Омаров Дәулет Кәрібайұлы Қызылорда облысындағы білім беру және халық ағарту мекемелерінің қызметі

6М011400-Тарих мамандығы бойынша педагогика ғылымдарының магистрі академиялық дәрежесін алу үшін дайындалған диссертациясының

Қазақстан Республикасы

Қызылорда, 2012
Диссертациялық жұмыс Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің «Тарих және тарихты оқыту» әдістемесі кафедрасында орындалды.

Ғылыми жетекші: Ресми оппонент:

тарих ғылымдарының докторы, доцент С. Дастан тарих ғылымдарының кандидаты, К. Әлібеков

Диссертация 2012 жылы «_» сағат _ Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінде өтеді. (Мекен-жайы 120008, Қызылорда қаласы, Желтоқсан көшесі 40, Тарих және құқық факультеті, №1 оқу ғимараты, № дәрісхана)

Диссертациямен Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің ғылыми-техникалық кітапханасында танысуға болады.

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының сипаттамасы. 1970-1991 жылдардағы Қызылорда облысындағы халыққа білім беру мекемелерінің жағдайы мен білім беру мекемелері қызметкерлерінің қоғамның мәдени - саяси өміріндегі рөлі қарастырылған.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Бүгінгі таңдағы өркениетті дамуға бет бұрған Қазақстан қоғамының халыққа білім беру тарихын саралау үрдісі әр қилы. Тарих тағылымының саясатпен аралас қабаттасқан беттерінің бірі – бұрынғы Кеңес Одағы кезеңіндегі отан тарихының құрамдас бөлімі ретінде Қызылорда облысының білім беру және халық ағарту мекемелерінің қызметі құрайды. Осы кезеңдегі Қызылорда облысындағы білім беру мекемелерінің қызметін бағамдауда және оған қазіргі көзқараста баға берудің тағылымы ерекше. Қызылорда облысының халыққа білім беру жүйесінің қалыптасуы мен даму тарихын зерттеуде бірқатар ғалым-тарихшылар, педагог зерттеушілердің еңбектері жарыққа шығып, өз кезеңіндегі ғылым деңгейімен қоғамдағы орнын алып жатты. Бірақ, Қызылорда облысындағы халық ағарту саласының даму жолдары осы уақытқа дейін өлкетанушылардың еңбектерінде біршама қарастырылғанымен, арнайы зерттеу нысаны ретінде ғылыми негізде кешенді түрде зерттелмеді. «Біздің мақсатымыз» - деп жазады елбасымыз Н.Ә. Назарбаев, - «ғылымды жаңадан жасап, оны ешнәрсеге жарамай қалған, ескірген идеялардан тазартуға тиіспіз. Әсіресе, мұны қоғамдық ғылымдар саласына қолдануымыз керек»[1, 18 б.].

Тәуелсіз қазақ мемлекеттілігінің жағдайында өлкелік, аймақтық ағарту мекемелерінің материалдарын ғылыми айналымға енгізу отандық тарихтың өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Отандық өлке тарихында әлі де үстірт қарастырылған немесе мүлдем зерттелмей, тарихи тұрғыдан өз бағасын алмаған мәселелер аз емес. Солардың бірі Қызылорда облысының білім беру және халық-ағарту мекемелерінің 1970-1991 жылдардағы тарихы болып табылады. Аталған мәселе отандық және өлкелік тарихнамада қарастырылмаған және бұл тақырыпқа байланысты ғылыми еңбектер күні бүгінге дейін жазылмаған. Сондықтан да тарих ғылымында халық-ағарту мекемелерінің арнайы зерттелуі сол кездегі облысымыздың қоғамдық-мәдени дамуындағы өмірін ғылыми негізде тура және терең түсінуге жол ашпақ. Соған байланысты Кеңестік дәуірдегі билік жүйесінің ықпалынан шыға алмаған, сол кезеңдегі идеологияға тәуелді болған Қызылорда облысының білім беру және халық ағарту мекемелерінің атқарған жұмыстары мен қызметі тарихына жаңаша тұрғыда тоқталу зерттеу жұмысының өзекті мәселе екендігін көрсетеді:

- облысымыздың ағарту мекемелері қызметінің өткен ғасырдың соңғы ширегінде жеткен жетістіктері мен іркілістерін бүгінгі тарих ғылымының биігінен таразылау өлкелік тарихтың міндеті;

- бүгінге дейін аталмыш зерттеу нысанының кейбір мәселелері жергілікті энтузиазистер тарапынан мерзімді баспасөздерде қарастырылғанымен, кәсіби тарихшылар тарапынан ғылыми түрде кешенді зерттелмеді;

- 1970-1991 жылдар аралығындағы облыстық білім беру және халық ағарту мекемелерінің қызметі, атқарған іс-шаралары, ұстанған бағыт-бағдары кеңестік идеология аясында қарастырылды;

- бұған дейін ағарту саласының ардагерлері, журналистер, сала басшыларының қатысуымен жазылған еңбектерге тән кемшілік –олар анықтамалық, мүшелтойлық, естеліктік үрдісінде сипатталды;

- білім беру және халық ағарту саласының бұрынғы тәжірибелерін, сабақтарын, тағылымдарын қазіргі тәуелсіздік жағдайында кәдеге жарату жұмыстың өзектілігінің тағы бір қырын анықтайды.

Демек қарастырылып отырған тақырыбымыз арнайы ғылыми зерттеу обьектісі болуға әбден лайық, тарих ғылымындағы көкейкесті мәселелердің бірі деп білеміз.

Елімізде бұған дейін жарыққа шыққан еңбектердің көпшілігіне тән негізгі кемшілік тым оптимистік көңіл-күйді көтеріңкі бағалап, мадақтаушылық болғанына қарамастан, олардағы көлемді деректерді пайдалана отырып, елдің әртүрлі аймақтарындағы білім жүйесінің дамуы және оның қалыптастырылуы, материалдық-техникалық базасының нығаюы, жергілікті ұлт зиялыларының ұлттық мамандардың даярлануына қосқан үлесі, жекелеген тарихи кезеңдердегі Қазақстан республикасы үкіметі қабылдаған шаралар және олардың жүзеге асырылуы мәселелерін қарастырып, жалпы алғанда ағарту саласы дамуының көптеген жақтарын жете зерттеді.

Яғни, бұл зерттеушілердің еңбектерінде қаралған мәселелерге қатысты құжаттық материалдарды сұрыптап, пайдалануда тар таптық, партиялық кағидаларды басшылыққа алды, соның негізінде көптеген құжаттар бір жақты түсіндірілді немесе мүлдем назардан тыс қалып қойды. Дегенмен Қазақстандағы оқу-ағарту ісі және оның дамуына өз үлестерін қосқан қазақ зиялыларының еңбектерін ашуға тырысқан зерттеулер мен еңбектер айналысқа енді. Қазақстанның тәуелсіздік алуы отан тарихының жылдам дамуына, тарихи ақтаңдықтардың ашылуына жол ашылды. Әсіресе, 70-80 жылдардағы еліміздегі білім беру мәселелері жөнінде және сол кездегі ұлттық мамандар мен қазақ зиялыларына байланысты ой-пікірлер мен ұстанымдар тарихнамада айналымға түсіп, тарихи танымдық көзқарастар туындады.

Жалпы алғанда тәуелсіздік жылдары рухани өмірімізге бұрын-соңды болмаған өзгерістер әкелді. Материалдық-техникалық және қаржылай қамтамасыз етудегі ауыртпашылықтарға қарамастан Қазақстанның мәдениетін, бірінші кезекте, өзінің күш қуатын бүгінгі немесе ертеңгі құндылықтарды іздеуден гөрі бұрынғының мұраларын танып білумен ерекшеленді.

Осыған байланысты Қазақстандағы мәдени және оқу-ағарту салаларын дамытуға күш салған қазақ зиялылары туралы деректер мен құжаттар жариялана бастады. Рухани әлеуметтік сұраныс өткенді білуге деген құлшыныс пен талпыныс түрінде көрініп, баспасөзде жаңа қолданысқа түскен деректерге сүйеніп жазылған еңбектер жарық көрді.

Ұзақ уақыт бойы тұмшаланған ақиқат ашылып, шынайы тарихи зердені біртіндеп, баяу да болса қалыптастыру жүзеге асырылуда. Халыққа білім беру, ғылым мен мәдениет өз дамуының кең жолына шығып, идеологиялық формалар мен даяр үлгілердің қыспағынан құтылды.

Яғни, қазіргі таңда Қазақстандағы білім беру мен халық ағарту мекемелерінің ағартушылық қызметтеріне тарихи тұрғыда шолу жасап, өз бағаларын берген еңбектер баршылық.

Сонымен қатар Қазақстандағы халық ағарту мекемелерінің қызметтеріне басқа да ғалымдар өз зерттеулерін арнайды. Оған біздің көтеріп отырған мәселеге неғұрлым жақын келетін ғалымдардың еңбектерін атап көрсетуге болады. Соның ішінде Алчимбаева А.Б [3], Мұқатова. Д.М. [4], Сманқұлова. Ж.Е [5], Беркімбаева Ш.К. [6], Сәтбай Т.Я [7], және тағы басқаларды айтуға болады.

Аталған зерттеушілердің кандидаттық диссертацияларында Қазақстандағы білім беру мен халық ағарту мекемелерінің ағартушылық саласындағы қызметтерімен қатар, еліміздегі оқу-материалдық базасының нығаюы, ғылыми-педагогикалық мамандардың даярлану жолдары, шығармашылық-зерттеу жұмыстарының жүргізілуі мен ұйымдастырылуы және олардың сандық өсу көздері мен сапалық құрамының көрсеткіштері көрсетілген. Бірақ кеңестік дәуірдегі Қызылорда облысындағы халық ағарту саласының дамуы мен қалыптасуы жөнінде ешқандай арнайы зерттеу жұмыстары жүргізілмеді.

Соған қарамастан қарастырылып отырған кезеңде аймақтағы халыққа білім беру мекемелерінде атқарылған іс-шаралар, өзгерістер, реформалар барысы туралы облыстың халық ағарту саласында көп жылдар еңбек еткен С. Өтегенов [8], Ә. Мүсілімұлы [9], М.Байжанов[10], К. Атабаев[11], Ж. Бекмамбетов[12] секілді ардагер ағартушылардың естеліктік еңбектерінде көрініс тапты.

Қорыта алғанда, осы жазылғандардың бәрін жинақтай келе тарихнамада біз қарастырып отырған мәселеге байланысты зерттеулердегі табыстар мен жетістіктерге қарамастан өңіріміздегі білім беру мен халық ағарту мекемелерінің еліміздің халық шаруашылығын өрістетудегі рөлі мен тарихын әлі де арнайы зерттеу қажет екенін, бұл тақырыптың ашылмаған қырларының мол екендігін көрсетеді.

Зерттеу жұмысының деректік көзі ретінде алынған материалдарды бірнеше топтарға жіктеуге болады. Солардың бірі жұмыста қарастырылып отырған кезеңдегі және қазіргі таңдағы баспасөз жарияланымдары, статистикалық жинақтардың мәліметтері пайдаланылды. Сонымен бірге, Қазақ КСР-нің шығарған әр түрлі заңдық жинақтары, құқықтық актілері мен ережелері, қаулылары мен шешімдері, мәліметтері енді.

Қызылорда облыстық мемлекеттік мұрағаты қорларында сақтаулы дерек көздерінің де маңызы ерекше. Атап көрсетер болсақ, облыстық мұрағат қорының 127-қорында облыстағы білім мекемелерінің жұмыстары туралы көптеген мағлұматтар сақталған. Мұндағы құжаттық деректерден біз қарап отырған кезеңдегі, яғни, ХХ ғасырдың 70-90 жылдарындағы Қызылорда облысындағы білім беру мен халық ағарту мекемелерінің Қазақстандағы ағарту және мәдени деңгейін көтерудегі орны мен маңызы туралы біршама жақсы мәліметтер алуға болады.

Статистикалық мәліметтер бойынша: «Высшее образование в СССР», «Достижения Советской власти за 40 лет в цифрах», «Культурныое строительство Казахской ССР.Стат. сборник А, 1960», «Основные итоги развития народного образования 1968-1978, 1978-1988 гг» және тағы басқа да еңбектер кірді. Бұл деректерде өңіріміздің ағарту ісіне байланысты әлеуметтік, шаруашылық, мәдени және қоғамдық қатынастар туралы жыл сайын мәліметтер беріліп тұрды

Деректердің бір парасын «Социалистік Қазақстан», «Қазақстан мұғалімі», «Қазақстан мектебі», «Учитель казахстана», «Бастауыш мектеп», және т.б. республикалық басылымдарда жарияланған мақалалар тізбегі құрайды. Сондай-ақ аталмыш кезеңде облыстық «Ленин жолы», «Путь Ленина», аудандық газеттерде халық-ағарту саласындағы өзгерістер мен реформалар, білім жаңалықтары, оқу-әдістемелік жұмыстар жайлы жазылған материалдарды дерек көзі ретінде пайдаландық.

Қарастырылып отырған тақырып бойынша әр түрлі сипаттағы деректердің келесі тобына жеке адамдар жасаған құжаттар, еңбектер, естеліктер және тағы басқа туындыларды жатқызуға болады. Олардың қатарында, У. Төрәлиев, Ә. Мүсілімұлы, К. Атабаев, С. Жүнісов, С. Жетпісбаев, М Байжанов, С. Өтегенов, С. Боқанов, Ж. Бекмамбет, К. Сейітов сынды облысымызға белгілі білім қайраткерлерінің естеліктерін жатқызамыз. Сондай-ақ осы кезеңдерде халыққа білім беру саласында жұмыс жасаған ардагер мұғалімдердің ауызша айтқан деректері де зерттеу жұмысының маңыздылығын арттыра түседі.

Зерттеу барысында жергілікті кеңестік әкімшілік мекемелерінің ресми іс-қағаздары мен жазбалары, ғалымдар мен мемлекет қайраткерлерінің естеліктері мен күнделіктері және хаттары ғылыми айналымға тартылды.

Міне, бұл тарихнамалық шолулар ХХ ғасырдың 70-90 жылдарындағы Қызылорда облысындағы білім беру мен халық ағарту мекемелерінің қызметін зерттеудің деректік базасын кеңейтті.

Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. ХХ ғасырдың 70-80 жылдарындағы Қызылорда облысындағы білім беру мен халық ағарту мекемелерінің қызметін тың деректік материалдар негізінде, жаңа көзқарастар тұрғысында талдай отырып, оның жұмыс істеу тәсілдерін ашып көрсету - зерттеу жұмысының басты мақсаты.

Осыған байланысты зерттеу жұмысының алдына мынадай міндеттер қойылып отыр:

- облыстағы мәдени және ағарту саласын дамытудағы халық ағарту мекемелерінің қосқан үлесін айқындау;

- өңірдегі халыққа білім беру мекемелерінің сандық және сапалық өсуіне сараптама жүргізу;

- облыстағы жалпы білім беру жүйесінің даму деңгейін анықтау;

- зерттеліп отырған мерзімдегі облыс ағарту мекемелерін басқару жүйесін саралау;

- кеңестік идеологиялық өктемдік жағдайындағы ағарту мекемелері қызметінің ерекшеліктерін жергілікті материалдар негізінде айқындау;

- облыстық білім беру басқармасының жеткен жетістіктері мен іркілістерін зерделеу.

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы төмендегідей:

- Облыс білім беру қызметкерлерінің өлкедегі халық ағарту саласын көтерудегі маңызы анықталды;

- өлкедегі оқу-тәрбие жүйесі алғаш рет мұрағат құжаттары негізінде баяндалды;

- облыс мектептерінің материалдық-техникалық базасы мен мұғалімдердің әлеуметтік жағдайына сараптама жүргізілді;

- өңіріміздегі халық ағарту мекемелер желісінің ұйымдастырылуы мұрағат деректері негізінде көрсетілді;

- облыс ұстаздарының шығармашылық жұмыстарының ұйымдастырылуы талданды;

- кеңестік идеологиялық өктемдік жағдайында аймақ мұғалімдерінің қоғамдық-саяси өмірдегі қызметі сараланды.

- Облыстық білім беру мекемелерінің сандық және сапалық құрылымы анықталды.

- Білім беру бөлімдері мен мекемелерін басқару жүйесі айқындалды.

- Халық-ағарту мекемелерінің сандық және сапалық көрсеткіші ғылыми негізде сараланды.

- Мектептердің материалдық-техникалық базасы және мұғалімдердің әлеуметтік жағдайы айшықталды.

- Мұғалімдер мен оқушылардың жазғы тынығу-еңбек лагерлерінің тәжірибесі ғылыми негізде сараланды.

- Кеңестік идеологиялық өктемдіктің ағарту саласындағы зиянды зардаптары көрсетілді.

Зерттеу жұмысының негізгі нысаны Қызылорда облыстық білім беру мекемелері мен халық ағарту мекемелерінің қызметі.

Зерттеудің негізгі пәні Өлкедегі халыққа білім беру және ағарту мекемелерінің тарихы.

Диссертациялық зерттеудің методологиялық және теориялық негізін диалектикалық тарихи даму заңдылықтары мен өркениеттілік, салыстырмалық, талдау, жинақтау және қорыту, жүйелілік әдістері арқылы берілді. Сонымен қатар тарихи ұстанымдар мен концептуальдық ережелер, танымдық теория негіздері сарапқа салынды.

Зерттеу барысында көтерілген мәселелер облыс тарихын жете тануға ерекше мән беретін оқырмандардың да өткенімізді жаңаша саралануына септігін тигізеді. Зерттеу жұмысының тұжырымдамаларын өлке тарихын танып, білгісі келетіндерге, тарихшы мамандарға, педагог кадрларды дайындайтын оқу орындарының магистранттары мен студенттеріне, тарих және педагогика факультеттерінде дәріс алатын болашақ зерттеушілерге арнайы курс және семинар ретінде пайдалануға болады.

Айтылған ой-пікірлерімізді қорытар болсақ: облысымыздағы білім мен мәдениеттің қалыптасуы мен дамуында халық ағарту мекемелері мен облыстық білім қоғамы ерекше белсенділік танытып, нағыз көшбасшысы болып табылды. Оған мұғалімдер мен оқушылардың жазғы тынығу-еңбек лагерлерін ұйымдастырылуы, облыс мектептеріндегі оқу-тәрбие жүйесі және облыс мұғалімдерінің қоғамдық-саяси өмірдегі қызметі толық дәлел бола алды.

1.Назарбаев Н.А. Пять лет независимости.-Алматы: Казахстан, 1996.- 624 с.

2.Абжанов Х.М. Гурьевич Л.Я. Интеллигенция Казахстана: история, теория, современность. – Алматы: Кітап, 1991. - 141с

3.Алчимбаева А.Б. Қазақстанда білім саласы қызметкерлерін әлеуметтік-педагогикалық ынталандырудың тарихы. (1956-1991 ж.ж.) Тарих. ғыл. канд. дисс. авторефераты - Алматы. 2010 ж. -24 б.

4.Мұқатова. Д.М. Тоқырау жылдарындағы Қазақстанның саяси-әлеуметтік жағдайы (1971-1991 ж.ж.) Тарих. ғыл. канд. дисс. авторефераты - Алматы. 2007 ж. - 25 б.

5.Сманқұлова. Ж.Е. Қазақстан Республикасының кәсіби-техникалық оқу орындары (1970-2000 ж.ж.) Тарих. ғыл. канд. дисс. авторефераты - Алматы 2004 ж. - 29 б.

6.Беркімбаева Ш.К. Жалпы білім беретін қазақ мектебіндегі оқу-тәрбие үрдісінің дамуы. (1980-2000 ж.ж.) Тарих. ғыл. канд. дисс. авторефераты - Алматы. 2003 ж. – 28 б.

7.Сәтбай Т.Я. Шығармашылық одақтардың қалыптасуы және оның

Қазақстан мәдениетіне тигізген ықпалы (1970-1980 жж.). -Тар.ғыл. кан. ғыл. дисс. авторефераты. –Алматы, 1995. -23 б.

8.Өтегенов С. Қызылорда қалалық білім жүйесінің тарихы /1917-2003 ж.ж/. Қызылорда: Тұмар, -2004. -267 б.

9.Мүсілімұлы Ә. «Ізденіс пен Ізгілік» Астана: Сарыарқа, 2005, -342 бет.

10.Байжанов М. Мамандар біліктілігінің бастауы» тарихи-деректер. -Қызылорда: Тұмар, 2004.-157-б.

11.Атабаев К. Мектептегі әдістемелік жұмыстың құрылымы, формалары және мазмұны. –Қызылорда, 1993. -11-б.

12.Бекмамбетов. Ж. Кешегім мен бүгінім ұстаздық өмірім. -Алматы: Санат, 2005.-184 6.

13.Ұстаздар коллективінің басшысы.// Қазақстан мектебі. – 1971. - №10. - 3-8 бб.

14.«Мұғалімдер даярлау және мектеп»// Қазақстан мектебі. – 1974. - №7. – 4-11 бб.

15.Проблемы нацонального непрерывного образования.-Алматы: Білім, 1987.-253с.

16.Мүсілімов Ә. Мектеп реформасын жүзеге асырамыз.// Ленин жолы. - 1986. –

17.Шаймерденов К. Кәсіптік білім жастарға.// Ленин жолы. -1984.- №15.

18.Қалмырзаева А.С.Нация и общественное сознание.-Алматы: Казахстан, 1984.-207 с.

19.«Үлкен міндет, асыл мақсат»//Қазақстан мектебі. -1971. -№12. -4-8 бб.

20.ҚОММ. 121-қ, 1-т, 1280-іс.

21.Құдайбергенов Ә. Дәулетке сәулет сай болсын.-Алматы: Санат, 1991.-154 6.

22.Народная хозяйства Казахстана за 70 лет. Стат. Сб. .-Алматы, Наука, 1990. -231 с.

23.ҚОММ 127-қ, 1-т, 1231-іс.

24.ҚОММ. 127-қ, 1-т, 974-іс.

25.ҚОММ 127-қ, 1-т, 809-іс.

26.Оқу және тәрбие мәселелері.// Қазақстан мектебі. -1983. -№3. -2-7 бб.

27.Республика мектептері жаңа жылда.// Қазақстан мектебі. – 1972. - №1. -4-9 бб.

28.ҚОММ 127-қ, 1-т, 1248-іс.

29.ҚОММ 127-қ, 1-т, 976-іс.
диссертация тақырыбы бойынша жарияланған мақалалардың тізімі
1 «Тоқырау жылдарындағы мұғалімдердің қоғамдық-мәдени және саяси өмірдегі қызметі» (Қызылорда облысының материалдары негізінде) ЖАСТЫҚ ЖАЛЫНЫМЫЗ – СҮЙІКТІ ОТАНЫМЫЗҒА. Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың 90 жылдығына орай өткізілген республикалық форум аясында дайындалған материалдар жинағы.I-Бөлім – Қызылорда, -2012 жыл. 173-178 бб.

2 «Кемелденген социализм дәуіріндегі ауыл-село мектептері» Ақмешіт хабаршысы. Қызылорда, - 2012 жыл №3

3 «Тоқырау жылдарындағы мектептер қызметі» (Қызылорда облысының материалдары негізінде) Университетің 75-жылдық мерейтойына орай шығарылған жас ғалымдардың ғылыми мақалалар жинағы. - Қызылорда, 2012 жыл. ақпан

4 «Тоқырау жылдарындағы мектеп басқару жүйесі» (Қызылорда облысының материалдары негізінде) Университетің 75-жылдық мерейтойына орай шығарылған жас ғалымдардың ғылыми мақалалар жинағы. - Қызылорда, 2012 жыл. ақпан

диссертации на получение академической степени магистра педагогических наук по специальности

6М011400-История
Омаров Даулет Карибаевич
Деятельность народно-образавательных и просветительских учреждений и Кызылординской области 1970-1991 гг.
Актуальность темы исследования: На сегодняшний день, на пороге цивилизационного развития методы изучение истории народного образования в Казахстанском обществе являются разными. Один из главных страниц истории связанная с политическими событиями является функция образовательных и общественно-просветительных учреждений по Кызылординской области которая считается одним из частей отечественной истории во время советского периода. Анализировать функции образовательных организации по Кызылординской области и оценит их по современному взгляду является особенно важным. Структуру системы общественно образованеия по Кызылординской области и историческое развитие исследовалас историками, выходили труды педагогов исследователей и они находили свое место в обществе. Но развитие общественно образования по Кызылординской области не полностью рассматривалас в трудах регионоведов и специально как цель исследования научно не обосновавшис не изучалас.

Цели и задачи работы: Основной целью исследователской работы является с помощью не изученных источников материала и анализировая с помощю новых взглядов функции образовательных и общественно-просветительных организации по Кызылординской области 70-80 годов ХХ века открыт методы его работы. Учитовая эту ситуацию исследовательская работа ставить перед собой следующие задачи:

- анализ функции системы советского образования в регионе годы застоя;

- рол и анализ функции общеобразовательных организации в открытие в регионе средних и специализированых образовательных учереждении в 70-90 годы;

- определить какой вклад вложили общеобразовательные организации в развитии культуры и просветительской деятельности по области;

- Опредилить основные моменты развития и станавление в регионе общеобразовательных организации;

- анализ качественного и количественного развитие общеобразовательных организации в регионе;

- определить уровень развитии в общей системы образования по области;

Научная новизна диссертационной работы:

- Определились сотрудники образования по области поднявшие уровен сферы общественно-просветительской деятельности в регионе;

- В первые образовательно-воспитательная система региона точно и документально показано;

- В первые проанализировано материально-техническая база школ и социальное положение учетилей по области;

- Показано архивные данные организации общественно-просветительской сети по региону;

- Проанализировано в источниках организация творческой работы учителей по области;

- Проведена исследовательская работа социально-политической деятельности учетилей по региону;

На защиту выносятся следующие положения.

- Определена качественная и каличественная структура общеобразовательных организации по области.

- Показано система правления образовательных отделов и организации.

- Научно обосновано качественного и каличественного показатель общественно-просветительских организации в регионе.

- Показано материально-техническая база школ и социальное положение учетилей по области.

- Научно обосновано опыт летних трудового лагеря для учителей и школьников.

- Исторический доказано что общественно-просветительская система образования имеет большое значение в процессе развитие образования.

Структура диссертации: Диссертация состоит из введения, трех глав, два частей, заключения, списка использованной литературы.

Omarov Daulet Karibayevich

The activities of the people and educational institutions and general-educational organizations of Kyzylorda oblast 1970-1991 years

of the dissertation for the Master degree of History sciences

6M011400 – History
The actuality of the theme of research: Nowadays, on the threshold of civilization development methods to study the history of education in the Kazakh society are different. One of the main pages of stories related to political events is a function of educational, social and educational organization of the Kyzylorda oblast which is considered one of the parts of the country's history during the Soviet period. To analyze the function of educational organizations in the Kyzylorda oblast and assess them on the modern view is particularly important. The structure of social education of Kyzylorda oblast and the historical development are researched by historians, the teachers are published research works and they found their place in society. But the development of public education in the Kyzylorda oblast is not fully worked out by region leaders and specifically as the aim of scientific research is not learned out.

The aims and the objectives of the research: The main purpose of this work is the methods of its work with unstudied sources of material and analyzed with the help of new views of the function of educational, social-educational organizations of the Kyzylorda oblast of 70-80 years of the twentieth century are opened. According to this situation research is to set the following objectives: 

- analysis of the functions of the Soviet system of education in the region of the years of stagnation;

- the role and the analysis of the function and organization in the discovery of the region and of specialized secondary educational Institution in the 70-90 years;

- to determine what contribution educational organizations invested in the development of cultural and educational activities on the field;

- to determine the main moments of development and educational organizations in the region;

- analysis of qualitative and quantitative development of educational organizations in the region;

- to determine the level of development in the general education system in the oblast.

Scientific novelty of the dissertation work:

- The ​​education officials in the field who are raised the level of social and educational activities in the region are determined;

- The educational system of the region exactly and documental is shown for the first time;

- The material-technical basis of schools and social situation of teachers in the field is analyzed for the first time;

- Historical data of the organization of social and educational network in the region are shown;

- It is analyzed the sources of the organization of the creative work of teachers in the field;

- The research work of social-political activities of teachers in the region is carried out.

- The system of government of educational organizations is shown in it.

- The quality and ordinal rate of social-educational organizations in the region is scientific.

- The material-technical basis of schools and social situation of teachers in the field is shown in it.

- The experience of summer working camp for teachers and schoolchildren is scientific justified.

- The social-educational system of education has a great importance in the process of development of education is historical proved.