Тақырып 4. Жобалардың нәтижесі. -
Өнім. Жобалардың пайдалы тиімділігі.
-
Алынған жоба нәтижесінің шығындарға сәйкестігі.
Жобаның нәтижесiмен өнiмдi, нәтижелер, жобаның пайдалы эффекттерiн түсiнедi. Нәтиже ретiндеймiн, жобаның мақсаттары /ның түрi байланысты, сөз сөйлей алады : ғылыми өңдеу, жаңа технологиялық үдерiс, программалық құрал, сапа жүйесi және тағы басқалар куәлiк берiлген серiктестiк қайта құрылымдалған оқу программа жүзеге асырылған құрылыс объектi. жобаның (нәтиже) табыстылықтары туралы бұдан, қаншалықты (нәтиже) ол бойынша соттайды жоспарлалған деңгейдi мiнездемелерге табыс, инновациялық, сапалы, уақытша, әлеуметтiк, экологиялық тағы басқаларды шығынды /лар беттерiншелердi сәйкес келедi.
Жобаны басқарудың өзіндік ерекшеліктері мен күрделі жақтары бар. Жобаны жүзеге асыру үшін құрылған жұмыс тобы жұмыс істеп отырған құрылымдар алдындағы міндеттерден бөлек жаңа міндеттерді жүзеге асырады.
Жұмыс тобымен бүкіл мекеме арасында тұрақты байланыс болуы керек, себебі жобаны жүзеге асыру жұмыс істеп отырған бөлімдермен ынтымақтастықта жүргізіледі және оның нәтижесі жұмыс істеуші құрылымға кіруі тиіс. Мысалы, қашықтықтан оқыту жүйесін еңгізу деканаттармен, кафедрамен, өзге бөлімдермен ынтымақтастықта жүзеге асырылады. Жұмыс тобының әр мүшесінің кем дегенде екі басшысы болады (топ жетекшісі және қызмет бөлімі жетекшісі). Жобаны басқару үшін арнайы басшы да бөлінуі мүмкін. Жоба бойынша, топ құрылымы жобаның күрделілігіне байланысты. Мысалы, егер өнімнің түрін өзгерту боса онда шектеулі топ құрылады, оның құрамына жаңа өнімді жасайтын бөлім, өндіріс, маркетинг, қызмет көрсету. Мұндай топ тиісті бөлім басшысына бағынады.
Жетекші үйлестіруші топ құрады, оның міндеттері мынадай:
-
жоба мақсатын анықтау
-
жұмыс тобы жетекшілерін тағайындау
-
жұмыс топтарын құру
-
міндет қою
-
жобаның орындалуын бақылау (сана,шығын)
-
жоба бойынша жұмысты жалғастыру туралы шешім қабылдау
-
жұмыс топтарын тарату.
Жұмыс топтары жобаның өздеріне тиісті бөліктерін орындайды, жоспарлау мен бақылауға жауап береді, бүкіл ұйымның үйлестіруші тобының есебін құрастырады.
Жұмыс тобына кандидаттарды таңдауды мына бағамдар есепке алынады:
-
біліктілігі мен тәжірбиесі.
-
проблемалық сала бойынша арнайы білімі болуы.
-
жұмысқа тару мүмкіндігі.
-
ұйымдағы билігі мен беделі.
-
даулы мәселені шешу қабілеті.
-
өз ісіне көзқарасы
-
жеке мүддесі.
Жұмысты ұйымдастыруда шешуші рөлді жоба жетекшісі атқарады. Сондықтан ол өзінің жеке санасымен, қабілетімен, мүмкіндіктерімен қызмет бөлімі жетекшілері алдында беделді болуы тиіс.
Менеджмент тәжірибесінде жұмыс тобын басқарудың түрлі әдістері қолданылады. Мысалы, бюджетті жоспарлау мен шығындарды бақылау, ақпарат легін басқару. Алайда бұл әдістер жұмыс тобы үшін арнайы болып табылмайды. Олар кез келген процесті басқару үшін қолданылды. Жоба бойынша жиналыс ұйымдастыру, шешім қабылдау процедурасы да кең пайдаланылымды болып табылады.
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
-
Өнім. Жобалардың пайдалы тиімділігі.
-
Алынған жоба нәтижесінің шығындарға сәйкестігі.
Ұсынылатын әдебиеттер:
-
Шапиро В.Д. и др. Управление проектами. Учебник для вузов – СПб.; «ДваТрИ», 2006.
-
Управление проектами. Толковый англо-русский словарь – справочник / Под ред. проф. В.Д. Шапиро. М.: «Высшая школа», 2007.
-
Мазур И.И., Шапиро В.Д. Управление проектами. Справочное пособие. М.: Высшая школа, 2001.
Тақырып 5. Жобалардың басқарушылық параметрлері.
-
Жоба бойынша жұмыс көлемі мен түрлері.
-
Жоба бойынша құн, жоба шығындары.
-
Уақытша параметрлер. Жобалық шешімдердің сапасы.
Жобаны басқару параметрлері келесідей:
-
жоба бойынша жұмыстардың көлемдер және түрлерi;
-
Шығын құны, жоба бойынша құн;
-
уақытша параметрлер, қосатын мерзiмдер, ұзақтық және жұмыс жасаудың резервтерi, кезеңдер, жобаның фазалары, сонымен бiрге жұмыстарының өзара байланыстары;
-
соның iшiндегi жобаның жүзеге асыру тиiстi қорлары: қорлар бойынша шектеу сонымен бiрге адамгершiлiк немесе еңбек, құрылыс материалы, машина, жабдық, комплект жасайтын бұйым және бөлшек бөлетiн қаржы қорлары, заттық-техникалықты;
-
жобаның компоненттерiнiң қор қолданылатын жобалық шешiмдерiнiң сапасы.
Оның iске асыруы, жүзеге асыруды жоба және процесс өзiмнiң жобасына басқарылатын iшкi жүйенi сияқты сөз сөйлеген күрделi жүйелер болып табылады, бағдарлаушы iшкi жүйе жобамен басқару болып табылады.
Жобаны басқарудың ерекше түрлеріне мыналар жатады:
1.Проблеманы анықтау мен міндет қою.
2.Аралық кезеңдерді белгілеу (жобаны жеке кезеңдерге бөлу).
Проблеманы айлық нақтылау мен міндет қою үшін келесі маңызды:
-
жобаны ой елегінен өткізу және орындау кезеңдерін белгілеу
-
ең маңызды проблемаларды анықтау
-
ақпарат алмасу моделін құру
-
күтілетін нәтижелерді анықтау
-
жұмыс аяқталғаннан кейін ұсыныстар дайындау.
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
-
Жоба бойынша жұмыс көлемі мен түрлері.
-
Жоба бойынша құн, жоба шығындары.
-
Уақытша параметрлер. Жобалық шешімдердің сапасы.
Ұсынылатын әдебиеттер:
-
Шапиро В.Д. и др. Управление проектами. Учебник для вузов – СПб.; «ДваТрИ», 2006.
-
Управление проектами. Толковый англо-русский словарь – справочник / Под ред. проф. В.Д. Шапиро. М.: «Высшая школа», 2007.
-
Мазур И.И., Шапиро В.Д. Управление проектами. Справочное пособие. М.: Высшая школа, 2001.
Тақырып 6. Жобалардың ортасы.
-
Жобаны іске асыруда жұмысты ұйымдастыру әдістемесі.
-
Жобаның сыртқы ортасы.
Жоба туралы орынды еске сақтайтын қасиеттер, өйткенi қатар бұл алады оның iске асыруы бойынша жұмысты ұйымдастыруға дұрыс әдiстемелiк көмектеседi:
-
Жоба - сыртқы орта деп аталатын нақтылы ортада пайда болып, бар болып дамиды;
-
Жобаның құрамы өзгерiссiз оның iске асыруы және дамытуды процессте болып қалмайды: онда құрам (объекттер ) жаңа элементтер және олардың iшiнен көрiнiп қала алады кейбiр оның элементтерi бошалай алады;
-
Жоба, жүйенi кез келген басқалары сияқтыға т, ерекшеленетiн элементтердiң арасындағы элементтерге, сонымен бiрге бөлiне алады нақтылы байланыстар анықталып сүйеуi керек.
"Жоба" және "сыртқы ортаны" жобасы көрiнiп қалып дамитын барлық жұмыс саласы, шындығында белгiлi дәрежеге шартты. Оның себептері төмендегідей:
-
Жоба қатты тұрақты бiлiм болып табылмайды : оның элементтерiнiң жобаның iске асыруының процессiндегi қатар өз тұрған орыны сыртқы ортадан жобасының құрамына өте және керi өзгерте алады.
-
Ол тыс та, оның құрамында да жобаның элементтерiнiң қатары қолданыла алады. Шешiмнiң үстiнде, нақты жобаның iске асыруының үстiнде типтi мысалмен бұл (басқа жоба қандай болса да орындаудың үстiнде жеке алғанда ) кейбiр басқа мәселе бiр уақытта жұмыс iстейтiн мамандар қызмет көрсете алады.
Тәжiрибеде бизнес-жоспарлауды зерттеулерге үш жобаның ортасының тұрғысын әдетте жатады:
-
Саяси, атап айтқандалар - федералды және жобаға жергiлiктi өкiметтерiнiң қатынасы,
-
Аймақтық, бәсекелестiк ұсыныстардың ұқсас өнiмнiң базарғасының қосатын зерттеу
-
Жобаның экологиялық қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етулерi қажеттiлiкпен сабақтас экологиялық.
Сыртқы орта факторы қатарына келесілерді жатқызады:
-
Технологиялық (қазіргі жаңа технологиялардың бар болуы)
-
Ресурспен қамтамасыз ету (оның бар болуы және оған рұқсат)
-
Экономикалық (инфляция, пайыздық ставка, валюта бағамы, салқ)
-
Мемлекеттің сектордың шектеулері (лицензиялау, заң шығарушылық)
-
Әлеуметтік (жұмыссыздық деңгейі, жасы, жынысы, дәстүрлері)
-
Саясаттық (сыртты, ішкі, экономикалық)
-
Экологиялық (ластану деңгейі, шарлар)
-
Бәсекелестер (саны, көлемі, күші)
Ішкі ортаға:
-
Мақсатты нарықтар (фирма жұмыс істейтін ниша, оны қолдану шеңбері)
-
Маркетингтік зерттеулер (мамандардың бар болуы, маркетингтік бюджет)
-
Өткізу (сату көлемі, жеңілдіктер)
-
Бөлу арнасы (қалай, кім арқылы сатылады)
-
Өндіріс (жабдық, технология, аудан)
-
Қызметші (квалификация,бірлескен мәдениет, сан)
-
Жабдықтаулар (жабдықтаушы, жабдықтау жүйесінің шарттары)
-
НИОКР зерттеу және өңдеу (бюджет, деңгей)
-
Қаржы (капитал құрлымы, айналым қаржы жағдайы)
-
Өнiмнiң номенклатурасы (диверсификацияның дәрежесi)
-
Тапсырмағы сүйене отырып ұйымның мақсаттары, SWOTтың нәтижелерiнiң негiзiнде - талдау стратегия өндейдi.
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
-
Жобаны іске асыруда жұмысты ұйымдастыру әдістемесі.
-
Жобаның сыртқы ортасы.
Ұсынылатын әдебиеттер:
-
Шапиро В.Д. и др. Управление проектами. Учебник для вузов – СПб.; «ДваТрИ», 2006.
-
Управление проектами. Толковый англо-русский словарь – справочник / Под ред. проф. В.Д. Шапиро. М.: «Высшая школа», 2007.
-
Мазур И.И., Шапиро В.Д. Управление проектами. Справочное пособие. М.: Высшая школа, 2001.
Тақырып 7. Жобалық цикл.
-
Жобалардың даму бағыттары.
-
Жобаларды іске асыру деңгейлері
"Жобаның өмірлік циклы" жобасының пайда болуын кезі және оның жоюын кезінің аралығында уақыттың аралығы (сонымен бiрге айтады - ) жобалық цикл деп аталады.
Жобаның өмірлік циклы жоба бойынша жұмыстардың қаржыландыруының мәселелерiнiң зерттеуге арналған бастапқы ұғым болып табылады және тиiстi шешiмдердiң қабылдануы.
Оның күрделiлiгi және оның орындауына қажеттi жұмыс көлемiнен тәуелсiздiң әрбiр жоба қажеттi нақтылы күйлер өз дамытуында өтедi: ""жоба ендi жоқ" күйден «жобасы әлi жоқ", күйге дейiн.
Жобаның басы iскер адамдар үшiн оның iске асыруының басы және оның орындауына қаржылардың салуын баспен байланған.
Жоба тіршілігінің аяқталуы келесідей болуы мүмкін:
-
объекттердiң iске қосуы, олардың пайдалануы және жобаның орындауының нәтижелерiнiң қолдануының басы
-
жобаны орындаған қызметшіні басқа жұмысқа ауыстыруы
-
тап қалған нәтижелердiң жобасымен табыс
-
тап қалған нәтижелердiң жобасымен табыс
-
бастапқы ниет (жаңғырту ) ескерiлмеген маңызды өзгерiстердiң жобасына енгiзу бойынша жұмыстың алдтары
-
пайдаланудан жобаның объекттерiнiң қорытындысы
Фазадағы жобасының iске асырулары процесстiң бөлiнуiне әмбебап жол бар болмайды. Жобаның қатысушылары жобада, өз тәжiрибесi және жобаның орындауының нақты шарттарымен өз рольсiмен мұндай есепке өзi үшiндi шеше негiзге алуы керек. Фазадағы "кезең" жобасының бөлуi iс жүзiнделер сондықтан өзi түрлi бола алады - мұндай бөлу тек қана кейбiр маңызды бақылау нүктелерiн айқындады), өтуiн уақытындасы қосымша мәлiмет қаралатын және болуы мүмкiн жобаның дамытуын бағыттар бағаланған.
Iрi жобалардағы қосымша кезеңдерiнiң ерекшелеуi (10-15 жылдар ) бұл объекттердiң құрылысының үлкен ұзақтығымен ғана емес, ұйымдардың әсерлерiнiң мұқиятырақ келiсуiн қажеттiлiгі.
Жоба бойынша барлық қызмет уақытында және кеңiстiк өзара тәуелдi ағады. Дегенмен логикалық және уақытша тiзбектегi фазалар және жобаның орындауының кезеңдерiнiң бiрмәндi үлестiрiлуi iс жүзiнде мүмкiн емес қамтамасыз ету. Сабақтас мәселелермен бұларға 2~ тәжiрибесi арқылы, бiлiмдер және жобаның үстiнде жұмыс iстейтiн мамандардың өнерлерi ұйғарылады. - аның қатысушылары байланған.
Достарыңызбен бөлісу: |