«Оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесі педагогикалық технологиясы-мектепте»

Гүлсім Бегалиева

№127 мектеп-лицейі

Шиелі ауданы

Мұғалімнің негізгі мақсаты-сабақ сапасын көтеріп,түрлерін жетілдіре отырып оқушыларға терең де,тиянақты білім беру.Осыған орай озық тәжрибе,жаңа технологиялардың тиімді әдістерін таңдап алып оларды үйлесімді, тиімді және шығармашылықпен қолдану-ұстаз шеберлігінің белгісі.Қазіргі уақытта инновациалық педогогиқалық тенологиалар саны жеткілікті әзірленген.Сол технологиялардің бірі-Оқытудын үш өлшемді әдістемелік жүйе (ОҮӘЖ) педагогиалық технологиясы (авторы профессор Ж..А.Қараев)Сонғы жылдары еліміздің көп мектептері өзінің оқу тәрбие үрдісінде пайдаланып,тиімді нәтижелерге жетіп жүр. Бұл технологияларың мазмұнын,ерекшеліктерін түсіну үшін,дәстүрлі оқытумен салыстырайық.Егер дәстүрлі оқытуда оқу-тәрбие үрдісінде басыңқы рөл мұғалімде болса,ал қазір белсенді қызметті оқушы атқарады,оны оқытпайды,ол өзі оқиды.Дәстүрлі оқытуда мұғалімде оқушыға дайын,дурыс ақпаратты берген,оқушы тек тыңдап,алған ақпаратты қабылдап отырған яғни сабақта көбіне репродуктивті әдістер қолданылған(лекция,сұрақ-жауап,бақылау жұмыстары т.б.

Ал бұл технология бойынша оқушы өзі ізденіп,өзі оқып,өзі үйренеді.Сабақта проблемалық оқыту іске асырылады(проблеманы шешу,балаға ой тастау(миға шабуыл»,дебат, дискуссия т.б)

Мұғалім сабақта басқарушылық міндеттер атқарады,оқушыға бағыт-бағдар беріп тұрады. Негізгі көңілді әрбір оқушының жеке мүмкіндіктерін, қабілеттерін, қызығушылықтарын анықтауға бөледі.

Оқушының қызметі көптеген тұлғалық қасиеттеріне қарай бағаланады (интеллектуалды дамуы, тіл мәдениеті, дербестігі, иннициативасы, жауапкершілігі т.б) Әрбір оқушының дамуы басқа оқушымен емес, өзімен салыстырады. Оқушыға өзін-өзі бағалауға мүмкіндік береді.

Бұл технологияда индивидуалды және топтық оқыту формалары негізгі болып табылады.

Топтық оқытудың негізгі мақсаты – оқушыларды шағын топтағы бірлескен жұмысқа тарту.

Қасиетті жағдайды оқушылар бір- бірінен көмек сұрай алады, ортақ міндеттерді шешеді т.б.

Индивидуалды оқыту түрі оқушыға кейбір тапсырмаларға тереңінен тоқталуға мүмкіндік береді, өзінің де, мұғалімнің де алдында тапсырмаларды орындау нәтижесіне жауапты болуға үйретеді.

Аталған технология бойынша күнтізбелік жоспарды жасау барасында ең алдымен барлық тақырыпты модульге бөлеміз:

Әрбір модульге бөлеміз

1. 
   Өзіндік жұмыстар
   
2. 
   Қатемен жұмыс
   
3. 
   Деңгейлік тапсырмалардан тұратын бақылау жұмыстары
   

Модуль тоқсандық жылдық

«Оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесі» педогогикалық технологиясы бойынша әр тақырыпта міндетті түрде кері байланыс жүргізіліп отырады.

Мақсаты: үш деңгейлік, қосымша шығармашылық деңгей тапсырмаларын барлық оқушыға бірінші деңгейден бастап орындату.

Сонда сынып оқушылары (қабілетті-қатілетсіз) деген жіктеуге сырт көзбен бөлінбей, деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындау барысында (ішкі сараласу арқылы), жеткен деңгейлеріне сәйкес өздері табиғи жолмен топтасады, олардың білім сапасының көрсеткіштері бойынша тиісті бағасын алады.

1 – кезең: Өткенді пысықтау (үй тапсырмасы)

1) Ұйымдастыру кезеңі (психологиялық оқушыларды дайындау)

2- кезең: Жаңа тақырыпты меңгеру

3 – кезең: (12 мин + 3 мин)

1. Деңгейлік тапсырмаларды орындау

Оқушыларға үш деңгейлік тапсырмалар ұсынылады.

1-ші деңгей (репродуктивтік) – стандартты ең аз қажетті көлемін қамтиды.

2-ші деңгей (алгоритімдік) – 1-ші деңгей тапсырмаларын тереңдетіп олардың нәтижелерінің себеп-салдарын сиықтайтын тапсырмалар.

3- деңгей (эвристикалық) – 2-ші деңгейдің нәтижелерінің басын қосып, жалпылауға, қорытынды шығаруға арналған тапсырмалар.

«Оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесі» педогогикалық технологиясы оқушылардың биология пәні бойынша міндетті дайындық деңгейіне қойылатын талаптарды орындап шығуға толық кепілдік бере отырып, одан да жоғары деңгейлерді (екінші, үшінші) орындауға мүмкіндік береді. Оқушылардың олимпиадаларға қатысып, шығармашылықпен жұмыс жасауына, ғылыми жобалар жасауда көмегі көп екеніне тәжірибемде көз жеткіздім.

Бұл технологиямен жұмыс жүргізу барасында мұғалімдерге төмендегідей міндеттер жүктеледі:

• 
  Оқытуды технологиялық негізде ұйымдастыру
  
• 
  Әр сабаққа мұғалімнің ізденіс жқмыстарын жүргізу
  
• 
  Оқушыларға өзіндік ізденіс жұмыстарын ұйымдастыру
  
• 
  Оқушылардың оқу-танымдық іс- әрекетін дер кезінде тексеріп отыру/ түзетулер, бағалау
  
• 
  Білімді тексеру және бағалау технология негізінде жүргізу
  
• 
  Әр оқушыға мониторинг жасау
  

Технология бойынша жұмыс жасайтын мұғалім құжаттары:

• 
  Пән бойынша оқу бағдарламасы
  
• 
  Күнтізбелік жоспар (технология бойынша)
  
• 
  Әр модуль бойынша оқушының білім-білік дағдыларына қойылатын талаптар
  
• 
  Оқушылардың бақылау жұмыстары ьойынша білім сапасының монитрингі
  
• 
  Бақылау, тест және өзіндік жұмыстардың тапсырмалары
  
• 
  Диагностика материалдары
  

Молдуль №5 2 – сабақ (Биология 10 сынып)

Сабақтың тақырыбы: «Моногибридті будандастырудағы тұқымқуалаушылық -заңдылықтары»

1-кезең – Ұйымдастыру кезеңі

1. «Генетика» ұғымының мәнін түсіндір:----------------------------------------------------------------

2. Генетика ғылымының негізін салушы Г. Мендель туралы не білесің?-------------------------3. Тұқым қуалаушылықта гендердің атқаратын рөлі қандай?---------------------------------------2-кезең – оқушылардың оқулықпен жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру кезеңі

а/ Тапсырма: Анықтамаларды жазып, жаттап ал!

Негізгі ұғымдар және терминдер

Генетика---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Гибридологиялық ---------------------------------------------------------------------------------------------

Моногибридті -------------------------------------------------------------------------------------------------

Тұқымқуалаушылық -----------------------------------------------------------------------------------------

Доминантты ----------------------------------------------------------------------------------------------------

Рецессивті ------------------------------------------------------------------------------------------------------

Аллельді ген ---------------------------------------------------------------------------------------------------

Гетерозигота ---------------------------------------------------------------------------------------------------

Гомозигота -----------------------------------------------------------------------------------------------------

Генотип ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Фенотип --------------------------------------------------------------------------------------------------------

Мендельдің бірінші заңы: Мендельдің екінші заңы

«Бір-бірінен айқын бір жұп белгі «Ажырау заңы. Бірінші ұрпақтағы

арқылы ажыратылатын гамозиготалы алынған будандарды өзара шағылыстырған

Дараларды шағылыстырса, бірінші жағдайда екінші ұрпақта /Ө₂/ белгілердің

ұрпақта генотипі де, фенотипі де ажырауы жүреді. Ажырау ара-қатынасы

біркелкі будандар алынады. Мұны фенотипі бойынша 3:1, ал генотипі бойынша

бірінші ұрпақ будандарының біркелкілік 1:2:1-ге болады.

заңы деп атайды»

1 деңгей

2. Г.Мендель өз тәжірибелеріне қолайлы объект ретінде неліктен асбұршақты алды? 3.Гибридизация дегеніміз не? 4. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жаз а/ Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын жұп гендер... ә/ Ата-енелері латынның «____» гаметалар «________» алынған ұрпақ «_______» әрпімен белгіленеді. 2 деңгей