Прогнозирование внезапных выбросов угля и газа на угольных пластах шахты им. Т. Кузембаева.
Рассматривается одна из основных задач исследований в области борьбы с газодинамическими явлениями в шахтах. Изучена проблема прогнозирования внезапных выбросов угля и газа. Описаны основные направления ведения работ. Представлены этапы прогнозирования выбросоопасности и определена эффективность противовыбросных мероприятий. Проанализированы горно-геологические условия на шахте им. Т. Кузембаева. Рассмотрены важнейшие параметры воздействий ведения очистных и подготовительных работ. Произведен анализ внезапных выбросов угля и газа.
ӘОЖ 622.831.322(574.3). ДРИЖД Н.А., ГОЛЫШЕВА С.В. Т. Күзембаев атындағы шахтаның көмір қабаттарында көмір мен газдың оқыс лақтырындыларын болжау.
Шахталардағы газ-динамикалық құбылыстармен күрес облысындағы зерттеулердің негізгі міндеттерінің бірі қарастырылады. Көмір мен газдың оқыс лақтырындыларын болжау проблемасы зерделенген. Жұмыстарды жүргізудің негізгі бағыттары сипатталған. Жарылыс қауіптілігін болжау кезеңдері берілген және лақтыруға қарсы шаралардың тиімділігі анықталған. Т. Күзембаев атындағы шахтадағы кен-геологиялық жағдайлар талданған. Тазарту және даярлау жұмыстарын жүргізу әсерлерінің маңызды параметрлері қарастырылған. Көмір мен газдың оқыс лақтырындыларын талдау жүргізілген.
|
UDC 622.831.322(574.3). DRIZHD N.А., GOLYSHEVA S.V. Predicting Coal and Gas Sudden Outbursts on Coal Seams of T. Kuzembayev Mine.
There is considered one of the main problems in studies in the field of fighting against gas-dynamical phenomena at mines. There is studied the problem of predicting coal and gas sudden outbursts, described the main trends in the work carrying out. There are presented the stages of predicting outburst danger and defined the efficiency of anti-outburst measures. There are analyzed mining-and-geological conditions at T. Kuzembayev mine, considered the most important parameters of the effects of stoping and development operations. There has been carried out the analysis of coal and gas sudden outbursts.
|
УДК 622.514(574.3). ДРИЖД Н.А., ГОЛЫШЕВА С.В. Гидрогеологические условия шахты им. Т. Кузембаева.
Рассматриваются поля шахты им. Т. Кузембаева. Описаны угольные пласты, отрабатывающиеся в данный момент шахтой. Собраны и проанализированы материалы по геологии и гидрогеологии Карагандинского угольного бассейна. Изучены горно-геологические условия шахты им. Т. Кузембаева. Рассмотрен ряд объективных и субъективных причин неравномерной обводненности шахты. Сопоставлены данные величины притоков воды по пластам и крыльям шахты.
|
ӘОЖ 622.514(574.3). ДРИЖД Н.А., ГОЛЫШЕВА С.В. Т. Күзембаев атындағы шахтаның гидрогеологиялық жағдайлары.
Т. Күзембаев атындағы шахтаның алаптары қарастырылады. Берілген сәтте шахтамен қазымдалатын көмір қаттары сипатталған. Қарағанды көмір бассейнінің геология және гидрогеология материалдары жиналған және талданған. Т. Күзембаев атындағы шахтаның кен-геологиялық жағдайлары зерделенген. Шахтаның біркелкі суланбауының бірқатар объективті және субъективті себептері қарастырылған. Судың шахтаның қаттары және қанаттары бойымен құйылуының берілген шамалары салыстырылған.
|
UDC 622.514(574.3). DRIZHD N.A., GOLYSHEVA S.V. Hydrogeological Conditions of T. Kuzembayev Mine.
There are considered the fields of T. Kuzembayev mine. There are described coal seams, being developed by the mine at the moment. There have been collected and analyzed the materials on geology and hydro-geology of the Karaganda coal basin. There have been studied mining-geological conditions of T. Kuzembayev mine, considered a number of objective and subjective causes of irregular watering of the mine, compared the values of water inflow on the mine seams and wings.
|
УДК 622.271. ТОЛЕУБЕКОВА Ж.З., КАСЫМОВА Л.Ж., ЖУНУСОВА Г.Е. Производство дешифровочных работ при создании крупномасштабных топографических планов.
Основной задачей топографо-геодезического производства на сегодняшний день является картографирование и обновление всего масштабного ряда карт территории Республики Казахстан. В связи с интенсивным строительством, вводом новых территорий в городе Астане, существующие топографические планы не соответствуют современному состоянию местности, не отвечают основным требованиям, предъявляемым к ним. В связи с этим возникла острая необходимость обновления карты города Астаны. Поэтому для обновления и создания крупномасштабной карты города Астаны необходимо было выполнить аэрофотосъемку, которая позволила бы решить целый ряд задач, таких как обновление дежурного топографического плана, мониторинг градостроительных изменений, навигационное обеспечение и т.д., а затем по материалам аэрофотосъемки обновить и создать цифровой топографический план города.
|
ӘОЖ 622.271. ТӨЛЕУБЕКОВА Ж.З., ҚАСЫМОВА Л.Ж., ЖҮНІСОВА Г.Е. Ірі масштабты топографиялық пландар жасау кезінде шифрсыздандыру жұмыстарын жүргізу.
Бүгінгі күні топография-геодезиялық өндірістің негізгі міндеті Қазақстан Республикасы аумағы карталарының бүкіл ауқымды қатарын картографиялау және жаңарту болып табылады. Астана қаласындағы қарқынды құрылысқа, жаңа аумақтардың енгізілуіне байланысты қолданыстағы топографиялық пландар жергілікті жердің қазіргі күйіне сәйкес келмейді, оларға қойылатын негізгі талаптарға жауап бермейді. Осыған байланысты Астана қаласының картасын жаңартудың өткір қажеттілігі пайда болды. Сондықтан Астана қаласының ірі ауқымды картасын жаңарту және құру үшін аэрофототүсірімді орындау қажет болды, ол кезекші топографиялық планды жаңарту, қала құрылысы өзгерістерінің мониторингі, навигациялық қамтамасыз ету және т.б. сияқты бірқатар міндеттерді шешуге, сонан соң аэрофототүсірім материалдары бойынша қаланың цифрлық топографиялық жоспарын жаңартуға және құруға мүмкіндік берер еді.
|
UDC 622.271. ТОLEUBEKOVA Zh.Z., KASYMOVA L.Zh., ZHUNUSOVA G.E. Carrying out Decoding Operations when Making Large-Scale Topographic Plans.
Nowadays the main problem of topographic-and-geodesic production is mapping and renewing the whole scale number of the Republic of Kazakhstan maps. In connection with intense construction, introducing new territories in Astana city the existing topographic plans do not correspond to the basic requirements. In this connection there occurred a sharp necessity to renew the map of Astana city. To renew it and to form a large-scale map of Astana it was necessary to make an air survey which would permit to solve a number of problems including renewal of the current p topographic plan, monitoring of town planning changes, navigation provision, etc., and then on the materials of the air survey to renew and form a digital topographic plan of the city.
|
УДК 622.34. КАКЕНОВ К.С., ЕСЕНБАЕВА Г.А. Уплотнение связных грунтов под действием взрывной нагрузки.
Приводится обзор применения способов глубинных взрывов для уплотнения просадочных грунтов. Показано, что в настоящее время наиболее широко применяются два способа уплотнения грунта: подземными и подводными взрывами. Отмечается, что наиболее характерными типами водонасыщенных грунтов являются минеральные высокопористые и органоминеральные грунты. Рассматривается влияние на процесс расширения полости свойств как водонасыщенного массива, так и взрывчатого вещества. Показаны преимущества метода газовой детонации по сравнению с другими методами уплотнения грунтов. Предлагается новый метод, позволяющий с достаточной точностью определять плотность скелетa грунта в широком диапазоне уплотняющих воздействий. Данный метод является более экономичным и безопасным по сравнению с традиционными методами уплотнения связных грунтов.
|
ӘОЖ 622.34. КӘКЕНОВ К.С., ЕСЕНБАЕВА Г.А. Жарылыс жүктемесінің әсерінен тұтасқан топырақтың тығыздалуы.
Шөкпе топырақтың тығыздалуы үшін тереңдік жарылыстар тәсілдерін қолдануға шолу жүргізіледі. Қазіргі уақытта топырақты тығыздаудың екі тәсілі аса кең қолданылатыны көрсетілген. Сумен қаныққан топыраққа аса тән типтері минералдық жоғары қуысты және органикалық-минералды топырақ болып табылады. Қуыстың кеңею процесіне сумен қаныққан массивтің де, жарылғыш заттың да қасиеттерінің әсері қарастырылады. Топырақты тығыздаудың басқа әдістерімен салыстырғанда газбен дүмпу әдісінің артықшылықтары көрсетілген. Тығыздайтын әсерлердің кең ауқымында топырақ қаңқасының тығыздығын айтарлықтай дәлдікпен анықтауға мүмкіндік беретін жаңа әдіс ұсынылады. Берілген әдіс тұтасқан топырақты тығыздаудың дәстүрлі әдістерімен салыстырғанда аса үнемді және қауіпсіз болып табылады.
|
UDC 622.34. КАКЕNOV К.S., YESENBAYEVA G.А. Compacting Cohesive Soils under Explosive Load Action
There is given a review of using the methods of deep explosions for compacting subsiding soils. There is shown that at present there are most widely used two methods of soil compacting: with underground and underwater explosions. It is noted that the most characteristic types of water-saturated soils are mineral highly porous and organic-mineral soils. There is considered the effect of both water-saturated mass and the explosive on the process of the cavity widening. There are shown the advantages of the method of gas detonation as compared to other methods of soil compacting, suggested a new method permitting with a sufficient accuracy to determine the density of the soil skeleton in a wide range of compacting actions. This method is more saving and safe as compared to the traditional methods of cohesive soil compacting.
|
УДК 622.281.2. ИСАБЕК Т.К., СУДАРИКОВ А.Е., ИМАШЕВ А.Ж., ТИЛЕУХАН Н. Исследование напряженно-деформированного состояния при отработке крутопадающих жил на руднике Ушкатын-3.
Рассмотрено напряженно-деформированное состояние массива вокруг крутопадающих рудных тел. Проведено математическое моделирование по определению зоны разрушения вокруг выработанного пространства. В результате расчетов были получены напряжения и деформации в точках исследуемой области. В качестве вариантов были рассмотрены значения высоты выработки 10 и 50 м. Результаты моделирования были обработаны статистическим методом. Наибольшее влияние на размеры зоны растяжения оказывает мощность рудного тела. На основании проведенных исследований была предложена рациональная длина шпура.
|
ӘОЖ 622.281.2. ИСАБЕК Т.К., СУДАРИКОВ А.Е., ИМАШЕВ А.Ж., ТІЛЕУХАН Н. Үшқатын-3 кенішінде тік құлайтын желілерді қазымдау кезінде кернеулі-деформацияланған күйін зерттеу.
Тік құлайтын рудалы денелер айналасындағы массивтің кернеулі-деформацияланған күйі қарастырылған. Қазылған кеңістік айналасындағы бұзылған аймақты анықтау бойынша математикалық модельдеу жүргізілген. Есептеулер нәтижесінде зерттелетін облыс нүктелеріндегі кернеулер мен деформациялар алынған. Нұсқалар ретінде қазу биіктігінің 10 және 50 м мәндері қарастырылған. Модельдеу нәтижелері статистикалық әдіспен өңделді. Созылу аймағының өлшемдеріне рудалы дененің қуаты аса үлкен әсер етеді. Жүргізілген зерттеулер негізінде шпурдың ұтымды ұзындығы ұсынылған болатын.
|
UDC 622.281.2. ИSABEK Т.К., SUDARIKOV A.Ye., IMASHEV A.Zh., TILEUKHAN N. Studying Stressed-and-Strained State when Developing Sharply Incident Veins at Ushkatyn III mine
There is considered stressed-and-strained state of the mass around sharply incident ore bodies. There has been carried out mathematical modeling to define the zone of breaking around the worked out area. As a result of the calculations there have been obtained stresses and strains at the points of the zone studied. As variants there have been considered the values of the working 10 and 50 m. The results of modeling have been processed by the statistical method. The largest effect on the tensile zone size is made by the ore body thickness. Based on the studies carried out there has been suggested a ratioanl length of the blast hole.
|
УДК 628.74:669.0. ЧЕРНЫШЕВА А.А., АКПАНБАЕВА А.Г. Методика качественной оценки риска на предприятиях ТОО «Корпорация Казахмыс».
В одних случаях риск на рабочем месте может быть высоким и являться причиной аварий и несчастных случаев на производстве. В других случаях риск ниже, и его последствия не так опасны. Они выражаются в небольших травмах или незначительных материальных убытках. Устранение профессиональных рисков является главной задачей оценки риска, хотя не всегда удаётся достичь этого на практике. В этой связи корпорация применяет методику оценки риска на рабочих местах для того, чтобы определить угрозы, имеющиеся в рабочем процессе, и оценить связанные с ними риски. В соответствии с утвержденной политикой промышленной безопасности в корпорации ведется непрерывная работа по обеспечению безопасных условий труда, сохранению жизни и здоровья работников, стремлению к исключению рисков пожаров и аварийных ситуаций и минимизации ущерба от них.
|
ӘОЖ 628.74:669.0. ЧЕРНЫШЕВА А.А., АҚПАНБАЕВА А.Г. «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС кәсіпорындарында қауіп-қатерді сапалы бағалау әдістемесі.
Бір жағдайларда жұмыс орнындағы қауіп-қатер жоғары болуы және өндірістегі апаттар мен жазатайым оқиғалардың себебі болып табылуы мүмкін. Басқа жағдайларда қауіп-қатер азырақ, сондықтан оның алдары да сондай қауіпті емес. Олар шағын жарақаттардан немесе елеусіз материалдық шығындардан байқалады. Практикада оған қол жеткізудің әрқашан сәті түспесе де, кәсіби қауіп-қатерді жою қауіп-қатерді бағалаудың басты міндеті болып табылады. Осыған байланысты корпорация жұмыс процесінде болатын қауіптерді анықтау және олармен байланысты қауіп-қатерлерді бағалау үшін жұмыс орындарында қауіп-қатерді бағалау әдістемесін қолданады. өнеркәсіптік қауіпсіздіктің бекітілген саясатына сәйкес корпорацияда қызметкерлердің еңбегінің қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ету, өмірін және денсаулығын сақтау, өрт және апаттық жағдайлар қауіп-қатерлерін болдырмауға ұмтылу және олардан болатын шығынды азайту бойынша үздіксіз жұмыс жүргізіледі.
|
UDC 628.74:669.0. CHERNYSHOVA А.А., АКPANBAYEVA A.G. Methodology of Quality Estimation of Risk at Enterprises of LLP «Kazakhmys Corporation».
In some cases a risk at a working place can be high and be a cause of accidents in production. In other cases a risk is lower, and its consequences are not so dangerous. They are expressed in small traumas or insufficient material losses. Eliminating professional risks is the main problem of the risk estimation, though not always it is possible to achieve it in practice. In this connection the corporation uses a methodology of estimating risks at working places in order to define dangers that are in the working process and to estimate risks connected with them. In accordance with the policy adopted in industrial safety, at the corporation there is carried out continuous work to ensure safe labor conditions, saving life and health of the workers, willing to exclude the risks of fires, emergency situations and minimizing damages from them.
|
УДК 502/504. НИКОМБЕКОВ А.К., САПАРОВА Г.К., ОСПАНОВ Р.М. Автоматизация расчетов платежей загрязнения атмосферы в системе МаthCad.
Экономические методы управления природопользованием заключаются в широком использовании системы цен, тарифов, платежей, штрафов, премий и т.д. За основу расчетов для определения платежей за загрязнение атмосферного воздуха вредными выбросами использованы методические рекомендации Министерства экологии и биоресурсов РК. Универсальный математический пакет MathCad v. 2001 i Professional. Ink использован как средство для автоматизированных расчетов выбросов загрязняющих веществ в атмосферу, а также платежей за выбросы, не прибегая к программированию. Все расчеты были разбиты на этапы, представляющие собой ряд однотипных операций: ввод исходных данных, затем расчеты по выбросам загрязняющих атмосферу веществ, далее определение превышения фактических выбросов над нормативными, и, наконец, расчеты платежей за нормативные, сверхнормативные выбросы загрязняющих веществ и общей суммы платы.
|
ӘОЖ 502/504. НИКОМБЕКОВ А.К., САПАРОВА Г.К., ОСПАНОВ Р.М. Атмосфераның ластануы үшін төлемдерді есептеуді МаthCad жүйесінде автоматтандыру.
Табиғатты пайдалануды басқарудың экономикалық әдістері бағалар, тарифтер, төлемдер, айыппұлдар, сыйақылар және т.б. жүйесін кеңінен пайдаланудан тұрады. Атмосфералық ауаның ластанғаны үшін төлемдерді анықтау үшін есеп айырысу негізі үшін ҚР Экология және биоресурстар министрлігінің әдістемелік ұсыныстары пайдаланылған. MathCad v. 2001 i Professional. Ink универсалды математикалық пакеті ластаушы заттардың атмосфераға лақтырындыларын, сондай-ақ бағдарламалауға жүгінбей, лақтырындылар үшін төлемдерді автоматтандырылған есептеуге арналған құрал ретінде пайдаланылған. Барлық есептеулер бір типті операциялар қатарын білдіретін кезеңдерге бөлінген: алғашқы деректерді енгізу, сонан соң атмосфераны ластайтын заттардың лақтырындылары бойынша есеп айырысу, әрі қарай нақтылы лақтырындылардың нормативтік лақтырындылардан артуын анықтау және ақырында, ластаушы заттардың нормативтік, нормативтіктен тыс лақтырындылары үшін төлемдерді және төлемнің жалпы сомасын есептеу.
|
UDC 502/504. NIKOMBEKOV А.К., SAPAROVA G.K., OSPANOV R.М. Automation of Settling Payments for Atmosphere Pollution in МаthCad System.
Economical methods of managing nature use consist in a wide use of the system of prices, tariffs, penalties, bonuses, etc. As the basis for defining payments for the atmospheric ait pollution with harmful outbursts there are taken methodological recommendstions of the RK Ministry of ecology and bio-resources. The universal mathematical package MathCad v. 2001 i Professional. Ink is used as a means for automated calculations of polluting matters into the atmosphere, as well as payments for these outbursts without any programming. All the calculations were divided into stages presenting a number of single-type operations: starting data entering, calculation of outbursts of pollutants, then defining the exceeding of the real outbursts over the normative ones, at last calculating payments for normative, super-normative, outbursts of pollutants and the total sum of payments.
|
УДК 656.2(076). БАЛГАБЕКОВ Т.К., АБЕУОВА З.Е. Анализ существующего положения в практике и теоретических исследований в области управления вагонопотоками.
На сегодняшний день существует немало методов оперативного управления вагонопотоками, многие из которых успешно апробированы и применяются на практике. Однако происходящие в последние годы реформы и преобразования отрасли, касающиеся эксплуатационной деятельности, а также развитие информационной среды вызывают необходимость уточнения действующих и разработки новых методов и методик. В работе рассматриваются вопросы по организации и управлению вагонопотоками. Приводятся современные системы управления на уровне АО «НК «КТЖ». Определены факторы, влияющие на экономически обоснованные схемы перевозок и управление вагонопотоками. Приводится технология централизованного оперативного управления вагонопотоками и состав основных пяти этапов. Разработаны необходимые направления на выявление функциональной зависимости дохода станций от основных показателей и технологии перевозок.
|
ӘОЖ 656.2(076). БАЛҒАБЕКОВ Т.К., ӘБЕУОВА З.Е. Практикадағы жағдайды және вагон ағындарын басқару облысындағы теориялық зерттеулерді талдау.
Бүгінгі күні вагон ағындарын жедел басқарудың әдістері аз емес, олардың көпшілігі сәтті мақұлданған және практикада қолданылады. Алайда соңғы жылдары болып жатқан реформалар және саланың пайдалану қызметіне қатысты түрленулері, сондай-ақ ақпараттық ортаның дамуы қолданыстағы және жаңа әдістер мен әдістемелерді нақтылау қажеттілігін тудырады. Жұмыста вагон ағындарын ұйымдастыру және басқару бойынша мәселелер қарастырылады. «ҚТЖ» ҰК» АҚ деңгейінде басқарудың қазіргі жүйесі келтіріледі. Тасымалдардың экономикалық негізделген сұлбаларына және вагон ағындарын басқаруға әсер ететін факторлар анықталған. Вагон ағындарын жедел орталықтандырылған басқару технологиясы және негізгі бес кезеңнің құрамы келтірілген. Станцияның негізгі көрсеткіштерге және тасымалдау технологиясына функционалдық тәуелділігін айқындауға қажетті бағыттар әзірленген.
|
UDC 656.2(076). BALGABEKOV Т.К., АBEUOVA Z.Е. Analyzing Current Situation in Practice and Theoretical Studies in Field of Car-Flow Control.
Nowadays there exist a lot of methods of operative controlling car-flows, many of them are approbated and used in practice. However reforms and changes taking place in the field, relating to operational activity, as well as developing information environment cause the necessity to verify the acting and develop new methods and methodologies. Here there are considered the issues of organizing and controlling car-flows. There are presented new systems of controlling at the level of JSC “NC “KTZh”, defined factors effecting economically substantiated schemes of transportation and car-flow control. There is shown the technology of centralized operative control of car-flows and the structure of the five main stages. There are developed necessary trends to reveal functional dependence of the stations income on the main indicators and transportation technologies.
|
УДК 622.279. КАКЕНОВ К.С. К вопросу о влиянии амплитудно-частотного спектра волн напряжений на уплотнение грунта при газовзрывном нагружении.
Рассматривается возможность управления процессом деформирования дисперсных грунтов при взрывном нагружении. Показано, что амплитудно-частотный спектр волн напряжений, генерируемых взрывом, зависит от основных силовых характеристик взрывного импульса. Предложено комплексно оценивать его эффективность. Исследование спектральных характеристик слабых волн напряжений осуществлено в упругой постановке. Разработана теоретическая модель динамического деформирования дисперсных грунтов. Сделан вывод о наличии в распределении плотности амплитудно-частотного спектра импульса двух характерных частот. При этом показано, что с удалением от очага взрыва в спектре начинают преобладать низкие частоты.
|
ӘОЖ 622.279. КӘКЕНОВ К.С. Кернеулер толқындарының амплитудалық-жиілік спектрінің газ жарылысымен жүктелгенде топырақтың тығыздалуына әсер ету мәселесі туралы.
Жарылыспен жүктелгенде бөлшекті топырақтың деформациялану процесін басқару мүмкіндігі қарастырылады. Жарылыстан тудырылатын кернеулер толқындарының амплитудалық-жиілік спектрінің жарылыс импульсінің негізгі күштік сипаттамаларына байланысты болатыны көрсетілген. Оның тиімділігін кешенді бағалау ұсынылған. Кернеулердің әлсіз толқындарының спектрлік сипаттамаларын зерттеу серпімді қойылымда жүзеге асырылған. Бөлшекті топырақты динамикалық деформациялаудың теориялық моделі әзірленген. Тығыздықты үлестіруге тән екі жиілік импульсінің амплитудалық-жиілік спектрінің бар болуы туралы тұжырым жасалған. Бұл ретте жарылыс ошағынан жойылуымен спектрде төмен жиіліктер басым бола бастайды.
|
UDC 622.279. КАКЕNOV К.S. Amplitude-Frequency Spectrum of Stress Waves Effect on Soil Compacting with Gas-Explosive Loading.
There is considered a possibility to control the process of disperse soils deforming with explosive loading. It is shown that the amplitude-frequency spectrum of stress waves generated by the explosion depends on the main power characteristics of the explosive pulse. There is suggested to estimate its efficiency in complex. Studying the spectral characteristics of stress weak waves has been carried out in elastic setting. There has been developed a theoretical model of dynamic deforming disperse soils., made a conclusion about the presence in of two characteristic frequencies in the distribution of amplitude-frequency spectrum density. Besides, there is shown that with the growing distance from the explosion seat in the spectrum there begin to dominate low frequencies.
|
УДК 330.1(574.3). АХМЕТЖАНОВ Б.А., ЖУМАБАЕВА К.М., МАХМЕТОВА М.К. Анализ депозитного рынка в Республике Казахстан.
Дан подробный анализ рынка депозитных услуг в Казахстане. Раскрыто понятие банковского вклада. Показана динамика объема депозитов за последние пять лет. Показаны причины роста депозитов населения в банках. На примере АО «АТФБанк» выявлено долевое соотношение валют, в депозитном портфеле, долевое соотношение текущих счетов и срочных вкладов. Дается оценка депозитному рынку Казахстана.
|
ӘОЖ 330.1(574.3). АХМЕТЖАНОВ Б.А., ЖҰМАБАЕВА К.М., МАХМЕТОВА М.К. Қазақстан Республикасындағы депозиттік рынокты талдау.
Қазақстандағы депозиттік қызметтер рыногын толық талдау берілген. Банк салымы ұғымы ашылған. Соңғы бес жылдағы депозиттер көлемінің динамикасы көрсетілген. Халықтың банктердегі депозиттерінің өсу себептері көрсетілген. «АТФБанк» АҚ мысалында депозиттік қоржындағы валюталардың үлестік ара қатысы, ағымдағы шоттар мен мерзімді салымдардың үлестік ара қатысы айқындалған. Қазақстанның депозиттік рыногына баға берілген.
|
UDC 330.1(574.3). AKHMETZHANOV B.A., ZHUMABAYEVA К.М., МАKHMETOVA М.К. Analyzing Deposit Market in Republic of Kazakhstan.
There is presented a detailed analysis of the deposit services market in Kazakhstan. There is revealed the concept of a banking deposit, shown the dynamics of deposit amount within the last five years. There are shown the reasons of growing deposits at banks. On example of JSC “ATF Bank” there has been revealed the share ratio of currencies in the deposit portfolio, the share ratio of current accounts and term deposits. There is estimated the deposit market of Kazakhstan.
|
УДК 622.7.09:681.5. АВДЕЕВ Л.А. Исследование режимов диагностики автоматизированных систем контроля.
В статье приводится решение задачи поиска неисправностей в автоматизированных системах контроля. Поиск неисправностей является первой задачей оптимального распределения поисковых усилий между блоками (узлами) системы. Второй задачей является обеспечение минимально возможными усилиями требуемой вероятности поиска неисправности. Предложен алгоритм решения задачи. Получены формулы, позволяющие вычислить вероятность обнаружения отказов в различных блоках системы. Получены выражения отказов в различных блоках системы. Использование приведенных выражений позволяет сократить время поиска неисправностей. Приведен пример расчета вероятностей обнаружения отказов.
|
ӘОЖ 622.7.09:681.5. АВДЕЕВ Л.А. Автоматтандырылған бақылау жүйелерінің диагностикасы режимдерін зерттеу.
Мақалада автоматтандырылған бақылау жүйелеріндегі жарамсыздықтарды іздеу есебінің шешімі келтірілген. Жарамсыздықтарды іздеу жүйе блоктары (тораптары) арасындағы іздеу күштерін оңтайлы үлестіретін бірінші есеп болып табылады. Екінші есеп жарамсыздықты іздеудің талап етілетін ықтималдығын минимум мүмкін күштермен қамтамасыз ету болып табылады. Есепті шешу алгоритмі ұсынылған. Жүйенің әр түрлі блоктарында істен шығудың байқалу ықтималдығын есептеп шығаруға мүмкіндік беретін формулалар алынған. Жүйенің әр түрлі блоктарындағы істен шығу өрнектері алынған. Келтірілген өрнектерді пайдалану жарамсыздықтарды іздеу уақытын қысқартуға мүмкіндік береді. Істен шығудың байқалу ықтималдықтарын есептеу мысалы келтірілген.
|
UDC 622.7.09:681.5. AVDEYEV L.А. Studying Automated Control Systems Diagnostics Modes.
There is presented a solution of the problem of looking for the faults in automated control systems. The search of faults is the first problem of the optimal distribution of the search efforts between the units of the system. The second problem is providing with minimal possible efforts the probability of the faults search. There has been suggested an algorithm of the problem solution, obtained the formulae permitting to calculate the probability of the faults detecting in the system various blocks. Using the expressions presented permits to reduce the time ofr looking for the faults. There is given an example of calculating the faults probability detecting.
|
УДК 621.313.333.2:622. БРЕЙДО И.В., КАВЕРИН В.В., НУРМАГАНБЕТОВА Г.С., НУРМАГАМБЕТОВА Г.С. Разработка косвенных методов тепловой защиты асинхронных электродвигателей.
В статье обоснована актуальность косвенных методов тепловой защиты асинхронных электродвигателей. Рассмотрены существующие системы косвенной защиты асинхронного электродвигателя от превышения температуры на основе модели наблюдателя сопротивлений обмоток статора для электродвигателей мощностью 30, 110 и 200 кВт. Разработаны требования к косвенной системе защиты. Определены типы электродвигателей для проведения имитационных экспериментов. Разработана имитационная модель наблюдателя температуры. Выполнен анализ точности наблюдателя. Определена зависимость поправочного коэффициента в функции мощности АД. Дана оценка точности предлагаемого способа косвенной защиты.
|
ӘОЖ 621.313.333.2:622. БРЕЙДО И.В., КАВЕРИН В.В., НҰРМАҒАНБЕТОВА Г.С., НҰРМАҒАМБЕТОВА Г.С. Асинхронды электр қозғалтқыштарды жылумен қорғаудың жанама әдістерін әзірлеу.
Мақалада асинхронды қозғалтқыштарды жылумен қорғаудың жанама әдістерінің маңыздылығы негізделген. Қуаты 30, 110 және 200 кВт электр қозғалтқыштарға арналған статор орамалары кедергілерін бақылағыш моделі негізінде асинхронды электр қозғалтқышты температураның жоғарылауынан жанама қорғайтын қолданыстағы жүйелер қарастырылған. Қорғаудың жанама жүйесіне қойылатын талаптар әзірленген. Имитациялық эксперименттер жүргізу үшін электр қозғалтқыштардың типтері анықталған. Температураны бақылағыштың имитациялық моделі әзірленген. Бақылағыштың дәлдігін талдау орындалған. АҚ қуаты функциясындағы түзету коэффициентінің тәуелділігі анықталған. Жанама қорғаудың ұсынылатын тәсілінің дәлдігін бағалау берілген.
|
UDC 621.313.333.2:622. BREIDO I.V., KAVERIN V.V., NURMAGANBETOVA G.S., NURMAGAMBETOVA G.S. Developing Indirect Methods of Asynchronous Motors Thermal Protection.
There is substantiated the urgency of indirect methods of thermal protection of asynchronous motors. There are considered existing systems of indirect protection of asynchronous motors from the temperature surplus based on the model of the stator coils resistance observer for motor of power 30, 110 and 200 kW. There are developed the requirements to indirect protection system, defined the types of motors for making imitation experiments. There has been developed an imitation model of temperature observer, carried out the analysis of the observer accuracy, and defined the dependence of the correction factor in the function of asynchronous motor power. There is given an estimation of the suggested method of indirect protection accuracy.
|
УДК 621.34:62.505:669.046.4. ЮЩЕНКО О.А. Математические модели электромеханической системы линии непрерывного горячего цинкования.
Рассмотрены физические процессы, приводящие к появлению замятий стальной полосы при её обработке на линии непрерывного горячего цинкования (ЛНГЦ). Представлены исходные математические модели электроприводов ЛНГЦ. Приведены линеаризованные модели электропривода с частотным управлением асинхронного двигателя. Показано, что электропривод ЛНГЦ является взаимосвязанным. Разработаны математические модели и структурные схемы элементов ЛНГЦ и взаимосвязанного электропривода в целом. Поставлена задача исследования динамических процессов, происходящих в полосе при остановке головной части линии. Показано, что качество обработки полосы обеспечивается с помощью системы автоматической стабилизации натяжения.
|
ӘОЖ 621.34:62.505:669.046.4. ЮЩЕНКО О.А. Үздіксіз ыстықтай мырыштау желісінің электр-механикалық жүйесінің математикалық модельдері.
Үздіксіз ыстықтай мырыштау желісінде (ҮЫМЖ) болат жолақты өңдеу кезінде оның жаншылуының пайда болуына әкелетін физикалық процестер қарастырылған. ҮЫМЖ электр жетектерінің алғашқы математикалық модельдері берілген. Асинхронды қозғалтқышы жиіліктік басқарылатын электр жетегінің сызықтандырылған модельдері келтірілген. ҮЫМЖ электр жетегінің өзара байланысқан болып табылатыны көрсетілген. ҮЫМЖ элементтерінің және жалпы алғанда өзара байланысқан электр жетегінің математикалық модельдері және құрылымдық сұлбалары әзірленген. Желінің бас бөлігі тоқтағанда болатын динамикалық процестерді зерттеу міндеті қойылған. Жолақты өңдеу сапасының керілуді автоматтық тұрақтандыру жүйесінің көмегімен қамтамасыз етілетіні көрсетілген.
|
UDC 621.34:62.505:669.046.4. YUSHCHENKO О.А. Mathematical Models of Electromechanical System of Continuous Hot Zinc Plating.
There are considered physical processes leading to occurring steel strip jamming when treating it on the line of continuous hot zinc plating (LCHZ). There are presented the initial mathematical models of LCHZ electric drives, linearized models of electric drives with frequency controlling asynchronous motor. There have been developed mathematical models and structural schemes of LCHZ elements and interconnected electric drive on the whole. There has been posed the problem of studying dynamic processes taking place in a strip when stopping the line head part and shown that the strip treatment quality is ensured by using a system of the tension automated stabilization
|
УДК 622.267.5. АВДЕЕВ Л.А., САБИТОВА Л.Ф. Автоматический аэрогазовый контроль как задача статистической теории распознавания аварийных ситуаций.
Для обеспечения безопасных условий труда шахтеров возникает необходимость в совершенствовании существующих методов и средств контроля параметров рудничной атмосферы. С увеличением количества датчиков возрастает возможность автоматического распознавания аварийных ситуаций. Вероятность возникновения опасной ситуации в добычном или подготовительном забое зависит от состояния контролируемых параметров, которые являются случайными функциями. Поэтому для распознавания аварийной ситуации можно использовать вероятностный подход. При этом на основании методов статистической теории распознавания образов осуществляется процесс принятия решения об уровне опасности и необходимости срабатывания аварийной защиты. Процесс изменения концентрации метана можно считать аддитивным, состоящим из низкочастотного математического ожидания, «нанизанной» на него высокочастотной стационарной помехи с нормальным (или логнормальным) распределением и существенно нестационарных всплесков. Всплески обычно возникают в результате временных нарушений режима вентиляции.
|
ӘОЖ 622.267.5. АВДЕЕВ Л.А., САБИТОВА Л.Ф. Автоматтық аэрогаздық бақылау апаттық жағдайларды жорамалдаудың статистикалық теориясының есебі ретінде.
Шахтерлер еңбегінің қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ету үшін кеніштік атмосфера параметрлерін бақылаудың қолданыстағы әдістері мен құралдарын жетілдіруде қажеттілік пайда болады. Қадағалар санының ұлғаюымен апаттық жағдайларды автоматтық жорамалдау мүмкіндігі артады. Өндіру немесе дайындау забойында қауіпті жағдайдың пайда болу ықтималдығы кездейсоқ функциялар болып табылатын бақыланатын параметрлердің күйіне байланысты болады. Сондықтан апаттық жағдайларды жорамалдау үшін ықтималдық амалды пайдалануға болады. Бұл ретте бейнелерді жорамалдаудың статистикалық теориясы әдістерінің негізінде қауіптілік деңгейі және апаттан қорғауды іске қосу қажеттілігі туралы шешім қабылдау процесі жүзеге асырылады. Метан концентрациясының өзгеру процесін аддитивті, төмен жиілікті математикалық үміттен, оған «тізілген» қалыпты (немесе логқалыпты) жоғары жиілікті тұрақты бөгеуілден және елеулі тұрақсыз көтеруден тұрады деп есептеуге болады. Әдетте көтеру желдету режимінің уақытша бұзылуы нәтижесінде пайда болады.
|
UDC 622.267.5. АVDEYEV L.А., SABITOVA L.F. Automatic Air-and-gas Control as Problem of Statistical Theory of Recognizing Emergency Situations.
To ensure miners’ safe labor conditions there occurs a necessity to improve the existing methods and means of controlling the parameters of the mine atmosphere. With the increasing of the number of sensors there increases the possibility of automatic recognizing emergency situations. The possibility of occurring a dangerous situation in a face depends on the state of the controlled parameters which are random functions. That’s why to recognize an emergency situation there can be used the probabilistic approach. Based on the statistic theory methods there is carried out the process of decision making about the level of danger and necessity to use an emergency protection. The process of changing methane concentration can be considered additive and consisting of low-frequency mathematical expectation, built-up high-frequency stationary interference with normal (or lognormal) distribution and significantly non-stationary surges. They usually occur as a result of the temporary breaking of ventilation mode.
|
УДК (519.9+518.5):532.54. ТОМИЛОВА Н.И., ЦОК Г.Н., КАЛИНИН А.А. Математические модели стационарных гидравлических режимов теплоснабжающих систем в терминах режимных ситуаций.
Объединены в классы постановки задач анализа режимов в открытых, закрытых и смешанных больших теплоснабжающих системах (ТС). В качестве классификационного признака использовано содержание исходных данных. Содержание исходных данных фиксирует исходное состояние ТС в типичной режимной ситуации. Приведена схема построения математической модели установившегося гидравлического режима ТС. Рассмотрен алгоритм построения общей математической модели. Выделенным типичным структурам ТС поставлены в соответствие модели установившегося гидравлического режима. Модели интерпретированы в терминах режимных ситуаций.
|
ӘОЖ (519.9+518.5):532.54. ТОМИЛОВА Н.И., ЦОК Г.Н., КАЛИНИН А.А. Режимдік жағдайлар терминдеріндегі жылумен қамтитын жүйелердің тұрақты гидравликалық режимдерінің математикалық модельдері.
Ашық, жабық және аралас үлкен жылумен қамтитын жүйелерде (ЖЖ) режимдерді талдау міндеттерін қою кластарына біріктірілген. Жіктеу белгісі ретінде алғашқы деректердің мазмұны пайдаланылған. Алғашқы деректердің мазмұны типті режимдік жағдайдағы ЖЖ бастапқы күйін анықтайды. ЖЖ қалыптасқан гидравликалық режимінің математикалық моделін құру сұлбасы келтірілген. Жалпы математикалық модельді құру алгоритмі қарастырылған. ЖЖ ерекшеленген типті құрылымдарына қалыптасқан гидравликалық режимнің модельдері сәйкестікке қойылған. Модельдер режимдік жағдайлар терминдерінде түсіндірілген.
|
UDC (519.9+518.5):532.54. ТОМILOVA N.I., TSOK G.N., KALININ А.А. Mathematical Models of Stationary Hydraulic Modes of Heat-Supplying Systems in Terms of Security Situations.
There are combined in classes the settings of the problems of analyzing modes in open, closed, and mixed large heat supply systems (HS). As a classification indicator there is used the initial data content. It fixes the initial HS state in a typical securoty situation. There is presented a scheme of building a mathematical model of the fixed hydraulic mode of HT, considered an algorithm of building a general mathematical model. The separated typical HS structures are compared to the models of the fixed hydraulic mode. The models are interpreted in terms of security situations.
|
УДК 622.272. БРЕЙДО И.В., ФЕШИН Б.Н., МАРКВАРДТ Р.В., ШПАКОВА Л.Г., КОВАЛЬСКИЙ А.A. Разработка системы оперативно-диспетчерского управления дистанционным обучением (в рамках программы «Синергия»), часть 1.
Приводятся материалы одной из видеоконференций членов международного проекта «Синергия». Видеоконференции являются средством оперативного управления процессом дистанционного обучения в рамках проекта. В предложениях кафедры автоматизации производственных процессов КарГТУ поставлены задачи, решение которых приблизят проект к созданию системы дистанционного образования. Основными из этих задач являются следующие: организация взаимодействия членов проекта «Синергия»; согласование учебных программ; технологии объединения аппаратных и программных ресурсов; технологии объединения методического обеспечения; построение баз данных и знаний; выбор критериев и разработка алгоритмов оценки знаний; развитие процессов дистанционного образования в рамках проекта «Синергия»; стажировка магистрантов в подразделениях членов проекта «Синергия»; варианты набора студентов и магистрантов для обучения в рамках проекта «Синергия».
|
ӘОЖ 622.272. БРЕЙДО И.В., ФЕШИН Б.Н., МАРКВАРДТ Р.В., ШПАКОВА Л.Г., КОВАЛЬСКИЙ А.A. Қашықтан оқытуды жедел-диспетчерлік басқару жүйесін әзірлеу («Синергия» бағдарламасы шеңберінде), 1-бөлім.
«Синергия» халықаралық жобасының мүшелері қатысқан бейнеконференциялардың бірінің материалдары келтірілген. Бейнеконференциялар жоба шеңберінде қашықтан оқыту процесін жедел басқару құралы болып табылады. ҚарМТУ-дың өндірістік процестерді автоматтандыру кафедрасының ұсыныстарында шешімі жобаны қашықтан білім беру жүйесін құруға жақындататын міндеттер қойылған. Бұл міндеттердің негізгілері: «Синергия» жобасы мүшелерінің өзара әрекеттерін ұйымдастыру; оқу бағдарламаларын; аппараттық және бағдарламалық ресурстарды біріктіру технологияларын; әдістемелік қамтамасыз етуді біріктіру технологиясын келістіру; деректер және білім базаларын құру; критерийлерді таңдау және білімді бағалау алгоритмдерін әзірлеу; қашықтан білім беру процестерін «Синергия» жобасының шеңберінде дамыту; магистранттардың «Синергия» жобасы мүшелерінің бөлімшелерінде машықтануы; «Синергия» жобасының шеңберінде оқыту үшін студенттер мен магистранттарды қабылдау нұсқалары болып табылады.
|
UDC 622.272. BREIDO I.V., FESHIN B.N., MARKVARDT R.V., SHPAKOVA L.G., KOVALSKI А.A. Developing System of Operative-Dispatcher Control of Distance Learning (in frames of “Synergy” program), part 1.
There are presented the materials of one of the videoconferences of the international project “Synergy” members. Videoconferences are a means of operative controlling the process of distance learning within the frames of the project. In the suggestions of KSTU APP chair there have been posed the problems whose solution will bring the project closer to the forming of the system of distance learning. The main of them are the problems of organizing the interaction between the members of “Synergy” project<; adopting curricula, technologies of joining hardware and software resources; technologies of joining methodological provision; building databases; selecting criteria and developing algorithms of knowledge estimate; developing the processes of distance learning within the frames of “Synergy” project; master students training at the divisions of “Synergy” project members; variants of selecting students and masters for studying within the frames of “Synergy” project.
|
УДК 621.396. КОЧКИН А.М. ФЕДОТОВ С.И. Разработка системы автоматического управления подвижным объектом на местности с заданным рельефом.
Рассматриваются вопросы, связанные с созданием системы управления подвижным объектом. Этот объект должен функционировать в закрытом помещении. Проведен анализ существующих систем навигации и устройств, обеспечивающих определение координат положения объекта. Определены особенности работы локальных систем навигации, которые могут быть использованы в закрытых помещениях. Особенность предложенной системы управления подвижным объектом заключается в работе системы в двух режимах. В режиме обучения система формирует карту местности и заносит ее в базу данных. В рабочем режиме навигационная система определяет местоположение объекта и подает управляющие воздействия на исполнительные механизмы, обеспечивающие движение объекта.
|
ӘОЖ 621.396. КОЧКИН А.М. ФЕДОТОВ С.И. Бедері берілген жердегі жылжымалы объектіні автоматтық басқару жүйесін әзірлеу.
Жылжымалы объектіні басқару жүйесін құрумен байланысты мәселелер қарастырылады. Бұл объект жабық жайда жұмыс істеуге тиіс. Қолданыстағы навигация жүйелерін және объект орнының координаталарын анықтауды қамтамасыз ететін құрылғыларды талдау жүргізілген. Жабық жайларда пайдаланылуы мүмкін жергілікті навигация жүйелері жұмысының ерекшеліктері анықталған. Жылжымалы объектіні басқарудың ұсынылған жүйесінің ерекшелігі жүйенің екі режимде жұмыс істеуінен тұрады. Оқыту режимінде жүйе жер картасын құрайды және оны деректер базасына енгізеді. Жұмыс режимінде навигациялық жүйе объектінің орналасқан орнын анықтайды және объектінің қозғалысын қамтамасыз ететін атқарушы механизмдерге басқарушы әсерлер береді.
|
UDC 621.396. КОCHKIN А.М., FEDOTOV S.I. Developing Automatic System of Controlling Mobile Object in Country with Set Relief.
There are considered the issues relating to forming a system of controlling a mobile object. This object is to function indoors. There has been carried out the analysis of the existing systems of navigation and units ensuring the definition of the object location coordinates. There have been defined the characteristic features of local systems of navigation working, that can be used indoors. A peculiarity of the system suggested is in the system operating in two modes. In the mode of training the system forms a map of the locality and puts it in the database. In the working mode the navigation system defines the object location and passes a controlling action to the working elements ensuring the object mobility.
|
УДК 378.22(574). ХИШАУЕВА Ж.Т., КУПАВЦОВ А.Н. Развитие позитивного имиджа магистра в контексте обучения самопрезентации.
В статье идёт речь об актуальных ключевых компетенциях, необходимых магистру для развития позитивного имиджа и овладения технологией успешной самопрезентации. Рассматриваются главные составляющие имиджа магистра. Главное внимание обращается на личностные характеристики магистра, его внешность. Показывается творческий характер магистра, его умение быть компетентным во всех вопросах и общении с другими людьми. Особое внимание уделяется вопросам достижения идеального имиджа магистра как специалиста в области своей сферы деятельности. Приводятся многообразные психотехнологии, владеть которыми должен каждый магистр. В заключение кратко говорится о плюсах позитивного имиджа магистра, который способствует продуктивному деловому партнёрству, а значит, успеху и карьере.
|
ӘОЖ 378.22(574). ХИШАУЕВА Ж.Т., КУПАВЦОВ А.Н. Магистрдің позитивті беделінің өзін-өзі таныстыруға үйрету контекстінде дамуы.
Мақалада магистрге позитивті беделін дамыту және өзін-өзі сәтті таныстыру технологиясын меңгеру үшін қажетті, маңызды түйінді құзыреттер туралы сөз болады. Магистрдің беделін басты құраушылар қарастырылады. Магистрдің тұлғалық мінездемелеріне, оның сыртқы келбетіне басты назар аударылған. Магистрдің шығармашылық сипаты, оның барлық мәселелерде және басқа адамдармен қарым-қатынаста құзыретті болу ептілігі көрсетілген. Өз қызметінің сферасындағы маман ретінде магистрдің мінсіз беделге қол жеткізу мәселелеріне ерекше көңіл бөлінген. Әрбір магистр иеленуге тиіс болатын алуан түрлі психотехнологиялар келтірілген. Қорытындысында өнімді іскерлік серік- тестікке, ендеше, табыс пен мансапқа жетуге мүмкіндік туғызатын, магистрдің позитивті беделінің жақсы жақтары туралы қысқаша айтылған.
|
UDC 378.22(574). KHISHAUYEVA Zh.T., KUPAVTSOV A.N. Developing Positive Master’s Image in the Context of Teaching Self-Presenting.
There are considered the urgent key competencies necessary for a master to develop a positive image and mastering the technology of successful self-presenting. There are considered the main components of master’s image. The attention is paid to the master’s personal characteristics, his appearance. There is shown the master’s creative character, his ability to be competent in all the issues and communication with other people. Special attention is paid to the issues of achieving an ideal master’s image as a specialist in his activities sphere. There are presented numerous psycho-technologies which must be mastered by every master. In conclusion there is said in short about pluses of the master’s positive image that assists productive business partnership, and consequently, success and career.
|
УДК 622.271. Низаметдинов Ф.К., ТОлеубекова Ж.З., МОЗЕР Д.В. Маркшейдерское дело в XXI веке.
В Караганде был проведен первый Казахстанский съезд маркшейдеров. 6 и 7 октября Карагандинский государственный технический университет стал центром, принимавшим участников съезда лучших маркшейдеров Казахстана. В ходе работы съезда они выразили свои мнения по поводу развития маркшейдерского дела в XXI веке, а также обсудили проблемы зарождения «золотого века» маркшейдерии в Казахстане и подготовки кадров нового поколения в данной отрасли.
|
ӘОЖ 622.271. Низаметдинов Ф.К., ТӨлеубекова Ж.З., МОЗЕР Д.В. Маркшейдерлік іс XXI ғасырда.
Маркшейдерлер съезі Қазақстан бойынша Қарағандыда алғаш рет өткізілді. 6 және 7 қазанда Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті Қазақстандағы барлық ең жақсы маркшейдерлердің съезінде арналған келушілердін ордасына айналды. Съезд жұмысының барысында олар XXI ғасырдағы маркшейдерлік істің дамуы туралы өз ойларын білдірді және де Қазақстандағы маркшейдериялық «алтын ғасыры» тууы үшін және осы саланың жаңа компонентті кадрлары пайда болуы үшін не істеу керек екендігі жайлы сөз қозғады.
|
UDC 622.271. NIZAMETDINOV F.K., TOLEUBEKOVA Zh.Z., MOZER D.V. Surveying in XXI Century.
In Karaganda there was held the first Kazakhstan forum of surveyors. On October 6 to 7 Karaganda State Technical University became the center which accepted the forum participant – the best surveyors of Kazakhstan. In the process of the forum they expressed their opinions as to developing survey in the XXI century and discussed the problems of the “gold century” birth of survey in Kazakhstan and training new generation specialists in this field.
|
