Пациенттерді оқыту - Казахский Национальный университет имени аль - Фараби
- Аль - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
- Оқыту процесі – бұл мейірбике мен науқасқа қажетті мақсатты жүзеге асыруға мүмкіндік беретін жол.
- 1) ауызша – ақпарат ауызша беріледі: әңгімелер, әңгімелер, лекциялар;
- 2) көрнекілік (иллюстративті) – медициналық атластар, суреттер, бейнематериалдар пайдаланылады, күту заттары, аспаптар және т.б. көрсетіледі;
- 3) практикалық – практикалық манипуляциялар орындалады: қан қысымын (ҚҚ) өлшеу, таңғышты өзгерту, инсулин енгізу, қалталы ингаляторды қолдану.
- Оқыту сабақтарының түрлері:
- - лекция – науқастарға дайын білім беріледі, мысалы, аурудың белгілері, жүктіліктің алдын алу әдістері туралы;
- - проблемалық дәріс – науқасқа оны ойландыратын және қорытынды жасай алатын ақпаратпен қамтамасыз ету;
- - әңгіме – тренинг «сұрақ-жауап» түрінде жүргізіледі;
- - рөлдік ойындар – науқас практикалық дағдыларды алады, белгілі бір жағдайда өзін ұстауды үйренеді (мысалы, өзіне және өзара көмек көрсету).
- Қажетті ақпарат оқу процесінде қарапайымнан күрделіге қарай аз көлемде берілуі керек, сонымен бірге негізгі нәрсені нақты бөліп көрсету керек, яғни, кейіннен дағдыларды қалыптастыра отырып, білім мен дағдыны біртіндеп меңгеру жолы қажет. Қажетті нәтижеге жету үшін оқу ынтамен және эмоционалды болуы керек.
- Оқытудың маңызды құрамдас бөлігі оқу құралдары болып табылады.
- Оқу көрнекі құралдары түсіндірмені толықтырып, суреттейді. Артықшылықтар мыналарды қамтуы мүмкін:
- табиғи препараттар (тірі және жансыз табиғат объектілері);
- кәсіптік қызмет субъектілері болып табылатын оқу құралдары (медициналық аспаптар, таңу құралдары, аппараттар және т.б.);
- көрнекі құралдар (сызбалар, плакаттар, фотосуреттер, слайдтар, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, графиктер, жоспарлар, карталар).
- Сөздік құралдарға анықтамалық, оқу-әдістемелік әдебиеттер жатады.
- Оқытудың техникалық құралдары техникалық құрылғылар болып табылады. Оларға бейнелер, аудиожазбалар, компьютерлер және мультимедиялық жүйелер жатады.
- Науқасты оқытудың әдістері
- Науқасқа ресми білім беру медициналық мекемеде немесе үй жағдайында өтеді. Медбике емделушіге сабақ береді, күнделікті іс-әрекетке дағдыландырады (инсулин енгізу, қан қысымын өлшеу) немесе басқа мамандардан алған дағдыларды бекітеді: физиотерапия нұсқаушысы, массаж терапевті, диетолог.
- Бейресми оқыту медбике өз міндеттерін орындай отырып, науқаспен оны толғандыратын мәселелер туралы сөйлескенде жүзеге асырылады: қалай дұрыс тамақтану керек, алкогольді жиі тұтынудың салдары қандай болады, дәрінің қандай жанама әсерлері болуы мүмкін және т.б. Ресми және бейресми білім беруді пайдалана отырып, медбике науқастың және оның отбасының білімі мен дағдыларын айтарлықтай арттыра алады.
- Оқыту жеке және ұжымдық (топтық) болуы мүмкін.
- Пациенттерді топтық оқытудың бірқатар артықшылықтары бар. Ол белгілі бір атмосфераны қалыптастырады, ақпаратты дұрыс тұрғыдан қабылдауға көмектеседі және жалғыздық сезімін азайтады. Пациенттер тәжірибе алмасуға және қолдау алуға мүмкіндік алады, бұл емдеу процесін оң қабылдауға ықпал етеді.
- Пациенттерді оқу үдерісіне белсендірек тарту үшін оқытудың белсенді әдістерін қолданған жөн: нақты жағдаяттарды талдау, есептерді шешу, пікірталас, ойлауды белсендіретін және оқу мотивациясын арттыратын іскерлік ойындар.
- Іскерлік ойын қатысушыларды нақты өмірлік жағдаяттарға түсіреді және нақты мәселелерді шешу дағдыларын дамытады. Дегенмен, топтық оқыту әрқашан тиімді бола бермейді және студенттер санына тікелей байланысты: топ неғұрлым көп болса, соғұрлым нәтиже төмен болады. Тренингті жеке немесе шағын топта (2 - 3 адам) өткізген дұрыс.
- Оқу процесі бес кезеңнен тұрады
- 1 Науқас туралы мәліметтерді жинау (тексеру) және науқастың немесе оның туыстарының білімдері мен дағдыларының бастапқы деңгейін бағалау.
- 2 Науқастың проблемаларын анықтау
- Мәліметтерді жинап, бағалай отырып, медбике мәселені анықтайды.Осыдан кейін ол осы мәселені шешу жолдарын анықтауы керек, бұл оқытудың келесі кезеңдерінің мазмұны болады.
- 3 Оқу мақсатын анықтау, оның мазмұнын жоспарлау.
- Дұрыс қойылған мақсат үш компонентті (аспектіні) қамтуы керек: 1) пациент не істеу керек (ол не істей алуы, түсінуі керек және т.б.), яғни. оқу нәтижесі; 2) уақыт шеңбері – оқу мақсатына қол жеткізілетін уақыт аралығы (немесе нақты күн) (3-ші күні, апта ішінде, айдың аяғында); 3) кімнің көмегімен немесе немен мақсатқа қол жеткізіледі (өз күшімен, туыстарының көмегімен, балдақтың көмегімен).
- 4 Оқыту жоспарын жүзеге асыру.
- Табысты оқыту үшін келесі әдістерді қолдануға болады: - демонстрация - медбике өзін-өзі күту немесе өзара күтім жасау дағдыларын көрсетеді (тістерді тазалау, балдақтарды қолдану, инъекциялар, қан қысымын өлшеу және т.б.); Әрбір дағды қадамын анық, қайталанатын көрсету оқу мақсаттарына жетудің маңызды құралы болып табылады;
- -кеңес беру – мейірбике науқастың белгілі бір дағдыны қалай орындайтынын сыртынан бақылайды және қиыншылық болса немесе қиын кезеңдерінде оған консультациялық көмек көрсетеді;
- - рөлдік ойын - оқытудың өте тиімді әдісі, әсіресе әлеуметтік дағдылар; Бұл әдіс арқылы науқастың мүмкіндіктері мен тұрмыстық жағдайда өзін-өзі күту қиындықтары жақсы түсініледі, жаңа дағдылар қалыптасады (әңгімелесуді бастау, белгілі бір ортада өзін сенімді ұстау), өзін-өзі тану деңгейі, және мәселенің жаңа шешімдері табылды.
- 5 Оқыту нәтижелерін бағалау..
- Бағалау келесідей болуы мүмкін:
- 1) пациент ақпаратты жақсы меңгерді және тұрақты дағдыларды меңгерді (ақпараттың маңыздылығы мен маңыздылығын түсінеді және дағдыны өз бетінше орындай алады);
- 2) пациент ақпарат пен дағдыларды жеткілікті түрде игермеген (көрсеткіштерді шатастырады, жауаптар мен әрекеттерге, манипуляциялар ретіне сенімсіз); бұл жағдайда медбике мақсат қою мен жоспарлаудың дұрыстығын талдап, тиісті түзетулер енгізуі қажет;
- 3) пациент ақпаратты меңгермеген және/немесе дағдылары дамымаған.
Оқыту схемасы бес кезеңнен тұрады: - Оқыту схемасы бес кезеңнен тұрады:
- 1) қажетті ақпаратты ұсыну;
- 2) науқас есінде қалғанның барлығын қайталайды;
- 3) пациент нені меңгеруі керек екенін көрсету (демонстрациялау);
- 4) емделушінің өз бетінше немесе медбикемен бірге біліктілікті қайталауы;
- 5) емделушінің дағдыны басынан аяғына дейін өз бетінше түсіндіруі және көрсетуі.
- Білім сапасына әсер ететін жағдайлар
- Науқастың мотивациясы, оның оқуға деген ұмтылысы
- Әрбір студент үшін мотивация жеке. Бірақ әрбір жағдайда танымдық қызығушылық болуы керек, онсыз тиімді оқыту мүмкін емес.
Достарыңызбен бөлісу: |
