер – ақпаратты өңдеу, беру, талдау, құрылымдау, формальдау әдістерін; қазіргі есептеу техникаларын, байланыс жүйелерін пайдалануға байланысты жұмыс істеу дағдыларын; бүкіл әлемдік ауқымды Интернет желісінің қызметін және жергілікті компьютерлік желілердің қызметтерін белсенді түрде пайдалана білетін болады.
7.Күнтізбелік –тақырыптық жоспар
№
|
Тақырыптың аты
|
орта арнаулы білім негізінде сырттай
|
Сағат саны
|
Дәріс
|
Семинар сабақтары
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
уақыты
|
1
|
Кіріспе
|
1
|
1
|
1
|
16
|
|
2
|
Информатиканың нeгізгі түсініктері.
|
16
|
|
3
|
Дискретті математиканың негізі
|
1
|
1
|
16
|
|
4
|
ЭВМ-нің архитектурасының негізгі түсніктері
|
16
|
|
5
|
Есептеудің алгоритмдік шешімі, алгоритмдік күрделілікті талдау
|
1
|
1
|
1
|
16
|
|
6
|
Бағдарламалау тілдерімен танысу
|
1
|
16
|
|
7
|
Операциялық жүйелер мен желілердің негіздері
|
1
|
1
|
16
|
|
8
|
Графика және Интернет
|
1
|
17
|
|
|
БАРЛЫҒЫ
|
6
|
4
|
2
|
129
|
|
8. Семинар тақырыптары
1 тақырып. Информатиканың нeгізгі түсініктері.
1. Тілдер объектілерді және процестерді бейнелеу әдістері
2. Компьютерлік графика түснігі
2 тақырып. Дискретті математиканың негізі
1. Компьютердің негізгі блоктарын ұйымдастыру элементтері
2. Компьютордың жадысын ұйымдастыру
3. Командалар және адрестеу жүйесі
4. Есептеу процесін ажырату
3 тақырып. ЭВМ-нің архитектурасының негізгі түсніктері
-
Операциялықжүйелер және программалау жүйелері
-
Программалау жүйесінің программалық тілдік және информациялық жабдықталуы
-
Компиляторлар және интерпретаторлар
-
Қазіргі заманғы программалық құралдар
4 тақырып. Есептеудің алгоритмдік шешімі, алгоритмдік күрделілікті талдау
-
Программалауды үйрететін тілдерді шолу, жалпы бағыттағы программалау тілдері
-
Негізгі алгоритмдер
-
Массивтерді өңдеудің негізгі алгоритмдері
-
Объектіге бағытталған программаларды шолу
5 тақырып. Бағдарламалау тілдерімен танысу
-
Ақпаратты өңдеу құралдары
-
Мәтіндік редакторлар, кестелік процессорлар
-
Деректер базасын басқару жүйесі
-
Баспалық жүйелер
6 тақырып. Операциялық жүйелер мен желілердің негіздері
-
Ауқымды және жергілікті желілер
-
Ақпараттақ және сәйкес программалық қамсыздандыру
-
Негізгі технологияларды шолу
-
Деректерді тасымалдау әдістеріне шолу
7 тақырып. Графика және Интернет
-
Ұйымдастыру шаралары, инженерлі техникалық және басқада ақпаратты сақтау әдістері
-
Ақпараттық процеске рұқсатсыз кірісуден сақтану
-
Жерглікті компьютерлік желілерде ақпаратты қорғау
-
Жерглікті компьютерлік желілерде ақпаратты қорғау
9. Лабораториялық сабақ жоспары
Лабораториялық жұмыс №1.
Тақырыбы: «Санау жүйесі. Базис және санау жүйесінің негізі»
Тапсырма:
Сандарды екілік, сегіздік, ондық, оналтылық санау жүйелеріне ауыстыру
Лабораториялық жұмыс № 2.
Тақырыбы: «Бүтін және бөлшек сандарды бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне аудару»
Тапсырма:
-
Оналтылық санау жүйесінен ондық санау жүйесіне санды ауыстыру.
-
Ондық санау жүйесінен сегіздік санау жүйесіне санды ауыстыру.
-
Сегіздік санау жүйесінен екілік санау жүйесіне санды ауыстыру.
Лабораториялық жұмыс №3.
Тақырыбы: «Есептерді алгоритмизациялау негізі»
Тапсырма:
-
Алгоритмнің келесі үзіндісінің нәтижесінде алынатын Х айнымалысының мәнін анықтаңыз, егер де А=2 және В=2 болса
-
Мына формуламен берілген Ү функциясының мәнін есептеу алгоритмін құру керек:
-
Келесі шарттың орындалу барысында А мәніне 1 санын меншіктеуді қамтамасыз ететін алгоритмді өңдеп шығарыңыз
Лабораториялық жұмыс №4.
Тақырыбы: «Алгоритмдер (типтері, қасиеттері). Алгоритм жасау әдістері. Сызықты, тармақты және циклдік алгоритмдерге мысал»
Тапсырма:
-
Алгоритмнің келесі үзіндісінің нәтижесінде алынатын М айнымалысының мәнін анықтаңыз
-
Массив элементтерінің қосындысын қамтамасыз ететін алгоритмді құрыңыз
Лабораториялық жұмыс №5.
Тақырыбы: «Архиваторлар»
Тапсырма.
-
Архивтiк файлдардың мазмұнын көру, сол сияқты архив iшiнде орналасқан файл мазмұнын көру.
-
Файлдарды архивтеудің қажеттілігі.
-
Архивтен шығару, қысу
Лабораториялық жұмыс №6.
Тақырыбы: «Антивирустық прграммалар. Утилиттер»
Тапсырма:
-
Вирустан сақтанудың тәсілдерін игеру;
-
Вирустарды емдей білу;
-
Файлдарды архивке енгізуді игеру;
-
Файлдарды архивтен шығара білу.
Лабораториялық жұмыс №7.
Тақырыбы: «Жоғары сапалы Dr. Web программасының көмегiмен вирусқа қарсы тексеру жүргiзу»
Тапсырма:
-
Жоғары сапалы Dr. Web программасының көмегiмен.
-
doc-кеңейтiлуiмен берiлген [С:] локальдық дискiде вирусқа қарсы тексеру жүргiзу.
Лабораториялық жұмыс №8.
Тақырыбы: «Қолданбалы программалық құралдармен жұмыс істеу»
-
Мәтіннің көшірмесін алу және жылжыту.
-
Word редакторы терезесінің стандартты элементтері
-
Кесте құру. Word-тың графикалық мүмкіндіктері.
-
Құжатты баспаға шығару
Лабораториялық жұмыс №9. «MS Excel кестелік процесорда математикалық функциялар көмегімен есептеу жүргізу.»
-
Кестелік процессордың негізгі түсініктері.
-
Мәліметтерді енгізу және редакциялау. Мәліметтер форматы. Абсолюттік және салыстырмалы адрестер.
-
ЕхсеІ-дің графикалық мүмкіндіктсрі.
-
Диаграммалар құру, өзгерту, түзету, Диаграммаға атауларды кірістіру
Лабораториялық жұмыс №10.
Тақырыбы: «Сан форматтары. Стандартты функциялар. Электрондық кестедегі берілгендерді баспаға шығару»
Тапсырма:
-
Берілгендерді қорғау;
-
Стандартты функцияларды пайдалану;
-
Жұмыс кітабын қағаз бетіне басып шығару.
Лабораториялықжұмыс №11.
Тақырыбы: Жолдар, бағандар, блоктармен операциялар
Тапсырма:
-
Жолды, бағанды, блоктарды, жұмыс кітабының бетін белгілеу;
-
Берілгендерді жылжыту, көшіру, өшіру;
-
Кесте ұяшықтарын автотолтыру.
Лабораториялық жұмыс №12.
Тақырыбы: «Интернет технологияларымен жұмыс істеу»
Тапсырма:
-
Кең ауқымды және жергілікті желілер.
-
WEB жүйесімен қатынас құру тәсілі.
-
Интернет желісінің ұйымдастырылу принциптері
10. СӨЖ тапсырмалары
№
|
Тақырып атауы
|
Тапсырмалар
|
Орындау және есеп беру нысандары
|
1
|
Кіріспе
| -
Ақпараттық модельдеу. Түрлері.
-
Негізі ұғымдар.
|
Ауызша сұрау
|
2
|
Информатиканың нeгізгі түсініктері.
| -
Компьютерлердің түрлері және жіктелуі.
-
Даму дәрежелері мен тарихы
|
Реферат
|
3
|
Дискретті математиканың негізі
| -
Компьютерлік ойын түрлері. Ойын ерекшеліктері. Олармен жұмыс жасау ережелері.
-
Компьютерлік графиканың маңызы.
-
Қазіргі кездегі графиканың пайдалану мүмкіндігінің ерекшеліктері. Түрлері. Қасиеттері
|
Реферат
|
4
|
ЭВМ-нің архитектурасының негізгі түсніктері
|
|
Баяндама
|
5
|
Есептеудің алгоритмдік шешімі, алгоритмдік күрделілікті талдау
| -
Деректер қоры жүйесімен жұмыс.
-
Ақпараттық жүйедегі дерекетр қоры, олардың қолданылу ережелері.
|
Дискуссия
|
6
|
Бағдарламалау тілдерімен танысу
| -
Компьютерлік желілер. Желі түрлері. Пайдалану ерекшеліктері. Олардың маңызы
-
Web-құжаттары. Құжаттармен әр түрлі әрекеттер орындау. Құжаттардың маңыздылығы
-
Web-құжаттарын құру, олармен жұмысты орындау.
-
Web-құжаттарын баспаға беруді ұйымдастыру
|
Ауызша сұрау
|
7
|
Операциялық жүйелер мен желілердің негіздері
| -
Деректерді сығу қажеттілігі және оның
маңыздылығы.
-
Деректерді сығу ережелері мен кезеңдері
|
Коллок-виум
|
8
|
Графика және Интернет
| -
Автоматтандыруды жүзеге асыру негіздері.
-
Құжаттарды автоматтандырудың ерекшелігі.
-
Ғылыми-зерттеу жұмыстарын автоматтандыру құралдарын дайындау. Олармен жұмыс жасаудың ерекшеліктері
|
Дискуссия
|
11. Межелік бақылауға арналған тапсырмалар
1 межелік бақылауға арналған тапсырмалар
Жоба тақырыптары
-
Internet Explorer бағдарламасы.
-
Microsoft Word мәтіндік редакторымен жұмыс.
-
Қазіргі кездегі Интернет-технологиялар
-
Windows XP операциялық жүйесі.
-
Дербес компьютердің перифериялық құрылғылары.
-
Компьютердің сыртқы және ішкі құрылғылары.
-
Дербес компьютерді программалық қамсыздандыру.
-
Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер.
-
Компьютерлік вирустар және антивирустық бағдарламалар.
-
WWW-бүкіләлемдік компьютерлік тор.
-
Windows жүйесінің графикалық интерфейсі.
-
Дербес компьютердің видеоқұрылғылары.
-
Деректерді архивтеу. Архивтеудің әйгілі бағдарламалары.
-
Сканерлер.
-
Қазіргі дербес компьютердің құрылысы (архитектурасы).
-
Мультимедиа құралдары.
-
Материнская плата және чипсеттер.
-
Дербес компьютердің негізгі шиналары.
-
MS Excelкестелік процессоры.
-
Глобальдық компьютерлік желілер.
-
Дербес компьютердің контроллерінің түрлері.
-
Локальдық компьютерлік желілер.
-
Microsoft Access бағдарламасында
-
Принтерлер
-
Операциялық жүйелердің даму тарихы.
-
Қатты дисктер.
-
CD-ROM дисководы.
-
Norton Commander.
-
MMX –технологиялары.
-
CorelDraw векторлық редакторы.
-
Деректер қорын басқарудың жаңа жүйелері.
-
Реляциялық деректер қоры. SQL-реляциялық деректер қорының стандартты тілі.
-
Модемдер.
-
Microsoft Office-тегі макростар.
-
Енгізу шығару құрылғылары
2 межелік бақылауға арналған тапсырмалар
Ауызша сұрау
-
Қандай жүйелерді позициялы және позициясыз деп атайды? Мысал келтіріндер.
-
Санау жүйесінің негізі деп нені айтады?
-
Санау жүйесінің екінші негізі есептеуіш техникада маңызы неде?
-
ЭЕМ архитектурасында неге екілік санау жүйесінен он алтылық санау жүйесіне көшті?
-
Ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауысудын қандай әдістерін білесіндер?
-
Екілік санау жүйесіндегі арифметикалық операциялардың қандай орындалу тәртібін білесіндер?
-
Компьютерге дейінгі есептеу техникасының даму тарихы.
-
Ч.Бэббиджтің негізгі ашулары неден тұрады?
-
Нейман фонындағы ЭЕМ архитектурасының принциптері неден тұрады?
-
Қазіргі заманғы есептеуіш техникасындағы Нейман фонының принциптерімен байланысқан шектеулер игеріледі?
-
Буын бойынша ЭЕМ классификациясы неден тұрады?
-
ЭЕМ функционалды классификациясы қандай?
-
ЭЕМ техникалық базаларының даму перспективалары қандай? Олардың құрылымдық ұйымдастырылуы?
-
«ЭЕМ архитектурасы» терминіне толық сипаттама беріңіз?
-
Нейман фоны принципі бойынша құрылған ЭЕМ құрылымдық сұлбасы қалай бейнеленеді?
-
Неймандық архитектурада қалай ұйымдастырылады:
• сақталатын бағдарлама принциптері;
• тізбектей орындалатын операция принциптері;
• оперативті жады ұяшықтарына кіретін мүмкіндіктер?
-
Шиналы архитектура принциптерінде құрылған ЭЕМ құрылымдық сұлбасы қалай көрінеді?
-
ЭЕМ шиналық архитектурадан Нейман фонына ауысу принциптері қалай ауыстырылады?
-
Шина мәліметтері деген не? Адрес шинасы деген не? Басқару шинасы деген не?
-
Видеожады не үшін керек?
-
Неймандық құрылымдық ЭЕМ негізгі жұмыс циклі неден тұрады?
-
Нақты ЭЕМ-ға тәуелсіз қандай ақпаратты өңдеу команда топтары стандартты болып табылады?
-
ЭЕМ командаларының құрылымы қандай?
-
Бір-, екі- және үшадресті командалар немен айрықшаланады?
-
«Алгоритм» ұғымы туралы түсінік.
-
Алгоритмге анықтама беріңіз?
-
Есептеуіш алгоритмге, ақпаратты өңдеу алгоритмі және ақпаратты өңдеугн бағытталмаған алгоритмге мысал келтіріндер.
-
Орындаушы деген не? Мысал келтіріндер.
-
Алгоритмді усынудың түрлерін сипаттаңыздар.
-
Алгоритмді ұсынудыағы тілдің маңызы қандай? «Алгоритмдік тіл» деп нені айтады?
-
Дискреттік алгоритмнің қасиеті неде?
-
Компьютерлік вирус дегеніміз не?
-
Компьютерлік вирустың түрлері.
-
Компьютерлік вирустан сақтану әдістері
-
«Детекторы» атты антивирустық программалардың атқару қызметі.
-
Компьютерлік вирустан сақтанудың қорғану әдістері.
-
Операциялық жүйе деген не?
-
Операциялық жүйе функцияларын көрсетіңіздер?
-
Әр-түрлі операциялық жүйеде қолданылатын қолданушы интерфейсі туралы айтып беріндер.
-
Файлдың компьютердін дискіне сақталу ұйымын сипаттап беріңіз.
-
Операциялық жүйенің файлдық құрылымға қызмет көрсетуін көрсетіңіз?
-
Файлдың қысқа атының және ұзын атының қалыптасуының ережелерін түсіндіріңіз.
-
Қосымшаларды орнату операциясының мәні неде?
-
Қосымшаларды жоюдың қауіпі неде?
-
Ядра құрамына қандай модульдер кіреді?
-
Қандай программалар резидентті деп аталады?
-
Растрлы графиканың векторлы графикадан айырмашылығы?
-
Фрактальная графиканың векторлы графикадан айырмашылығы?
-
Түсті модельдерді атап шығыңыз?
-
Үшөлшемді графика нені оқытады?
-
Мультимедиа дегеніміз не?
12. Емтихан сұрақтары және тапсырмалары.
-
Информатика Лабораториялықғылым ретінде. Информатиканың объектісі, даму тарихы.
-
Windows XP-дің стандартты қосымшалары.
-
Информатика - ғылым мен технологиялардың бірлігі. Жаңа информатиканың құрылымы.
-
Стандартты қолданбалы бағдарламалар.
-
Информатиканың әлеуметтік құрылымы және этикалық аспектілері.
-
Диаграммалармен жұмыс. Графикалық объектілермен жұмыс.
-
Санау жүйелері. Ақпараттарды бейнелеудің әр түрлі деңгейлері.
-
Мәліметтердің жай және құрылымдық типтері.
-
Үздіксіз және үзілісті ақпараттар. Ақпараттардың өлшем бірліктері.
-
Windows-тің қызметші бағдарламалары. Мультимедианың стандартты құралдары.
-
Позициялық санау жүйелері. Ақпаратты кодтау.
-
Microsoft Access – деректер қорын басқару жүйесімен жұмыс.
-
Есептеуіш техниканың даму тарихы. Есептеуіш техниканың алғашқы даму кезеңдері.
-
Мәліметтерді электрондық кесте құралдарымен өңдеу.
-
Электронды есептеуіш техниканың жаңа тарихының бастамасы. ЭЕМ буындары.
-
Дербес компьютердің құрылымы. ЭЕМ қызметінің логикалық негіздері.
-
Комплексті мәтіндік құжаттар құру. Microsort Word объектілерін басқару тәсілдері.
-
Дербес компьютердің базалық конфигурациясы. Жүйелік блоктың ішкі құрылымы.
-
Қарапайым мәтіндік құжаттар. Microsort Word мәтіндік процессоры .
-
Дербес компьютердің қосымша құрылғылары.
-
Формулаларды енгізу. Кестелермен жұмыс.
-
Дербес компьютерлердің операциялық жүйелерінің атқаратын қызметтері.
-
Қолданушының интерфейсін және автоматты түрде іске қосуды қамтамасыз ету.
-
Файлдық жүйелерді ұйымдастыру. Қосымшаларды орнату және өшіру.
-
Ақпараттық жабдықпен өзара әрекет. Компьютердің қызмет жасауы.
-
Excel құжатын баспадан шығару.
-
Операциялық жүйелердің қосалқы функциялары.
-
Деректер және оларды өңдеу.
-
Windows XP операциялық жүйесімен жұмыс істеу негіздері.
-
Деректер құрылымы. Деректер қорымен жұмыс.
-
Windows-ты басқару тәсілдері және негізгі объектілері.
-
Диаграммалар және графиктер құру.
-
Windows-тың файлдары мен бумалары. Файлдар құрылымымен жұмыс.
-
Электрондық кестенің негізгі ұғымдары. Электрондық кестенің мазмұны.
-
Windows-тың қосымшаларын орнату және өшіру. Құрылғыларды орнату.
-
Енгізу-шығару құрылғыларын баптау.
-
Windows-ты көркемдеу элементтерін баптау.
-
Электрондық кестені есептеу жұмыстарында қолдану.
-
Windows-тың басқару элементтерін баптау. Шрифттерді баптау.
-
Деректер қорының негізгі түсініктері. Деректер қорын қалыптастыру.
-
Windows-тың анықтамылық жүйелері.
-
Компьютерлік графикаға кіріспе. Графиктік мәліметтерді таныстыру негіздері.
-
Windows ХР операциялық жүйесін бағыттау.
-
Графикамен жұмыс жасау құралдары. Векторлық графикамен жұмыс жасау құралдары.
-
Компьютерлік желілер және телекоммуникациялар. Интернет, компьютерлік қауіпсіздік.
-
Microsort Word мәтіндік процессорында мәтінмен жұмыс жасау, өңдеу тәсілдері.
-
Құжаттарды өңдеуді автоматтандыру.
-
Компьютерлік желілер. Негізгі түсініктер.
-
Интернет желісіне қосылу. Компьютерлік қауіпсіздік мәселелері.
-
Санау жүйелері. Ақпараттарды бейнелеудің әр түрлі деңгейлері.
-
Құжаттарды электрондық формаға түрлендіру. Құжаттарды автоматты аудару.
-
Комплексті мәтіндік құжаттар құру. Microsort Word объектілерін басқару тәсілдері.
-
Операциялық жүйелердің қосалқы функциялары.
-
Деректер қорының негізгі түсініктері. Деректер қорын қалыптастыру.
-
Формулаларды енгізу. Кестелермен жұмыс.
-
Диаграммалармен жұмыс. Графикалық объектілермен жұмыс.
-
Ақпарат, оның түрлері және қасиеттері.
-
Microsoft Access – деректер қорын басқару жүйесімен жұмыс.
-
Диаграммалар және графиктер құру.
-
Графикамен жұмыс жасау құралдары. Векторлық графикамен жұмыс жасау құралдары.
Тапсырма №1
Келесi ондық сандарды сегiздiк және он алтылық санақ жүйелерiне ауыстырыңыз: 35; 1024; 1135.
Тапсырма №2
Келесi екiлiк сандарды сегiздiк және он алтылық санақ жүйелерiне ауыстырыңыз:
а) 11110101000100000100111100101000;
Тапсырма №3
Келесi екiлiк сандарды сегiздiк және он алтылық санақ жүйелерiне ауыстырыңыз:
а) 10001010101011001100110000000111;
Тапсырма №4
Екiлiк санақ жүйесiн қолдана отырып, екi сан қосындысын табыңыз:
а) 75+44; б)158+36;
Тапсырма №5
Екiлiк санақ жүйесiн қолдана отырып, екi сан қосындысын табыңыз:
а)144+56. б) 124+12
Тапсырма №6
Екiлiк есептеудi қолданып, екiге дейiн толықтырып қосу жолымен алып тастауды орындаңыз: а)75-44; б)-15-36;
Тапсырма №7
Екiлiк есептеудi қолданып, екiге дейiн толықтырып қосу жолымен алып тастауды орындаңыз: а)14-56; б) 124+12
Тапсырма №8
Екiлiк есептеудi қолданып, бөлудi орындаңыз: а) 75 : 5; б) 54 : 6; Ондық жүйеге оларды ауыстыру жолымен есептеу нәтижесiн тексерiңiз.
Тапсырма №9
Екiлiк есептеудi қолданып, бөлудi орындаңыз: а) 56 : 14. б) 64 : 8; в) Ондық жүйеге оларды ауыстыру жолымен есептеу нәтижесiн тексерiңiз.
Тапсырма №10
Келесi сандарды сақтау үшiн қажеттi, еске сақтау көлемiн есептеп шығарыңыз:
а) 11358; б) 10АF16.
Тапсырма №11
Келесi сандарды сақтау үшiн қажеттi, еске сақтау көлемiн есептеп шығарыңыз:
а) 3510; б) 102410;
13. Қолданылған әдебиеттер тізімі.
-
Макарова Н. В., Матвеев Л. А., Бройдо В. Л. и др. Информатика / Под ред. Макаровой Н. В. М., 2003.
-
Информатика / Под ред. С. В. Симоновича. - СПб., 2004.
-
Моисеев А.В. Информатика. - М.: Академия, 1998.
-
Аветисян Р.Д., Аветисян Д.Д., Теоретические основы информатики. - М.: Наука, 1997.
-
Аладьев В.3. и др. Основы информатики. -М.: Филин, 1999.
-
Балапанов Е.К. Новые информационные технологии: 30 уроков по
информатике. Алматы, 2001.
-
Воройский Ф.С. Информатика. Новый систематизированный толковый словарь-справочник. - М., 2001.
-
Рекомендации по преподаванию информатики в университетах. //Санкт-Петербургский университет, 2002. - 372с.
-
Рекомендации по преподаванию программной инженерии и информатики в университетах. // Интернет-Университет Информационных технологий. Москва, 2007.
-
Романовский И.В. Дискретный анализ. - 3-е изд. - СПб.: Невский Диалект; БХВ Петербург, 2003.
-
Асанов М.О., Баранский В.А., Расин В.В. Дискретная математика: графы, матроиды, алгоритмы. - Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика», 2001.
-
Ахо А., Хопкрофт Д., Ульман Д. Структуры данных и алгоритмы. - М.:Вильяме, 2001.
-
Таненбаум Э. Архитектура компьютера. СПб.: Питер, 2002.
-
Столингс У. Структурная организация и архитектура компьютерных систем. М.: Вильяме, 2002.
-
Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных. СПб: Невский диалог, 2001.
-
Бондарев В.М., Рублинецкий В.И., Качко Е.Г. Основы программирования .- Харьков: Фолио; Ростов н/Д: Феникс, 1997.
-
Кнут Д. Искусство программирования, 3-е изд. - М: Вильяме, 2001.
-
Бадд Тимоти Объектно-ориентированное программирование в действии. -СПб.: Питер, 1997.
-
Таненбаум Э. Современные операционные системы. СПб.: Питер, 2002.
-
Столлингс У. Операционные системы. Внутреннее устройство и принципы проектирования. М.: Вильяме, 2002.
-
Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. СПб.: Питер, 2002.
-
Таненбаум Э. Компьютерные сети. СПб.: Питер, 2002.
-
Воронцов П.Г. Компьютерная графика. СПб., 2000.
-
Порев В. Компьютерная графика. СПб., 2002.
-
Практикум по экономической информатике. Учебное пособие. / Под
ред. Шуремова Е.Л., Тимаковой Н.А., Мамонтовой Е.А. - М:Перспектива, 2000.
Косымша:
-
Экономическая информатика: Учебник / Под ред. Косарева. В.П. - М.:Финансы и статистика, 2004.
-
Атовмян И.О. Архитектура вычислительных систем. М.: МИФИ, 2002.
-
Гуров В.В., Ленский О.Д., Соловьев Г.Н., Чуканов В.О. Архитектура, структура и организация вычислительного процесса в ЭВМ типа IBM PCM.: МИФИ, 2002.
-
Таха X. Введение в исследование операций. -М.: Вильяме, 2001.
-
Йордон Э., Аргила Карл. Структурные модели в объектно-ориентированном анализе и проектировании. -М.:ЛОРИ,1999.
-
Гуськов А. Спецификация объектно-ориентированных языков программирования. - М., 2004. - 464 с.
-
Смит С. Методы объектно-ориентированного анализа и проектирования. - СПб., 2005. - 532 с.
-
Федосеев Л. Основы программирования в объектно-ориентированной среде.-М., 2005. -378 с.
-
Дьяконов В. Компьютерная математика. Теория и практика. М: Горячая линия - Телеком, 2001.
-
Ю.Щербаков А.Ю. Введение в теорию и практику компьютерной безопасности.- М, 2001.
-
Хоггер К. Введение в логическое программирование: Пер. с англ. – М.: Мир, 1988.
-
Арсак Ж. Программирование игр и головоломок.- М.: Наука, 1990.
-
Вирт Н. Алгоритмы+структуры данных=программы.- М.: Мир, 1985.
-
Йордон Э., Аргила Карл. Структурнае модели в объектно- ориентированном анализе и проектировании / Пер. с англ. П. Быстрова.- М.: ЛОРИ, 1999.
-
Ковальски Р. Логика в решении проблем: Пер. с англ..- М.: Наука, 1990.
-
Куширенко А. Г, Лебедев Г. Программирование для математиков. Новосибирск: Наука, 1991.
-
Ларман К. Применение UML и шаблонов проектирования. М., 2002.
-
Простое и сложное в программировании / Под ред. С. Гоншорека. –М.: Наука, 1988.
-
Плоткин Б. Универсальная алгебра, алгебраическая логика и базы данных.- Новосибирск : Наука, 1991.
Студенттердің жоғарыда көрсетiлген әдебиеттерден басқа, әдебиеттердi оқу материалдарын Интернеттен таңдап алуларына академиялық құқықтары бар.
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ КАРТАСЫ
№
|
Әдебиеттер атауы
|
Авторы
|
Дана
|
1
|
Алгоритмдеу және программалау тілдері: Оқу құралы.-Алматы: Экономика, 2008.-325 б.
|
Заурбеков Н.С., Жұмажанов Б.Ж.
|
10
|
2
|
Самоучитель полезных программ / 2008.-752 с.
|
Левин А.
|
8
|
3
|
Информатика и информационные технологии/,2008.-592 с.
|
Ю.Д.Романов, И.Г. Лесничая, В.
И. Шестаков и др.;
|
5
|
4
|
Алгоритмдеу және программалау тілдері: Оқу құралы.-Алматы: Экономика, 2008.-325 б.
|
Заурбеков Н.С., Жұмажанов Б.Ж.
|
10
|
5
|
Компьютерлик моделдеу негиздери, 2007.-70 б.
|
К.М. Беркинбаев, Н.Т.Ажиханов, А.Н.Нуруллаев, Г.Ж.Ниязова.
|
50
|
6
|
Информатика: Оқулық.-Алматы: Зан әдебиеті, 2007.-421 б.
|
Беркінбаев К.М.
|
20
|
7
|
Компьютерлік лингвистикаға кіріспе: Алматы: Қазақ университеті, 2007.-
204 б.
|
Жұбанов А.Қ.
|
10
|
8
|
Компьютерлік өңдеуді автоматтыруда инновациялық технологияларды пайдалану: Оқу құралы.-Алматы: Заң әдебиеті, 2007.-100 б.
|
Хакімова Т.
|
10
|
9
|
"Информатика" жалпы курсының дәрістері мен зертханалық жұмыстары: Оқу құралы.-Алматы: Қазақ университеті, 2007.-190 б.
|
Урмашев Б.А., Нажипқызы М.
|
8
|
10
|
Mathcad 11/12/13 в математике.2007.-958 с.
|
Дьяконов В.П.
|
5
|
11
|
Информатика 2007.-272 с.
|
Жукова Е.Л., Бурда Е.Г.
|
5
|
12
|
Информатика для юристов и экономистов 2007.-688 с.
|
Под ред. С.В. Симоновича
|
5
|
13
|
Информатика. 2007.-400 с.
|
А.Н. Гуда, М.А.
Бутакова, Н.М.Нечитайло и др.;
|
15
|
14
|
Mathcad 14/ 2007.-704 с.
|
Кирьянов Д.
|
2
|
15
|
Информатика негіздері/ 2006.-296 бет.
|
Жапарова Г.Е
|
200
|
16
|
Ақпараттану: Оқу-әдістемелік кешені. I - бөлім.-Талдықорған: 2006.-155 б.
|
Байғожанова Д.С.
|
5
|
17
|
Ақпараттану: Оқу-әдістемелік кешені. 2- бөлім.-Талдықорған: 2006.-195 б.
|
Байғожанова Д.С.
|
5
|
18
|
Компьютерлік өңдеудің мүмкіндігін жоғарылату: Оқу құралы.-Алматы: Қазақ университеті, 2006.-65 б.
|
Хакімова Т.
|
10
|
19
|
Практикум по программи-
рованию, 2006.-34 с.
|
Беркинбаев К.М., Нуруллаев А.Н.
|
15
|
20
|
Информатика.,2006.-285с.
|
Каймин В.А.
|
10
|
21
|
Практикум по лабораторным работам по курсу "Информатика" /2006.-136 с.
|
Урмашев Б.А.
|
15
|
22
|
Интернетке кіріспе "Бүкілдүниежүзілік өрмек": Әдістемелік құрал.-Алматы: ЖТИ, 2005.-28 б.
|
Балапанов Е.К., Бөрібаев Б., Дүзбаева Р.М., Мамырбек Ғ.Д.
|
5
|
23
|
Windows ХP операциялық жүйесі. Лабораториялық практикум: Оқу құралы.-Алматы: ЖТИ, 2005.-147 б.
|
Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б., Дүзбаева Р.М., Мадьярова Г.А.
|
10
|
24
|
Операционная система Wihdows XP:
Лабораторный практикум/2005.-147 с.
|
Балафанов Е.К.Бурибаев Б. и др
|
15
|
25
|
Введение в специальность программиста 2005.-208 с.
|
Гвоздева В.А.
|
22
|
26
|
Информационные системы.2005.-656с.
|
Избачков Ю.С., Петров В.Н.
|
10
|
27
|
Mickrosoft Office 2003 2005.-280 с.
|
Кеннемер Б.
|
3
|
28
|
Mathcad 12.,2005.-576с.
|
Кирьянов Д.В.
|
3
|
29
|
Информационная безопасность/2005.-336с .
|
В.П.Мельников,С.А.Клейменов и др .
|
20
|
30
|
Информатика. 2005.-511с.
|
Острейковсий В.А.
|
20
|
31
|
Информатика. 2005 .-319с.
|
Острейковсий В.А.
|
14
|
32
|
Информатика/2005.-448с.
|
Соболь Б. В. ,
Галин А.Б., Панов Ю.В., Рашидова Е.В. , Садовой Н. Н
|
12
|
33
|
Компьютер глазами хакера.2005.-336с.
|
Фленов М.Е.
|
3
|
34
|
Работа с базами данных в Delphi. /2005.-640с.
|
Хомоненко А.Д., Гофман В.Э.
|
12
|
35
|
Информатика: Оқу құралы.-Алматы: Ғылым, 2004.-360 б.
|
Камардинов О.
|
10
|
36
|
Access жүйесімен жұмыс істеу: Лабораториялық практикум: Оқу құралы.-Алматы: ЖТИ, 2004.-146 б.
|
Абдуллина В.З., Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б.
|
15
|
37
|
Основы информатики 2004.-284с.
|
Джапарова Г.А.
|
80
|
38
|
Информатика для инженеров.2004 .-272с.
|
Конев Ф.Б.
|
20
|
39
|
Active Direkory для Windows Server 2003. /2004.-512с.
|
Реймер С., Малкер М.
|
5
|
40
|
Admin 911. Peectp Windows 2000. [Текст], 2003.-352с.:ил.
|
Айвенс К..-Перевод с англ. яз.-М.:ЭКОМ,
|
5
|
41
|
Информатика. 2003.-304с.
|
Балдин К.В., Уткин В.Б.
|
10
|
42
|
Акпараттык жуйелер теориясы.2002.-184 бет.
|
Байшоланова К.С.
|
5
|
43
|
Элементарная информатика. 2002.-22с.
|
Дубовиченко С.Б.
|
20
|
44
|
Элементарная информатика.
Операционная система MS DOS.-2002.-25с.
|
Дубовиченко С.Б.
|
20
|
45
|
Элементарная информатика. Командные файлы MS DOS.-2002.-26с.
|
Дубовиченко С.Б.
|
25
|
46
|
Элементарная информатика. Программа Norton Commander.-2002.-26с. .
|
Дубовиченко С.Б.
|
30
|
47
|
Элементарная информатика. Программирование на Turbo Basic.-2002.-29с.
|
Дубовиченко С.Б.
|
20
|
48
|
Элементарная информатика. Операторы Turbo Basic.-2002.-46с.
|
Дубовиченко С.Б.
|
20
|
49
|
Прикладная информатика: Практикум 2002.-223 с.
|
Е.А.Гришина, С.К.Койпыш, М.Г. Манюк и др.
|
5
|
50
|
Паскаль тілінде программалау.-Алматы: Данекер, 2001.-110 б.
|
Тойкенов Ғ.Ш.
|
15
|
51
|
Компьютерные сети и Интернет. 2001.-194с
|
Дубовиченко С.Б.
|
20
|
52
|
Windows./2001.-656с.
|
Симонович С., Евсеев Г., Алексеев
|
6
|
53
|
Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум: Әдістемелік оқу құралы.-Алматы: Абай атынд.Алматы Мемл.Университеті, 2000.-235 б.
|
Исаев С.Ә., Мұхамеди А.Н., Ахметова О.С.
|
50
|
54
|
Windows компьютерде жұмыс істеп үйренейік.-Алматы:2000.-80 б.
|
Алтай М.Б., Бөлеген Г.С.
|
10
|
55
|
Microsoft Office 2000: Автоматизация и Интернет возможности.- 2000.-352 с.
|
Джекобсон Р.
|
20
|
56
|
Переход на Windows 2000./ 2000.-448с.
|
Пасечник А., Богумирский Б.
|
20
|
57
|
Информатикадан 30 сабак.1999.-436 бет.
|
Балапанов Е.К., Борибаев Б.
|
60
|
58
|
Windows 95/98 операциялык жуйесi.1999.-134 бет
|
Алматы:Республикалык гылыми-эдiстемелiк
орталыгы.
|
9
|
59
|
Word 97 матiн редакторы. [Матiн]:лабораториялык практи-
кум. Жогары сынып окушыларына арналган оку куралы, 1999 - 86 бет
|
Алматы:Республикалык гылыми-эдiстемелiк орталыгы
|
12
|
60
|
Компьютерные системы и сети/ 1999.-464 с.
|
В.П. Косарева , Л.В. Еремина.
|
10
|
61
|
Информатика 1999.-511 с.
|
Острейковсий В.А.
|
15
|
62
|
Практическая информатика/ 1999.-480 с.
|
Симонович С.В., Евсеев Г.А.
|
10
|
ДӘРІС
Дәріс №1. КІРІСПЕ
Ақпараттану – бұл адамның қызмет атқаратын әр түрлі салаларында ақпараттарды қолдану, түрлендіру, сақтау, жинау және алу жөніндегі мәселелерді үйрететін - жас ғылыми пән.
Генетикалық информатика есептеу техникасымен, компьютерлік жүйелермен және желілермен байланысты, өйткені тек компьютерлер ғана ақпараттық процесстерге бірмезгілде қажетті ақпараттарды автоматты түрде өңдеуге және сақтауға мүмкіндік туғызатын ғылыми тәсіл ретінде қолданылады.
Орыс тілінде бұрыннан қолданып келе жатқан «информатика -термині ғылыми әдебиеттер арқылы берілетін ғылыми ақпараттың жалпы қасиеттері мен құрылымдарын үйрететін кіші-гірім нақты аймақпен байланысты.
Бұл ақпараттық-аналитикалық қызмет, дәл бүгінгі күні кез-келген салаға әсіресе кітапханалық істерді, кітап басып шығару және тағыда басқа көптеген салалардағы жұмыстарды жүзеге асыруда өте қажет. Академик А.П. Ершов айтқандай қазіргі жағдайдағы информатика термині “орыс тіліне жаңа және кең мағынада фундаментальды жаратылыстану ғылымдарының атауы тәрізді ақпараттарды өңдеу және беру процесстерін үйрететін” термин ретінде енгізілді.
1978 жылғы информатика бойынша халықаралық конгрессте “Информатика түсінігі административтік және әлеуметтік ықпал ету, коммерциялық, өндірістік кешендерде және сол сияқты ұйымдастырушылық аспектілер, математикалық қамтамасыз ету, машиналар, құрал жабдықтар және ақпараттарды өңдеу жүйесін материалдық-техникалық қамтамасыз ету, қолдану және жасаумен байланысты аймақтарды қамтитындығы”- атап көрсетілен.
Қазіргі заманғы ақпараттанудың құрылымы.
Қолданбалы ақпараттық технологияларды бір жағымызға қалдыра отырып, қазіргі заманғы информатиканың құрамдас бөліктерін, яғни “ядросын” сипаттаймыз. Бұл бөліктердің әрқайсысы өзіндік ғылыми пәнмен салыстыра отырып қарастыруға болады: олардың арасындағы өзара қатынас шамамен, классикалық матеметикадағы математикалық анализ, геометрия және алгебраның арақатынасы сияқты – олар әрқайсысы өзіндік жеке пән болғанымен, бірақ, күдіксіз бір ғылымның бөлігі болып табылады.
Теориялық ақпараттану – математика тараулары қатарынан тұратын, информатиканың бір бөлімі. Ол математикалық логикаға сүйенеді және өзіне алгоритмдер теориясы, және автоматтар, ақпараттар теориясы және кодтау теориясы, граматика және формальдық тілдер теориясын, амалдарды зерттеу және де басқа тарауларды қамтиды.
Есептеу техникасы –Сөз техникалық бөлшектер және электрондық схемалар жөнінде емес(бұлар информатиканың сыртында жатыр), ал олар құрылғылардың өзара әсерлесу принциптерін және функционалдық мүмкіндіктерінің атауларын анықтайтын есептеу (компьютерлік) жүйелердің архитектурасы деп аталатын деңгейдегі принциптік шешімдер жөнінде болып отыр. Бұл аймақтағы қойылатын классикалық шешімдердің принциптік мысалдарына жататындар: – бірінші буындағы компьютерлердің неймандық архитектурасы кейінгі бундағы ЭЕМ-нің шиндік архитектурасы, ақпараттарды параллельді өңдеу(көппроцессорлы) архитектурасы.
Бағдарламалау (программалау) - қызметі, бағдарламалық қамтамасыз ету жүйелерін жасаумен байланысты.Мұнда біз заманға сай бағдарламалаудың негізгі тарауларын атап өтеміз: бағдарламалық қамтамасыз ету жүйесін жасау және қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуді жасау.
Жаңа бағдарламалау тілдерінің жасалуы және оларға жүйелік талдау жүргізілудің ішінен, ең негізгілерінің бірі - интерфейстік жүйенің жасалуы (мысалы, жалпыға белгілі операциялық қабықша және Wіndows жүйесі ) болып табылады. Ал, қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етудің ішінен ең көп көпшілікке белгілісі – мәтіндерді өңдеу жүйелері, электрондық кестелер (кестелік процессорлар), мәліметтер базасын басқару жүйелері болып табылады. Ақпараттық жүйелер – әртүрлі күрделі жүйелерде ақпараттар ағынын талдау бойынша және ақпараттарды іздеу мен сақтау принциптерінде олардың тиімділігін, құрылымын зерттеуге қатысты мәселелерді шешумен байланысты информатиканың бір тарауы.
Жасанды ақыл-ой (интеллект) – психологиямен, физиологиямен, лингвистикамен және де басқа ғылымдармен тоғысып байланысатын күрделі мәселелерді шешетін информатиканың бір аймағы. Адам сияқты ойлауды компьютерге қалай үйретуге болады? Адамның қалай ойлайтындығы жөнінде біз көп біле бермейміз, алайда, жасанды ақыл-ой бойынша жүргізілген зерттеу жұмыстарының жүргізілуінің жарты ғасырлық тарихы болғанымен, әлі де болса принциптік мәселелер қатары шешілмей отыр. Сондықтан, мұндай аймаққа қатысты жете зерттеулердің негізгі бағыты – ой-пікірді модельдеу, компьютерлік лингвистика, машиналық аударма, эксперттік жүйелерді құру, бейнелерді тану және тағы басқалар болып табылады.
Дербес жағдайда, интеллектуалдық интерфейстік жүйе мен адам арасындағы өзара қатынасты жасау тәрізді құнды қолданбалы мәселелерді шешу, жасанды ақыл-ой аймағындағы жұмыстардың табысты болуынан тәуелді.
Дәріс №2. ИНФОРМАТИКАНЫҢ НEГІЗГІ ТҮСІНІКТЕРІ.
Дәстүрлі түрде қалыптасқан (техникалық, жаратылыстану, гуманитарлық және т.б.) ғылым жүйесіндегі информатиканың алатын орнын қарастыралық. А.П.Ершовтың анықтамасы бойынша: информатика – бұл “Іргелі жаратылыстану ғылымы” (фундаментальная естественная наука). Ал, академик Б.Н.Наумов информатиканы - “ақпараттардың жалпы қасиеттерін, процесстерді, әдістер мен оларды өңдеу құралдарын үйрететін жаратылыстану ғылымы” ретінде анықтады.
Іргелі ғылымдар - дегеніміз не және жаратылыстану ғылымдары - дегеніміз не? – осыны анықтап алайық. Іргелі ғылымдарға - әртүрлі қызметте және көптеген ғылым саласында қолданылатын негізгі түсініктері жалпы ғылыми сипатта болатын ғылымды жатқызуға болады. Мысалы, әр түрлі ғылымдардың ішінде математика және философия тәрізді пәндердің іргелі ғылымға жататынына ешқандай күмән жоқ. “Ақпарат”, “ақпараттарды өңдеу процесстері” – деген түсініктердің де жалпығылыми мәні бар болғандықтан, информатика пәнін де осы іргелі ғылымдарның қатарына жатқызуға болады.Жаратылыстану ғылымдарына – физика, химия, биология және тағы да басқа ғылымдар кіреді. Олар біздің түсінігімізден тәуелсіз болып табылатын әлемнің объективті мәні бар істермен байланысты. Информатикадан оған – әртүрлі табиғи жасанды, биологиялық, қоғамдық жүйелерде ақпараттарды өңдеу заңдылығының бірлігін қамтитындығы жатады. Информатика ғылымы өзіне тән қасиеті арқылы әлеуметтік аймақты жетілдіру мен дамытуға себепші болатын гуманитарлық (қоғамдық) ғылымдарды да қамтиды.
Сол себепті, информатика ғылымы жоғарыда кескінделгені сияқты ғылыми білімнің кешендік, пәнаралық аймағы болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |