Пәні бағдарламасы(Syllabus) титулдық парағы

ОӘК төрағасы ___________Талипов О.М. 2013 ж. «___»_____________

Барлығы – 4 кредит

Курс: 2

Семестр: 4

Дәрістер – 37,5 сағат

Тәжирибелік сабақтар – 15 сағат

Зертханалық сабақтар – 7,5 сағат

СӨЖ - 120 сағат

Сол ішінде СОӨЖ - 30 сағат

Жалпы саны – 180 сағат

Тексеру түрі

Емтихан – 4 семестр

- физика;

- математика;

- ақпараттану;

- электр техниканың теориялық негіздері;
Постреквизиттер

Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және дағды-машықтар келесі пәндерді меңгеруі үшін қажет: электр энергетикадағы математикалық есептеулер және компьютерлік моделдеу, РҚ микропроцессорлық қондырғысы және энергетикалық жүйенің автоматикасы.

Т.А.Ж. Ашимова Айгуль Кенжибаевна

Электрэнергетика кафедрасының аға оқытушысы.

Электрэнергетика кафедрасы, А-223 аудиторияда орналасқан.

67-36-26 – телефоны

Е-mail: ashimova_ak@mail.ru

Дәрістік, тәжирибелік өткізу бойынша оқу-әдістемелік материалдар, студенттердің өзіндік жұмысын орнату және білімдерді бақылау.

Пәні оқу мақсаты қалыпты және апаты режимдерінде электрэнергетикалық жүйелермен автоматты және автоматтандыру құралын басқару бойынша арналған пәндерін оқу үшін білімді және дағдын қалыптасу.

Автоматтық реттеу (басқару) жүйенің талдау принциптерін және синтезін алу, табандарын және өтпелі процестердің сапасын сапасын инженерлық есептеу әдістерін ұйғару, автоматтық реттеу жүйе (АРЖ) түрлерінің, оның элементердің және реттеуіш түрінің құрылған, реттеу жүйе сипаттамаларын өзгерту әдістерін, курстың негізгі теориялық ережелерін бекіту және ұйғарымдағы өнертабысқа өтінім құрастыру дағдыларын игеру болып табылады.

Осы пәнді оқып үйрену нәтижесінде студентке керек:

ой өрісі:

• 
  автоматтық реттеу жүйесінің синтезі мен талдауын;
  
• 
  реттеу жүйесінің мінездемелерін түзету әдістерін;
  
• 
  микропроцессорлық жуйелердiң жұмыс iстеу кағидаларын;
  
• 
  сандық және микропроцессорлық басқару жүйелерiнiң
  құрастырылуының логикалық жене арифметикалық негiздерiн;
  

• 
  әр түрлі электрлік аппараттарды тағайындауды, оларды пайдалану аймағын, құрылысын,әрекет ету принциптерін, негізгі техникалық параметрлерін;
  
• 
  микропроцессорлық басқару жүйелерiнiң негiзгi бөлiктерi мен олардың өзара әсерлесуi;
  

• 
  өтпелі процесстер тұрақтылығы әдістерін есептеп шығаруға;
  
• 
  өтпелі процесстер сапасыны әдістерінің есебін орындауға;
  
• 
  сәйкес сандық басқару жүйесiн таңдай алуға.
  

• 
  аппараттар мен өткізгіштер үшін жіберілген жалғасулы токтар есебінде;
  
• 
  өткізгіштердің әр түрлі орналасулары кезіндегі бөлшектік құрастырмалардың термикалық тұрақтылығының есебінде;
  
• 
  сандық басқару жүйесiнiң қолданылатын функциялары туралы түсiнiгiн құруға.
  

– әр түрлі бөлшектік құрастырмалар мен оқшауламалардың электрдинамикалық тұрақтылығының есебінде.

1. 
   Автоматтық басқару теориясының (АБТ) міндеттері және электрэнергетикалық мамандықтар пәнімен байланысы. Автоматтық реттеу автоматтық басқару жеке жағдайы. Объект және басқару құрылғы туралы ұғымы. Энергетикада АРЖ қолдану мысалдары.
   
2. 
   Жүйе элементтерінің статикалық сипаттамалары. Сызықты және сызықты емес АРЖ, сызықрезация әдістері. Функционалды және алгоритмді құрлымдық сұлбалары. Берілгенді операторлық функциясы. Құрлымдық түрлендіру. Мейсон ережесі (жеңілдетілген және универсарлық тұжырымы) . Тұйық жүйенің берілгенді негізгі функциялары. Тұйықты емес жүйенен тұйықты жүйеге өту.
   
3. 
   Стационарлық жүйенің дифференциалдық теңдеу. Лаплас түрлендіру-арнау, қасиеттері. Түп нұсқа және бейнелеу сәйкестік кестесі. Берелгенді функциясы-ноль және плюсты анықтау, нормалды әдістері. Берілгенді функция арқылы жүйенің реакциясын анықтау. Типтік кіру әсері: бәйге сияқты, импульсты, гармоникалық және полиномлық. Типтік динамикалық функциялары-өтуді, импульсты олардың байланысы. Өту функцияның бастапқы және соңы мәні.
   
4. 
   Жүйенің жиілік сипаттамалары, комплекстік беру коэффициентті. Амплитудты, фазды, нақты, жорамалды, амплитуды-фазды жиілік сипатамалары(АФЖС), олардың байланысы. Логарифмдік сипатамалары(Боде диаграммасы). Амплитудты асимптоты логарифмдік жиілік сипаттамасын жасау.
   
5. 
   Кеңістіктік жағдайда көп өлшем жүйені жазу,құрлымдық сұлба. Фаздық ауыспаланың әдістері. Дифференциалдық теңдеуінің өң жағында туынды кіру шамамен жүйесі. Құрлымдық сұлбадан Коши қалыпты түрде теңдеу жүйеге өту ережесі. Жүйенің негізгі матрицалары және матрицалық функциялары. Берілгенді (жүйелік) матриялық функциялары, алу тәсілдері. Нақты берілгенді матрица, импульстық матрица, өтпелі матрицасы. Фундаменталдық матрицасы, Шешу тәсілдері. Көпөлшемді жүйенің басқаралуы және байқау.
   

Негізгі

2) Бороденко В. А. Автоматтық басқару теориясы бойынша зертханалық практикумның орындауына әдістемелік нұсқаулар. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Сандық техниканың негіздері. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Сандық техника және микропроцессорлар. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Сандық схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Сандық құрылғылар және микропроцессорлар. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Схемотехниканың негіздері. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Ашихмин А.С. Сандық схемотехника. Біртіндеп. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

9) Новиков Ю.В. Сандық схемотехниканың негіздері: негізді элементтер және схемалар. Жобалаудың әдістері. – М.: Мир, 2001

1. 
   Сызықты жүйенің табандылығы, өтпелі кезеңдер сапасымен байланыс. Жүйенің асимптотикалық табандылығының ұғымы, табандылықтың физикалық және математикалық белгілері. Жорамал плоскосте жүйенің полюстерін таралуы: апериодты және тербелісті табандылық шектерінде табандылық және табандылық емес жүйелері. Ляпунов бойынша сызықтыризирды жүйелердің табандылығы. Көпөлшем жүйе табандылықтын бағасы.
   
2. 
   Гурвиц, Раус табандылықтын алгебраилық шектері. Шекті мәнің параметрдің бағасы. Михайлов тбандылықтын жиілікті шегі: негізгі ұғымы, салдары (екінші түрі). D – бөлу әдісі – табандылық облысы, тамыр плоскостерімен байланысы. Бір параметр бойынша D – бөлу.
   
3. 
   Бірінші және екінші тайпа АФЖС мен жүйе үшін Найквист шегі- жөндеу және универсалдық формулировкасы. Жүйенің АФЖС құру негіздері, кесу сипатама алынған бейтараптама ашық жағдайда, штрих ережесі. Логарифмдік табандылық шегі. Амплитуда, фаза бойынша запасын анықтау.
   
4. 
   Реттеу процесс сапасының баға әдістері-тура, жанама . Жүйенің қозғалыс дифференциалдық теңдеуін шешу операторлық әдісі. Қарапаим бөлшеке салу-істеу тәртібі, қарапаим бөлшектердің алымы коэфициентерін шығару тәсілдері. Жүйе қозғалыс диференциалдық теңдеуін шешу сандық әдістері.
   
5. 
   Реттеу кезендердін сапасының тура бағасы. Жиілік сипатама бойынша сапасынын бағасы, заттық және өтпелі сипатамалардын байланыс. Сапасының интегралдық бағасы. Сапасынын түбір бағасы. Түбір гадографы-құру тәртібі, қассиеттері. Сипаттамалық теңдеу ығысу бойынша жүйенің синтезі.
   
6. 
   Қалыптасқан режимде сапасының реттеу бағасы, жүйенің нақтылығы. Реттеу жүйенің статикалық және астатикалық ұғымдары, статизм коэфициенті. Қателік коэфициентің шығару.
   

Негізгі

2) Бороденко В. А. Автоматтық басқару теориясы бойынша зертханалық практикумның орындауына әдістемелік нұсқаулар. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Сандық техниканың негіздері. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Сандық техника және микропроцессорлар. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Сандық схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Сандық құрылғылар және микропроцессорлар. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Схемотехниканың негіздері. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Ашихмин А.С. Сандық схемотехника. Біртіндеп. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

9) Новиков Ю.В. Сандық схемотехниканың негіздері: негізді элементтер және схемалар. Жобалаудың әдістері. – М.: Мир, 2001

1. 
   Есептеу жүйелерi. Сандық құрылғыларда сандарды ұсыну формалары. Сандық техниканың логикалық негiздерi. Алгебра логикадан негiзгi мәлiметтер. Логикалық функцияларды минимизациялау туралы түсiнiк. Логикалық функциялардың техникалық интерпритациясы. Сандық техниканың түйiндерi мен элементтерi сұлба техникасының негiздерi.
   
2. 
   Логикалық алгебрасы немесе Буль алгебрасы (аттың ағылшын математик Джон Буль) цифрлік және микропроцессорлық техниктер математикалық негізбен келеді. Буль алгебрада өзгергіштер немесе дәлелдер (Х) тек қана екі мағыналар: 0 немесе 1 қабылдайды. Тәуелділер өзгергіштер немесе функциялар (Y) сонымен қатар тек қана бір екінің мағыналардың: 0 немесе 1 жасай алады қабылдау. Логикалық алгебра функциясы (ЛАФ) өзін түрінде таныстырады:
   

Осы ЛАФтың тапсырма түрі алгебралық аталады.

Негізгі логикалық функциялармен келеді:

- логикалық мойындамау (инверсия):

- логикалық қосу (дизъюнкция):

- логикалық көбейту (конъюнкция):

Логикалық алгебрасының көбірек күрделі функциялары:

- эквиваленттік функциясы: немесе

- эквиваленттік еместің функциясы: немесе

- Пирстің функциясы:

- Шеффердің функциясы:

Бульдік алгебра үшін келесі заңдар және ережелер әділ болады:

- бөліп тұратын заңы:

- қайталау ережесі:

- мойындамау ережесі:

- де Морган теоремасы:

- тепе-тендіклері:

Іске асырушы функцияның схемалар логикалық элементтер аталады. 1-7 суреттерде логикалық элементтер, іске асырушы қаралған функцияларды көз алдына келген, және олардың шыншылдық кестелері, екілік кодта суреттеуші лайықты логикалық функцияның кіріс және шығатын өзгергіш күй-жағдайлар түрінде.

Х	Y
0	1
1	0

Х1	Х2	Y
0	0	0
0	1	1
1	0	1
1	1	1

Х1	Х2	Y
0	0	0
0	1	0
1	0	0
1	1	1

Х1	Х2	Y
0	0	1
0	1	0
1	0	0
1	1	0

Х1	Х2	Y
0	0	1
0	1	1
1	0	1
1	1	0

Суретте 6 және 7 Исключающее ИЛИ және Исключающее ИЛИ-НЕ элементтерді көз алдына келген, іске асырушы эквиваленттік емес және эквивалетнтік емес мойындамаумен функцияның сәйкесті.

Сурет 6. Исключающее ИЛИ

Сурет 7. Исключающее ИЛИ-НЕ

Негізгі

2) Бороденко В. А. Автоматтық басқару теориясы бойынша зертханалық практикумның орындауына әдістемелік нұсқаулар. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Сандық техниканың негіздері. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Сандық техника және микропроцессорлар. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Сандық схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Сандық құрылғылар және микропроцессорлар. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Схемотехниканың негіздері. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Ашихмин А.С. Сандық схемотехника. Біртіндеп. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

9) Новиков Ю.В. Сандық схемотехниканың негіздері: негізді элементтер және схемалар. Жобалаудың әдістері. – М.: Мир, 2001

1. 
   Микропроцессордың типтiк құрылымы. Микропроцессордың архитектурасы жайында негiзгi мәлiметтер. Микропроцессорлардың архитектурасы бойынша, дайындау технологиясы бойынша, техникалық және бағдарламалық сипаттамалары бойынша жiктелуi.
   
2. 
   Кисынды құрылғылар, қайсы шығатын функциялар кіріс кисынды функциялармен бір мағыналы анықталады анау ғой уақыттардың кезеңі, комбинациялық аталады. Кисынды комбинациялық схемалардың жобалауы жанында кисынды элементтердің шек қойылған номенклатурасын қолдануға ұмтылады. Дәл осылай кай құрылғы мүмкін іске асырылған тек қана элементтерде И-НЕ немесе ИЛИ-НЕ. Мысалы, операцияның НЕ, И, ИЛИ схемада жүзеге асыруға болады И-НЕ (сурет 1).
   

Сурет 1
Өнеркәсіппен ең жиі кездесуші комбинациялық схемаларды әзірленеді, дәл осылай қолдану сияқты дайын түйіндерді схемалардың өңдеуін оңайлатады. Көп таралған комбинациялық схема ең сипаттаймыз.

3. 
   Дешифратор (ДШ) шығуда томға белсенді сигналға кірулерде екілік код қайта құрады, қайсы нөмір кірулерде екілік код ондық эквивалентіне бірдей. Толық дешифраторда шығуларының санын m=2ⁿ, қайда n - кірулердің саны. Толық емес ДШ m<2ⁿ. Анықтамамен ДШпен толық шығатын кисынды функциялардың 2ⁿ тиісті генерациялау, айқындардың барлықтардың терімдерде n - кіріс өзгергіштердің. n=2 және m=4 ДШты қарап шығамыз (сурет 2), сонымен қатар «2 в 4» аталатын дешифратор және шығуларының рұқсат кіруімен сигнал ОЕ қосамыз. ДШ шартты белгілеуі 3 суретте келтірілген. Сигнал белсенді деңгейімен түзулерді кірулерде/шығуларда 1 болады ал инверстіктерді - 0.
   

4. 
   Демультиплексор (ДМ) - құрылғы, ақпараттық кіруден сигнал тапсырушы бірді шығулардан, және де мына шығу нөмірі екілік код ондық эквивалентіне бірдей адрестіктерді кірулерде. ДМ кім, не ретінде дешифратор қолданыла алады, қайсының мысалы ОЕ сигналы орнына D ақпараттық сигналы береді. Егер кірулерге Х₀Х₁ = 10 беру онда D сигнал Y2 шығуында көрінеді ал қалғаныларды шығуларда 0. 4 суретте ДМ “1 в 4” шартты белгілеуін және оның механикалы аналогі .
   

5. 
   Мультиплексор сигналды тапсырады бірдің жалғыз Y шығуына Хi ақпараттық кірулерінен, және де кіру нөмірі екілік код ондық эквивалентіне бірдей адрестіктерді Аi. Кірулерінде егер ОЕ шығу рұқсат кіруі болса, онда «0» мына кіруде «0» енжар күй-жағдайға шығу тиісті ауыстыру. «4 в 1» мультиплексорды қарап шығамыз, бар болушы 4 ақпараттықтардың кіруді және log 4=2 адрестік кірулердің (сурет 5). Х мөлшері қай мағыналар жасай алады. Сан кіріс өзгергіштердің бірдей 7, және шыншылдық кестесі 128 жол тиісті болу .
   

Негізгі

2) Бороденко В. А. Автоматтық басқару теориясы бойынша зертханалық практикумның орындауына әдістемелік нұсқаулар. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Сандық техниканың негіздері. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Сандық техника және микропроцессорлар. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Сандық схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Сандық құрылғылар және микропроцессорлар. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Схемотехниканың негіздері. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Ашихмин А.С. Сандық схемотехника. Біртіндеп. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

9) Новиков Ю.В. Сандық схемотехниканың негіздері: негізді элементтер және схемалар. Жобалаудың әдістері. – М.: Мир, 2001

1. 
   Жадының иерархиясы мен классификациясы, жады картасы, жадының рационалды таратылуы, МП енгiзу-шығару жүйесi, енгiзу-шығаруды рационалдау. МП уақыттық диаграммасы. МП жұмыс режимдерi: үзiлу, тосу, жадыға тура жол режимдерi. Интерфейстер тура жол режимi, үзiлу. Микропроцессорлардың таймерлық функциялары. Таймерлық функциялардың орыңдалу диаграммалары. Басқару жүйесiнде әр түрлi архитетураларының микропроцессорлары. Микропроцессорлардың Гарвардтық архитектурасы, МП жүйелердiң әр түрлi кластарының сипаттамалары. Микропроцессор әмбебап реттегiш ретiнде. Реттегiш құрылымың реттеудiң негiзгi қағидалары бойынша ұйымдастыру. Реттегiш микропроцессорлық контроллерлер.
   

Триггермен атайды тізбектей схеманы дұрыстың керінің байланыспен және екімен тұрақтылармен күй-жағдайлармен 0 және 1 (яғни триггер ие болады қасиетпен жадтың). Жалпыда оқиғада триггер жасай алады болу асинхрондықтар кірулер алдын аланың құрулар, ырғақты немесе үйлестіруші және ақпараттықтар кірулер. Триггерлердің негізгі үлгілеріне жатады:

- триггер жеке-жекемен күй-жағдайлардың құруымен (RS-триггер);

- триггер « ілгешек » (D-триггер);

- әмбебаб триггер (JK-триггер);

- триггер есептік кірумен (Т-триггер).

Тәсілмен хабар жазулары триггерлер асинхрондық және синхрондыларды немесе тактылған, ал тәсілмен басқарулар - триггерлер статикалық басқарумен (жекемен ырғақты сигнал ноль деңгейімен сирек) және триггерлер динамикалық басқарумен (дұрыспен немесе жағымсызбен ырғақты сигнал майданына) бөлшектену. Басқару түзу немесе инверстік динамикалық кіруімен соңғы оқиғада триггерлер туралы сөйлейді.

2. 
   Асинхрондық RS-триггер екі кіру құру S(et) және тастау R(eset) және түзу Q және инверстік екі шығуды болады. Кіруге S ноль түсу жанында және кіруге R бір триггер Х жағдайдан 0 жағдайда кешіп өтеді, ал кіруге S бір түсу жанында және кіруге R ноль триггер 1 күй-жағдайға кешіп өтеді. Ноль мағыналар жанында, қашан S=R=0 триггер кәрі мағына тиісті сақтау. Сигналдарының қиыстыруы S=R=1 айқын емес. Сәйкестікке суреттеумен шыншылдық кестесін біріктіреміз (кесте 1).
   

Кесте 1

S	R	Q		Тәртіптің атауы
0	0	Qn		Хабар сақтауы
0	1	0	1	Хабар тастауы
1	0	1	0	«1» құру
1	1	-	-	Белгісіздік

Егер S=1, R=1 екеу шығуының Q және «1» анықталған болады, не шығулардың өзара инверсиясы қарсы сөйлейді, сонымен қатар, мынау күй-жағдай аумалы келеді, дәл осылай триггер сияқты кірулерден сигнал алуынан кейін өз күй-жағдай сақтамайды. Сайып келгенде S=1, R=1 триггермен есте қалмайды. Бірақ оның қолдану өңдеушіге ешбір зат кедергі жасамайды, мысалы, сигнал беруге арналған жеке сигналдардың бір уақытта және жағымсыз түсуі туралы кірулер, қосымша И схема кіріспесімен. Асинхрондық RS-триггер схема және оның шартты белгілеуі 1 суретте келтірілген.

3. 
   D-триггер екі кіруді болады: ақпараттық кіру D(ata)және басқару кіруі жазумен/жадумен L(load)/L(atch) - оның екінші атысы осы арадан - «ілгешек». Соңғы кіру С(lock)символмен жиі белгілейді. Шығатын сигнал D кіріс сигналы бірдей мағынаны қабылдайды L=1 жанында және L =0 жанында триггер күй-жағдайларының алдындағыға мағына сақтайды. Кестесі түрді болады:
   

Кесте 2

D	C	Q		Тәртіптің атауы
0	1	0	1	«0» құру
1	1	1	0	«1» құру
0	0	Q		Хабар сақтауы
1	0	Q		Хабар тастауы

Мына кестеге 3 суретте схема және D-триггердің шартты белгілеуі талапқа сай болады.

Ең әмбебабпен синхронды триггерлер арасында JK-триггер келеді. Триггер екі ақпараттықтардың J, K, ырғақты кіру С және екі асинхрондықтардың құру кіруінің және тастаудың болады. Оның күй-жағдайлардың кестесі түрді болады:

J	К	Q
0	0	Q
1	0	1
0	1	0
1	1

Екінші , үшінші және төртінші жиі тігістер кестелер күй-жағдайлардың RS-триггердің ігістерге ұқсас лайықтымен, егер J кіру ұқсастыру S кіруге, ал К кіру - R кіруге. Томға айырмашылық не қиыстыруы J=K=1 айқын және мына тәртіпте триггер өте пайдалы қасиетті ие болады: кіруге әрбір жағымсыз сигнал түсуі жанында, шығуда сигнал мағынасы алмастырады. Схема және JK-триггердің шартты белгілеуі 4 суретте келтірілген.

Негізгі

2) Бороденко В. А. Автоматтық басқару теориясы бойынша зертханалық практикумның орындауына әдістемелік нұсқаулар. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Сандық техниканың негіздері. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Сандық техника және микропроцессорлар. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Сандық схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Сандық құрылғылар және микропроцессорлар. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Схемотехниканың негіздері. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Ашихмин А.С. Сандық схемотехника. Біртіндеп. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

9) Новиков Ю.В. Сандық схемотехниканың негіздері: негізді элементтер және схемалар. Жобалаудың әдістері. – М.: Мир, 2001

1. 
   Микропроцессор командаларының жүйесi.
   
2. 
   Командалардың негiзгi топтары.
   
3. 
   Ассемблер тiлiнiң ерекшелiктерi.
   
4. 
   Кешiгудiң, үзiлудiң қосалқы бағдарламалары, таймерлық функциялар, сигналдарды түрлендiру функциялары.
   
5. 
   Микроконтроллердi баптаудың бағдарламалық өнiмдерi.
   
6. 
   Басқару жүйелерiнде визуалдау бағдарламалары.
   

Негізгі

2) Бороденко В. А. Автоматтық басқару теориясы бойынша зертханалық практикумның орындауына әдістемелік нұсқаулар. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Сандық техниканың негіздері. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Сандық техника және микропроцессорлар. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Сандық схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Сандық құрылғылар және микропроцессорлар. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Схемотехниканың негіздері. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Ашихмин А.С. Сандық схемотехника. Біртіндеп. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

9) Новиков Ю.В. Сандық схемотехниканың негіздері: негізді элементтер және схемалар. Жобалаудың әдістері. – М.: Мир, 2001

1. Объект және басқару құрылғы туралы ұғымы. Энергетикада АРЖ қолдану мысалдары.

2. Жүйе элементтерінің статикалық сипаттамалары.

3. Сызықты және сызықты емес АРЖ, сызықрезация әдістері. 4.Функционалды және алгоритмді құрлымдық сұлбалары.

5. Берілгенді операторлық функциясы.

6. Құрлымдық түрлендіру.

7. Мейсон ережесі (жеңілдетілген және универсарлық тұжырымы). 8.Тұйық жүйенің берілгенді негізгі функциялары. Тұйықты емес жүйенен тұйықты жүйеге өту

9. Стационарлық жүйенің дифференциалдық теңдеу.

10.Лаплас түрлендіру-арнау, қасиеттері. Түп нұсқа және бейнелеу сәйкестік кестесі.

11. Берелгенді функциясы-ноль және плюсты анықтау, нормалды әдістері. Берілгенді функция арқылы жүйенің реакциясын анықтау.

12. Типтік кіру әсері: бәйге сияқты, импульсты, гармоникалық және полиномлық. Типтік динамикалық функциялары-өтуді, импульсты олардың байланысы. Өту функцияның бастапқы және соңы мәні.

13. Жүйенің жиілік сипаттамалары, комплекстік беру коэффициентті. 14.Амплитудты, фазды, нақты, жорамалды, амплитуды-фазды жиілік сипатамалары(АФЖС), олардың байланысы.

15. Логарифмдік сипатамалары(Боде диаграммасы). Амплитудты асимптоты логарифмдік жиілік сипаттамасын жасау.

Жоғарырақ қаралған сұрақтар ([1] 16.1-16.6, 17.1-17.6 тарау; [2] 1 және 2 тарау) әдебиетте баяндалған .

1. Сызықты жүйенің табандылығы, өтпелі кезеңдер сапасымен байланыс. 2. Жүйенің асимптотикалық табандылығының ұғымы, табандылықтың физикалық және математикалық белгілері.

3. Жорамал плоскосте жүйенің полюстерін таралуы: апериодты және тербелісті табандылық шектерінде табандылық және табандылық емес жүйелері.

4. Ляпунов бойынша сызықтыризирды жүйелердің табандылығы. Көпөлшем жүйе табандылықтын бағасы.

5. Гурвиц, Раус табандылықтын алгебраилық шектері.

6. Шекті мәнің параметрдің бағасы.

7. Михайлов табандылықтын жиілікті шегі: негізгі ұғымы, салдары (екінші түрі).

8. D – бөлу әдісі – табандылық облысы, тамыр плоскостерімен байланысы. Бір параметр бойынша D – бөлу.

9. Бірінші және екінші тайпа АФЖС мен жүйе үшін Найквист шегі- жөндеу және универсалдық формулировкасы.

10. Жүйенің АФЖС құру негіздері, кесу сипатама алынған бейтараптама ашық жағдайда, штрих ережесі.

11. Логарифмдік табандылық шегі. Амплитуда, фаза бойынша запасын анықтау.

12. Реттеу кезендердін сапасының тура бағасы.

13. Жиілік сипатама бойынша сапасынын бағасы, заттық және өтпелі сипатамалардын байланыс.

14. Сапасының интегралдық бағасы. Сапасынын түбір бағасы. Түбір гадографы-құру тәртібі, қассиеттері.

15. Сипаттамалық теңдеу ығысу бойынша жүйенің синтезі.

16. Қалыптасқан режимде сапасының реттеу бағасы, жүйенің нақтылығы. 17.Реттеу жүйенің статикалық және астатикалық ұғымдары, статизм коэфициенті. Қателік коэфициентің шығару.

Тиген тап осы тақырыптың сұрақтары ([1] 16.1-16.6, 17.1-17.6 тарау; [2] 1 және 2 тарау) әдебиетте баяндалған.
3 Тақырып Сандық техниканың және микропроцессорлық құралдарының арифметикалық негіздері

Сабақ жоспары:

1. 
   Сандық техника алгебралық негіздері.
   
2. 
   Ондық, екілік, он алтылық және екілік-ондықты санау жүйелері.
   
3. 
   Екілік және он алтылық сандардың үстінде арифметикалық операциялары.
   

1. 
   Конъюнктивтік және дизъюнктивтік қалыпты түрді.
   
2. 
   КМОП логикасының негіздік элементі.
   
3. 
   Күрделі инвертор, 2И-НЕ кисынды элемент, элемент үш күй-жағдаймен.
   
4. 
   Комбинациялықтар және тізбектей кисынды схемасы.
   
5. 
   Сумматордың, дешифратордың, мультиплексордың және компаратордың әрекет принцибі.
   
6. 
   Триггердің әрекет принцибі және түрлері.
   
7. 
   Екілік есепшілер.
   

1. 
   Тұрақты және шапшаң жад.
   
2. 
   Арифметик-кисынды құрылғы.
   
3. 
   Микробағдарламалық басқару принцибі.
   
4. 
   Микропроцессор құрылғысы.
   
5. 
   Бағыттау тәсілдері.
   

1. 
   Микроконтроллерлердің сәулет ерекшеліктері;
   
2. 
   Біркристалды микроконтроллерлерді басқару жүйесіде кірістіру принциптары.
   

1. 
   Тақырып. Автоматтық жүйенің тізімі (4 сағат)
   

Зертханалық жұмыс № 2 Фильтрдің жиілікті сипатамаларын зерттеу.

2. 
   Тақырып. Сызықты жүйенің табандылық және сапасының негіздері (4 сағат)
   

Зертханалық жұмыс № 4 Логарифмдік сипатамалары бойынша табандылықтын запастын бағасы

Зертханалық жұмыс №5 «Сандық логикалық элементтердің әзірлеу» (2 сағат)

Зертханалық жұмыс №6 «Комбинациялық сұлбаларды құрастыру және зерттеу» (2 сағат)

4 Тақырып. Микропроцессорлық құралдарының жұмыс істеу қағидасы (3 сағат)

Зертханалық жұмыс №7 «Тізбектей сұлбаларды құрастыру және зерттеу» (2 сағат)

Негізгі

2) Бороденко В. А. Методические указания к выполнению лабораторного практикума по ТАУ для студентов электроэнергетических специальностей всех форм обучения. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Основы цифровой техники. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Цифровая техника и микропроцессоры. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Цифровая схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Цифровые устройства и микропроцессоры. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Основы схемотехники. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Новиков Ю.В. Основы цифровой схемотехники: базовые элементы и схемы. Методы проектирования. – М.: Мир, 2001.

9) Ашихмин А.С. Цифровая схемотехника. Шаг за шагом. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

11) Электрические системы. Математические задачи электроэнергетики: Под ред. А. Веникова. Учебник, 3-е изд. - М.: Высшая школа, 1991. - 238 с.

12) Медведев Б.Л. Практическое пособие по цифровой схемотехнике. – М.: Мир, 2004.
8. Өздік жұмысының тапсырмалары
1 Тақырып. Автоматтық жүйенің тізімі.

ҮЖ-1 – Басқару объектісі, әсері және реакциясы.

ҮЖ-2 – Басқару объектісінің негізгі мінездемесі..

ҮЖ-3 – Функционалды және құрылымды сызба.

ҮЖ-4 – Реттеудің автоматтық жүйесі.

Бақылау түрі: жазба сұрастыру.

2 Тақырып. Сызықты жүйенің табандылық және сапасының негіздері

ҮЖ-5 – Реттеудің автоматтық жүйесінің математикалық сипатының мінездемесі.

ҮЖ-6 – Типті динамикалық буын.

ҮЖ-7 – Д- бөлшектеу көмегімен тұрақтылық аумағын бөлу.

Бақылау түрі: жазба сұрастыру.

3 Тақырып. Сандық техниканың және микропроцессорлық құралдарының арифметикалық негіздері

ҮЖ-8 – Түзу, кері және қосымша код алу.

Бақылау түрі: жазба сұрастыру.

4 Тақырып. Сандық техниканың және микропроцессорлық құралдарының логикалық негіздері

ҮЖ-9 – Шмидттің шүріпте. RS-шүріпте пайдалану сапқа тұру арқылы дара имрульстің генераторы.

ҮЖ-10 – Жетібунақты дешифраторы.

ҮЖ-11 – Кодты түрлендіргіштер.

ҮЖ-12 – Жақындау тізбектелген регистрі.

ҮЖ-13 – Ондық жинақтаушы. Жинақтаушы-жинаушы.

Бақылау түрі: жазба сұрастыру.

5 Тақырып. Микропроцессорлық құралдарының жұмыс істеу қағидасы

ҮЖ-14 – Бағдарламаушы логикалық матрица.

ҮЖ-15 – Бағдарламалаушы тұрақты есінде сақтау жабдығы.

ҮЖ-16 – Жылдамдатылған тасымал сызбалар.

ҮЖ-17 – Дискреттік, кванттық, кодылау.

ҮЖ-18 – Үдету сандық-аналогтық түрлендіргіштер.

ҮЖ-19 – Екі басқыш аналог- сандық түрлендіргіштер.

Бақылау түрі: жазба сұрастыру.

6 Тақырып. Біркристалды микроконтроллерлер

ҮЖ-20 – Бүгінгі микроконтроллерлердің мінету, компиляциялау, жабдығы, құрылымы, бағдарламалау.

Бақылау түрі: жазба сұрастыру.

Негізгі

2) Бороденко В. А. Методические указания к выполнению лабораторного практикума по ТАУ для студентов электроэнергетических специальностей всех форм обучения. Павлодар, 2004.

3) Новожилов О.П. Основы цифровой техники. – М.: РадиоСофт, 2004.

4) Безуглов Д.А., Калиенко И.В. Цифровая техника и микропроцессоры. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2008.

5) Угрюмов Е.П. Цифровая схемотехника. – СПб.: БВХ-Петербург, 2007.

6) Нарышкин А.К. Цифровые устройства и микропроцессоры. – М.: Академия, 2008.

7) Ахметов Б.С. Основы схемотехники. Актобе: АГУ им. К. Жубанова, 2005.

8) Новиков Ю.В. Основы цифровой схемотехники: базовые элементы и схемы. Методы проектирования. – М.: Мир, 2001.

9) Ашихмин А.С. Цифровая схемотехника. Шаг за шагом. – М.: Диалог МИФИ, 2008.

Қосымша

11) Электрические системы. Математические задачи электроэнергетики: Под ред. А. Веникова. Учебник, 3-е изд. - М.: Высшая школа, 1991. - 238 с.

12) Медведев Б.Л. Практическое пособие по цифровой схемотехнике. – М.: Мир, 2004.
9. ТӨЖ консультация графигі (ТӨЖ 25% болып табылады )

Болған семестр сәйкесті барлық сұрақтар ТӨЖ графигімен өткізіледі.

Дәрістерге, тәжирибелік сабақтарына қатынасқанына 0 ден 100 дейін балға бағалынады.