Пән бойынша оқыту бағдарламасының титулды парағы (Syllabus)

ОӘК төрайымы ________________ Н.И.Мошна

келісілді

Әлеуметтану және саясаттану кафедрасының меңгерушісі ___________Г.Н.Иренов

«____»_________20__ ж
1 Оқытушы туралы мәлімет:

Каппасова Г.М. саясаттану магистрі, аға оқытушы.

Әлеуметтану және саясаттану кафедрасы А-корпусында №517 аудиторияда Ломов к-сі, 64 мекені бойынша орналасқан, жұмыс тел. 67-36-87 (1124)
2 Пән туралы мәлімет
3 Пәннің жұмыс көлемі

Семестр	Кредиттер саны	Аудиториялық сағаттар түрлері бойынша контактілік сағаттар саны						Студенттің өзіндік жұмысының сағаттар саны		Бақылау түрлері
		барлығы	дәр	тәж	лаб	студ	инд	барлығы	СӨЖМ
1	3	135	30	15					90	емтихан
Барлығы

4 Пәннің мақсаты:

Студенттерге қазіргі Қазақстан жерінде тұратын халықтардың саяси тарихы туралы, ежелгі дәуірінен бастап қазіргі уақытқа дейінгі мемлекет және құқық генезисі туралы мәліметтер беру

- қоғамның саяси ұймдастыруының толық қарастыру, әсіресі оның ежелгі қалпында (формалар);

- ежелгі және ортағасыр көшпенділерінің саяси институтардың қызметінің ерекшелектерін қарастыру;

- студенттерді қазіргі уақытың сонымен бірге тәуелсіздік Қазақстан кезеңінде саяси процестерінде жөнін табу үйрету;

- студенттердің әр түрлі саяси өзгерістерді талдау әдістерін қолдана алуға үйрету;

- зерттеулерге қажет негізделген және сай келетін ғылыми әдебиеттерді іздеу дағдыларын дамыту;

- Қазақстандығы мемлекеттік құқықтық саяси-мәдениеттік, ұлттық генезистері туралы білімдерін қалыптастыру;

- Ежелгі дәуірінен бастап қазіргі уақытқа дейін Қазақстанның саяси және әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі беталыстарын;

- Қазақстан жерінде саяси иснститутарының қалыптасуы мәселелері жөніндегі беталыстарын;

- елдегі сыртқы саяси байланыстарының нәтижелері және негізгі бағыттарын

- қоғамдық өмірлік деректерін таңдау, тексеру, талдау;

- ауызша және жазбаша тарихи мәлеметтерді логикалық мазмұндау;

- жазба жұмыстарының негізгі түрлерін, сондай-ақ аңдатпа, ой-пікір, шолу, мазмұндамы, ғылыми доклад және т.б.;

-бұл пән бойынша алынған білім және дағдырларды кәсіптік істерде қолдана білу;

- елде, әлемде болып жатқан тарихи-саяси, экономикалық үрдістерді бағалау және талдау;

6 Алдыңғы реквизиттер:

Осы пәнді меңгеру үшін келесі пәндерді оқып-үйрену нәтижесінде қалыптасқан білімдер мен дағдылар керек:

- Қазақстан тарихы;

- философия;

- мамандыққа кіріспе;

7 Кейінгі реквизиттер:

Осы пәнді оқып-үйрену нәтижесінде қалыптасқан білімдер мен дағдылар келесі пәндерді меңгеру үшін керек:

• 
  Қазақстаның саяси ойы;
  
• 
  саяси философия;
  
• 
  Қазақстан Республикасының ішкі және сыртқы саясаты.
  

«Қазақстанның саяси тарихы» курсының студент жастарды өткен саяси өркениет пен оларға деген саяси қызығушылықтарын арттыруға арналған. Қазақстан сияқты жас мемлекетте саяси демократиямен, саяси плюрализмге жол ашудағы алуан түрлі идеялардың дамуымен қалыптасу туралы. Сонымен қатар мемлекеттің даму тарихы мен саясаттағы тұлғалардың орны мен рөлі туралы.

Пән 15 апта бойы оқытылады. Жалпы көлемі – 135 сағат, оның 45 сағаты аудиториялық сабақтарға, 90 сағаты – өзіндік жұмысқа бөлінген.

10 Курс компоненттері

Дәріс сабақтарының тақырыптары

1 тақырып Кіріспе. Пәні, қолданатын әдістермен мәні.

2 тақырып Қазақстан территориясында мемлекеттердің қалыптасуы.

3 тақырып Ежелгі Қазақстанның саяси тарихы

4 тақырып Қазақстандағы саяси-құқық тарихы

5 тақырып XIII – XV ғғ. Қазақстанында саяси институтардың қалыптасуы

6 тақырып XV – XVIII ғғ. басындағы Қазақстанның саяси қалыптасуы

7 тақырып XV – XVIII ғғ. қазақ қоғамының саяси-әлеуметтік құрылымы

8 тақырып XV – XVIII ғғ. қазақ қоғамының мемлекеттік-құқық жүйесі

9 тақырып Қазақстан Ресей протекторат қабылдауның себептері, қорытындылары, салдарлары

10 тақырып XVII – X ғғ. басындағы Қазақстан саяси тарихы

11 тақырып XIX ғ. әкімшілік-құқықтық реформалар өткізу кезеңінде Қазақстандағы саяси жүйесінің өзгеруі

12 тақырып XX ғ. басындағы саяси және экономикалық өлке жағдайы

13 тақырып Қазақстан 1917 ж. төнкеріс және азаматтық қарсылық көрсету кезеңінде

14 тақырып Қазақстан Кеңес үкімет жылдарының саяси дамуы

15 тақырып Тәуелсіз Қазақстан: қалыптасуы кезеңдері, жетістектері, мәселелері

1. Сақ-скиф бірлістігі: жету тарихы, қоғамдық қалыптасуы

2. Салық сақ қоғамы

Тәжірибе сабақ №2 Ежелгі Қазақстанның саяси тарихы.

1. Үйсіндер – Қазақстан территорисындағы бірінші сыртқы классты бірлістіктер

2. Қанғарлардың әлеуметтік-саяси тарихы

3. III – V ғғ. Қазақстан территориясындағы мемлекет

1. Монғол империясының саяси және мемлекеттік тізімі

2. Монғол шапқыншылығының саяси салдары

Тәжірибе сабақ №4 XV – XVIII ғғ. басындағы Қазақстанның саяси қалыптасуы

1. Саяси сап, XV – XVIII ғғ. басындағы қазақ хандығының қоғамдық қалыптасуы: эволюция, ерекшелігі

2. XVI ғ. екінші жартысындағы қазақ хандығының саяси тарихы

3. XVII ғ. қазақ хандығының саяси жағдайы

1. XVI –XVII ғғ. қазақ хандығының қоғамдық қатынасы және жекеменшіктілік формалары

2. Әкімшілік – құқықтық ережелері және қылмыстық құқық

Тәжірибе сабақ №6 Қазақстан Ресей протекторат қабылдауның себептері, қорытындылары, салдарлары

1. XVII – XVIII ғғ. басындағы қазақ хандығының ішкі саяси жағдайы

2. Жонғар – қазақ шабуылдары

3. Ресей протекторатының белгіленуі

4. Құқықтық шарттар және Ресей протекторатының қабылдануының салдары

Тәжірибе сабақ №7 XIX ғ. әкімшілік-құқықтық реформалар өткізу кезеңінде Қазақстандағы саяси жүйесінің өзгеруі

1. Қазақстан патшалығының көшпелі саясатты. Өлке шаруа отарлауы

2 XIX ғ. әкімшілік-құқықтық реформаның саяси салдары

Тәжірибе сабақ №8 Қазақстан 1917 ж. төнкеріс және азаматтық қарсылық көрсету кезеңінде

1. 1917 ж. ақпаннан қазанға дейінгі кезеңдегі ағым және саяси партиялар

2. 1917 ж. қазан төңкерілісі және өлкедегі саяси өзгерістер

3. Қазақ КАСР-нің құрылуы

2. Кеңес үкіметі жылдарындағы Қазақстан Республикасының саяси бірлестік жүйесін орнатылуы

3. Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының қарама-қайшылықтары

4. Республиканың саяси өмірінің жалпы мемлекеттік дағдарыс шартындағы демократизациялау

1. Тәуелсіз Қазақстанның саяси-құқықтық жалпылануы

2. Жаңа мемлекеттің құрылуы және Қазақстандағы саяси жүйе

3. ҚР-ның ішкі саясатының негізгі бағыттары мен приориттері

4. Мемлекеттің сыртқы саясатының негізгі мақсаттары мен приоритеті
Студенттің өздік жұмысының м азмұны

№	СӨЖ түрі	Есеп беру түрі	Бақылау түрі	Сағат саны
1	Дәріс сабақтарына дайындық	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысуы	15
2	Тәжірибелік сабақтарға дайындық және үй жұмысының орындалуы	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысуы	30
3	Аудиториялық сабақтарға енбейтін материалдарды оқу	Конспект	Ауызша жауап беру	40
4	Бақылау жұмысы шараларына дайындалу		МБ 1, МБ 2	5
	Барлығы			90

Студенттердің өз бетінше оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі

1) Пән, әдіс және пәнің мәні

Саяси тарихтың материалдық және жазбаша негіздері. «Саяси тарих» пәнінің қоғамдық ғылыми жүйесіндегі орны мен рөлі. Саяси процестердің ғылыми әдістері. ҚР-ң саяси тарихының мәліметері. Саяси тарихының негізгі функциялары: теориялық аксиологиялық, адамгершілік, дүниежізілік, ақпараттық

Ұсынылған әдебиет: [5] 5-7 б.

2) Қазақстан территориясында мемлекеттердің қалыптасуы

Жаңа қоғамдық қатынастардың туу себептерінен, өндірістік шаруашылықтың пайда болуы, сонымен қатар мемлекет. Ру қауымының қалыптасуы және оның эволюциясы. Стратификацияланған қоғамның пайда болуы, потестарлық қатынастардың құрылуы және оның сипаттамасы. Скиф-сарматтардың саяси бірлестіктері

Ұсынылған әдебиет: [5] 13-20 б., [4] 8-15 б.

3) Ежелгі Қазақстанның саяси тарихы

Б.з.д. III ғ. мемлекеттік-құқықтық жүйенің құрылымының пайда болуы. Ақсүйек және халық, қауым және көшпелі мемлекет арасындағы жаңа деңгейлік саяси қатынастардың реттік қалыптасуы. Ежелгі мемлекеттердің құрылуының негізгі ерекшеліктері. Ежелгі мемлекеттің басқару жүйесі, егемендік ерекшелігі және халықаралық құқықсубъектісі. II – III ғғ. Қазақстан мемлекетінің құрылымының әлсереу себептері

Ұсынылған әдебиет: [2] 17-20 б., [3] 16-25 б.

4 ) VI – XII ғғ. Қазақстандағы саяси-құқық тарихы

Түріктілдес көшпелі бірлестіктердің бірігу процесі, түрік сонымен бірге Батыс түрік қағанатының құрылымы. Оғыз мемлекетінің, Қимақ қағанатының, Қыпшақ хандығының саяси жүйесі мен қоғамдық мемлекеттік қатары. Егеменді және халықаралық құқық субъетісінің территориялық және әкімшілік бөліністері. Мемлекеттердің сыртқы саяси байланыстары.

Қарахандардың мемлекеттік басқару құрылысы. Бюрократиялық аппарат, әкімшіліктің децентрализациялау және автономизациялау. Жетісудағы Қара-қытай гурхандардың басқару кезеңіндегі әкімшілік жүйелік өзгеруі. Ислам дінінің қабылдануы, жаңа құқықтық жүйенің бекітілуі. Керей, наймандардың саяси тарихы

Ұсынылған әдебиет: [8] 30-45 б., [4] 25-40 б.

Монғол империясының құрылуы. Темужин мемлекеттік басшылыққа жариялануы. Шынғысханның Қытай, Жетісу, Орта Азия елдеріне шабуылдары. 1218 – 1240 ж.ж. Қазақстан территориясының Монғол империясының құрамына енуі. Отар қасіреті, Бұқар, Самарқанд, Хорезм, Ургенч басып алу. Шынғысхан ұрпақтарының Қазақстан жерлерін бөліп алуы, ұлыс құрылымы. Өзбек ханның басқаруы, ислам дінінің мемлекеттік дінде жариялануы. Ақ-Орда, Шағатай мемлекеттерінің және Моғүлистанның саяси тарихы. Ноғай Ордасының шығуы

Ұсынылған әдебиет: [6] 30-58 б.

6) XV – XVIII ғғ. басындағы Қазақстанның саяси қалыптасуы

Көшпелі өзбектер мемлекеті және оның саяси жүйесінің дағдырысы. Керей мен Жәнібек сұлтандырының көтерілісі, солтүстік – Шығыс Могүлистан территориясының Шу және Қозыбас аймағына көшуі.

Қазақ хандығының саяси құрылу себептері. Қазақстан территориясындағы этносаяси процестер, қазақ халқының құрылуы. Хакназар ханының басқару кезеңіндегі хандық басқару орны. Қазақ хандығының құрылуының тарихи белгілері

Ұсынылған әдебиет: [3] 50-67 б.

Саяси-потестарлық жүйе. Әлеуметтік иерархиядағы қауымның жағдайы. Хан, сұлтан, билердің саяси функциялары. Жүздер қазақ қоғамының саяси жүйесінің негізгі сипаты болып саналады. Жүздер үш шекаралы аймағына бөлінеді: Жетісу, Батыс Қазақстан, Арал жағасында, Солтүстік – Шығыс, Орталық Қазақстан, Сырдарияның орта бойы. XVIII ғ. бірінші жартысындағы Қазақ хандығының сыртқы саяси жағдайының күрделенуі

Ұсынылған әдебиет: [8] 60-99 б.

8) XV – XVIII ғғ. қазақ қоғамының мемлекеттік-құқық жүйесі

«Жеті Жарғы» - құқық кодексі, Тауке хан басқару кезеңіндегі. Қазақ қоғамының саяси – құқықтық жүйесінің тарихи құрылуы. Көшпелі мәдениет дәстүрлерінің заңды ерекшелектері мен XVIII ғ. аяғындағы құқық эволюциясы. Көшпелі қоғамының саяси өмірінің мемлекеттік құқықтық жүйенің құрылуы мен дамуына әсері. Заңберушілердің себепсіз әсері

Ұсынылған әдебиет: [5] 63-69 б.

9) Қазақстан Ресей протекторат қабылдауның себептері, қорытындылары, салдарлары

XVII аяғы - XVIII ғғ. басындағы Ресей мемлекетінің жаңарту – патшалығының соғыстық саясатын белсенділуі факторы. Жонғар мемлекетінің басқыншылары мен қазақ-жонғар қатынасының күшеюі. Қазақ жүздері күшінік қосылуы. Қазақ халқының жонғарларға қарсы соғыс. Батырлар мен жонғарлардың саяси салдары. Ресейлік протекторатын Кіші жүзге, содан кейін Орта жүзге қабылдауы. А. Тевклев міндеттері. Жер сұрақтарының күшелуі мен топтық қарамақайшылық тар

Ұсынылған әдебиет: [6] 48-52 б.

10) XVII – X ғғ. басындағы Қазақстан саяси тарихы

1773 – 1775 жж. шаруалар соғысының объективті себептері және 1773 ж. оның Кіші жүздегі дамуы. Аграрлық сұрақ – Е. Пугачев басқаруымен өткен қазақтардың шаруалар қозғалысына қатысуының негізгі себептері. 1774 ж. қазақ жүздерінің қозғалысының дамуы 1775 ж. қазақ жүздерінің істерінің жаңа кезеңі. Шаруалар көтерілісінің салдары. 1783 – 1797 ж.ж. Кіші жүздегі халық босату істерінің қорытындысы және себептері, мазмұны, алға жылжуы. Игельстром реформасының негізгі мазмұны.

Бөкей хандығының құрылу себептері. Саяси және әлеуметтік-экономикалық дамудағы өзгерістер. Ішкі орган. Исатай Тайманов басқаруымен өткен халық-босатылу көтерілісі. Көтерілістің жеңілу мен салдар себептері

Ұсынылған әдебиет: [7] 50-65 б.

XIX ғ. басындағы хандық биліктің құлдырауы. Әкімшілік - құқықтық реформаның өтуі. «Сібір қырғыздарының жарғысы» және«Орынбор қырғыздарының жарғысы». Жүздердің саяси-әкімшілік құрылуының реформалануының құқықтық негізі. Орал, Торғай облыстарындағы халықтардың көтерілісі және XIX ғ. 60 ж. аяғы – 70 ж. басындағы Мангышлак толғаныстары. Аграрлық саясат. Шаруашылардың отарлау өлкесі. Көшпелердің қатаю қозғалысы және оның әлеуметтік саяси салдары

Ұсынылған әдебиет: [2] 74 – 86 б.

12) XX ғ. басындағы саяси және экономикалық өлке жағдайы

XX ғ. басындағы Ресей империясының саяси дағдарысы. Орыс-Жапон соғысындағы жеңіліс, 1905 ж. 9 қантарының Қазақстандағы төнкеріліс қозғалыстың көтерілуі. Ереуіл, демонстрация, соғыстырулар – саяси дағдарыстың көрінісі. Аграрлық қозғалыс. Бірінші Империалдық Дүниежүзілік соғыс және оның Қазақстанға әсері. 1916 ж. көтерілістің сипаты мен қозғалу күші. Торғай облысындағы көтеріліс. 1916 ж. көтерілістің тарихи маңызы

Ұсынылған әдебиет: [1] 78-100 б.

13) Қазақстан 1917 ж. төнкеріс және азаматтық қарсылық көрсету кезеңінде

Ақпан буржуазия-демократиялық төнкерілісінің жеңісі. Қазақстандағы патша билігінің жойылуы. Кеңестердің құрылуы және Қазақстандағы Уақытша үкімет органдары. Саяси партиялардың пайда болуы. Орынбортағы алғашқы қазақтар съезді. Ұлттық «Алаш» партиясының құрылуының шешімі және оның бағдарламалық талабы. Партияның баспалы партиясы.

1917 ж. 24 қазандағы Петрограттағы қаруланған көтеріліс және өлкедегі кеңес билігінің құрылуы. 1917 – 1918 жж. наурыздағы Қазақстандағы саяси процестің ерекшелігі. 1917 ж. желтоқсандағы екінші бүкілқазақ съезді. «Алаш Орданың» құрылуы.

1918 -1920 жж. азаматтық соғыстың себептері. Қазақстандағы саяси «әскери коммунизмдік» ерекшеліктері. Қазақстан территориясындағы соғыс жүріс әрекеті. «Қазақ Кеңес Автономдық Социалдық Республиканың құрылуы туралы» декрет

Ұсынылған әдебиет: [8] 121-178 б.

14 ) Қазақстан Кеңес үкімет жылдарының саяси дамуы

Халық шаруашылығының қайта құрылуы. НЭП-тің маңыздылығы. Қазақ жерлерінің қосылуының мәселесі. Аыул шаруашалығының өнер кәсіптілігі мен ұжымдастығы. Өлке экономикасының қатаң жаңартуының теріс салдары. Ұжымдастық процесіндегі қауым көтерілістері. Сауатсыздықты жою, кадрларды даярлау, өлкедегі мамандар мен басшылар.

Ұлы Отан Соғысының жеңісінің ісіне Қазақстандықтардың аманаты. Экономиканың бейбітшілік татулыққа қайта құрылуы. Дағдарыс көрінісінің өсуі «Қайта-құру» жылдарындағы Қазақстан

Ұсынылған әдебиет: [9] 55-84 б.

Жаңа кеңес шарттарының және оның құқығының дайындағы. КПСС және Қазақстан компартиясының тарқатылуы. Семей полигонының жабылуы. Қазақстан Президентінің сайлауы. ҚКСР ҚР ауыстырылуы. ТМД-нің құрылуы. Қазақстан БҰҰ тең құқылы өкілі болуы. Қазақстан егемендігінің құрылу кезеңдері. ҚР Конституциясы. ҚР президентінің Қазақстан еліне жылдық жолдауы. XX ғ. басындағы Қазақстандағы саяси-әкімшілік реформа

Ұсынылған әдебиет: [10] 69-118 б.
11 Курс саясаты

Академиялық тәртіп пен әдептің саясаты С.Торайғыров атындағы ПМУ-дың ішкі тәртіп ережелеріне сәйкес келеді.

Оқытушы және студент бір-біріне құрметпен қарауға тиіс.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей келіп, барлық сабақтарға дайындалып, сабақтарда белсенді болсаңыз және барлық тапсырмаларды сапалы және дер кезінде орындасаңыз бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілген максималды балды аласыз.

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесін, сабақтардағы белгіленген тәртіпті бұзу және сабаққа кешігу балды жоғалтуға әкеледі.

Оқу үрдісіне қатысу сабаққа қатысуды, дайын болуды және белсенді болуды білдіреді.

Сіздердің тәжірибелік сабаққа дайындықтарыңыз ауызша сұрау, үй тапсырмасын орындау, топпен жұмыс істеу арқылы тексеріледі. Тәжірибе сабағына алдын-ала дайындалу қажет. Егер Сіз кешікпей, ешқандай ескертусіз сабаққа қатыссаңыз 1 балл аласыз, ал сабаққа дайындалмасаңыз тек қатысуыңызға ғана балл қойылады.

Оқытушы тәртіп талаптарын бұзғаны үшін студентті сабақтан шығаруы мүмкін. Мұндай жағдайда сабаққа қатысу баллы қойылмайды. Егер Сіз себеппен сабақты босатқан болсаңыз, босатылған сабақты мұғалімнің қабылдау уақытында тапсыруыңызға болады.

Әрбір семестрде екі межелік бақылау қарастырылған, олар тест тапсырмаларын тапсыру түрінде жүргізіледі. Бірінші межелік бақылау 1-7 тақырыптарды, екінші межелік бақылау 8-14 тақырыптарды қамтиды. Сонымен қоса бір семестрде екі рет ағымдағы үлгерімнің қорытынды баллы анықталады (рейтинг). Егер ол 50 баллдан төмен болса, қанағаттанарлықсыз бағасына сәйкес келеді.

Егер Сіз ағымдағы тапсырмаларды орындауда 50 баллдан төмен алсаңыз, межелік бақылауды тапсыруға жіберілмейсіз. Егер межелік бақылауға қатыспасаңыз, Сіздің рейтингіңіз анықталмайды.

Егер Сіз емтиханда қанағаттанарлықсыз бағасын алсаңыз (50 баллдан төмен), онда пән бойынша Сіздің қорытынды бағаңыз анықталмайды.

«Қазақстанның саяси тарихы» пәні бойынша студенттерге арналған СӨЖ тапсырмаларын орындау мен тапсыру және сабақтарда жұмыс істеуді

Сәттілік тілейміз!

1. Бекмаханов Е. Казахстан в 20 – 40 года XIX века. Алма-Ата, 2005

2. История Казахстана с древнейших времен до наших дней. Т. 1-3. Алматы, 2006

3.Козыбаев М.К. Очерки по истории Казахстана. Алматы, 2006

4. А. Кузембайулы. История Республики Казахстан. Алматы, 2005

5. Еркен Абиль. История государства и права Республики Казахстан с древнейших времен до начала XX века. Астана, 2008

6. Алаш-Орда. Сборник документов. Сост. Н. Мартыненко. Алма-Ата, 1992

7. Асфендияров С. История Казахстана (с древнейших времен). Алматы, 1993

8. История Казахской ССР. В %-ти томах. Алма-Ата, 1977 – 1980 гг.

9. Козыбаев М.К. История и современность. Алма-Ата, 1991

10. Кунаев Д.А. От Сталина до Горбачева. Алматы, 1994