Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
-мәтін Марс ғаламшары туралы қызыкты деректер
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2-мәтін
Марс ғаламшары туралы қызыкты деректер Марс — Күннен алыстығы жөнінен төртінші ғаламшар саналады. Ғаламшардың аты ежелгі римдіктердің соғыс құдайы Марстың құрметіне қойылған. Оған себеп жұлдыздың қан тустес қызыл болғандығы деп айтылады. Ғалымдардың ұсынған болжамы бойынша. мұндай түс ғаламшардың атмосферасында темір оксидінің оте көп болуымен байланысты. Өз өсінен айналуы бойынша Марс шамамен Жермен бірдей аиналым жасайды. Марстағы бір жыл Жердегі 687 тәулікпен пара-пар Марстың диаметрі Жерден екі есе кіші болса, салмағы 9 есе жеңіл. Марс Күн жүйесіндегі ең ірі тау массивіне ие. Оның ең үлкені - Олимп сөнген жанартауы Марс бетінде Жердегі ең биік шың саналатын Эверестен бірнеше есе биік таулар кездеседі. Ертеректе Марста судың мөлшері біршама көп болса керек. Алайда ол кей беймәлім кұбылыстарға байланысты жоқ болған. Оған дәлел - қазіргі кездегі ғаламшар бетінде қалған өзендердің сағалары. Сондай-ақ, тек кана судың әрекет етуімен түзілетін минералдардың табылуы. Арнайы скафандрсыз Марс бетінде адам да, кез келген жануар да бір сәт те тіршілік етіп тұра алмас еді. Ғаламшар бетіндегі қысымның төмендсгі соншалық, тірі жанның қан құрамындағы оттегі газға айналып кете береді. Бұл дегеніміз адам 5-10 секундтың ішінде жан тапсырады деген сөз. Марстагы тәуліктік орташа температурасы шамамен – 60 0 С құрайды. Марста азон қабатының болмауы себепті, Күн шыгыстан шыға саласымсн ғаламшар беті адамды күйдіріп жіберетіндей радиация дозасын қабылдайды. 3. Марста азон қабатының болмауының адамдарға тигізер зияны A) Оттегі газға айналады. B) Үсітіп жібереді C) Дене қысымы төмендейді. Д) Қан құрамын өзгертеді. Е) Күйдіріп жібереді 4. Ертеде Марста судың көл болғанының дәлелі A) Марста биік таулардың болуы B) Марста темір оксидінің көп болуы C) Қысымның өте төмендігі Д) Судың әрекет етуімен түзілетін минералдардың табылуы Е) Ғаламшарда өзен сағаларының болмауы 5. Ғаламшардың қызыл түсті болуын ғалымдар немен болжайды? A) Минералдардың табылуы B) Өзен сағалары C) Озон қабатының болмауы D) Тау массивіне ие болуы Е) Темір оксидінің көп болуы 6. Марстагы орташа тәуліктік температура қанша болалы’’ A) - 22,7 0 С B) -60 0 С C) -687 0 С Д)-37 0 С Е)-24 0 С жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|