Орындаған Сыпабек Даяна Пірәлі Аружан Группа ВМ-СҚБ-02-22 Қабылдаған Тақырып: Гормондардың диурезге әсері.
БӨЖ
«Морфофизиология кафедрасы»
Шымкент 2024
Жоспар - I. Кіріспе
- II. Негізгі бөлім
- Бүйрек қызметінің реттелуі
- Гормондардың диурезге әсері
Кіріспе - Бүйректің организмдегі ең негізгі қызметі - шығару. Сонымен қатар ішкі орта тұрақтылығын, сілті-қышқыл теңдігін, осмос қысымын, тамырдағы қан көлемін, басқа да ішкі сұйықтық ортаның көрсеткіштерін қамтамасыз ететін бір топ функционалдық жүйке жұмысын орындауға қатысады. Бүйрекпен шығарылатын несеп құрамы, қасиеті және мөлшері ондағы пайда болған әр түрлі өзгерістерге байланысты
БҮЙPEK ҚЫЗМЕТІНІҢ РЕТТЕЛІСІ - БҮЙPEK ҚЫЗМЕТІНІҢ РЕТТЕЛІСІ
- Бүйрек ВЖЖ-нің жүйкелерімен қамтамасыз етілген. Бүйректің симпатикалық жүйкесі кесілсе, несеппен хлорлы тұздардың шығарылуы көбейеді. Симпатикалық жүйкені тітіркендіргенде Мальпиги шумақтарының қан алып келуші тамыры тарылса,несеп шығарылу мөлшері едәуір азаяды.
- Егер қанды алып кететін тамыр тарылса, сүзілу қысымы жоғарылап, несеп түзілу көбейеді. Несеп түзілу үрдісі ВЖЖ арқылы ОЖЖ бөлімдерімен (ІV-қарынша, сопақша ми, көру төмпешігі,мишық),ВЖЖ-нің жоғары орталықтарымен (ГТ,паравентрикуляр лық, супраоптикалық) ГФ,бүйрек үсті бездерімен гуморальдық реттеледі
Жүйкесі кесілген бүйректе тітіркендіргіштердің ауырсыну әсері ГТ арқылы ГФ-ге әсер етіп, АДГ бөлінеді. Ол рефлекторлы бүйректе несеп түзілуін, оның кұрамын реттейді. Қанға шамадан көп мөлшерде тұз түссе,осмос қысымы жоғарылауы салдарынан осморецепторлар тітіркенеді. - Жүйкесі кесілген бүйректе тітіркендіргіштердің ауырсыну әсері ГТ арқылы ГФ-ге әсер етіп, АДГ бөлінеді. Ол рефлекторлы бүйректе несеп түзілуін, оның кұрамын реттейді. Қанға шамадан көп мөлшерде тұз түссе,осмос қысымы жоғарылауы салдарынан осморецепторлар тітіркенеді.
- Сигнал гипоталамуске беріледі де, АДГ көп түзіледі. АДГ несеп жинайтын түтік нефрондарында кері сіңуді күшейтіп суды ұстап қалады, қанның осмостық қысымын төмендетіп , нәтижесінде көлемі аз, құрамында тұзы көп несеп түзіледі. Осылайша вазопрессин (антидиуретикалық гормон) - ағзада судың қажетті көлемін сақтап тұрады.
АДГ гиалуронидаза ферменті белсенділігін арттырады, ол жинағыш түтіктердің жасушааралық гиалурон қышқылын ыдыратады, нәтижесінде жинағыш түтіктердің қабырғасы суды жақсы өткізеді. Гипоталамус-гипофиз жүйесінің дисфункциясында АДГ бөлінуі едәуір төмендейді. - АДГ гиалуронидаза ферменті белсенділігін арттырады, ол жинағыш түтіктердің жасушааралық гиалурон қышқылын ыдыратады, нәтижесінде жинағыш түтіктердің қабырғасы суды жақсы өткізеді. Гипоталамус-гипофиз жүйесінің дисфункциясында АДГ бөлінуі едәуір төмендейді.
- Жинайтын түтіктерде судың қайта сіңуі күрт төмендеп,тәуліктік диурез 20-25 л жетуі мүмкін. Бұл қантсыз диабет ауруында байқалады Адреналин қанды алып кететін артериоланы тарылтып,шумақта сүзілу қысымын жоғарылатып,диурезді көбейтеді. Бүйрек үсті безінің альдостерон, дезоксикорти-костерон гормондары Na+,H2O кері сіңуіне,ал К+шығуына жәрдемдеседі
СТГ,тироксин организмдегі жалпы зат алмасу дәрежесіне әсер ету арқылы диурезді көбейтеді.Инсулин,жыныс гормондары олигурияға әкеліп соғуы мүмкін. Бүйректің несеп жасалуының реттелуі,мидың қыртыс кабатының қатысуымен шартты рефлекстік жолмен реттеледі. СТГ,тироксин организмдегі жалпы зат алмасу дәрежесіне әсер ету арқылы диурезді көбейтеді.Инсулин,жыныс гормондары олигурияға әкеліп соғуы мүмкін. Бүйректің несеп жасалуының реттелуі,мидың қыртыс кабатының қатысуымен шартты рефлекстік жолмен реттеледі. Бүйрекке шартты рефлекстік әсер мидың қыртыс қабатындағы жүйке орталықтарына гипоталамус және гипофиз арқылы беріліп, антидиурездік гормонның бөлінуін өзгертеді.
эфф
Қолданылған ақпарат - https://kk.warbletoncouncil.org/
- https://ust.kz/
- https://advanceaquaticpt.com/
- https://dereksiz.org/j
Достарыңызбен бөлісу: |
