Орта және жалпы білім беретін мекемелер үшін интранет жүйесін қҰру н. С. Дуйсебаева

ОРТА ЖӘНЕ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКЕМЕЛЕР ҮШІН ИНТРАНЕТ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУ

Н.С. Дуйсебаева

Ақпараттандыру барысында заманауи білім беру мазмұны, оқу үрдісін құрайтын дәстүрлі және жаңа ақпараттық технологиялардың қатынасы, оқушылардың, мұғалімдердің және білім ортасының жаңа қарым-қатынасының мәселелері шешілуі қажет. Жалпы орта мектептерде ақпараттық технологиялардың дәстүрлі үш аспектісі қарастырылады:

1.     Ақпараттық-коммуникациялық технологиялары мен информатика пәндерінің шеңберінде компьютерлік технологияларды үйрену;

2.     Компьютерді оқу құралы ретінде қолдану;

3.     Компьютерді басқаруды тиімділеу құралы ретінде пайдалану [1].

Қазақстан бойынша статистикалық мәліметтер табылмады, сондықтан Ресей бойынша қарастырсақ: Ресейде Интранет порталдарымен жұмыс істеу 2000 жылы 123%-ға (1999 жылмен салыстырғанда) көтерілді. Алайда, бүгінгі таңда Республикамыздың көпшілік білім ордалары ең басты назарды жаңа инновациялық технологияларды қолдануға бөліп отыр.

Жалпы және орта білім беретін мекемелердің бүкіл оқу үрдісін автоматтандыру үшін Интранет жүйесін құру уақыт қажеттілігі болып табылады.

Интранетті құрудың негізгі мақсаттары:

• 
  мектептiң электронды құжат айналымын құру;
  
• 
  өнiмсiз шығындарды қысқарту;
  
• 
  анықтама мәлiметтерi және нормативтiк құжаттаманы сақтаудың бiртұтас деректер қорларын жасау;
  
• 
  әртүрлi құжаттарды жариялау және операцияларды құру бойынша максималды бейiмдеу мен стандарттау;
  
• 
  электрондық пошта жүйесiнiң құралдары және ұжымдық жұмыс арқылы желi қолданушыларының жұмысын үйлестiру және өзара әрекеттестіру;
  
• 
  жан-жақты қайнар көздерден алынған мәлiметтерден толық мәлiметке қол жеткiзудi қамтамасыз ету;
  
• 
  мұғалімдердің оқу үрдісінде істейтін жұмыстарының сапасын жоғарылату;
  
• 
  қолданушылардың мәліметтерді дұрыс пайдалануын басқару және мәліметке қол жеткізу қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
  

Құрылған Интранет жүйесін қолданудың ерекшелігі туралы айтсақ:

• 
  әртүрлі көп көлемдегі форматтарды қайта құру, уақыт айырмасы, нұсқалардың келіспеуі т.б. болмайды;
  
• 
  Интранет қолданушыларды Интернетпен, Web-серверлерімен, мәліметтер қорымен жалғыз ғана бір тәсілмен жақындатады;
  
• 
  әр қызметкердің жұмыс үстелін минималды бағамен, шығынмен, көп күш жұмсамай ұйымдастырады;
  
• 
  бір мезгілде жергілікті желі, клиент-серверлік жүйе, жеке компьютер, бір сөзбен айтқанда, бұрын әр түрлі ұйымдарда ақпаратпен жұмыс жасаған барлық құрылғыларды алмастыра алады;
  
• 
  оқу орнындағы компьютерлік сыныптардың жергілікті желісін қамтитын біртұтас желідегі техникалық мәлімет қоры негізінде қызмет етеді;
  
• 
  басылымға кететін шығындарды үнемдеу, оқу және әдістемелік құралдарды таратады;
  
• 
  пошталық қызметтер, корреспонденция мен телефон байланысын өңдейді;
  
• 
  техникалық, әдістемелік, нормативті құжаттардың қол жетімділігін жеделдету және жеңілдетеді.
  

• 
  желіні хакерлер бұзып алып, өздерінің мақсатында пайдалануы мүмкін;
  
• 
  Интранетке жарияланған анық емес немесе тексерілмеген ақпарат, адасуға және қарама-қайшылыққа алып келеді;
  
• 
  жүйе барлық қолданушылары үшін қол жетімді кеңістік болғандықтан, орынсыз ақпараттар таралуы мүмкін;
  
• 
  ниеті жаман қолданушылар бәсекелесінің корпоративті мәліметтеріне жеңіл қол жеткізе алады;
  
• 
  Интранеттің жұмыс қабілеттілігі мен икемділігі оны құру және оған әкімшілік ету кезінде қосымша шығындарды талап етеді.
  

1 -сурет. Жүйенің жалпы құрылымы

Ұстаздар ақпараттық бiлiм беретiн ортаның мүмкiндiктерiн тиiмдi қолдануы үшiн келесi талаптарды білуі керек:

• 
  компьютердегі негізгі жұмыстарды білу, сонымен қатар ақпараттық білім беретін кеңістікке рұқсаты болуы керек және оны қолдана білу қажет;
  
• 
  әртүрлі ақпараттық қорларды соның ішінде мультимедиалық бағдарламаларды білу;
  
• 
  Интернеттің негізгі жұмыстарын білу.
  

• 
  Мұғалімдер құрамы;
  
• 
  Оқушылар;
  
• 
  Мектеп әкiмшiлiгi;
  
• 
  Ата-аналар.
  

Интранет жүйесін түрлі бағдарламалар негізінде құруға болады, мысалы, ASP.NET бағдарламасы. ASP.NET — бұл Майкрософт серіктестігімен веб-сервистер мен веб-қосымшаларды жасауға арналған технология. Бұл технология Microsoft.NET платформасының құрама бөлігі және Microsoft ASP технологиясының мейлінше дамытылған түрі болып есептеледі. Қазіргі уақытта ASP.NET 4.0 технологиясы соңғы нұсқасы болып табылады.

Зерттеудің нәтижесінде орта мектеп үшін Интранет жүйесі құрылу көзделіп отыр. Себебі, Интранетті мектепке енгізу оқу ісін ұйымдастыру мен орта білім беретін оқу орындарын басқаруда нақты өнімді және ұтымды нәтижелер алады. Жүйеде барлық тапсырмалар, мақсаттар, үрдістер, байланыстар, өзара әрекеттер, инфрақұрылым, жобалар, графиктер, бюджеттер және мәдениет жинақтап айтқанда, ұйымға қатыстының барлығы интерактивті, бір интерфейсте, біртұтас болып бірігеді.

Интранет жүйесін жалпы және орта білім беру мекемелерінде пайдалану мектеп қызметкерлерінің жұмыс уақытын үнемдеуге, сабақ беру әдістерін жаңа жүйемен ұйымдастыруға және мұғалімдердің беретін білімдерінің нәтижелілігін арттыруға көмектеседі. Болашақта еліміздегі орта және жалпы білім беретін мекемелерде жаңа инновациялық технологиясы, яғни Интранет жүйесін құру үдерісі қарқынды дамып, түгелдей қолданысқа енгізіледі деп сенемін.

1. Мутанов Г., Шакаримова А. Образовательный портал университета. Теория и практика. – Усть-Каменогорск: ВКГТУ, 2006. – 342 с.