Организационно-методические и финансово-экономические основы инновационно-инвестиционной стратегии развития системы здравоохранения Республики Казахстан. 14. 00. 33 общественное здоровье и здравоохранение

1. 
   Накопившимися проблемами постсоциалистического здравоохранения являются: отсутствие ясной и четкой стратегии развития, основанной на базовых ценностях нового общества; неразвитость рыночных механизмов, неэффективный менеджмент, техническая и технологическая отсталость, трудности с мониторингом и оценкой деятельности системы, органов и организаций здравоохранения, слабая информатизация и неразвитые коммуникационные сети, кадровая неукомплектованность, незаинтересованность работников в результатах труда и др.
   
2. 
   Основой конкурентноспособности отечественного здравоохранения должны стать модернизация, диверсификация и инновационное развитие. Инновационному процессу в системе здравоохранения могут способствовать или препятствовать различные факторы (технико-экономические, юридические, организационно-управленческие, социально-психологические и пр.). Инновациям присущи такие основные характеристики, как: высокий риск и высокая степень неопределенности; гибкость форм; обострение противоречий и конфликтов; наличие побочного, неопределенного продукта (результата), удовлетворение новой потребности; переход на новый уровень развития системы.
   
3. 
   Анализ завершенных государственных программ в здравоохранении, а также проводимых, показал, что не все запланированные мероприятия оказались реализованы в полной мере. Не по всем задачам был достигнут ожидаемый результат, в том числе в силу отсутствия конечных показателей достижения цели. Программы страдали десинхронизацией целей с экономическими возможностями страны. Многие положения носили концептуальный характер, не имели финансового сопровождения. Ведущаяся официальная статистика также к тому времени не могли реально отразить внедрение тех или иных мероприятия и их результативность. Реформы в основном не были нацелены на структурные преобразования, доведены до логического завершения и не смогли коренным образом изменить ситуацию в системе здравоохранения.
   
4. 
   Главными достоинствами Государственной программы реформирования и развития здравоохранения Республики Казахстан на 2005-2010 годы являются: реальное финансирование, конкретные этапные шаги реализации, ориентир на рыночную экономику, постоянный мониторинг, что, в конечном итоге, сформировало положительные тенденции в состоянии здоровья населения. Вместе с тем, инновационная составляющая Госпрограммы в определенный момент времени перестала отвечать запросам общества, поскольку по инновационному потенциалу и степени новизны ее развитие носило скорее совершенствующий характер, чем радикальное обновление. Наряду с полной модернизацией системы здравоохранения необходимо ее оздоровление. Госпрограмма выполнила поставленные задачи и создала благоприятные условия для прорывных инновационных проектов, примером чего является Национальный медицинский холдинг.
   
5. 
   Инвестиционная политика в государственном секторе здравоохранения должна представлять собой технологии эффективного в экономическом и социальном плане распределения средств и складываться, в первую очередь, из обоснования целесообразности бюджетных инвестиций в различные сферы деятельности здравоохранения, адекватного планирования бюджетного инвестирования, анализа эффективности вложений на основе показателей здоровья и рентабельности, изучения и внедрения новых форм привлечения и использования инвестиций, постоянного мониторинга и жесткого контроля со стороны государства за целевым расходованием средств.
   
6. 
   Главным фактором, препятствующим развитие государственно-частного партнерства в системе здравоохранения Республики Казахстан, является несовершенство нормативно-правовой базы, не обеспечивающая гарантии возврата инвестиций в сфере здравоохранения.
   
7. 
   Разработанные концептуальные основы инвестиционно-инновационной политики должны быть базисом для развития приоритетных направлений системы здравоохранения Республики Казахстан.
   

Разработанные методологические основы совершенствования нормативно-правовой базы Республики Казахстан в области инвестиционной политики могут стать методической базой внедрения эффективных программ, направленных на развитие отрасли в современных условиях.

Проведенная оценка инвестиционной привлекательности системы здравоохранения, определение перспектив государственно-частного партнерства должно найти отражение в дальнейшем инновационном развитии отрасли.

Разработанные концептуальные основы инвестиционно-инновационной политики системы здравоохранения должны стать основой модернизации и устойчивого развития системы здравоохранения Республики Казахстан.

Разработанные методические рекомендации по включению в состав тарифов на медицинские услуги амортизационных отчислений, доли средств, предназначенных для обновления материально-технической базы могут быть использованы государственными органами и организациями для расчета тарифов и бюджетов здравоохранения на уровне медицинской организации, региона, республики.

Методы анализа экономической эффективности инвестиционных проектов, адаптированные и апробированные на примере программ и объектов в отрасли здравоохранения могут быть использованы при оценке эффективности инвестиций в сфере здравоохранения.

1. 
   Ахметов У.И., Нерсесов А.В., Тажибаева С.М, Биртанов Е.А., Абдрахманова С.А. Обзор системы здравоохранения Литвы /Проблемы социальной медицины и управления здравоохранением.– 2005.– № 37.– С. 3-6.
   
2. 
   Ахметов В.И., Биртанов Е.А. Менеджмент больниц /Open medical channel OMC.– 2007.– № 2(6).– С. 14-16.
   
3. 
   Гаврилов С.С., Биртанов Е.А., Салов Р.В., Ахметов В.И. К вопросу о квалификации врачей и среднего медперсонала стационаров РК /Денсаулық сақтауды дамыту журналы.– 2007.– № 1(42).– С. 35-40.
   
4. 
   Биртанов Е.А., Ахметов В.И., Мусин Е.М., Алимбаева Б.Ж., Курдыбаева Б.Ж., Шаймарданова Г.М. Патологоанатомическая служба сегодня, завтра /Денсаулық сақтауды дамыту журналы.– 2007.– № 1(42).– С. 41-42.
   
5. 
   Иванченко Н.Н., Биртанов Е.А., Ахметов В.И., Абдрахманова С.А. Оценка мнения населения о качестве медицинской помощи в Республике Казахстан /Денсаулық сақтауды дамыту журналы.– 2007.– № 2(43).– С. 33-39.
   
6. 
   Ибрагимова И.В., Биртанов Е.А., Иванченко Н.Н., Ахметов В.И., Маликов Б.М., Абдрахманова С.А. Итоги апробации стандартов аккредитации в Республике Казахстан /Денсаулық сақтауды дамыту журналы.– 2007.– № 2 (43).– С. 51-53.
   
7. 
   Биртанов Е.А., Гаврилов С.С., Рахимбекова Д.К., Турлыбеков Ж.Т., Салов Р.В., Ахметов В.И. К вопросу о методике определения потребности в объектах здравоохранения /Денсаулық сақтауды дамыту журналы.– 2007.–№ 3(44).– С. 17-21.
   
8. 
   Биртанов Е.А., Иванченко Н.Н., Ахметов В.И. Абдрахманова С.А., Калмаханов С.Б. Методические подходы к оценке удовлетворенности населения качеством медицинской помощи в Республике Казахстан: Методические рекомендации.– Алматы, 2008.– 29 с.
   
9. 
   Биртанов Е.А., Ахметов У.И., Ибрагимова И.В., Фалеева М.К., Абдрахманова С.А., Кумисбекова Г.С. Методологические технологии процесса аккредитации в системе здравоохранения: Методические рекомендации. – Алматы, 2007.– 27 с.
   
10. 
    Аканов А.А., Байсеркин Б.С., Арингазина А.М., Биртанов Е.А., Токежанов Б.Т. От индустриального общества к информационному: вызовы для системы здравоохранения Казахстана.– Астана-Алматы, 2005.– 175 с.
    
11. 
    Биртанов Е.А., Акшалова Д.З., Фалеева М.К., Новиков С.В., Абдрахмнова С.К, Мусаев Э.М. Методологические основы организации мониторинга внедрения протоколов диагностики и лечения в деятельность медицинских организаций: Методические рекомендации.– Алматы, 2006.– 24 с.
    
12. 
    Биртанов Е.А., Новиков С.В., Акшалова Д.З. Разработка клинических руководств и протоколов диагностики и лечения с учетом современных требований: Методические рекомендации.– Алматы, 2006.– 44 с.
    
13. 
    Биртанов Е.А., Абеуова Ж.С., Мухамеджанова З.М., Калмаханов С.Б., Балгимбеков Ш.А. Состояние и перспективы информатизации здравоохранения в Казахстане.– Алматы, 2008.– 136 с.
    
14. 
    Биртанов Е., Ахметов В., Гаврилов С., Рахимбекова Д., Баймагамбетова М., Иванченко Н., Салов Р. Проблемы стационарной медицинской помощи в Республике Казахстан.– Алматы, 2007.– 150 с.
    
15. 
    Биртанов Е.А., Балгимбеков Ш.А., Сыбанбаева Л.С. Руководство по внедрению современных принципов управления качеством медицинских услуг на уровне медицинских организаций: Методические рекомендации.– Алматы, 2008.– 44 с.
    
16. 
    Биртанов Е.А., Ибрагимова И.В., Ахметов В.И., Фалеева М.К., Абдрахмнова С.К., Куысбекова Г. Руководство по внедрению, оценке и мониторирования стандартов аккредитации: Методические рекомендации.– Алматы, 2008.– 108 с.
    
17. 
    Е.А. Биртанов. Государственно-частное партнерства в больничной сфере, международный опыт /Международный семинар «Планирование, проектирование и менеджмент организаций здравоохранения. Государственно-частное партнерство, международный опыт» 6 мая 2008 года, г. Алматы – С. 3-5.
    
18. 
    Биртанов Е.А., Ибрагимова И.В. Концессия и частное управление в здравоохранении /Международный семинар «Планирование, проектирование и менеджмент организаций здравоохранения. Государственно-частное партнерство, международный опыт», 6 мая 2008 года, г. Алматы.– 2008.– С. 3-5.
    
19. 
    Биртанов Е.А. Развитие государственно-частного партнерства в системе здравоохранения Республики Казахстан /Научно-практическая конференция «Инвестиционная политика здравоохранения Казахстана. Приоритеты государственного и частного предпринимательства», 13.05.2009, г. Алматы.– Алматы, 2008.– С. 5-10.
    
20. 
    Биртанов Е.А. Стратегия управления ресурсами здравоохранения путем совершенствования инновационно-инвестиционной политики /Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы хабаршы.– 2009.– № 4(45).– С. 3-5.
    
21. 
    Е.А. Биртанов. Классификация инвестиций в здравоохранении Республики Казахстан /Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы хабаршы.– 2009.– № 4(45).– С. 6-8.
    
22. 
    Биртанов Е.А. Классификация инвестиций в здравоохранении Республики Казахстан /Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы хабаршы.– 2009.– № 4(45).– С. 6-8.
    
23. 
    Биртанов Е.А. Перспективы государственно-частного партнерства в системе здравоохранения Республики Казахстан и пути развития /Економiка: проблеми теорii та практики: Збiрник наукових праць. – Випуск 257: В7т. – Т.VI. – Днiпропетровськ: ДНУ, 2009 – С. 1524-1529.
    
24. 
    Биртанов Е.А. Пути привлечения негосударственных финансовых средств в систему здравоохранения Республики Казахстан /Materialy v miedzynarodowej naukowi-prakticznej konferencji «Strategiczne pytania swiatowej nauki – 2010», 07-15 lutego 2010 roku.– Volume 12. Medycyna nauk biologicznych fiziczna kultura i sport.– Przemysl, 2010. – S. 27-31.
    
25. 
    Birtanov Е. Ways to Improve the Budgetary Investment in the System Healthcare of The Republic of Kazakhstan /EurAsian Journal of BioMedicine.– 2010.– Vol.3, No.1.– P. 1-4.
    
26. 
    Birtanov Е. Improving of Public-private Partnership in the Healthcare system of The Republic of Kazakhstan /EurAsian Journal of BioMedicine.– 2010.– Vol.3, No.1.– P. 5-8.
    
27. 
    Биртанов Е.А. Методология определения приоритетов бюджетных инвестиций в системе здравоохранения Республики Казахстан /Медицина. – 2010.– № 1.– С. 4-5.
    
28. 
    Биртанов Е.А. Пути совершенствования нормативно-правовой базы в области инвестиционной политики в системе здравоохранения Республики Казахстан /Медицина.– 2010.– № 1. – С. 2-3.
    
29. 
    Биртанов Е. А. Инновационно-инвестиционная стратегия развития здравоохранения Республики Казахстан /Медицина и экология.– 2010.– № 1.– С. 92-94.
    
30. 
    Биртанов Е. А. Организационно-методические аспекты планирования на основе бюджетных заявок в системе здравоохранения Республики Казахстан /Медицина и экология.– 2010.– № 1.– С. 94-96.
    
31. 
    Биртанов Е.А. Перспективы развития государственно-частного партнерства в системе здравоохранения Республики Казахстан /Материалы республиканской научно-практической конференции «Государственно-частное партнерство в здравоохранении Республики Казахстан: Пути становления и развития», 16 марта 2010 года, г. Алматы.– Алматы, 2010.– С. 3-7.
    
32. 
    Биртанов Е.А., Аканов А.А., Камалиев М.А. К периодизации нового общественного здравоохранения в Казахстане /Материали за VI международна научна практична конференция «Бъдещи изследвания – 2010», 17-25 февруари 2010 г. – Т.12. Лекарство. Биологии.– София: «Бял ГРАД-БГ» ООД, 2010. – С. 10-12.
    
33. 
    Биртанов Е.А. Совершенствование управления ресурсами здравоохранения / Materialy VI mezinarodni vedecko-praktika conference «Veda a technologie: krok do budoucnnosti – 2010», 27 unora – 05 brezen 2010 roku. – Dil 12. Lekarstvi. Biologicke vedy. Telovychova a sport – Praha: Publishing House «Education and Science» s.r.o, 2010. – S. 3-6.
    
34. 
    Биртанов Е.А., Аканов А.А., Камалиев М.А. Социальные приоритеты модернизации системы здравоохранения /Materialy VI mezinarodni vedecko-praktika conference «Veda a technologie: krok do budoucnnosti – 2010», 27 unora – 05 brezen 2010 roku. – Dil 12. Lekarstvi. Biologicke vedy. Telovychova a sport – Praha: Publishing House «Education and Science» s.r.o, 2010. – S. 6-8.
    
35. 
    Биртанов Е.А. Пути развития частного здравоохранения (мировой опыт) /Материали за 6-а международна научна практична конференция «Бъедещи изследвания – 2010», 17-25 февруари 2010 г. – Том 2. Икономики. – София: «Бял ГРАД-БГ» ООД, 2010. – С. 25-28.
    
36. 
    Биртанов Е.А. Определение приоритетов бюджетных инвестиций в системе здравоохранения Республики Казахстан /Вестник Казахского национального медицинского университета им. С.Д. Асфендиярова.– 2010.– № 1.– С. 5-6.
    
37. 
    Биртанов Е.А. Инвестиционная политика в системе здравоохранения (позитивный зарубежный опыт) /Вестник Казахского национального медицинского университета им. С.Д. Асфендиярова.– 2010.– № 1.– С. 7-8.
    
38. 
    Биртанов Е.А. Финансово-экономические аспекты инновационно-инвестиционной стратегии развития системы здравоохранения /Медицинский журнал Астана.– 2010.– № 1.– С. 6-8.
    
39. 
    Биртанов Е.А. Организационно-методические аспекты инновационно-инвестиционной стратегии развития системы здравоохранения Республики Казахстан /Медицинский журнал Астана.– 2010.– № 1.– С.36-38.
    
40. 
    Биртанов Е.А. Государственно-частное партнерство как инструмент развития инновационно-инвестиционной стратегии в системе здравоохранения Республики Казахстан /Денсаулык сактау дамыту журналы.– 2010.– № 1. – С. 4-7.
    
41. 
    Биртанов Е.А. Инновационно-инвестиционная политика в Государственной программы реформирования и развития здравоохранения на 2005-2010 гг. /Денсаулык сактау дамыту журналы.– 2010.– № 1.– С. 7-10.
    
42. 
    Биртанов Е.А., Аканов А.А., Камалиев М.А. В поиске оптимальной модели финансирования здравоохранения /Актуальные вопросы формирования здорового образа жизни, профилактики заболеваний и укрепления здоровья. – 2010. – № 1. – С.5-8.
    
43. 
    Биртанов Е.А., Аканов А.А., Камалиев М.А. Шаги к формированию стратегии инновационно-инвестиционного развития здравоохранения Республики Казахстан /Центральноазиатский журнал по общественному здравоохранению. – 2010. – Том 9, № 1. – С. 5-9.
    

Тұжырым
Биртанов Елжан Амантаевич

14.00.33 – қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау саласы медицина ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін иеленуге арналған диссертациянің тезистері

Зеттеудің міндеті. Әлеуметтік инфрақұрылымды жаңашаландыру мен адамзаттық потенциалын дамытуда инвестициялық әлемдік тәжірибені жалпыландыру. Денсаулық сақтау жүйесі дамуындағы инновациялық – инвестициялық процесстердің теориялық және әдістемелік аспектілерін жасау. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесіндегі бағдарламалық жобаларды қалыптастыру мен жүзеге асырудың ұйымдық – экономикалық механизмдерін меңгеру. Денсаулық сақтау жүйесіндегі инвестициялық жобаларды жүзеге асыруға байланысты, шығындар мен нәтижелердің құрамын бағалау. Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалаудың негізгі әдістерін ұсыну және оларды денсаулық сақтау саласында қолдану мүмкіндіктерін негіздеу. Денсаулық сақтау жүйесінің инвестициялық тарту мүмкіндіктері мен мемлекеттік – жеке меншіктік серіктестіктің перспективтерін бағалау. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесін жаңашаландырудың негізгі приоритеттерін ұсыну.

Мақсатқа жету мен алға қойған тапсырмаларды шешу барысында Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласының инновациялық – инвестициялық дамуында процесстерді өңдеу мен енгізу, жүйелік талдау әдістемесі қолданылған. Зерттеу пәні: ұсынылған салалардың көлемдік және жылдамдатылған жаңашаландыру бағдарламасындағы, жаңа саяси және әлеуметтік – экономикалық жағдайлардағы денсаулық сақтау жүйесінің іс – әрекеті; Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын қайта қалыптастыру мен дамыту процесі. Зерттеу нысаны: аймақтық белгісі бойынша: – Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау органдары мен ұйымдары; Астана және Алматы қалалары, әкімшілік аудандары бойынша; ақпараттық деректер бойынша: заңдық, директивті, мөлшерлік, әдістемелік, ақпараттық, анықтамалық, есеп – қисаптық, әдебиеттік және тағы басқа құжаттар. Зерттеу әдістері: ақпараттық – аналитикалық, статистикалық, ұйымдық тәжірибелік, медико – әлеуметтік және экономикалық.

Жүргізілген зерттеу нәтижесінде, нарық жағдайындағы денсаулық сақтауды басқарудың ұйымдық – экономикалық механизмдері мен теориялық негіздері жасалынды. Шығындар мен нәтижелердің сараптамасы негізінде денсаулық сақтаудағы инновациялық инвестициялық жобалардың тиімділігінің сараптамалық әдістері негізделді. Инвестицияландыру көлемінің өзара байланысын бағалаудың әдістемелік амалдары және денсаулық сақтау жүйесіндегі іс – әрекетінің нәтижиелік деңгейі қалыптасты. Денсаулық сақтау жүйесі іс – әрекетінің тиімділігін бағалауға мүмкіндік беретін балансталынған көрсеткіштер жүйесі ұсынылды. Денсаулық сақтау саласынындағы инвестициялардың тиімділігін талдау үшін ақпараттық база қалыптастырылды. Халықаралық тәжірибені есепке ала отырып, Қазақтан Республикасының денсаулық сақтау жүйесіндегі мемлекеттік – жеке меншіктік серіктестіктің шеңбері мен құрылымы анықталды. Мемлекеттік – жеке меншіктік серіктестіктің дамуы, соның ішінде қолдану аясын кеңейту мен инвесторларды тарту бойынша бағдарламалық бағыттар өңделді. Қазақтан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы инновациялық – инвестициялық процесстердің теориялық – әдістемелік негізі жасалды. Денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарында, жүйелердің тиімділігін бағалауда концептуальды–әдістемелік және технологиялық база қалыптастырылды. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінің инновациялық – инвестициялық саясатының концептуальды амалдары жасалынды.

Зерттеудің тәжірибелік құндылығы жүйелерді жаңашаландыруы бойынша инновациялық жобаларды жүзеге асыру мен ғылыми негізделген нұсқаулықтарды өңдеудің сандық және сапалық бағалауының жүйелік амалы негізінде, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесін қайта қалыптастыру мен даму мониторингі мен талдау негізінде тұжырымдалады. Ұсынылған нұсқаулықтар денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарының басшыларына халықтың денсаулығын жақсартуға инновациялық – инвестициялық іс – әрекетті өте тиімді қолдануға көмектеседі. Өңделген инвестициялық жобалардың тиімділік талдауының әдістемесі, баламалық инвестициялық жобаларды қолдану негізінде басқарудың тиімді шешімдерін қабылдауға көмектеседі.

Диссертациялық жұмыстың құндылығы заңдық, директивтік және мөлшерлік құжаттарды дайындау кезіндегі, автордың ұсынысының жиытығымен тұжырымдалады. Зерттеу нәтижелері әкімшіліктерде, денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарында, денсаулық сақтау саласының білім беру және ғылыми ұйымдарының іс – әрекеттерінде енгізілген.

Objectives of research. To generalize world experience on the investment of social infrastructure and human potential development into modernization. To elaborate theoretical and methodological aspects of innovative and investment processes in the development of healthcare system. To study economical-organizational mechanisms of formation and the realization of the Republic of Kazakhstan healthcare system’s strategic projects. To evaluate the structure of expenses and results connected with the realization of strategic projects in the healthcare system. To propose the main assessment methods of investment projects’ efficacy and ground the possibilities of the application in the healthcare sphere. To evaluate the investment attractiveness of the healthcare system and state-private partnership prospects. To ground the main modernization priorities of the healthcare system of the Republic of Kazakhstan.

In order to attain the purpose and solution of the assigned objectives, the methodology of system analysis, elaboration and implementation of innovative-investment development processes of the Republic of Kazakhstan health care system was used.

Subject of research: the activity of healthcare system in new political and socio-economical conditions, specified by the strategy of sector’s large-scale and forced modernization; reformation and development process of healthcare system of the Republic of Kazakhstan.

Objects of research: on the territorial basis – healthcare bodies and organizations of the Republic of Kazakhstan, administrative oblasts, the cities of Astana and Almaty; on the basis of information sources – legislative, directive, normative, methodological, informational, inquiry, record-report, literary and other materials. Methods of research: informational and analytical, statistical, medical and sociological, economical, method of organizational experiment.

As a result of the conducted research, theoretical grounds and economical-organizational mechanisms of healthcare management on market have been elaborated. The methods of analysis of innovative and investment projects efficacy in healthcare on the basis of expense and result analysis have been justified. Methodological approaches to the evaluation of investment scope and the degree of the healthcare system’s activity efficiency have been created. The information base for the analysis of investment efficacy in the healthcare sphere has been formed. The frames and structure of state-private partnership in the healthcare system of the Republic of Kazakhstan, considering the world experience, have been defined. The strategic directions of state-private partnership development, including the extension of scope and investor’s mobilization, have been worked out. Theoretical and methodological grounds of innovative and investment processes in the healthcare of the Republic of Kazakhstan have been developed. Conceptual and methodological, technological grounds of healthcare system, bodies and organizations efficacy evaluation have been formed. Conceptual approaches of innovative and investment policy of the Republic of Kazakhstan healthcare system have been elaborated.

Practical value of research is the complex situational analysis and monitoring of reformation and development of the Republic of Kazakhstan healthcare on the basis of system approach to quantitative and qualitative evaluation of innovative projects realization and elaboration of scientifically justified references on system modernization. The usage of the given references enables the heads of healthcare bodies and organizations to manage innovative and investment activity, directed to promote good public health, more efficiently. Developed technique of investment projects efficacy analysis enables to take effective management solutions on alternative investment projects application.

The value of the doctoral thesis is confirmed by the set of the author’s proposals during the preparation of legislative, directive and normative documents. The research results are implemented into the activity of mayor offices of all levels, healthcare bodies and organizations, educational and scientific organizations in the sphere of health care.

Подписано в печать 09.06.2010 г.

Формат 60х84/16. Печать офсетная

Усл. п.л. 2,4

Тираж 100 экз. заказ 128

Типография ТОО «Даир»

г. Алматы, пр. Раимбека 123/131