Пәнді меңгеру бойынша әдістемелік нұсқаулар

Әдістемелік нұсқаулардың титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Қазақ журналистикасының тарихы пәні бойынша

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы			Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/41
		БЕКІТЕМІН ГПФ деканы Ж.Т.Сарбалаев 20__ж. «___»____________

Қ ұрастырушы: т.ғ.д, профессор Алдабергенов Қ.М.

Журналистика кафедрасы
Қазақ журналистикасының тарихы пәні бойынша
5В050400 – Журналистика мамандығының студенттеріне арналған
пәнді меңгеру бойынша
әдістемелік нұсқаулар

Кафедраның отырысында ұсынылды 20__ж. «___»_______, №__ Хаттама

20__ж. «___»______________, №____ Хаттама

Ұлттық журналистиканыңілкі белгісі ежелгі түрік руына алфавитімен бәдізделген Орхон, Енисей, Талас өзендері бойынан табылған тас бітіктерден көрініс тапқан.

«Тәржіман газеті» 1883 жылғы көкек айының 10 күнінен бастап 1918 жылдың ортасына дейін Қырымның Бақшасарай қаласында шығып тұрды. Бұл мерзімді баспасөз – Ресей патшалығына қараған түрік тілдес ұлт пен ұлыстардың арасында тұңғыш жарық көрген ізашар газет болуымен құнды.

ХІХ ғасырдың екінші жартысында (1860-1900) Қазақстанда патриархалдық – феодалдық қатынастардың ыдырап, капиталистік қатынастардың ене бастауы – қоғамдық ойдың дамуына айтарлықтай ықпал етті.

«Түркістан уалаяты газетінің » (1870-1882 жж) жалпы бағыты. Ресми және бейресми бөлімдеріндегі материалдар. «Дала уалаятының газетінің» (1888-1902) жалпы бағыты. Ресми және бейресми бөлімдеріндегі материалдар.

«Фикир» («Пікір») газеті 1905 жылы 27 қарашада Орал қаласында жарық көрді. Мерзімді баспасөздің редакторы әрі шығарушысы татар халқының аяулы перзенті Кәміл Муттығұлұлы Тухватуллин болды. «Торғай» газеті («Тургайская газеті») 1896-1910 жылдар. Онда жарияланған материалдар.

«Қазақстан газеті» (1911-1913жж). Газеттің бағыт-бағдары. Редакция алқасы мен авторлық құрамы. Қазақтың ой ойлаған оқығандарын топтастырып, ұлттың мұң-зарын ортаға салып, қоғамдық пікірдің дамуына желкен болған тұңғыш «Айқап» журналының (1911-1915) тарихи маңызы.

Қазан, Уфа, Орынбор, Санкт-Петербург, Мәскеу, ташкент қалаларында қазақ тіліндегі кітаптардың басылуы. Қоғамдық-саяси әдеби кітаптардың көбеуі.

«Қазақ» газетінің жарыққа шығуына тікелей ықпал еткен қоғамдық-саяси, әлеуметтік – шаруашылық, мәдени-рухани алғышарттар. Б. Майлин мен Ж. Тілепбергенұлының редакторлық публицистік қызметтері.

«Сарыарқа» (1917-1919) газетінің жарық көруіне қоғамдық-саяси қажеттіліктің алғышарттары.

«Жас азамат» газеті – қазақ жастар баспасөзінің қарлығашы. «Алаш» газетінің (1916-1917) саяси-идеялық бағыты, редакция алқасы.

«Ұран» газетінің шығарушылары мн редакторлары. «Абай» журналының редакция алқасы.

«Тіршілік» газеті (1917-1918жж). «Тіршілік» газетінің саяси бағыты, С.Сейфуллаұлының «Тіршілік» газетіндегі мақалалары. Қазақстанның Жетісу өңіріндегі қазақ және басқа да ұлттар тіліндегі мерзімді баспасөз.

1919 жылғы 10 шілдедегі «Қазақ өлкесін басқару жөніндегі төңкеріс комитеті туралы» декретке байланысты өлкелік газеттер ісінің жүзеге асырылуы.

Қазақстанда 1921-1925 жылдары мерзімді баспасөздің жүйеленуі.

Қазақ мерзімді баспасөзінің одан әрі жүйеленуі. Губерниялық, округтік жаңа газеттердің шығарылуы.

1933-1937 жылдардағы қазақ жеріндегі мерзімді баспасөздің даму жолдары. Қазақстанда республикалық салалық газет-журналдардың одан әрі қалыптасуы.

1937 жылдың «Жекелеген ауыртпалықтары», алпыс мыңнан астам қазақ зиялыларының Сталиндік репрессияның құрбандығына ұшырап, 1937-1938 жылдар аралығындағы А. Байтұрсынұлы, М. Жұмабайұлы, Е. Омарұлы, С. Аспандиярұлы, К. Ғаббасұлы, Ж. Аймауытұлы, С. Сәдуәқасұлы, Ә. Ермекұлы, Т. Шонанұлы, Т. Жүргенұлы, О. Жандосұлы, С. Сейфуллаұлы, Б. Майлыұлы, І. Жансүгірұлы, Қ. Жұбанұлы сынды озат ойлы мемлекет және қоғам, әдебиет пен ғылым қайраткерлерінің республикалық қазақша-орысша газет-журналдарда идеологиялық қысыммен нақақтан-нақақ «Ұлтшыл-фашист» деп айыпталуы.

Отан соғысының басталуына байланысты мерзімді баспасөз алдына қойған талаптар.

1946-1960 жылдар арасындағы қазақ мерзімді баспасөзінің даму жолдары.

СОКП ХХІ-ХҮІІІ съездері аралығында қазақ мерзімді баспасөзінің өсіп-өркендеуі және тоқырау процестері.

Жариялылық, демократияландырудың негізіндегі бұқаралық ақпарат құралдары жұмысынң қайта құрылуы.

1985 жылғы СОКП-ның сәуір Пленумынан соң Қазақстанда да түрлі саяси партиялары мен қозғалыстардың пайда болуы.

Республикамыздың тәуелсіздік алуына байланысты баспасөз және бұқаралық ақпарат құралдарының қайта құрылуы.

1. 
   Амандосов Т. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы. Алматы Қазақстан, 1978 ж.
   
2. 
   Барманкулов М.К. Телевидение: деньги или власть? – Алматы, 1998 ж.
   
3. 
   Ворошилов В.В. Журналистика. СПб., 2005 ж.
   
4. 
   Горохов В.М. Основы журналистского мастерства. – М., 1989 ж.
   
5. 
   Қожакеев Т. Жас тілшілер серігі. Алматы, 1991 ж.
   
6. 
   Қожакеев Т. Сатира негіздері. – Алматы. 1996
   
7. 
   Жақып Б. Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары. Алматы, 2004 ж.
   
8. 
   Алдабергенов Қ. Қазақ мерзімді баспасөзінің тарихы. – Алматы, 2008 ж.
   
9. 
   Шындалиева М. Қазақ очеркінің қалыптасуы, дамуы. – Алматы, 2005 ж.
   

10. 
    Алдабергенов К.М. Көне басылымдар. Құнды деректер. Аяулы естілдер. Алматы, 1997 ж.
    
11. 
    Бекниязов Т. Журналистің шығармашылық шеберлігі. Алматы, 2003 ж.
    
12. 
    Қамзин К.Михаэлистің журналистік қызметі. Алматы, 2002 ж.
    
13. 
    Қожакеев Т. Сара сөздің сардарлары. Алматы, 1995 ж.