тақырып. Кәсіпорынның дамуы мен стратегиясының басқаруы

1. Стратегияның мазмұны мен түрі.

2. Стратегияның түрі.

3. Функцияның түрі.

1. Жоспардың мазмұны. Жоспардың болуын талап ету.

2. Негізгі дәреже мен кәсіпорынның даму жоспарының көрсеткіші.

3. Кәсіпорынның бизнес-жоспары: арнау мен мазмұны.

4. Өнімдердің сипаттамасы және сату нарығының талдауы.

5. Бәсекелестің бағасы және маркетингтің стратегиясы.

6. Жоспарды жасау, ұйымдастыру және қаржылық жоспар.
11 тақырып. Сапалық өнімді басқару мен қызмет көрсету. Кәсіпорынның бәсекелестігі.

1. Сапалық өнімнің көрсетуімен түсінігі және қызмет көрсетуі.

2. Мемлекеттік және халықаралық стандарты және сапаның жүйесі.

3. Тағамның сапасын басқару.

4. Сертификациялық тағамның мазмұны мен мәні.

5. Кәсіпорынның бәсекелестік қабілеті.

1. Классификациялық инновацияның түсінігі.

2. Кәсіпорын дамуының инновациялық рөлі.

3. Сапалық тағаммен басқару және қызмет көрсету.

4. Сертификациялық өнімнің мазмұны мен мәні және қызмет көрсетуі.

5. Жаңа тағамды дайындау мазмұны мен мәні.

1. Инвестициялық кәсіпорынның мазмұны мен мәні.

2. Қаржылық капиталдың құрылысын салудың қайнар көзі.

3. Инвестициялық жобаның жетілдіру кезеңдері.

4. Бағаның әдісі және инвестициялық жобаның тиімділікті көрсеткіші.

5. Инвестициялық жобаның тәуекелге баруы.

1. Егер құрылыстың сметалық құны 50 млн. тңг., айналым заттарын құрастыру капиталды салымы – 25 млн. тңг., кәсіпорын өнімнің көтерме бағасы жылдық көлем құны – 250 млн. тңг., өндірістік өнімнің жылдық көлемінің өзіндік құны – 225 млн. тңг. құраса, есептік рентабельдігі – 0,3 кем емес құрылыс кәсіпорындарының экономикалық тиімділікті қаржы салымдарын анықтаңыз.

2. Егер жылдар бойынша қаражат бөлінуі немесе шығыны (Ш): Ш 1-150, Ш 2 – 250, Ш 3 – 300 мың тңг., сәйкесінше таза пайдасы Т 1-0, Т 2-500, ТШ-1500; дисконт нормасы - 100% немесе Е=1,0 болса, онда диконтты сандық пайдасын (ДСП) және пайда индексін анықтандар.

3. Қаражат бөлінуінің (ҚЖ) ең тиімді нұсқасын анықтандар, егер: ҚЖ1-500 мың тңг., ҚЖ2-700 мың тңг; өндірістің өзіндік құнның (Ө) жылдық көлемі: Ө1-650 мың тңг., Ө2-550 мың тңг., өндірістің жылдық көлемі: Q1-30 мың тонна; Q2-40 мың тонна; рентабельділік Р-0,4%.

4. Ұзақ мерзімді несиенің қайтару көлемі, егер авансыланған қаражат бөлінуі ҚБ-400 мың тңг, несиенің ұзақтығы мен мөлшері Е-0,2. Несие жылдық мөлшер пайызымен төленеді.
14 тақырып. Өндіріс шығындарын меңгеру өнімнің өзіндік құндылығы және қызметі.

1. Өндіріс шығындары. Шығындардың классификациясы.

2. Өндірістегі шығынар сметасы.

3. Өнімнің өзіндік құндылығының калькуляциясы.

4. Азық-түлік өнімдер кәсіпорынның шығындар есебінің ерекшелігі.
Практикалық тапсырма:

1. Келесі мәліметтерге байланысты көлемнің өзгеруіне қатысты өнімнің салыстырмалы абсолюттік өзіндік құнын анықтандар: жоспар бойынша өндіріс көлемі – 100 мың бұйым; есеп бойынша өндіріс көлемі – 110 мың бұйым. Жоспар бойынша өндіріс көлемінің шығыны келесі мәліметтер, мың бұйым:

- өнім өндіру үшін арналған шикізат – 12 мың бұйым;

- өнім өндіру үшін арналған жартылай фабрикаттар – 4 мың бұйым;

- өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысы және әлеуметтік сақтандыруға бөлінген қаражаттары – 60 мың бұйым;

- құрал-жабдықтардың амортизациясы – 12 мың бұйым;

- басқару әкімшілігінің еңбек ақысы және әлеуметтік сақтандыруға бөлінген қаражаттары – 10 мың бұйым;

- өндіріс орындарын күту шығындары – 1000 мың бұйым;

- өндіріс қажеттіліктеріне кеткен электроэнергия – 14 мың бұйым;

- қызмет орындарын жарықтандыратын электроэнергиясы – 1000 мың бұйым.

2. Жеңілдік мәліметтерді қолдана отырып шығын мөлшерін 5% және материал бағасын 2% төмендету есебі арқылы үнемдеу. Жоспар бойынша өнімнің өзіндік құндылылығы – 112 млн. тңг., материалға кеткен қаражат – 70 млн. тңг.

Өнімнің өзіндік құны мен қызметінің әсерін анықтау.

3. Есеп мерзімінде өнімнің өзіндік құны мен қызметі – 120 млн. тңг. Жоспар мерзімі бойынша еңбек өнімділігін 8% көтеру; орташа еңбек ақысын 5% көтеру; өнімнің өзіндік құны мен қызметінің көлемін 10% көтеру. Өзіндік құндық қызметіндегі еңбек ақысының үлес салмағы - 30%, тұрақты шығын - 20%. Өзіндік құнның төмендеу пайызын және қолданылған факторлар арқылы алынған үнемділікті анықтандар.

4. 1 кварталда – 10 мың бұйым – 90 бағамен өндірілді. Тұрақты шығынның бірлігі – 180 мың тңг., меншікті ауыспалы шығын – 60 тңг. 2 кварталда табысты 10% көтеруін жоспарлайды. Ол үшін қанша өнім өндіру керек?

1. Азық-түлік өнімдер кәсіпорындағы баға саясатының мәні мен мазмұны.

2. Баға құрылу процессінің кезеңдері.

3. Бағаны есептеу әдісі.

4. Азық-түлік өнімдер кәсіпорындағы баға есебінің ерекшелігі.
Практикалық тапсырма:

1. Егер қоғамдық тамақтандыру қызметінің эластикалық баға коэффициенті А-0,8; қоғамдық тамақтандыру қызметі Б-1; қоғамдық тамақтандыру қызметі В-1,5; ал бағасы өзгерсе, онда сұраныс көлемі қалай өзгереді.

2. Кәсіпорынның көтерме бағасын анықтандар, егер өнімнің толық өзіндік құнның бірлігі – 40 тңг; жүзеге асырудың жылдық көлемі – 600 бірлік; көтермелі өндірістік қорының орташа жылдық құны және нормаланған айналым қаражаты – 400 мың тңг.; өндірістің рентабельдігі – 0,2%.

3. Айына өндіріс 30 бірлік өнім өндіреді, тұрақты шығыны – 4,5 мың тңг., ауыспалы шығыны – 400 тңг. Жоспар бойынша бір бұйымның табысы – 3 мың тңг. «Орташа шығындар табысты қосқанда» тәсілі бойынша өнімге өндіріс қоятын бағасын анықтандар.

1. Азық-түлік өнімдер кәсіпорынның табысы, оның мәні мен құрылымы.

2. Әртүрлі факторға байланысты табыстың барынша көбеюі.

3. Табысты үлестіру мен қолдануы.

4. Кәсіпорын жұмысының рентабельдігі.
Практикалық тапсырма:

1. Өнімдерді жүзеге асырудан түскен ақша – 800 мың тңг., өнім өндірісіне және жүзеге асыруына кеткен шығын – 680 мың тңг., мүлікті жүзеге асырудан түскен табыс – 15 мың тңг., операцияны жүзеге асырудан түскен табыс – 14 мың тңг., тұрғын ұй қорын күтуге кеткен шығын – 45 мың тңг. Табыс балансын және өнімнің рентабельдіжіг анықтандар.

2. Жоспар бойынша өнімді жүзеге асырудың жылдық көлемі – 2,5 мың тңг., өнім мына соммаға шығарылды – 2,7 мың тңг. Өнімнің жылдық шығарылуының жоспарлы өзіндік құны – 2,3 мың тңг, шындығында ол 8% дейін төмендеді. Өнімнің жоспарлы және фактіге негізделген табысты, өнімнің жоспарлы және фактіге негізделген рентабельдігін анықтандар.

3. Базистік және жоспарлы мезгілде жұмыс келесі көрсеткіштер арқылы сипатталады:

Анықтандар және жоспарландар:

1. Кәсіпорынның базисті және жоспарлы мезгілдегі табысы, оның өсуі.

2. Бұйымның жеке түрлерінің рентабельділігі, оның өсуі.

3. Жоспарлы мезгілдегі бұйымның өзіндік құнының өзгеруіне байланысты табыстың өсімі, өндіріс көлемінің және ассортимент өзгерісінің өсуі.
17 тақырып. Өндірістің қаржы жағдайын меңгеру.

1. Қаржының мәні мен функциясы.

2. Қаржылық қатынас және қаржылық механизм.

3. Өндірістегі өзіндік қаржы көздері.

4. Қаржылық қордың несиелік көздері.
18 тақырып. Өндіріс қызметінің тиімділігін басқару.

1. Өндіріс қызметінің тиімділігінің мәні мен классификация көрсеткіштері.

2. Шаруашылық өндіріс қызметінің тиімділік жүйенің көрсеткіштері.

3. Өндірістің қаржы жағдайының талдауы.

4. Шаруашылық қызметінің тиімділігін көтеру жолдары.

10.3 Студенттердің өздік жұмысының мазмұны

- дәріс сабақтарына дайындалу;

- практикалық сабақтарына дайындалу;

- өз бетімен курс бойынша жеке сұрақтарға жауап іздеу;

- рубеж бақылауына дайындалу.
1 тақырып. Кәсіпорын – экономикалық теориясының негіздері.

1. Кәсіпорынның негізгі сипаттамасы.

2. Шағын кәсіпорындар және олардың артықшылықтары.

3. Кәсіпорынның өмірлік циклі және оның кезеңдері.

4. Шарт, банкроттын азаюуына әсер етеді.
2 тақырып. Кәсіпорынның кәсіпкермен ұйымдастырылған құқық нысаны

1. Кәсіпкердің негізгі кескіні мен мазмұны.

2. Кәсіпкерлердің түрлері және олардың өзгешелігі.

3. Кәсіпорынның ұйымдастырушылық нысаны.

4. Кәсіпорындардың қосылуы.
3 тақырып. Кәсіпорынның мекемелік және өндірістік құрылымы.

1. Кәсіпорынның өндірістік құрылымының құрамы және түсінігі.

2. Кәсіпорын мекеменің құрылымының түсінігі мен құрамы.

3. Өндірістің өндірістік және мекемелік құрылымының принципі мен фактордың құрылымы.

4. Мекеменің құрылымы мен өндірістің өзгешелігі азық-түлік өнімдердің технологиясының кәсіпорны.

5. Өндірістік процесс және кәсіпорынның өндірілетін өнімі: ет, сүт, консерві, қоғамдық тамақтану.

1. Капитал жарғысының түсінігі мен өлшемі.

2. Капитал жарғысының құрамы.

3. Кәсіпорын мүлігінің мәні мен құрамы.

1. Негізгі азық-түліктің құрамы мен құрылысының мәні.

2. Азық-түлік өнімнің технологиялық кәсіпорны негізгі қордың құрылысының өзгешелігі.

3. Негізгі қордың бағасы.

4. Негізгі қордың амортизациясы.

5. Азық-түлік өнімнің технологиялық кәсіпорны негізгі қордың қолдануының жақсару жолы мен көрсеткіші.

1. Айналмалы қаржының құрамы мен мәні.

2. Азық-түлік тағамдардың технологиясына айналмалы қаржының өзгешелігі.

3. Айналмалы қаржының айналымы.

4. Айналмалы қаржының нөмерленуі.

5. Айналмалы қаржының көрсеткіштері және қолданылуының жақсаруы.

1. Азық-түлік кәсіпорындағы кадрлардың құрамы мен құрылымы.

2. Арнайы бағыттағы басты аспектілер.

3. Кәсіпорындағы арнайы басқару: қоғамдық тамақтану, етті, сүтті, консерві.

4. Нормалау еңбегінде ұйымдастыру.

5. Жасалынған еңбектің көрсетілімі мен түсінігі.

1. Персоналдың мотивациялық еңбегі.

2. Азық-түлік тағамының кәсіпорында мотивациялық еңбектің ерекшелігі.

3. Тарифтық жүйе және оның элементі.

4. Еңбектің есебін беру жүйесі және нысаны.

5. Еңбекақы төлеу қоры.

1 айлық төлем еңбекақы жүйе бойынша келесі келген мәлімет еңбекке қарай жұмысшының табысы – 38000 теңге бір айда қолдану арқылы.
9 тақырып. Кәсіпорынның дамуы мен стратегиясының басқаруы.

1. Стратегияның мазмұны мен түрі.

2. Стратегияның түрі.

3. Функцияның түрі.

1. Жоспардың мазмұны. Жоспардың болуын талап ету.

2. Негізгі дәреже мен кәсіпорынның даму жоспарының көрсеткіші.

3. Кәсіпорынның бизнес-жоспары: арнау мен мазмұны.

4. Өнімдердің сипаттамасы және сату нарығының талдауы.

5. Бәсекелестің бағасы және маркетингтің стратегиясы.

6. Жоспарды жасау, ұйымдастыру және қаржылық жоспар.
11 тақырып. Сапалық өнімді басқару мен қызмет көрсету. Кәсіпорынның бәсекелестігі.

1. Сапалық өнімнің көрсетуімен түсінігі және қызмет көрсетуі.

2. Мемлекеттік және халықаралық стандарты және сапаның жүйесі.

3. Тағамның сапасын басқару.

4. Сертификациялық тағамның мазмұны мен мәні.

5. Кәсіпорынның бәсекелестік қабілеті.

1. Классификациялық инновацияның түсінігі.

2. Кәсіпорын дамуының инновациялық рөлі.

3. Сапалық тағаммен басқару және қызмет көрсету.

4. Сертификациялық өнімнің мазмұны мен мәні және қызмет көрсетуі.

5. Жаңа тағамды дайындау мазмұны мен мәні.

1. Инвестициялық кәсіпорынның мазмұны мен мәні.

2. Қаржылық капиталдың құрылысын салудың қайнар көзі.

3. Инвестициялық жобаның жетілдіру кезеңдері.

4. Бағаның әдісі және инвестициялық жобаның тиімділікті көрсеткіші.

5. Инвестициялық жобаның тәуекелге баруы.

1. Өндіріс шығындары. Шығындардың классификациясы.

2. Өндірістегі шығынар сметасы.

3. Өнімнің өзіндік құндылығының калькуляциясы.

4. Азық-түлік өнімдер кәсіпорынның шығындар есебінің ерекшелігі.
15 тақырып. Өндірістегі баға саясатын бағалау.

1. Азық-түлік өнімдер кәсіпорындағы баға саясатының мәні мен мазмұны.

2. Баға құрылу процессінің кезеңдері.

3. Бағаны есептеу әдісі.

4. Азық-түлік өнімдер кәсіпорындағы баға есебінің ерекшелігі.
16 тақырып. Табысты меңгеру және өндірістің рентабельдігі.

1. Азық-түлік өнімдер кәсіпорынның табысы, оның мәні мен құрылымы.

2. Әртүрлі факторға байланысты табыстың барынша көбеюі.

3. Табысты үлестіру мен қолдануы.

4. Кәсіпорын жұмысының рентабельдігі.
17 тақырып. Өндірістің қаржы жағдайын меңгеру.

1. Қаржының мәні мен функциясы.

2. Қаржылық қатынас және қаржылық механизм.

3. Өндірістегі өзіндік қаржы көздері.

4. Қаржылық қордың несиелік көздері.
18 тақырып. Өндіріс қызметінің тиімділігін басқару.

1. Өндіріс қызметінің тиімділігінің мәні мен классификация көрсеткіштері.

2. Шаруашылық өндіріс қызметінің тиімділік жүйенің көрсеткіштері.

3. Өндірістің қаржы жағдайының талдауы.

4. Шаруашылық қызметінің тиімділігін көтеру жолдары.

050509 «Қаржы» мамандығы күндізгі оқыту түрі үшін СӨЖ мазмұны

№ р/р	СӨЖ түрі	Есеп нысаны	Бақылау түрі	Сағат көлемі
1	Дәріске дайындалу		Сабаққа қатысу	9
2	Тәжірибелік сабақтарға дайындалу, үй жұмысты істеу	Оқу дәптері	Сабаққа қатысу, ауызша сұрақтау	15
3	Аудиторлық сабақтарға кірмеген материалын әзерту	Конспект	Ауысша сұрақ	30
4	Бақылау шараларына дайындалу		АБ1, АБ2, тест сұрақтарына жауап беру	6
Барлығы:				60