Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым:
жетінші
ЕҰУ Ф 703-07-21. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Жетінші басылым
Зертханалық жұмыс №1
Мұнай және мұнай өнімдерімен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары мен ережелері
Мұнай және мұнай өнімдерінің физика-химиялық сипаттамаларын
есептеу әдістерімен
анықтау.
Мақсат. Мұнай және мұнай өнімдерінің физика-химиялық
сипаттамаларын талдаудың
есептеу әдістерін меңгеру.
Оқу материалдары.
1. Қауіпсіздік талаптары мен ережелеріне арналған нұсқаулар.
2. Гидрометр, пикнометр, вискозиметр, рефрактометр.
3. Номограммалар
Қауіпсіздік туралы. (1-қосымша.)
Мұнай және мұнай өнімдерінің тығыздығын кг және м3-мен анықтау.
Қабат
жағдайындағы
мұнайлардың
физика-химиялық
қасиеттері
газсыздандырылған
мұнайлардың
қасиеттерінен
айтарлықтай
ерекшеленеді.
Айырмашылықтар 1 м3 мұнайға шаққанда 400 нм3 дейін жетуі мүмкін
болатын жоғары
қабат
қысымының, температураның және еріген газдың мазмұнының әсерінен болады.
Тығыздық бірлік көлемде өрнектелетін тыныштық
массасының мөлшерін сипаттайды,
[г/см3; кг/м3].
Тәжірибеде мұнайдың (мұнай өнімінің) салыстырмалы
тығыздығының өлшемсіз
мәнін қолдану әдетке айналған, ол 20°С-тағы мұнайдың (мұнай өнімі) тығыздығының 4°С-
тағы судың тығыздығына қатынасына тең. . Салыстырмалы тығыздық ρ420 деп белгіленеді.
4°С температурадағы судың тығыздығы біреуге тең болғандықтан, салыстырмалы
және абсолютті тығыздықтардың сандық мәндері бірдей.
Кейбір шет елдерде стандарт ретінде 15,5°С-қа сәйкес келетін 60°F тең мұнай (мұнай
өнімі) мен судың бірдей температурасы алынады. Бұл жағдайда салыстырмалы тығыздық ρ
деп белгіленеді
15 15
.
ρ4 20 және ρ1515 мәндерін өзара қайта есептеу формулалар бойынша жүзеге асырылады:
немесе
Америка Құрама Штаттарында және басқа елдерде API дәрежесімен өлшенетін тығыздық
мәні ρ1515 қатынасы бойынша кеңінен қолданылады:
Көмірсутек және басқа газдар үшін стандартты шарттар ретінде 0,1 МПа (760 мм
сын.бағ.) қысым және 0°С температура алынады. Әдетте
салыстырмалы тығыздық
анықталады, яғни газ тығыздығының ауаның тығыздығына қатынасы (1,293 кг / м3).
Кез келген газдың стандартты жағдайда тығыздығын оның молекулалық массасын 1
кмоль көлеміне бөлудің коэффициенті ретінде табуға болады, яғни 22,4 м3.
Газдың тығыздығын (ρг, кг/м3) стандарттыдан өзгеше жағдайларда (қысым Р, МПа;
температура Т, К) мына формула бойынша анықтауға болады:
Көмірсутектердің және кейбір басқа газдардың 0°С және 0,1 МПа тығыздығы туралы
мәліметтер.