Титулдық беті Ф СО ПГУ 7.18.3/30 Қазақстан Республикасының білім ғылымдарының министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Зоотехнология, селекция және генетика кафедрасы
Генетика және биометрия пәнінен
5В8070200 Мал шаруашылығының өнімдерін өндіру технологиясы мамандығының сыртқы бөлім студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Павлодар
Мамандық стандартына байланысты жасалған оқу жұмыс бағдарламасының беті
|
|
ПМУ ҰС Н 7.18.3/31
|
БЕКІТЕМІН
ОІ жөніндегі проректор
___________ Н.Э.Пфейфер
«___»_____________2011 ж.
Құрастырған а/ш.ғ.к., доцент Темиржанова А.А.______________
Зоотехнология, селекция и генетика кафедрасы
ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Генетика және биометрия пәні бойынша
5В8070200 Мал шаруашылығының өнімдерін өндіру технологиясы мамандығының сыртқы бөлім студенттеріне арналған
Мемлекеттік білім беру стандартындағы ГОСО ҚР 3.08.360-2006 мамандығы және типтік бағдарламасына 050802 мамандығы бойынша «Генетика мен биометрия» мамандығына сай жасалған оқу жұмыс бағдарламасын № 289 от 11 мамыр 2007 ж. бекітілген.
Протокол № 5 «06» 12.2010ж. кафедра отырысында.
Кафедра меңгерушісі _________________________ Н.Б.Бурамбаева.
Протокол № 3 «09» 11. 2010 ж. Агротехнология факультетінің оқу - әдістемелік кеңесімен бекітілді.
УМ С торайымы________________________М.Е.Жагипарова «8»11. 2010ж. БЕКІТІЛДІ Факультет деканы ________________________ Т.К.Бексеитов «8»11. 2010ж.
Рұқсат берілді:
ОПиМОУП бастығы____________________А.А. Варакута «____» ___________2010ж.
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесімен шығарылды.
«10»11. 2010 ж. Протокол № 2
Пән мақсаты: генетика және оның басқа ғылымдармен байланысы бойынша практикалық негіздер мен білімге дағдыландыруды студенттерге үйрету, сонымен қатар өзіндік зерттеулер кезінде жас маманға қажет студенттердің генетикалық ойлауын дамыту.
Курстың тапсырмасы. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің тұқымқуалаушылық заңдылықтарын меңгеру. Тірінің әр түрлі деңгейдегі тұқымқуалаушылық белгілері мен өзгергіштікті зерттеу: молекулярлы, клеткалық, ағзалық, популяциондық.
Курсты меңгеру нәтижесінде студенттер білуі қажет. Гендер мен хромосомдардың қызметтерін, құрылысын, құрылымын, өзгергіштік пен тұқымқуалаушылықтың негізгі заңдылықтары мен биометрикалық анализ әдістерін.
Курсты меңгеру нәтижесінде студенттер селекциялық белгілердің тұқым қуу типтерін анализдеуді, мутагенді факторлардың әсерінен пайда болатын гентикалық өзгерулер типтерін және шығарылған статистикалық көрсеткіштер бойынша оларды реттейді.
2 Пререквизиттер
Биохимия
Математика
Цитология
3 Постреквизиттер
Қой шаруашылығы
Жылқы шаруашылығы
Мал шаруашылығы
Құс шаруашылығы
Пәнің тақырыптық жоспары
|
|
ПМУ ҰС Н 7.18.2/07
|
4.1 ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
|
№ п/п
|
Тақырып атауы
|
Сағат саны
|
Дәріс
|
Зерт.
|
Тәж.
|
СӨӨЖ
|
1
|
Кіріспе. Тұқым қуалаушылық және ағзаның өзгергіштігі туралы генетика.
|
|
|
-
|
10
|
2
|
Тұқым қуалаушылықтың материалдық негізі. Клетка гентикалық жүйе ретінде.
|
1
|
|
1
|
10
|
3
|
Белгілерді зерттеу заңдылықтары. Г.Мендельдің тәжірибелері.
|
1
|
1
|
|
10
|
4
|
Аллельді емес гендердің әсері. Аллельді емес гендер, типтері мен олардың қимылдары.
|
1
|
1
|
|
10
|
5
|
Тұқым қуалаушылықтың хромосомдық теориясы.
|
1
|
1
|
|
10
|
6
|
Жыныс генетикасы. Тұқымқуалаушылықтың молекулалық негізі.
|
1
|
|
1
|
10
|
7
|
Ген инженер-иясы. Мутациондық өзгергіштік. Популяция мен эволюция генетикасы.
|
1
|
|
|
10
|
8
|
Биометрияның негізгі түсініктері.
|
|
|
1
|
10
|
9
|
Вариационды қатар мен корреляционды тордың құрылуы.
|
-
|
-
|
-
|
10
|
Қорытынды
|
6
|
3
|
3
|
90
|
Дәріс сабақтың мазмұны
Тақырып 2. Тұқым қуалаушылықтың материалдық негізі. Клетка генетикалық жүйе ретінде – жануар клеткасының құрылуы мен оның генетикалық құрылымы. Хромосомдар: морфологиялық құрылымы, құрылысы, химиялық құрысылы пен құрылымдық ұйым. Теломер, хромонем, хроматид, жартылай хроматд, хромомер және ядрошық түзуші аймақтар туралы ұғымдар.
Тақырып 3. Бәлгілердің тұқымқуалаушылық заңдылықтары. Г.Мендель тәжірибелері – айқастырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік айқастыру. Мендельдің І, ІІ, ІІІ заңдылықтары.
Тақырып 4. Аллельді емес гендердің қимылдары. Аллельді емес гендер, олардың әсер ету типтері – гендер мен жаңа түзілгендердің комплементарлы қимылдары. Эпистаз және гипостаз. Криптомерия құбылыстары.
Тақырып 5. Тұқымқуалаушылықтың хромосомдық теориясы – Белгілердің тұқым қуалаушылығы. Толық емес тіркестіру, кроссинговер, оның генетикалық және цитологиялық дәлелдемелер.
Тақырып 6. Жыныс генетикасы. Тұқымқуалаушылқытың молекулалы негізі – Жыныстық хромосомдардың анықтамасы. Гаплодиплоидия. Партеногенез. НК: химияық құрамы, құрылыс және синтез.
Тақырып 7. Ген инженериясы. Мутагендік өзгергіштік. Популяция мен эволюция генетикасы – гендік инженерия ұғымы, гендік инженерия және ДНК рекомбинаты. Мутация, мутагенз, мутон және тутанттар ұғымы. Харди – Вайнберг заңдылықтары.
Зертханалық жұмыстар мазмұны
Тақырып 3. Бәлгілердің тұқымқуалаушылық заңдылықтары. Г.Мендель тәжірибелері – айқастырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік айқастыру. Мендельдің І, ІІ, ІІІ заңдылықтары.
Тақырып 4. Аллельді емес гендердің қимылдары. Аллельді емес гендер, олардың әсер ету типтері – гендер мен жаңа түзілгендердің комплементарлы қимылдары. Эпистаз және гипостаз. Криптомерия құбылыстары.
Тақырып 5. Тұқымқуалаушылықтың хромосомдық теориясы – Белгілердің тұқым қуалаушылығы. Толық емес тіркестіру, кроссинговер, оның генетикалық және цитологиялық дәлелдемелер.
Практикалық жұмыстар мазмұны
Тақырып 2. Тұқым қуалаушылықтың материалдық негізі. Клетка генетикалық жүйе ретінде – жануар клеткасының құрылуы мен оның генетикалық құрылымы. Хромосомдар: морфологиялық құрылымы, құрылысы, химиялық құрысылы пен құрылымдық ұйым. Теломер, хромонем, хроматид, жартылай хроматд, хромомер және ядрошық түзуші аймақтар туралы ұғымдар.
Тақырып 6. Жыныс генетикасы. Тұқымқуалаушылқытың молекулалы негізі – Жыныстық хромосомдардың анықтамасы. Гаплодиплоидия. Партеногенез. НК: химияық құрамы, құрылыс және синтез.
Тақырып 8. Биометрияның негізгі ұғымдары – Оның ерекшеліктері мен оның биологиялық ғылымдар жүйесіндегі орны. Ғылыми зерттеулер жүргізу кезіндегі биометрияның ұғымдары мен сеелкционерлерді дайындау. Перспективадағы биометрияның рөлі.
Студентердің өздік жұмыстарының мазмұны.
№
|
Сөөж түрі
|
Есеп формасы
|
Бақылау түрі
|
Сағат көлемі
|
1
|
Тәжірибелік сабаққа дайындық, үй тапсырмасын дайындау.
|
Оқу жетістіктері журналы
|
Сабаққа қатысу
|
7,5
(0,5*15)
|
2
|
Зертханалық жұмысты дайындау
|
|
Сабаққа қатысу
|
7,5 (0,5*15)
|
3
|
Үй тапсырмасын дайындау
|
|
Қорғау
|
30
|
4
|
Бақылау шараларына дайындық
|
|
АБ1, АБ2
|
10
|
Барлығы
|
90
|
Студентердің өздік жұмыстарының тақырыптары
Тақырып 1. Кіріспе. Ағзаның өзгергіштігі мен тұқымқуалаушылығы туралы генетика – Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік түрлері. Генетиканы зерттеу әдістері: гибридологиялық, цитогенетикалық, биохимиялық, популяциялық, онтогендік, иммуногенетикалық, генеологиялық.
Тақырып 2. Тұқым қуалаушылықтың материалдық негізі. Клетка генетикалық жүйе ретінде – жануар клеткасының құрылуы мен оның генетикалық құрылымы. Хромосомдар: морфологиялық құрылымы, құрылысы, химиялық құрысылы пен құрылымдық ұйым. Теломер, хромонем, хроматид, жартылай хроматд, хромомер және ядрошық түзуші аймақтар туралы ұғымдар.
Тақырып 3. Бәлгілердің тұқымқуалаушылық заңдылықтары. Г.Мендель тәжірибелері – айқастырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік айқастыру. Мендельдің І, ІІ, ІІІ заңдылықтары.
Тақырып 4. Аллельді емес гендердің қимылдары. Аллельді емес гендер, олардың әсер ету типтері – гендер мен жаңа түзілгендердің комплементарлы қимылдары. Эпистаз және гипостаз. Криптомерия құбылыстары.
Тақырып 5. Тұқымқуалаушылықтың хромосомдық теориясы – Белгілердің тұқым қуалаушылығы. Толық емес тіркестіру, кроссинговер, оның генетикалық және цитологиялық дәлелдемелер.
Тақырып 6. Жыныс генетикасы. Тұқымқуалаушылқытың молекулалы негізі – Жыныстық хромосомдардың анықтамасы. Гаплодиплоидия. Партеногенез. НК: химияық құрамы, құрылыс және синтез.
Тақырып 7. Ген инженериясы. Мутагендік өзгергіштік. Популяция мен эволюция генетикасы – гендік инженерия ұғымы, гендік инженерия және ДНК рекомбинаты. Мутация, мутагенз, мутон және тутанттар ұғымы. Харди – Вайнберг заңдылықтары.
Тақырып 8. Биометрияның негізгі ұғымдары – Оның ерекшеліктері мен оның биологиялық ғылымдар жүйесіндегі орны. Ғылыми зерттеулер жүргізу кезіндегі биометрияның ұғымдары мен сеелкционерлерді дайындау. Перспективадағы биометрияның рөлі.
Тақырып 9. Вариабельді көрсеткіштердің негізгі қасиеттері – қасиеттердің орташа мағынасын және оларды санау әдістерін сипаттайтын коэффициенттер.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі:
1. С.Ж. Стамбеков. Генетика Новосибирск, 2002 изд. Наука
2. С.Ж. Стамбеков, О.С. Короткевич, Б.Л. Петухов. Генетика Новосибирск, 2006 изд. Наука
3. Хелевич. Задачник практикум по общей и медицинской генетике
4. Хедрик Ф. Генетика популяций/Ф.Хедрик; пер. с англ. А.А.Лушниковой, НВ. Петровой.-М.:Техносфера,2003.-588с.-(Мир биологии)
5. Бегімкұл Б. Генетика. Практикум. 2008.
6. Петросова, Р. А. Основы генетики/Р. А. Петросова.-2-е изд.,стер.- М.:Дрофа,2005.-94 с.-(Темы школьного курса. Биология)
7. Генетика: [ учебник для студ. вузов, обучающихся мед. И фармацевт. образованию]/В. И. Иванов, Н. В. Барышникова, Дж. С.Билева [ и др.]; под ред. В. И. Иванова. М.:Академкнига,2006.-638с.
8. Биометрия негiздерi: "Зоотехния" маманды∙ы студенттерiне
арналған оқу туралы.: Т. К. Бексеитов, А. А. Темиржанова,
М. Е. Жагипарова.-Павлодар:С. Торай∙ыров атында∙ы ПМУ,2007.-76 б.
8. Стамбеков, С. Ж. Генетика:учебник для пед., с.-х., мед.вузов/ С. Ж. Стамбеков, О. С. Короткевич, В. Л. Петухов.-Новосибирск,2006.-616 с.:ил.
9. Бакай, А. В. Генетика:учебник для вузов по спец. "Зоотехния"А. В. Бакай, И. И. Кочиш, Г. Г. Скрипниченко.-М.:КолосС,2006.-447с
10. Генетика/ Бартон Гуттман [ и др.]; пер с англ. О. Перфил-
ьева.- М. : ФАИР- ПРЕСС, 2004.- 443 с.-(Наука и жизнь)
11. Бексеитов Т. К.-Павлодар:С. Торай∙ыров атында∙ы ПМУ,2004.-83 б.
.
Қосымша:
12. И.Ф. Жимелев. Общая и молекулярная генетика Н.; изд-во «Наука», 2002.
Отаубаева А. У. Генетика есептерi:Оқу ·Өралы.-Орал,2002.-60 б. .-
13. Основы генетики и разведения домашнего скота/авт.-сост. Ф.Г.Топалов.-М.:АСТ; Донецк: Сталкер,2003
14. Алтухов Ю.П. Генетические процессы в популяциях:учебное пособие для студ. вузов по направлению "Биология" и спец. "Генетика"/Ю.П.Алтухов; отв.ред. Л.А.Животовский.-Изд. 3-е, перераб. и доп.-М.:Академкнига,2003.
15. Сборник задач по общей генетике:учеб. пособие/Н. Н. Орлова
[и др.]; под общ. М. М. Асланяна.-М.:Изд-во МГУ,2001.-144 с
16. Стамбеков С.Ж. Генетика.-Түзетiлiп,толы·тырыл•ан 2-басылымы.-Новосибирск:Жыл·ы жылы,2002.-463б.
17. М.Е. Лобашев. Генгетика Л., 1969
18. Третьяков И.П. Инкубация с/х птицы М Колос 1982
Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан шығару
|
|
ПМУ ҰС Н 7.18.3/32
|
5В8070200 Мал шаруашылығының өнімдерін өндіру технологиясы мамандығы бойынша оқу жұмыс жоспарынан көшірме
Пән аты Генетика және биометрия
Оқу формасы
|
Пәннің еңбек сыйымдылығы
|
Семестр бойынша бақылау формалары
|
Семестр
|
Семестр бойынша студенттердің жұмыс көлемі
|
кре-дит-тер
|
Академиялық сағаттар
|
Кре-дит-тер
|
Аудиторлық сабақтар
(ак. сағ.)
|
СӨӨЖ
(ак. сағ.)
|
Барл.
|
ауд
|
СӨӨЖ
|
экз
|
сын
|
КП
|
КР
|
Барл.
|
Дәр
|
Тәж.
|
Зерт.
|
Барл.
|
СӨӨЖ
|
Сырттай базадағы ____
|
2
|
90
|
12
|
90
|
2
|
|
|
|
2
|
2
|
12
|
6
|
3
|
3
|
78
|
12
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ЗГиС кафедрасының меңгерушісі________ Бурамбаева Н.Б. «___» ________2010 ж.
Пән бойынша оқыту
бағдарламасы
(Syllabus)
|
|
Ф СО ПГУ 7.18.3/37
| Қазақстан Республикасының білім және ғылым беру министрлігі
С.Торайғыров ттындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Агротехнология факультеті
Зоотехнология,генетика и селекция кафедрасы
ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(Syllabus)
«Генетика мен биометрия»
050802 Зоотехния мамандығы үшін
Павлодар
Пән бойынша оқыту бағдарламасының беті (Syllabus)
|
|
Ф СО ПГУ 7.18.3/38
|
БЕКІТЕМІН
АТФ ДЕКАНЫ
«___»_____________2010 ж.
__________ Т.К.Бексеитов
Құрастырушы: а/ш.ғ.к., доцент Темиржанова А.А.
Зоотехнология,генетика және селекция кафедрасы
ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(Syllabus)
Генетика және биометрия пәні бойынша
050802 Зоотехния мамандығының сыртқы оқу нысанындағы студенттеріне арналған
Оқу бағдарламасының негізі бойынша қарастырылған бағдарлама,
«___» _________2010 г.бекітілген.
Протокол №1 «25» 08.2010ж.кафедра отырысында қарастырылган.
Кафедра меңгерушісі_______________________ Бурамбаева Н.Б.
Протокол №1 «25» 08.2010ж Агротехнологиялық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен бекітілген.
«25» 08. 2010 г. Протокол № 1
УМС торайымы ________________М.Е.Жагипарова ҚОЛДАҒАН Факультет деканы ______________________ Т.К.Бексеитов «____»___________2010ж
1 Мұғалімдер жөніндегі ақпарат және алынған ақпарат
Темиржанова Алма .Абеугазиновна. а/ш.ғ.к., доцент
Зоотехнология, генетика және селекция кафедрасы. Агротехнология факультеті.
Қабылдау уақыты – сағ. 11.00 – 12.00-ге дейін А1- 117кабинет
2 Пән бойынша ақпарат
5 семестрде 3жұма бойы пән оқытылады. Пән жалпы 90 сағ. оқытылады, оның ішінде 12сағ. аудиторияда жүргізілетін сабақтар,78 сағ. студенттің өзіндік жұмысына (СӨЖ) беріледі. Календарлық жоспар арқылы аудиторияларды пәнге және уақытқа байланыстыбөлу. Емтиханмен аяқталады.
3 Пәннің жұмыс істеу қажеттілігі
Семестр
|
Кредиттер саны кредитов
|
Количество контактных часов
по видам аудиторных занятий
|
СӨЖ-ге берілетін уақыт
|
Тексеру формалары
|
барлығы
|
Лекция
|
Практ
|
Лаб
|
Студ
|
Жеке
|
Барлығы
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
12
|
6
|
3
|
3
|
|
|
78
|
3
|
емтих
|
барлыңғы
|
2
|
12
|
6
|
3
|
3
|
|
|
78
|
3
|
емтих
|
4 «Сабақтың мақсаты мен тапсырмалары және оқу барысындағы оның орны»
Сабақтың мақсаты: генетика сабағының басқа да ғылымдармен байланысын студенттерге үйрету, сонымен қатар студенттердің генетикалық ойларын дамыту, ол жас маманға ғылыми еңбектерінде аса маңызды рөл атқарады.
Курстық тапсырма: Тұқым қуалаушылықтың заңдылығын үйрену, тұқым қуалаушылықтың өзгеуі; Тұқым қуалаушылықтың пайда болуын және өзгеруін молекулярлық, клеткалық, организмдық, популяциялық деңгейлерде жануарларда зерттеу;
Курсты оқыған кезде студенттер білуі керек. Гендер мен хромосомдардың құрылымы мен құрылысын, функциясын, негізгі тұқым қуалаушылық заңдылықтары мен өзгеруі және биометриялық анализдердің әдістері.
Курсты оқығаннан кейін студенттер нені істей алуы керек. Тұқым қуалаушылық типтері, селекциялық белгілері бойынша генетикалық өзгерулердің типтерін, мутагендік факторлар арқылы пайда болатындарды анализдеу және статистикалық көрсеткіштерге байланысты қорытынды шығару.
5 Пререквизиттер:
Биохимия
Математика
Цитология
6 Постреквезиттер:
Қой шаруашылығы
Жылқы шаруашылығы
Мал шаруашылығы
Құс шаруашылығы
7 Сабақтың мазмұны
7.1 Сабақтың тематикалық жоспары
7.1 САБАҚТЫҢ ТЕМАТИКАЛЫҚ ЖОСПАРЫ
|
№ п/п
|
Тақырыптардың аты
|
Сағат саны
|
Лекц.
|
Лаб.
|
Практ.
|
СӨЖ
|
1
|
Кіріспе.Тұқым қуалаушылық және организмнің өзгеру генетикасы.
|
1
|
|
-
|
|
2
|
Тұқым қуалаушылықтың материалдық негізі. Жасуша генетикалық жүйе сияқты.
|
1
|
1
|
|
10
|
3
|
Тұқым қуалаушылық заңдылықтары.Г.Менделдің тәжірибелері.
|
1
|
1
|
|
10
|
4
|
Неаллельді гендердің әсер етуі. Неаллельді гендер, олардың әсер ету типтері.
|
|
1
|
|
10
|
5
|
Тұқым қуалаушылықтық хромосомдық теориясы..
|
1
|
|
|
10
|
6
|
Жыныс генетика. Тұқым қуалаушылықтың молекулярлықнегізі.
|
1
|
|
1
|
10
|
7
|
Генетическалық инженерия.Мутациялық өзгеріс. Популяция и эволюция генетикасы.
|
1
|
|
1
|
10
|
8
|
Биометрияның негізгі түсініктері.
|
|
|
1
|
10
|
9
|
Вариациялық қатардың және коррекциялық решеткалардың құрылуы.
|
-
|
-
|
-
|
8
|
БАРЛЫҒЫ:
|
6
|
3
|
3
|
78
|
7.2 САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
Тақырып 1. Кіріспе. Ағзалардың тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы генетика – тұқысқуалаушылықтың және өзгергіштіктің түрлері. Генетиканы зерттеудің әдістемелері: гибридологиялық, цитогенетикалық, биохимиялық, популяциялық, онтогенетикалық, иммуногенетикалық, генеологиялық және т.б.
Тақырып 2. Тұқымқуалаушылықтың ақпараттық негіздері. Жасуша генетикалық жүйе сияқты – жануар жасушасының құрылысы және оның генетикалық құрылымы. Хромосомдар: морфологиялық құрылысы, құрылымы, химиялық құрамы және құрылымдық ұйым. Теломер, хромоном, хроматид, жартылайхроматид, хромомер және ядро туғызатын аудандардың хромосомдары.
Тақырып 3. Тұқымқуалаушылық белгілердің заңдары. Г. Мендельдің тәжірибелері – шағылыстырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік шағылыстыру.Мендельдің бірінші, екінші, үшінші заңы.
Тақырып 4. Аллельді емес гендердің әсері. Алелльді емес гендер, олардың әсерететін типтері – Гендердің комплиментарлы әсер етуі және жаңадан пайда болуы. Эпистаз және гипостаз. Криптомерияның белгілері.
Тақырып 5. Тұқымқуалаушылықтың хромосомдық теориясы – тізбектелген белгілердің тұқымқулауы толық және толық емес тізбек. Кроссинговер, оның генетикалық және цитологиялық дәлелдемелері.
Тақырып 6. Жыныстың генетикасы. Тұқымқуалаушылықтың молекулярлық негізі – жыныстың хромосомдық анықталуы. Гаплодиплоидия. Партеногенез. НК: химиялық құрамы, құрылысы және синтез.
Тақырып 7. генетикалық инженерия. Мутациялық өзгергіштік. Популяцияның және эволюцияның генетикасы – гендік инженерияның мәнің, генетикалық инженерия және рекомбинанттік ДНК. Мутация, мутагенез, мутон және мутанттар туралы түсінік. Харди – Вайнберг заңы.
Тақырып 8. Биометрияның негізгі түсініктері – оның ерекшеліктері және биологиялық ғылымдардың жүйесіндегі орны. Ғылыми зерттеулер жүргізуде және селекционерлерді дайындауда биометрияның мәні. Перспективадағы биометрияның ролі.
Тақырып 9. Вариабельді белгілердің негізгі міңездемелері. Белгілердің орташа мәні және оларды есептеу тәсілдерін міңездейтін коэффициенттер.
7.3 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ САБАҚТАРДЫҢ МАЗМҰНЫ МЕН ТІЗІМІ
Тақырып 1. Тұқым қуалаушылықтың материалдық маңызы. Жасуша генетикалық жүйе сияқты - жануарлар жасушасының құрылуы және оның генетикалық құрылысы. Хромосомдар: морфологиялық құрылысы, құрылымы, химиялық құрамы және структуралық организация. Теломер, хромонем, хроматид, жартылай хроматид, хромомер,және (тесік құраушы аудандар) хромосом аудандарындағы ядроқұраушылар жайлы түсінік.
Тақырып 2. Белгілердің тұқым қуалаушылық заңдылықтары. Г.Мендельдің тәжірибесі – жұптастырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік жұптастыру бірінші, екінші, үшінші Мендеьдің заңы.
Тақырып 3. Неаллельдік гендердің бірге әсер етуі. Неаллельді гендер және олардың типтерінің бірге әсер етуі – гендердің комплементарлы бірге әсер етуі және жаңадан құрылуы эпистаз және гипостаз. Крептомерияның пайда болуы.
Тақырып 4. Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы – тұқым қуалаушылықтың біріктірілген белгілері толық және толық емес бірігуі. Кроссинговер және оның генетикалық және цитологиялық белгісі.
7.4 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАРДЫҢ МАЗМҰНЫ МЕН ТІЗІМІ
Тақырып 1. Кіріспе. Ағзалардың тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы генетика – тұқысқуалаушылықтың және өзгергіштіктің түрлері. Генетиканы зерттеудің әдістемелері: гибридологиялық, цитогенетикалық, биохимиялық, популяциялық, онтогенетикалық, иммуногенетикалық, генеологиялық және т.б.
Тақырып 2. Тұқымқуалаушылықтың ақпараттық негіздері. Жасуша генетикалық жүйе сияқты – жануар жасушасының құрылысы және оның генетикалық құрылымы. Хромосомдар: морфологиялық құрылысы, құрылымы, химиялық құрамы және құрылымдық ұйым. Теломер, хромоном, хроматид, жартылайхроматид, хромомер және ядро туғызатын аудандардың хромосомдары.
Тақырып 3. Тұқымқуалаушылық белгілердің заңдары. Г. Мендельдің тәжірибелері – шағылыстырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік шағылыстыру.Мендельдің бірінші, екінші, үшінші заңы.
Тақырып 4. Аллельді емес гендердің әсері. Алелльді емес гендер, олардың әсерететін типтері – Гендердің комплиментарлы әсер етуі және жаңадан пайда болуы. Эпистаз және гипостаз. Криптомерияның белгілері.
Тақырып 5. Тұқымқуалаушылықтың хромосомдық теориясы – тізбектелген белгілердің тұқымқулауы толық және толық емес тізбек. Кроссинговер, оның генетикалық және цитологиялық дәлелдемелері.
Тақырып 6. Жыныстың генетикасы. Тұқымқуалаушылықтың молекулярлық негізі – жыныстың хромосомдық анықталуы. Гаплодиплоидия. Партеногенез. НК: химиялық құрамы, құрылысы және синтез.
Тақырып 7. генетикалық инженерия. Мутациялық өзгергіштік. Популяцияның және эволюцияның генетикасы – гендік инженерияның мәнің, генетикалық инженерия және рекомбинанттік ДНК. Мутация, мутагенез, мутон және мутанттар туралы түсінік. Харди – Вайнберг заңы.
Тақырып 8. Биометрияның негізгі түсініктері – оның ерекшеліктері және биологиялық ғылымдардың жүйесіндегі орны. Ғылыми зерттеулер жүргізуде және селекционерлерді дайындауда биометрияның мәні. Перспективадағы биометрияның ролі.
Тақырып 9. Вариабельді белгілердің негізгі міңездемелері. Белгілердің орташа мәні және оларды есептеу тәсілдерін міңездейтін коэффициенттер.
7.5. Студенттің өздік жұмысының мазмұны.
Тақырып 1. Кіріспе. Ағзалардың тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы генетика – тұқысқуалаушылықтың және өзгергіштіктің түрлері. Генетиканы зерттеудің әдістемелері: гибридологиялық, цитогенетикалық, биохимиялық, популяциялық, онтогенетикалық, иммуногенетикалық, генеологиялық және т.б.
Тақырып 2. Тұқымқуалаушылықтың ақпараттық негіздері. Жасуша генетикалық жүйе сияқты – жануар жасушасының құрылысы және оның генетикалық құрылымы. Хромосомдар: морфологиялық құрылысы, құрылымы, химиялық құрамы және құрылымдық ұйым. Теломер, хромоном, хроматид, жартылайхроматид, хромомер және ядро туғызатын аудандардың хромосомдары.
Тақырып 3. Тұқымқуалаушылық белгілердің заңдары. Г. Мендельдің тәжірибелері – шағылыстырудың генетикалық символикасы. Гибридологиялық анализ. Моногибридтік шағылыстыру.Мендельдің бірінші, екінші, үшінші заңы.
Тақырып 4. Аллельді емес гендердің әсері. Алелльді емес гендер, олардың әсерететін типтері – Гендердің комплиментарлы әсер етуі және жаңадан пайда болуы. Эпистаз және гипостаз. Криптомерияның белгілері.
Тақырып 5. Тұқымқуалаушылықтың хромосомдық теориясы – тізбектелген белгілердің тұқымқулауы толық және толық емес тізбек. Кроссинговер, оның генетикалық және цитологиялық дәлелдемелері.
Тақырып 6. Жыныстың генетикасы. Тұқымқуалаушылықтың молекулярлық негізі – жыныстың хромосомдық анықталуы. Гаплодиплоидия. Партеногенез. НК: химиялық құрамы, құрылысы және синтез.
Тақырып 7. генетикалық инженерия. Мутациялық өзгергіштік. Популяцияның және эволюцияның генетикасы – гендік инженерияның мәнің, генетикалық инженерия және рекомбинанттік ДНК. Мутация, мутагенез, мутон және мутанттар туралы түсінік. Харди – Вайнберг заңы.
Тақырып 8. Биометрияның негізгі түсініктері – оның ерекшеліктері және биологиялық ғылымдардың жүйесіндегі орны. Ғылыми зерттеулер жүргізуде және селекционерлерді дайындауда биометрияның мәні. Перспективадағы биометрияның ролі.
Тақырып 9. Вариабельді белгілердің негізгі міңездемелері. Белгілердің орташа мәні және оларды есептеу тәсілдерін міңездейтін коэффициенттер.
7.5.1 СӨЖ ТҮРЛЕРІНІҢ ТІЗІМІ
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп формасы
|
Бақылау түрі
|
Көлем сағатпен
|
1
|
Практикалық сабақтарға дайындық, үй тапсырмаларын орындау
|
Оқу жетістіктері журналы
|
Сабаққа қатысу
|
30
|
2
|
Зертханалық жұмысқа дайындық
|
Жұмыс дәптері
|
Сабаққа қатысу
|
16
|
3
|
Үй тапсырмаларын орындау
|
Оқу жетістіктері журналы
|
СТ қорғау
|
30
|
4
|
Бақылау шараларына дайындық
|
РК
|
РК 1, РК 2,.
|
2
|
Барлығы
|
78
|
Бақылаудың күнтізбелік графигі
1 рейтинг
|
Апталар
|
1 сабақ үшін макс. балл
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
Барлығы
|
Максималды балл
|
|
|
|
|
100
|
Лекцияға қатысу мен дайындық
|
СӨЖ түрі/есеп формасы
|
|
ДЗЛ 1,2
|
ДЗЛ 3,4
|
ДЗЛ 5,6
|
ДЗЛ 7,8
|
16
|
Бақылау формасы
|
|
У
|
У
|
У
|
У
|
Макс.балл
|
2
|
4
|
4
|
4
|
4
|
Практикалық сабақтарға қатысу мен дайындық
|
СӨЖ түрі/есеп формасы.
|
|
ДЗП 1,2
|
ДЗП 3,4
|
ДЗП 5,6
|
ДЗП 7,8
|
16
|
Бақылау формасы
|
|
У
|
У
|
У
|
У
|
Макс.балл
|
2
|
4
|
4
|
4
|
4
|
Лабороториялық сабақтарға қатысу мен дайындық
|
СӨЖ түрі/есеп формасы.
|
|
ДЗП 1,2
|
ДЗП 3,4
|
ДЗП 5,6
|
ДЗП 7,8
|
16
|
Бақылау формасы
|
|
У
|
У
|
У
|
У
|
Макс.балл
|
|
4
|
4
|
4
|
4
|
Лабороториялық жұмыстарды әрлендіру мен қорғау
|
СӨЖ түрі/есеп формасы.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
Бақылау формасы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Макс.балл
|
|
4
|
4
|
4
|
4
|
Курстық жұмыстарды орындалуы
|
СӨЖ түрі/есеп формасы.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бақылау формасы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Макс.балл
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ақпаратты өзінше оқу
|
СӨЖ түрі/есеп формасы.
|
|
СРС 1-2-3
|
СРС 4-5- 6
|
СРС 6-7-8
|
СРС
9-10-11
|
24
|
Бақылау формасы
|
|
К
|
К
|
К
|
К
|
К
|
К
|
К
|
К
|
Макс.балл
|
4
|
4
|
2
|
4
|
2
|
4
|
2
|
4
|
2
|
Дисциплиналар тақырыптары бойынша бақылау
|
СӨЖ түрі/есеп формасы.
|
|
|
|
|
|
|
ПТД
|
|
|
|
Бақылау формасы
|
|
|
|
|
|
|
Т2
|
|
|
Макс.балл
|
12
|
|
|
|
|
|
12
|
|
|
Шарттық белгілер: ДЗ1 – өздік жұмысы №1, У – оқу үрдісіне қатысу, ПР1 – практикалық жұмыс №1, П – бақылау
Кесте – Қорытынды бақылаудың және аралық үлгерімнің түрлері бойынша таразылық бөлігі.
Қорытынды бақылаудың түрі
|
Бақылаудың түрлері
|
Таразылық бөлігі
|
|
Экзамен
|
0,4
|
Аралық үлгерімнің бақылауы
|
0,6
|
Курс саясаты
Бірігіп жұмыс істеу үрдісінде келесі ережелерді ұстанамыз:
1. Оқытушы мен студент бір – біріне сыйластықпен қараулары керек.
2. Қателесуге қорықпау керек. Ештене істемейтін, қателеспейді.
3. Оқуды босатқан үшін келесі штрафтық санкциялар қолданылады: лекция немесе практикалық сабақтарды себепсіз босатқан үшін баллдар саналмайды.
4. Әр сабаққа дайындалу берілген ақпараттың барлығын оқып меңгеру сияқты міндетті
5. Сіздердің дайындықтарыңыз бақылау тесттер мен сұрақтар арқылы тексеріледі.
6. Барлық тапсырмалар берілген уақытта орындалуы тиіс.
7. Тәртіпті бұзғаны үшін студент сабақтан шығарылып және баллдары саналынбайды.
Соңғы қорытынды баға осыған негізделе қойылуы.
1. Сабаққа келу, лекциядағы конспектті тексеру үрдісінде.
2. Лекциялық сабақтарды босатпау және барлық практмкалық жұмыстарды, СӨЖ орындауда белсенді қатысу;
3. Білімнің рейтингілік бақылануы.
4. Экзамен
Семестрде екі межелік бақылау қарастырылған. Межелік бақылауда тесттер, тапсырмалар қарастырылған.
8 ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі:
1. С.Ж. Стамбеков. Генетика Новосибирск, 2002 изд. Наука
2. С.Ж. Стамбеков, О.С. Короткевич, Б.Л. Петухов. Генетика Новосибирск, 2006 изд. Наука
3. Хелевич. Задачник практикум по общей и медицинской генетике
Қосымша:
5. И.Ф. Жимелев. Общая и молекулярная генетика Н.; изд-во «Наука», 2002.
6. М.Е. Лобашев. Генгетика Л., 1969
7. Третьяков И.П. Инкубация с/х птицы М Колос 1982
Достарыңызбен бөлісу: |