РЕЗЮМЕ
УДК 330.341. ПАК Ю.Н., НАРБЕКОВА Б.М., ПАК Д.Ю. Компетентностный подход в ГОСО нового поколения и качество образования.
В концептуальном плане обозначена необходимость формирования нового поколения государственных стандартов на основе компетентностного подхода. Показаны особенности компетентностной модели специалиста и ее принципиальные отличия от знаниевоориентированной модели. В условиях глобализации и высокой динамики перемен важны не знания сами по себе, а способность специалиста успешно применять их в профессиональной деятельности. Показано, что проектирование ГОСО, в которых конечные результаты образования выражены в виде компетенций – это инновационный элемент, позволяющий сформировать новое качество. Рассмотрены противоречия, наметившиеся в процессе модернизации высшего образования в русле Болонских реформ и госпрограммы развития образования в РК на 2011-2020 годы. Обозначены проблемные вопросы в связи с разработкой ГОСО в формате компетенций. Актуализируется проблема корпоративного участия бизнес-сообщества в формировании профессиональных стандартов с четко определенными ключевыми профессионально-личностными компетенциями.
|
ӘОЖ 330.341. ПАК Ю.Н., НАРБЕКОВА Б.М., ПАК Д.Ю. Жаңа ұрпақты МЖМБС-қа құзыреттілік амал және білім беру сапасы.
Тұжырымдамалық тұрғыда мемлекеттік стандарттардың жаңа ұрпағын құзыретті амал негізінде қалыптастыру қажеттілігі белгіленген. Маманның құзыреттілік моделінің ерекшеліктері және оның білімге бағдарланған моделінен принциптік айырмашылықтары көрсетілген. Жаһандандыру және өзгерістердің жоғары динамикасы жағдайларында білімнің өзі емес, маманның оны кәсіптік қызметте сәтті қолдану қабілеті маңызды. Білім берудің соңғы нәтижелері құзыреттер түрінде айқындалған МЖМБС жобалаудың – бұл жаңа сапаны қалыптастыруға мүмкіндік беретін инновациялық элемент екендігі көрсетілген. Болон реформалары және 2011-2020 жылдарға арналған ҚР білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасының аясында жоғары білім беруді жаңарту процесінде белгіленген қарама-қайшылықтар қарастырылған. МЖМБС құзыреттер түрінде әзірленуіне байланысты проблемалық мәселелер белгіленген. Маңызды кәсіптік-жеке тұлғалық құзыреттері нақты анықталған кәсіптік стандарттарды қалыптастыруға бизнес-қауымдастыққа корпоративті қатысу проблемасы маңыздыландырылады.
|
UDC 330.341. PAK YU.N., NARBEKOVA B.M. PAK D.YU., Competence approach to educational state standards of new generation and education quality.
In the conceptual plan there has been emphasized the necessity to form a new generation of state standards based on the competence approach. There have been shown the peculiarities of the specialist competence model and its principal differences from knowledge-oriented model. In the conditions of globalization and high dynamics of changes not the knowledge is important by itself but specialist’s ability to use it in the professional activity. It has been shown that state standards design in which the final results of education are expressed in the form of competences present an innovation element permitting to form a new quality. There have been considered the contradictions formed in the process of modernizing higher education in the frames of the Bologna reforms and the state program of developing education in the RK for the period 2011-2020. There have been marked the problem issues in connection with state standards developing in the format of competences. There has been brought up to date the problem of corporate participation of business-community in the forming of professional standards with the clearly defined key professional-personal competences.
|
УДК 541.123.31:547.554.2. ТАУТОВА Е.Н., ХАМИТОВА А.С., ТУРСУНБАЕВА А.К. Инновационная методика изучения окислительно-восстановительных реакций.
Главой «Окислительно-восстановительные реакции (ОВР)» по типовым программам неорганической химии для специальностей «Химия», «Биология» заканчивается изучение теоретических основ этого предмета. Для успешного усвоения ОВР предложен метод предварительной подготовки с применением тестовых заданий без машинного контроля и контролирующей компьютерной программы. Для закрепления нового материала и проверки его усвоения используем на последующих занятиях тестовый контроль. К концу прохождения вышеназванного модуля программы у студентов наблюдалось улучшение химического мышления, необходимого для правильного предсказания продуктов ОВР. Таким образом, применение аналогичных упражнений и тестовых заданий на каждом занятии, независимо от темы занятий, как повторение и закрепление дало возможность постепенно подойти к последней теме теоретических основ неорганической химии «Окислительно-восстановительные реакции» с достаточным багажом знаний, необходимых для успешного усвоения этих самых сложных химических процессов.
|
ӘОЖ 541.123.31:547.554.2. ТАУТОВА Е.Н., ХАМИТОВА А.С., ТҰРСЫНБАЕВА Ә.К. Тотығу-тотықсыздану реакцияларын зерделеудің инновациялық әдістемесі.
«Химия», «Биология» мамандықтарына арналған органикалық емес химияның типтік бағдарламалары бойынша «Тотығу-тотықсыздандыру реакциялары (ТТР)» бөлімімен осы пәннің теориялық негіздерін зерделеу аяқталады. ТТР сәтті меңгеру үшін машиналық бақылаусыз және бақыланатын компьютер программасынсыз тест тапсырмаларын қолдану арқылы алдын ала даярлау әдісі ұсынылған. Жаңа материалды бекіту және оның меңгерілуін тексеру үшін кейінгі сабақтарда тестілік бақылауды пайдаланамыз. Бағдарламаның жоғарыда аталған модулін өтудің аяғына қарай студенттерде ТТР өнімдерін алдын ала дұрыс болжау үшін қажетті химиялық ойлауды жақсарту байқалды. Сонымен, әрбір сабақта ұқсас жаттығулар мен тест тапсырмаларын қолдану, сабақтардың тақырыбына байланыссыз, қайталау және бекіту сияқты, осы ең күрделі химиялық процестерді сәтті меңгеру үшін қажетті органикалық емес химияның теориялық негіздерінің соңғы тақырыбына біртіндеп келу мүмкіндігін берді.
|
UDC 541.123.31:547.554.2. ТАUTOVA Е.N., KHAMITOVA А.S., ТURSUNBAYEVA А.К. Innovation Methodology of Studying Oxidation-Reduction Reactions.
The chapter “Oxidation-reduction reactions” in the typical programs of inorganic chemistry for specialties “Chemistry”, “Biology” completes the studying of this subject bases. For successful learning ORR there has been suggested a method of the preliminary training using tests without automated control and controlling computer program. To consolidate the new material and checking its learning we use a test control at the next lessons. By the end of the module the students improved their chemical thinking, necessary for the correct predicting ORR products. Thus, using similar exercises and tests at every lesson independent on the theme, gave a possibility to come to the last theme of theoretical bases of inorganic chemistry “Oxidation-reduction reactions” with rather good knowledge necessary to learn successfully the most complicated chemical processes.
|
УДК 622.277(574). ВОРОБЬЕВ А.Е., ПОРТНОВ В.С., ТУРСУНБАЕВА А.К., КОРНИЕНКО А.С. Сравнительный анализ основных российских образовательных программ менеджмента в нефтегазовой отрасли.
Подготовка высококвалифицированных специалистов в области управления нефтегазовым производством в России осуществляется в высших учебных заведениях как по специальностям, так и по отдельным программам бизнес-образования. Необходимо выделить новую магистерскую программу «Менеджмент нефтегазового дела», разработанную в Российском университете дружбы народов на кафедре Нефтепромысловой геологии, горного и нефтегазового дела. Целью программы является передача студентам современных знаний, умений, навыков и компетенций в области комплексного управления нефтегазовыми предприятиями. Тем самым магистерская программа «Менеджмент нефтегазового дела» демонстрирует современный подход к образовательной системе, позволяющей приблизить обучение к реальной профессиональной деятельности, придать учебным программам практическую направленность.
|
ӘОЖ 622.277(574). ВОРОБЬЕВ А.Е., ПОРТНОВ В.С., ТҰРСЫНБАЕВА Ә.К., КОРНИЕНКО А.С. Ресейдің мұнай-газ саласындағы негізгі білім беру бағдарламаларын салыстырмалы талдау.
Ресейде мұнай-газ өндірісін басқару саласында жоғары білікті мамандарды даярлау жоғары оқу орындарында мамандықтар бойынша да, бизнес-білім берудің жеке бағдарламалары бойынша да жүзеге асырылады. Ресей халықтар достығы университетіндегі Мұнай-кәсіптік геология, тау-кен және мұнай-газ ісі кафедрасында әзірленген, «Мұнай-газ ісінің менеджменті» жаңа магистрлік бағдарламасын атап көрсету қажет. Бағдарламаның мақсаты студенттерге мұнай-газ кәсіпорындарын кешенді басқару саласында қазіргі заманғы білімді, ептілікті, дағдылар мен құзыреттіктерді беру болып табылады. Сонымен бірге «Мұнай-газ ісінің менеджменті» магистрлік бағдарламасы білім беру жүйесінің оқуды нақты кәсіптік қызметке жақындатуға, оқу бағдарламаларына практикалық бағытталғандықты беруге мүмкіндік беретін, қазіргі заманғы ыңғайын көрсетеді.
|
UDC 622.277(574). VOROBYOV А.Е., PORTNOV V.S., ТURSUNBAYEVA А.К., КОRNIENKO А.S. Comparative Analysis of Russian Main Educational Programs of Management in Oil-and-Gas Industry.
Highly qualified specialists training in the field of managing oil-and-gas production in Russia is performed at higher schools both in specialties and in individual programs of business education. It’s necessary to separate a new maters’ program “Oil-and-gas management” developed at Russian University of Peoples Friendship at the chair of oil-extracting geology, mining and oil-and-gas extracting. The aim of the program is giving the students modern knowledge, skills and competences in the field of complex managing oil-and-gas enterprises. Thus the program demonstrates a modern approach to the educational system, allowing to make training close to the real professional activities, to give teaching programs a practical orientation.
|
УДК 621.744.3. ИСАГУЛОВ А.З., КУЛИКОВ В.Ю., ЩЕРБАКОВА Е.П., ИСАГУЛОВА Д.А., ТОЙЫМБЕКОВА Б.К. Управление плотностью литейных форм при импульсном уплотнении.
Рассматривается получение литейных форм с равномерной плотностью по поверхности формы. Использование неравномерной подачи газового потока на смесь с помощью плоской пластины, установленной на рассекателе, позволит управлять плотностью формовочной смеси. Проблемы развития, размещение специализации и концентрации производства приобрели в современных условиях активное значение. От их решения во многом зависят темпы дальнейшего повышения эффективности общественного производства. Эффективность развития промышленности непосредственно связана с оптимальным развитием и рациональным использованием имеющихся средств в литейном производстве. Экономия металла в литейном производстве проявляется в снижении металлоёмкости продукции, в увеличении долговечности, надёжности и улучшении качества литых деталей. В повышении коэффициента использования металла, который определяется отношением массы готовой продукции к массе металла, расходуемого на её изготовление.
|
ӘОЖ 621.744.3. ИСАҒҰЛОВ А.З., КУЛИКОВ В.Ю., ЩЕРБАКОВА Е.П., ИСАҒҰЛОВА Д.А., ТОЙЫМБЕКОВА Б.К. импульстік тығыздау кезінде құйма қалыптардың тығыздығын басқару.
Қалыптың бетінде тығыздығы біркелкі құйма қалыптарды алу қарастырылады. Айырғышта орнатылған жазық тілімшенің көмегімен газ ағынының қоспаға біркелкі берілмеуін пайдалану қалыптау қоспасының тығыздығын басқаруға мүмкіндік береді. Даму проблемалары, мамандандыруды орналастыру және өндірісті шоғырландыру қазіргі жағдайларда белсенді маңызды иеленеді. Көбінесе олардың шешіміне қоғамдық өндіріс тиімділігін әрі қарай жоғарылату қарқындары байланысты болады. Өнеркәсіпті дамыту тиімділігі құю өндірісіндегі бар құралдардың оңтайлы дамуымен және ұтымды пайдаланылуымен тікелей байланысты. Құю өндірісінде металды үнемдеу өнімнің көп металды қажет етуін азайтудан, құйма тетіктердің ұзақ мерзімділігін, сенімділігін арттырудан және сапасын жақсартудан, металды пайдалану коэффициентін жоғарылатудан айқындалады, ол дайын өнім массасының оны жасауға жұмсалатын металдың массасына қатынасымен анықталады.
|
UDC 621.744.3. ISAGULOV A.Z., KULIKOV V.YU. SHCHERBAKOVA YE.P., ISAGULOVA D.A., TOIYMBEKOVA B.K. Controlling Casting Molds Density in Pulse Compaction.
There is considered obtaining casting molds with a uniform density on the mold surface. Using uneven feeding of the gas flow to the mixture with the help of a flat plate mounted on a sparger, will permit to control molding sand density. The problems of development, specialization location and production concentration acquired an active significance in modern conditions. Their solving effect the temps of the further increasing of the public production efficiency. It is connected immediately with the optimal development and rational use of the means existing in foundry. Metal saving is demonstrated in decreasing production metal intensity, increasing reliability and improving casts quality, in increasing the metal using coefficient that id determined by the ratio of the ready production mass to the metal mass consumed for its producing.
|
УДК 621.771. НАЙЗАБЕКОВ А.Б., АНДРЕЯЩЕНКО В.А. Упрочнение литейных алюминиевых сплавов равноканальным угловым прессованием.
В настоящее время внимание уделяется получению высококачественных материалов с комплексом повышенных физических характеристик. Одним из способов упрочнения заготовок без существенного изменения их геометрических параметров является интенсивная пластическая деформация методом равноканального углового прессования (РКУП). Повышение механических свойств литейных алюминиевых сплавов представляет значительный интерес. В связи с чем решено исследовать возможность упрочнения алюминиевого сплава системы Al-Si-Fe-Mn. В результате проведенных исследований выявлено, что методом равноканального углового прессования повышение временного сопротивления таких типов алюминиевых сплавов возможно. Предложенная технология упрочнения сплава системы Al-Si-Fe-Mn позволяет не только существенно увеличить временное сопротивление до 425-428 МПа (на 16 % по сравнению с состоянием поставки алюминиевого сплава), но также обеспечить высокие для данного типа сплавов характеристики пластичности, относительное остаточное удлинение которого составляет порядка 15-17 %. Такое сочетание механических характеристик для данного сплава является не только удовлетворительным, но и желательным.
|
ӘОЖ 621.771. НАЙЗАБЕКОВ А.Б., АНДРЕЯЩЕНКО В.А. Құйма алюминий қорытпаларын тең арналы бұрыштық баспалаумен беріктендіру.
Қазіргі уақытта жоғары физикалық сипаттамалар кешені бар жоғары сапалы материалдарды алуға көңіл бөлінуде. Дайындамалардың геометриялық параметрлерін елеулі өзгертпей оларды беріктендіру тәсілдерінің бірі тең арналы бұрыштық баспалау (ТАББ) әдісімен қарқынды илемді деформациялау болып табылады. Құйма алюминий қорытпаларының механикалық қасиеттерінің жоғарылауы елеулі қызығушылық білдіреді. Осыған байланысты Al-Si-Fe-Mn жүйесінің алюминий қорытпасын беріктендіру мүмкіндігін зерттеу шешілген. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде тең арналы бұрыштық баспалау әдісімен алюминий қорытпаларының мұндай типтерінің уақытша кедергісі жоғарылауының мүмкін екендігі айқындалған. Al-Si-Fe-Mn жүйесінің қорытпасын беріктендірудің ұсынылған технологиясы уақытша кедергіні 425-428 МПа дейін (алюминий қорытпасын жеткізу күйімен салыстырғанда 16 %-ға) елеулі ұлғайтуға ғана емес, сонымен бірге салыстырмалы қалдық ұзартуы 15-17 % шаманы құрайтын, қорытпалардың берілген типі үшін жоғары илемділік сипаттамаларын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Берілген қорытпа үшін механикалық сипаттамалардың мұндай үйлесімі тек қанағаттанарлық қана емес, сонымен бірге қалаулы болып табылады.
|
UDC 621.771. NAIZABEKOV A.B., ANDREYASHCHENKO V.A. Strengthening Cast Aluminum Alloys by Equichannel Angle Pressing.
At present attention is paid to obtaining high-quality materials with a complex of increased physical characteristics. One of the methods to strengthen the blanks without significant changing their geometrical parameters is an intense plastic deformation by the method of equichannel angle pressing. Cast aluminum alloys mechanical properties increasing is of significant interest, in which connection there was decided to study the possibility to strengthen cast aluminum alloy of Al-Si-Fe-Mn system. As a result of the studies carried out there was revealed that such types of alloys resistance is possible by the method. The technology suggested permits not only to increase resistance up ti 425-428 МPа (by 16 % as compared to the state of art of aluminum alloy), but also to provide high for this type of alloys characteristics of plasticity, relative residual elongation of which is about 15-17 %. Such a combination of mechanical characteristics for the alloy is not only satisfactory but preferable.
|
УДК 658.56:621.01. ЖЕТЕСОВА Г.С., ЖУНУСОВА А.Ш., ГРИЦОВА Н.А. Определение уровня качества гидрораспределителя таксономическим методом оценки – построение дендрита.
Работа посвящена определению показателя уровня развития качества через построение дендрита, что делается впервые в практике кафедры технологии машиностроения. В качестве объектов оценки были взяты изделия машиностроения, выпускаемые ТОО «Машзавод № 1» - Карагандинский машиностроительный завод: гидрораспределитель типа М130.07.110, взятый в качестве оцениваемого образца, и гидрораспределитель типа ЭРА32, взятый в качестве базового. В работе сделан обзор и анализ существующих таксономических методов оценки качества, составляющих основное содержание таксономической квалиметрии как специальной квалиметрии. В соответствии с расчетами по проделанной работе было определено, что гидрораспределители, выпускаемые ТОО «Машзавод № 1», находятся на высоком уровне по качеству. Применяя этот метод на практике, можно оценить уровень качества всей номенклатуры выпускаемой предприятием продукции. Научная новизна работы заключается в постановке новых задач таксономии, в частности, в постановке задачи таксономии с выделением особенностей, в предложении алгоритмов их решения, применении вроцлавской таксономии, таксономического показателя уровня развития для оценки качества производственной деятельности предприятий.
|
ӘОЖ 658.56:621.01. ЖЕТЕСОВА Г.С., ЖҮНІСОВА А.Ш., ГРИЦОВА Н.А. гидротаратқыш сапасының деңгейін таксономиялық бағалау әдісімен анықтау – дендритті құру.
Жұмыс дендритті құру арқылы сапаны дамыту деңгейінің көрсеткішін анықтауға арналған, бұл машина жасау технологиясы кафедрасының практикасында алғаш рет жасалып отыр. Бағалау нысандары ретінде «№ 1 машзауыт» ЖШС – Қарағанды машина жасау зауыты шығаратын машина жасау бұйымдары: бағаланатын үлгі ретінде алынған М130.07.110 типті гидротаратқыш және базалық ретінде алынған ЭРА32 типті гидротаратқыш алынған болатын. Жұмыста арнайы квалиметрия ретінде таксономиялық квалиметрияның негізгі құрамын құрайтын сапаны бағалаудың қолданылып жүрген таксономиялық әдістерін шолу және талдау жасалған. Жасалған жұмыс бойынша есептеулерге сәйкес, «№ 1 машзауыт» ЖШС шығаратын гидротаратқыштардың сапасы бойынша жоғары деңгейде болатыны анықталған болатын. Осы әдісті практикада қолданып, кәсіпорын шығаратын өнімнің бүкіл номенклатурасы сапасының деңгейін бағалауға болады. Жұмыстың ғылыми жаңалығы таксономияның жаңа міндеттерін қоюдан, атап айтқанда, ерекшеліктерін бөліп көрсету арқылы таксономияның міндеттерін қоюдан, оларды шешу алгоритмдерін ұсынудан, Вроцлав таксономиясын, кәсіпорындардың өндірістік қызметінің сапасын бағалау үшін даму деңгейінің таксономиялық көрсеткішін қолданудан тұрады.
|
UDC 658.56:621.01. ZHETESOVA G.S., ZHUNUSOVA A.SH., GRITSOVA N.A. Determining Hydro-Distributor Quality Level By Taxonomic Method of Evaluation, i.e. Dendrite Building.
There is determined the level of quality developing through a dendrite building that is performed for the first time in the practice of the mechanical engineering chair. As the objects for evaluation there were taken mechanical engineering products of LLP “Mashzavod No 1”, the Karaganda mechanical engineering works: hydro-distributor of type М130.07.110, taken as a sample evaluated and hydro-distributor of type ЭРА32, taken as the basic one. In the work there was performed a review and analysis of taxonomic methods of making the basic content of taxonomic qualimetry as a special qualimetry. In accordance with the work performed it was defined that hydro-distributors produced by LLP “Mashzavod No 1” are at a high level of quality. Using this method in practice, it is possible to evaluate the quality level of the whole production manufactures by an enterprise. The scientific novelty of the work is in posing new problems of taxonomy with separating peculiarities, suggesting their solution algorithms, using Wroclaw taxonomy, taxonomic index of development level for evaluating quality of the production activities of enterprises.
|
УДК 628. 517.2:669. ТЕН Э.Б., УТЕПОВ Е.Б., ДРОКИН А.С., КАЛДЫБАЕВА С.Т. Исследования кристаллизации алюминиевого чугуна.
Изучены состав и структура высоколегированного алюминиевого чугуна ЧЮ22Ш. Кристаллизацию чугуна ЧЮ22Ш изучали по фазовым превращениям, протекающим при его затвердевании и остывании. Современные технологии базируются на применении интенсивных режимов работы технических средств. При этом все более повышаются рабочие параметры скорости, давления и температуры. Соотвественно требуются материалы с высокими функциональными характеристиками. В частности, для работы в условиях высокотемпературной газовой коррозии применяют жаростойкие материалы. Во многих агрегатах газовая среда имеет широкий спектр составов, начиная от обычной воздушной среды и кончая средами с высокой коррозионной активностью, например, среда водяного пара, среда с высокой концентрацией сернистых и ванадийсодержащих газов.
|
ӘОЖ 628. 517.2:669. ТЕН Э.Б., ӨТЕПОВ Е.Б., ДРОКИН А.С., ҚАЛДЫБАЕВА С.Т. Алюминий шойынының кристалдануын зерттеу.
ЧЮ22Ш жоғары қоспаланған алюминий шойынының құрамы мен құрылымы зерделенген. ЧЮ22Ш шойынының кристалдануын қатаюы және салқындауы кезінде жүретін фазалық түрленулері бойынша зерделеді. Қазіргі заманғы технологиялар техникалық құралдар жұмысының қарқынды режимдерін қолдануға базаланады. Сонымен бірге жылдамдықтың, қысым мен температураның жұмыс параметрлері жоғарылап келеді. Сәйкесінше функционалдық сипаттамалары жоғары материалдар талап етіледі. Атап айтқанда, жоғары температуралы газ коррозиясы жағдайларында жұмыс істеу үшін ыстыққа төзімді материалдарды қолданады. Көптеген агрегаттарда газ ортасының кәдімгі ауа ортасынан бастап, коррозиялық белсенділігі жоғары орталармен аяқтағанда, құрамдарының кең спектрі бар, мысалы, су буының ортасы, құрамында күкірт және ванадий бар газдардың шоғырлануы жоғары орта.
|
UDC 628. 517.2:669. ТЕN E.B., UTEPOV E.B., DROKIN A.S., KAIDYBAYEVA S.T. Studying Aluminum Cast Iron Crystallization.
There are studied the composition and structure of highly alloyed aluminum cast iron ЧЮ22Ш. Its crystallization has been studied by its phase transformations taking place at its solidifying and cooling. Modern technologies are based on using intense operating modes of technical means. Here the operating parameters of speed, pressure and temperature are growing more and more. That’s why there are required the materials with high functional characteristics. Particularly, for operating in the conditions of high-temperature gas corrosion there are used refractory materials. In a lot of units the gas environment has a wide spectrum of compositions beginning with a usual air environment and ending with environments with high corrosion activeness, for example, water steam, high concentration of sour and vanadium-containing gases.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
