Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»

Палеогеографиялық корреляция əдісі –

жүктеу/скачать 7.14 Mb.

Pdf көрінісі

бет	253/263
Дата	26.02.2024
өлшемі	7.14 Mb.
	#493176
түрі	Оқулық

1 ... 249 250 251 252 253 254 255 256 ... 263

httprmebrk.kzbilimabilmajinova-jalpy-jertanu.pdf

Палеогеографиялық корреляция əдісі – жер қойнауында жүр-
ген аса маңызды палеогеографиялық құбылыстар мен геологиялық
жыныстарды түрлі сапалық жəне сандық көрсеткіштерді өзара са-
лыстыру нəтижесін анықтаумен айналысады.
Палеогеографиялық репер – ертедегі əлдебір географиялық
құбылыс немесе оның басқа жүйелер құрамындағы қайталама
көрінісі көмегімен бір-біріне жақын жəне өте алшақ орналасқан
аумақтардағы табиғат құбылыстарын өзара салыстыру үшін
қолданылатын көрсеткіш.
Палеопедологиялық (қазба топырақ қабаттарын талдау)
талдау – белгілі бір аймақтың ежелгі табиғат жағдайының (жер
бедері, климат, өсімдік жамылғысы) мейлінше нақты бейнесін
қалпына келтіру үшін, қажетті ақпараттарды топырақ қабаттарын
зерттеу арқылы жүзеге асырылады.
Параплатформалар (лат. – қозғалмалы) – неотектоникалық
қозғалыстар əсеріне ұшырап, тұтастығы бұзылған платформа-
лар қозғалмалы сипат алады. Мезозой жəне Альпі қатпарлықтары
əсерінен Қытай платформасының тұтастығы бұзылып, бірнеше
бөліктерге ажырап кеткен; қазіргі кезде оның аумағында жер сілкіну
жиі байқалады. Ішкі күштердің əсерінен кейбір платформалардың
іргетасінде мантияға дейін жететін терең жарықтар пайда болып,
оның бойымен интрузивті жыныстардың жаппай жоғары көтерілуі
жүрген.
Петрографиялық əдіс – бір-біріне жақын орналасқан тау
жыныстарының минералдық құрамының ұқсастығын зерттеуге
негізделген əдіс.
Пликативтік дислокация (лат. “пликатио” - бүктеу, бүктелу)
– нəтижесінде жыныс қабаттарының алғашқы пішіндері немесе
жазық жатуы бұзылған жағдайда қатпарлы құрылымдар түзіледі.
Полиминералды тау жыныстары (грек. “поли” – көп) – бірнеше
минералдардан түзілген тау жыныстары деген мағына береді.
Протогеосинклиндер – ұзындығы мыңдаған, ал ені жүздеген
километрге созылған, ежелгі протерозойлық ерекше қозғалмалы
белдеулер. Олардың барлығы архейлік континенттік жер
қыртысының рифтогенезі нəтижесінде іргетасы қаланған жер
қыртысының ең ежелгі бөлігі. Кейбір протогеосинклиндерден жаңа

398
мұхиттық жер қыртысы қалыптасқан. Протогеосинклиндер біршама
терең сулы алаптар болып табылады.

жүктеу/скачать 7.14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 249 250 251 252 253 254 255 256 ... 263