Орындаған: Казиева Ардақ Тексерген: Купешова Сауле Мамандығы: Қаржы, 2-курс Менеджмент функциялары Кіріспе

Кесте 1

№	Функциялардың мәні және мазмұны	Сипаттамалары	Заманауи қолданылуы
1	Жоспарлау функциясының мәні және мазмұны Жоспарлау функциясыны мәні - компанияның мақсаттары қандай болуы керек және менеджерлер мен қызметкерлер осы мақсаттарға жету үшін не істеуі керек екенін шешуді қамтиды. Негізінде жоспарлау функциясының мазмұны келесі үш негізгі сұраққа жауап береді: Қазіргі уақытта біз қайдамыз? Біз қайда барғымыз келеді? Біз мұны қалай жасаймыз?	Жоспарлаудың түрлері, кезеңдері Жоспарлау оны орындау үшін қандай міндетті талаптар қойылғанына байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Жоспарлаудың кейбір түрлерін және олардың ерекшеліктерін қарастырайық. Міндеттілігі б-ша: индикативті, директивті. Орындау мерзім б-ша: қысқа, орта, ұзақмерзімді. Мазмұны б-ша: стратегиялық, тактикалық, оперативті-күнтізбелік, бизнес-жоспарлау. Жоспарлау кезеңдері жоспарлаудың мақсаты мен көлеміне байланысты өзгеруі мүмкін, бірақ жалпы кезеңдерге мыналар жатады: мақсаттар мен міндеттерді анықтау,ақпарат жинау және анализ, альтернативті шешімдер анықтау, ең жақсы нұсқаны бағалау және таңдау. жобаны толық әзірлеу, реализация, мониторинг және бақылау, нәтижелерді бақылау.	Жоспарлаудың заманауи менеджментте қолданылу ерекшеліктері Қазіргі жағдайда ғылыми және практикалық қызығушылық белгілі бір критерийлерді қолдану негізінде жоспарлы қызметтің әртүрлі формаларын бөліп көрсету болып табылады. Жоспарлау стратегиялық басқарылатын кәсіпорынды құру мақсатында басқару функцияларын интеграциялау механизмі ретінде қарастырылуы керек, бұл өз кезегінде стратегиялық, тактикалық және жедел жоспарлауды тығыз байланыстыруды қажет етеді. Жоспарлау шеңберінде стратегиялық жоспарлау және жедел жоспарлау элементтері іске асырылады.
2	Ұйымдастыру функциясының мәні және мазмұны Ұйымдастыру функциясының мәні – адамдарға ортақ мақсаттарға жету үшін тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік беретін кәсіпорын құрылымын құру процесі ретінде анықтауға болады. Ұйымдастыру құрылымының мазмұны: Қызметкерлер ен бөлімшелерге тағайындалатын формалды міндеттер кешені; Ресми есеп берудің өзара қарым-қатынасы, оның ішінде билік, қабылданған шешімдер үшін жауапкершілік, иерархия деңгейлерінің саны және басқару нормасы; Бөлім қызметкерлерінің қызметін тиімді үйлестіруді қамтамасыз ететін жүйелерді әзірлеу.	Ұйымдық құрылым түрлері Іс жүзінде ұйым құрылымын дамытудың бес негізгі түрі бар: Тік функционалды – басқаруды белгілі бір функцияны орындайтын элементтерге бөлудің нәтижесі; Дивизионалды – ірі фирмалар санының өсуіне, ассортименттің кеңеюіне және жахандануға байл-ы жұмысшылард бөлімдерге біріктірудің негізгі өлшемі өнім болғанда пайда болады; Матрицалық – орындаушының қосарланған бағыну принципіне негізделген; Командалық – бүкіл ұйым көлденең орналасқан командалардан тұрады; Желілік – компанияның негізгі функцияларының көпшілігін тәуелсіз фирмаларға беруді және олардың қызметін шағын бас ұйымның көмегімен үйлестіруді қамтиды.	Ұйымдық құрылымның цифрландыру тұсында түрленуі Ұйымдастыру процесі жқмыс міндеттерін бөлуді және ресурстарды орналастыру мен пайдалануды анықтайтын ұйымдық құрылымды құруға әкеледі. Компанияның ұйымдық құрылымы – басқару деңгейлері мен функционалдық салалар арасындағы логикалық қарым-қатынас, ұйымның мақсаттарына тиімді қол жеткізуге мүмкіндік беретіндей құрастырылы тиіс. «Мен әрқашан өз қызметкерлерімізді білуді, компаниямыздың әр бөлімшесіне баруды, әр қызметкерімізбен кездесуге және танысуға тырысуды мақсат еттім!» - Акио Морита (жапондық Sony компаниясының негізін қалаушы). Осындай ұйымдық құрылымның және осындай менеджмент құрылымын түсіне білген және оны қолдана білген көшбасшының арқасында Sony компаниясы осы күні әлемдік нарықта ең үздік электротехникалар компаниялар қатарына кіріп отыр.
3	Ынталандыру функциясының мәні және мазмұны Ынталандыру және оның ережелерін іс жүзінде қолдану басшыларға жұмысшылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру дәрежесінің жоғарылауына қол жеткізуге, оларды неғұрлым өнімді еңбекке ынталандыруға мүмкіндік береді.	Ынталандырудың түрлері бір-бірімен байланысты, көбінесе олар бірін-бірі толықтырады және мақсатына тезірек жетуге ықпал етеді. Ішкі мотивация адамның өзінде қалыптасады. Оған не жатады: арман, өзін-өзі жүзеге асыруға, шығармашылыққа ұмтылу;өзін-өзі растау; қызығушылық;сенімділік. Сыртқы мотивацияның басқа мысалдары: мансап;беделді заттар (көлік, үй);саяхатқа шығу мүмкіндігі.	Мінез-құлық ғылымдары бойынша жүргізілген зерттеулер таза экономикалық тәсілдің сәтсіздігін көрсетті. Мотивация, яғни іс-әрекетке ішкі ынталандыруды құру, үнемі өзгеріп отыратын қажеттіліктердің күрделі жиынтығының нәтижесі екендігі анықталды. Бағыныштыларды тиімді ынталандыру үшін көшбасшы бұл қажеттіліктердің шын мәнінде не екенін анықтап, осы қажеттіліктерді қанағаттандыру жолын қамтамасыз етуі керек.
4	Бақылау функциясының мәні және мазмұны Бақылау – ұйымның өмір сүруінің негізгі элементі. Оның түпкі мақсаты – нәтижелік. Мәліметті жинау және оның нәтижесі туралы жариялау осы мақсатқа жетудің құралы. Бақылауды сол уақытта ғана тиімді деуге болады, егер ұйым ойлаған мақсатына жетіп, алдына жаңа мақсатты қоя білсе.	Бақылау түрлері: алдын-ала бақылау, күнделікті, қорытынды. Кезеңдері: өндірістік үрдістерді орындау саласы және басқа операциялар салаларында стандарттарды тағайындау, Нақтылы нәтижелерді нормалармен салыстырып ауытқуларды анықтау; Ауытқуларды жоюға немесе жоспар мен нормаларды қайта құру арқылы іс-қимылдар ұйымдастыру.	IBM Canada кейбір бөлшектерге Жапониядағы жаңа жеткізушіге тапсырыс берді. Онда коспания партиядағы ақаулы бөлшектердің жалпы санының 1.5 % аспауы керек деп белгіледі – бұл сол кездегі Солт. Америка үшін өте жоғары стандарт еді. Жапондықтар тапсырысты орындады, бірақ негізгі партиямен бірге бөліктердің шағын «қосымшасы» келді. Ілеспе хатта: «Біз сізге ақаулы бөлшектердің не үшін қажет болғанын білмейміз, бірақ ыңғайлы болу үшін біз оларды бөлек орап қойдық». Яғни, Жапонияда бақылау өте қатты жүргізіледі және олар өз жұмысын идеалды түрде 100% орындайды. Бұл бақылаудың ең үздік және жоғарғы нәтижесі болып табылады.