ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
СМЖ 3 дәрежелі
құжаты
|
ПОӘК
|
|
ПОӘК
«Абайтану» пәні бойынша оқытушыға арналған бағдарлама
|
Баспа №
«_____»______ ж
|
ПОӘК 042-18-28.1.44/01-20
|
ПӘННІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Абайтану»
«Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті, филология» мамандығына арналған
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2015
Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы: _______ « » 2015 ж. Құрмамбаева Қ.С., ф.ғ.к., доцент м.а. «Қазақ тілі және әдебиеті» кафедрасы
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 «Қазақ тілі және әдебиеті » кафедрасының мәжілісінде
Хаттама №___ «___» _________2015жыл.
Кафедра меңгерушісі _______________ Мұқанова Қ.Қ.
2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросының отырысында
қарастырылды
Хаттама №___ «___» ___2015 ж.
Төраға _________________Сәмекбаева Э.М.
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама №___ «___» ___________2015ж.
Төраға _________________Искакова Г.К.
4 № баспа «____» ж. ОРНЫНА
Мазмұны
1 Қолданыс саласы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің (модулдің) мазмұны
5 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
6 Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы
7 Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
«Абайтану» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» , «5В050117» «Қазақ тілі мен әдебиеті», 5В020500 «Филология», 5В012100 Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті мамандығына арналған мамандығының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Осы«Абайтану» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бекітілген және қолданысқа енгізілген ҚР МЖМБС 3.08.275-2006 Мемлекеттік білім беру стандарты;
- СТУ 042-СГУ-5-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
Аталған оқытушыға арналған бағдарлама «Абайтану тарихы» пәні бойынша оқу үрдісін ұйымдастыру тәртібін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сай бекітеді:
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бекітілген және қолданысқа енгізілген ҚР МЖМБС 17.06.261-2011 Мемлекеттік білім беру стандарты;
- ДП 042-1.01-2014 Құжатталған рәсімдеме «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің құрылымы және мазмұны».
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны: Абайтану ілімінің қалыптасу тарихы. М.Әуезовтың абайтану саласының негізін қалаған тарихи еңбетері.Әдебиетші ғалымдардың зерттеулері .Абай шығармаларындағы қазақ қауымының әлеуметтік бейнесі. Абай өлеңдеріндегі даналық дәріс (Абайдың қара сөздерін) Абайдың эстетикалық талғамы. Аудармашылық мектеп, Абайдың қара сөздерін т.б. ғылыми түрде негіздеп кешенді түрде оқыту.Студенттерге Абайтану ілімінің қалыптасу тарихы меңгерту пәннің мазмұнын құрайды.
3.2 Пәнді оқу мақсаты: «Абайтану» курсының негізгі мақсаты – Абайтану тарихын зерттеу мәселелер ерекшеліктерімен таныстыру.Студенттерге абайтану тарихы туралы ерекшеліктерін теориялық және практикалық тұрғыдан меңгерту. Кәсіби деңгейі жоғары, жан-жақты дамыған, білім нәрімен сусындаған, теориялық білімі терең, практикалық дағдысы қалыптасқан маман даярлау. Студенттердің осы курсты игеру барысында алған білімдерін одан әрі тереңдете түседі. Абай өлеңдерінің, қара сөздерінің поэмаларының және көркем аудармаларының ішкі табиғатының тарихына үңілу арқылы оларға ұлы ақын талантының көркемдік –эстетикалық мәнін жан-жақты игертеді. «Абайтану тарихы» курсы қазақ әдебиеттану ғылымының бір санасы Абай өмірі мен шығармашылығын зерттеуде жаңаша көзқарас
3.3 Пәнді оқудың негізгі міндеттері:
-Студенттерді тарих саласындағы соны өзгерістермен таныстырып, оны тиімді қолданудың жолдарын үйрету;
-Абайтану тарихы пәніне байланысты ғылыми көзқарас, пікірлерді салыстыра отырып еңбектерімен таныстыру, талдау, мазмұнын ұғындыру.
-Қазақ әдебиеті жүйесін мектепте қатысымдық-танымдық тұрғыдан талдап көрсету;
-Абайтану тарихын оқып-талдау, баға беру, тиімді кешендерді таңдай білу;
-Қазақ әдебиетінің тарихын оқытудың теориясы мен әдістемесін ғылыми тұрғыдан зерттеп-тану қабілеттерін дамыту.
3.4. Білім алу нәтижесі:
Пәнді оқу нәтижесінде білімалушы міндетті: «Абайтану тарихы» курс барысында студент абайтану тарихын зерттеп, саралап тани білу керек.
Студенттер абайтану тарихын оқуы барысында қазақ әдебиеті мұғаліміне тән іскерліктерді қалыптастыра отырып,зерттеу жұмыстарын жүргізуге машықтанады. Олар мыналар :
-мектепте білім берудің әр кезеңінде қазақ әдебиетін оқытудың мақсат-міндеттерін анықтай алу іскерлігі ;
- әрбір қазақ әдебиеті сабағының білімдік, тәрбиелік, дамытушылық потенциалын мүмкіндігінше жүзеге асыру жолдарын тану іскерлігі;
- қазақ әдебиетінің жалпы тілдер жүйесіндегі, түркі тілдер жүйесіндегі өзіндік орны мен ерекшелітерін байланыстыра оқыту іскерлігі ;
- қазақ әдебиетінен берілетін ғылыми материалдың эмпириалдық деңгейде қалып қоймай, оның теориялық деңгейге қарай ұласу жолдарын тану мен ұйымдастыра алу іскерлігі;
- оқыту технологиясын бірізді және орынды қолдана білу, әр сабақты ғылыми тұрғыдан талдап сараптай білу т.б. іскерлік дағдыларды меңгерулері тиіс.
«Абайтану» курсының зерттеу бағыттары мен зерттеу әдістерін студент саралап тани білуі керек. Абайтану тарихы саласындағы соны өзгерістермен танысып,ғылыми зерттеп,талдай білу дағдылары да осы курсты оқу барысында қалыптастыру бойынша практикалық машықтарды иемденуі қажет.
3.5 Пән пререквизиттері
Абайтану
Қазақ әдебиетінің тарихы
3.6 Пән постреквизиті:
Қазіргі қазақ әдебиеті
Қазақ әдебиеті сынының тарихы
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан үзінді:
1 кесте
Курс
|
Семестр
|
Кредит
|
Дәріс
сағ.
|
Практ.
сағ.
|
БОӨЖ
сағ.
|
БӨЖ
сағ.
|
Жалпы
сағ.
|
Қорытынды
бақылау түрі
|
4
|
7
|
3
|
30
|
15
|
22.5
|
67.5
|
135
|
Емтихан
|
4 ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛДІҢ) МАЗМҰНЫ
2 кесте
Тақырыптардың аталуы және мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
Дәріс сабақтары
|
Абайтану пәнінің мақсаты мен міндеті.
|
2
|
Кіріспе. Өмірі мен шығармашылығы Абай өмірі мен шығармашылық мұрасынан жалпы мәліметтер. Өмірбаяны. Шығармалары
|
2
|
Абай шығармашылығының қайнар бұлақтары. Абай – ұлттық жазба әдебиеттің негізін салушы.
|
2
|
Абай – қазақ поэзиясының реформаторы. Қазақ поэзиясына Абай әкелген жаңалықтар. Абай – ойшыл, философ ақын.
|
2
|
Абай - өз заманының жыршысы.
Абай шығармалары – ақын заманының шежіресі. Абайдың заманы
|
2
|
Абай шығармаларындағы адамгершілік тақырыбы Ақынның жастар тәрбиесіне арналған «Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат», «Бір дәурен кемді күнге бозбалалық» атты шығармаларының мазмұны
|
2
|
Ақын мұрасындағы табиғат тақырыбы. . Қазақ поэзиясына табиғат лирикасын тұңғыш енгізген Абай.
|
2
|
Абай поэзиясындағы махаббат тақырыбы. Ақынның бұл тақырыпқа енгізген жаңалықтары. Алғашқы өлеңдеріндегі Шығыс ақындарына еліктеуден махаббат сезімін жырлаудағы реалистік әдіске көшуі.еті.
|
2
|
Абайдың эстетикалық тағылымы. Эстетика туралы жалпы ұғым. Абайдың эстетикалық көзқарастары
|
2
|
Ақын өлеңдеріндегі даналық дәрістері. Абай –дана; Абай – кемеңгер. Батыс пен Шығыс даналығын бір басына жинақтаған, өз заманының әрі ғұлама ғалымы, әрі кемеңгер ойшылы, әрі данышпан ақыны
|
2
|
Абайдың поэмалары. Абайдың шығармашылық мұрасындағы оның поэмаларының орны. «Ескендір», «Масғұт» және «Әзімнің әңгімесі» поэмаларының жалпы мазмұны, көркемдік ерекшелігі, жазылу тарихы
|
2
|
Абайдың көркем аудармалары. Абайдың, жазба әдебиетімізде көркем аударма саласын дамыту жөніндегі еңбектері, жаңашылдық бастамасы..
|
2
|
Абайдың қарасөздері. Абайдың шығармашылық мұрасында оның қарасөздерінің алатын орны, ұлттық көркем прозаны дамытудағы маңызы.
|
2
|
Абайтану ілімінің қалыптасу тарихы. Абайтану ілімінің жүз жылдық тарихы. Абай мұрасы жөніндегі ең алғаш пікір айтқан Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов еңбектері. «Абай» журналының жарық көруі
|
2
|
Кеңестік дәуірде Абай шығармашылығы жөнінде орын алған теріс көзқарастар. 20-30 жылдарда Абай мұрасы жөнінде өрістеген айтыс.Отызыншы жылдарда Абай шығармалары жөнінде іргелі ғылыми зерттеулердің туа бастауы. Абайтану ілімінің негізін салған М.Әуезовтің еңбегі, Абай шығармаларын жинастырап, бастырып, насихаттау ісіндегі Әуезов бастамасының 40-шы жылдардан кейінгі дамуы
|
2
|
Барлығы
|
30
|
Практикалық /семинар сабақтары
|
Абайтану пәнінің мақсаты мен міндеті.
|
2
|
Кіріспе. Өмірі мен шығармашылығы Абай өмірі мен шығармашылық мұрасынан жалпы мәліметтер. Өмірбаяны. Шығармалары
|
2
|
Абай шығармашылығының қайнар бұлақтары. Абай – ұлттық жазба әдебиеттің негізін салушы.
|
2
|
Абай – қазақ поэзиясының реформаторы. Қазақ поэзиясына Абай әкелген жаңалықтар. Абай – ойшыл, философ ақын.
|
2
|
Абай - өз заманының жыршысы.
Абай шығармалары – ақын заманының шежіресі. Абайдың заманы
|
2
|
Абай шығармаларындағы адамгершілік тақырыбы Ақынның жастар тәрбиесіне арналған «Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат», «Бір дәурен кемді күнге бозбалалық» атты шығармаларының мазмұны
|
2
|
Ақын мұрасындағы табиғат тақырыбы. . Қазақ поэзиясына табиғат лирикасын тұңғыш енгізген Абай.
|
2
|
Абай поэзиясындағы махаббат тақырыбы. Ақынның бұл тақырыпқа енгізген жаңалықтары. Алғашқы өлеңдеріндегі Шығыс ақындарына еліктеуден махаббат сезімін жырлаудағы реалистік әдіске көшуі.еті.
|
2
|
Абайдың эстетикалық тағылымы. Эстетика туралы жалпы ұғым. Абайдың эстетикалық көзқарастары
|
2
|
Ақын өлеңдеріндегі даналық дәрістері. Абай –дана; Абай – кемеңгер. Батыс пен Шығыс даналығын бір басына жинақтаған, өз заманының әрі ғұлама ғалымы, әрі кемеңгер ойшылы, әрі данышпан ақыны
|
2
|
Абайдың поэмалары. Абайдың шығармашылық мұрасындағы оның поэмаларының орны. «Ескендір», «Масғұт» және «Әзімнің әңгімесі» поэмаларының жалпы мазмұны, көркемдік ерекшелігі, жазылу тарихы
|
2
|
Абайдың көркем аудармалары. Абайдың, жазба әдебиетімізде көркем аударма саласын дамыту жөніндегі еңбектері, жаңашылдық бастамасы..
|
2
|
Абайдың қарасөздері. Абайдың шығармашылық мұрасында оның қарасөздерінің алатын орны, ұлттық көркем прозаны дамытудағы маңызы.
|
2
|
Абайтану ілімінің қалыптасу тарихы. Абайтану ілімінің жүз жылдық тарихы. Абай мұрасы жөніндегі ең алғаш пікір айтқан Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов еңбектері. «Абай» журналының жарық көруі
|
2
|
Кеңестік дәуірде Абай шығармашылығы жөнінде орын алған теріс көзқарастар. 20-30 жылдарда Абай мұрасы жөнінде өрістеген айтыс.Отызыншы жылдарда Абай шығармалары жөнінде іргелі ғылыми зерттеулердің туа бастауы. Абайтану ілімінің негізін салған М.Әуезовтің еңбегі, Абай шығармаларын жинастырап, бастырып, насихаттау ісіндегі Әуезов бастамасының 40-шы жылдардан кейінгі дамуы
|
2
|
Барлығы
|
30
|
5 БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
1
|
Абайды танудың алғашқы кезеңі. Ақын мұрасының насихатталу жайы.
|
өздік жұмысы
|
апта
|
1
|
2
|
Қайым Мұқаметқанов – абайтану ғылымының білгірі
|
Конспект
|
апта
|
1
|
3
|
Зәки Ахметовтің абайтану саласындағы еңбектерінің ғылыми мәні.
|
Реферат
|
апта
|
1
|
4
|
М.Мырзахметұлының абайтану ғылымындағы еңбектерінің маңызы
|
өздік жұмысы
|
апта
|
1
|
5
|
Абайдың Әбдірахманға арналған өлеңдерінің тағлымы
|
Талдау
|
апта
|
1
|
6
|
Абай – ұлтжанды азамат ақын.
|
Талдау
|
апта
|
1
|
7
|
ХІХ ғасырдың екінші жартысы – қазақ даласын отарлаудың ең асқындаған кезеңі. Оның Абай шығармаларында бейнеленуі. Абай шығармаларындағы қазақ қауымының әлеуметтік бейнесі
|
Конспект
|
апта
|
1
|
8
|
Абайдың ақын шәкірттері.
|
Талдау,салыстыру
|
апта
|
1
|
9
|
Абайдың әдеби мектебі.
|
талдау
|
апта
|
1
|
10
|
Абайдың Крыловтан аударған мысалдары
|
Талдау
|
апта
|
1
|
11
|
«Ескендір»поэмасында Физули нұсқасына енгізілген өзгерістер. Македонский бейнесін сомдаудағы Абайдың шығармашылық концепциясы.
|
Конспект
|
апта
|
1
|
12
|
«Масғұт» поэмасының тарихилық белгілері.
«Әзімнің әңгімесі» атты дастанының жарыққа шығу тарихы
|
өздік жұмысы
|
апта
|
1
|
13
|
«Евгений Онегин» романынан үзінділер аударудағы Абайдың көздеген мақсаты
|
талдау
|
апта
|
1
|
14
|
Абайдың көңіл күй лирикасы. Абай поэзиясындағы психологизм
|
Конспект
|
апта
|
1
|
15
|
Абай мұрасының 1918 – 1926 жылдар аралығында зерттелуі.
.
|
өздік жұмысы
|
апта
|
1
|
16
|
Абай мұрасының1926 – 1940 жылдар аралығында зерттелуі
|
өздік жұмыс
|
апта
|
1
|
17
|
Кеңестік дәуірде Абай шығармашылығы жөнінде орын алған теріс көзқарастар.
|
Ғылыми сараптама
|
апта
|
1
|
18
|
20-30 жылдарда Абай мұрасы жөнінде өрістеген айтыс.
|
талдау
|
апта
|
1
|
19
|
Абайтану ғылымының қалыптасуындағы М.Әуезовтің еңбектері
|
Конспект
|
апта
|
1
|
20
|
Абайтану ілімінің жүз жылдық тарихы
|
Реферат
|
апта
|
1
|
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
3 кесте
Әдебиеттер және оқу методикалық құжаттар
|
Экземпляр
саны
|
Студенттердің саны
|
Қамтамасыздық пайыз
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1.Мырзахмет М. Абайтану тарихы.- Алматы: «Ана тілі», 1994.
|
2
|
4
|
50%
|
2. Мырзахметұлы М. Ұлы Абайды таныту тарихы // Абай.- 2006.-
|
2
|
4
|
50%
|
3.Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі.- Алматы, Ана тілі, 1995.
|
2
|
4
|
50%
|
4.Ердембеков Б. Абайдың әдеби ортасы. Семей, 2010
|
3
|
4
|
90%
|
5.Мұхамедханов Қ. Шығармалар жинағы: Көп томдық. Т.1. Зерттеулер, мақалалар.- Алматы: Алаш, 2005.- 351б.
|
4
|
4
|
100%
|
6.Мырзахметұлы М. Абайтану. 2-кітап. Абайдан туған тұлғалар.- Астана: Деловой мир Астана, 2010.- 525б.
|
5
|
4
|
100%
|
7 ӘДЕБИЕТ
Мырзахмет М. Абайтану тарихы.- Алматы: «Ана ілі», 1994.
7.1.Мырзахметұлы М. Ұлы Абайды таныту тарихы // Абай.- 2006.-
7.2 Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі.- Алматы, Ана тілі, 1995
7.3Ердембеков Б. Абайдың әдеби ортасы. Семей, 2010
7.4Ербай Т.М. Абай шығармашылығындағы Бұқар, Дулат, Шортанбай дәстүрі: филолог. ғылымд. канд. ғылыми дәрежесін алу үшін дайынд. дис. автореф. - Алматы, 2009.- 30 б.
7.5Жұртбай Т. "Күйесің, жүрек...сүйесің...": (Абай: "Жан бостандығы" немесе рухани тәуелсіздік) / Т. Жұртбай.- Алматы: Қайнар, 2009.- 463 б
7.6 Мырзахметұлы М. Абай және шығыс.- Алматы: Қазақстан, 1994.- 208 б.
7.7Мырзахметұлы М. Абайтану. 2-кітап. Абайдан туған тұлғалар.- Астана: Деловой мир Астана, 2010.- 525б.
7.8Мырзахметұлы М. Абайтану. 1-кітап. Абайтану тарихы -Астана: Деловой мир Астана, 2010.- 554б.
Қосымша әдебиеттер:
Әуезов М. Монография, мақалалар, зерттеулер. Ғылым А, 1967
Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8
Мұхтар Әуезов, Әр жылдар ойлары. А., 1959;
Мұхамедханов Қ. Шығармалар жинағы: Көп томдық. Т.1. Зерттеулер, мақалалар.- Алматы: Алаш, 2005.- 351б.
Достарыңызбен бөлісу: |