ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені адам экологиясы

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН

БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей

Мурзалимова А.К. _________________ «30» 08. 2013ж.

Хаттама №1 «04»09. 2013ж.

Хаттама №1 «09»09. 2013ж.

АФ ОӘБ төрайымы _________ доцент м.а Тлеубаева А.В.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады

Хаттама №1 «18» 09.2013ж.

бойынша проректор профессор Искакова Г.К.

№2 басылым 03.09.2009 ж. орнына енгізілді .

Кешен Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға бірдей білім беретін стандартына сәйкес МЖБС негізінде жаңартылған 0.04.019.-2011. Бакалавриат.

Мазмұны

11	Қолдану саласы
22	Нормативтік сілтемелер
3	Жалпы ережелер
4	Оқу пәнінің мазмұны
5	Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың тізімі
6	Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
7	Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
8	Әдебиет

1 ҚОЛДАНУ АЙМАҒЫ

" Адам экологиясы " пәнінің оқу-әдістемелік кешені –

5В060800 «Экология » мамандығы бойынша студенттеріне арналған. Ол студенттерді пәннің мазмұнымен, саясатымен, өзектілігімен, қажеттілегімен таныстырады. Оқу-әдістемелік кешені пәнді оқытуда негізгі құрал болып табылады.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Адам экологиясы - пәні студенттерді курстың мазмуны мен, өзектілігі мен маңыздылығымен, саясаттылығымен таныстырады Осы курсты оқуда студентер әдебиеттермен жұмыс істеуді, әдебиеттерді іздестірі жолдарымен және экологияның зерттеу әдістерімен танысады Организмдердің тіршілік ету жағдайларын және организмдер мен олардың тіршілік ету ортасы арасындағы өзара байланыстарды зерттейтің ғылым. Адам экологиясы экожүйелермен және қаумдастықтардың биологиялық өнімділігін зерттейді. Жоғары оқу орындарында жоғары білікті мамандарды дайындауда олардың білімділігіне, іздемпаздығына көңіл бөлінеді. Студенттер алған білімдерін ғаламдық, аймақтық және жергілікті экологиялық мәселелерді шешуге қолдана білулері керек.

3.2 Пәнді оқыту мақсаты:

Адам экологиясы пәні студенттердің экологиялық мәдениетін, экологиялық жағдайды терең түсіне отырып экологиялық білім мен тәрбие, қоршаған ортаның жағдайын жақсартуға іс жүзінде қатысу арқылы қалыптастыру болып табылады.

Пәнді оқып білудегі негізгі міндет-өзінің білімін тереңдету, ойлау қабілетін дамыту, теориялық және профессионалдық деңгейлерін жоғарлату мақсатында, жан-жақты дамыған білікті мамандар дайындау.

Пәнді оқып білудің нәтижесінде студент білуі керек:

- ғылыми жетілдірудің әдістемелік негіздерін білуі;

-ғылыми зерттеу әдістерінің бағыттарын оқып үйренуі;

-теориялық білімді меңгеру;

-жинақталған ғылыми мәліметтерді істей білу;

-экологиялық мәселелерді шешуде алған білімдерін және зерттеу әдістерін қолана білу.

3.4 Курстын міндеттері

- студенттерге биологиялық және әлеуметтік экожүйелердің тіршілік етуінің

жалпы зандылықтары туралы білім беру

-мекен ету ортасын қорғау мен қалыптастыру механизмдерін көрсету

-адам қызметінің жалпы экология зандарымен үйлесімділігінің дәрежесін

көрсету

-экологиялық дағдарыстан шығу жолдарын көрсету

Адам экологиясы курсының оқыған кезде студент пәнің әр түрлі өсімдіктердің және жануарлардың биологиялық жүйелердің физиологиялық ерекешеліктерін, биогеохимия, генетика, биологиялық және биорганиқалық химия саласынан жинақтаған білімдерді білу керек.

Адам экологиясы курсының оқыған кезде студенттерге бөлашақта «экология нормалау және араптама негізі», «қоршаған ортаның нормалау стандартары», «әлеуметтік экология« пәндерді оқығанда қолданалады

Кесте 1

5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ

5.2 Адамның бейімделуінің жалпы заңдылықтары. Бейімделу формалары мен эволюциясы. гипоксияға бейімделу. Бейімделуді басқару.

5.3 Төменгі температура жағдайына бейімделу.

5.4 Жоғары температура әсеріне бейімделу

5.5 Сыртқы ортаның кері әсерлерінің нәтижесінде және антропогенді факторлар әсерінен туындаған қазіргі таңдағы экологиялық проблемалар.

5.6 Организмнің уақыттылық параметрлері және оның жүйелері

5.7 Дүние жүзіндегі демографиялық жағдай

5.8 Әлем қалаларының экологиялық жағдайы.

5.9 Қоғам мен табиғаттың өзара қарым - қатынасы.Қоршаған ортаның физикалық,

химиялық, биологиялық ластануы.

5.10 В.И.Вернадскийдің ноосфера ілімі.

5.11 Қала экологиясы

5.12 Адам экологиясы

5.13 Экологиялық факторлар, олардыњ өзара әрекеті. Шектеуші факторлар.

5.14 Адамның шығу тарихы
5.15 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА

Кесте 3

Тақырыбы		Көрнекі құралдар, ОТҚ, плакаттар, зертханалық тақталар	Өз бетімен оқып үйренуге арналған сұрақтар	Бақылау нысаны
Дәріс сабақтар	Практика сабақтар
1	2	3	4	5
Кіріспе. Адам экологиясы – экология ғылымының бір тармағы. Адам экологиясы пәні, мақсаты мен міндеттері. Басқа ғылымдармен байланысы.	Кіріспе. Адам экологиясы – экология ғылымының бір тармағы. Адам экологиясы пәні, мақсаты мен міндеттері. Басқа ғылымдармен байланысы.	Таблица	Кіріспе. Адам экологияның негізгі міндеттері және даму кезендері.	ауызша сұрау
Экологиялық қоғамның құрылымы.Қоғамның экологизациялық түсінігі.Экологиялық құқық. Экологиялық мәдениет және білім.	Экологиялық қоғамның құрылымы.Қоғамның экологизациялық түсінігі.Экологиялық құқық. Экологиялық мәдениет және білім.	Таблица ТСО	Тірі организмдерге абиотиқалық факторлардың әсері.	ауызша сұрау
Қоршаған табиғи ортаның адам психикасына әсері. Сыртқы ортаның кері әсерлерінің нәтижесінде және антропогенді факторлар әсерінен туындаған қазіргі таңдағы экологиялық проблемалар	Қоршаған табиғи ортаның адам психикасына әсері. Сыртқы ортаның кері әсерлерінің нәтижесінде және антропогенді факторлар әсерінен туындаған қазіргі таңдағы экологиялық проблемалар	Таблица тестілер	Тірі организмдердің өміріне және алуанүрлілігіне экологиялық факторлардың әсерлері	ауызша сұрау
Антропология және экология. Адам биологиялық түр ретінде.	Антропология және экология. Адам биологиялық түр ретінде.		В. И. Вернадскидиң биосфера туралы үғым және неосфераның қазіргі күй, биосфераның тұрақтылығын сақтау жағдайлары.	ауызша сұрау
Адамның тіршілік ортасы.Факторлардың организмге әсері.Организмдердің негізгі тіршілік орталары.Экологиялық жүйелердің негізгі типтері. Жердің табиғи ресурстарына сипаттама: литосфера, гидросфера жіне атмосфера. Табиғи ресурстарды рационалды пайдалану.	Адамның тіршілік ортасы.Факторлардың организмге әсері.Организмдердің негізгі тіршілік орталары.Экологиялық жүйелердің негізгі типтері. Жердің табиғи ресурстарына сипаттама: литосфера, гидросфера жіне атмосфера. Табиғи ресурстарды рационалды пайдалану.	Таблица тестілер	Биосфераның қазіргі күйі	ауызша сұрау
Homo sapiensтің географиялық және папулациялық түр ретінде. HOMO SAPIENS популяциялық полиморфизм және географиялық өзгергіш ретінде.	Homo sapiensтің географиялық және папулациялық түр ретінде. HOMO SAPIENS популяциялық полиморфизм және географиялық өзгергіш ретінде.	Таблица тестілер	Қоғамдық сананы экологиязация ландыру. Қазіргі заманның экологиялық проблемалары.	ауызша сұрау
Антропология және экология. Антропология ғылымы. Антропологиялық зерттеу әдістері Адамның шығу тегі туралы көзқарастар.	Антропология және экология. Антропология ғылымы. Антропологиялық зерттеу әдістері Адамның шығу тегі туралы көзқарастар.	ТСО	Қоршаған ортаның жағдайын бағалайтын критерилар мен әдістер.	ауызша сұрау
Қоршаған орта және адам денсаулығы. Адам денсаулығы туралы түсінік.Қоршаған ортаның экологиялық жағдайы мен ауру деңгейі. Денсаулыққа әсер ететін жағымсыз факторлар.	Қоршаған орта және адам денсаулығы. Адам денсаулығы туралы түсінік.Қоршаған ортаның экологиялық жағдайы мен ауру деңгейі. Денсаулыққа әсер ететін жағымсыз факторлар.	Таблица тестілер	Табиғи ортаның сапасы мен денсаулық	ауызша сұрау
Қоршаған ортаның қауіпті экологиялық факторлары.	Қоршаған ортаның қауіпті экологиялық факторлары.	слайд		ауызша сұрау
Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы.	Қоршаған ортаның радиоактивті ластануы.	слайд	Қоршаған ортаның ластанудың организмнің генетиқалық әсерлері	ауызша сұрау
Шу экогигиеналық фактор ретінде, адам денсаулығына әсері. Адамның экогигиенасы. Шудың физикалық сипаттамасы. Қоршаған ортаның мониторингі.	Шу экогигиеналық фактор ретінде, адам денсаулығына әсері. Адамның экогигиенасы. Шудың физикалық сипаттамасы. Қоршаған ортаның мониторингі.	слайд	Шудың адам қан қысымына әсері	ауызша сұрау
Электромагниттік экология. Электромагниттік ластану экогигиеналық фактор ,адам денсаулығына әсері. Адам экологиясының аймақтық мәселелері.	Электромагниттік экология. Электромагниттік ластану экогигиеналық фактор ,адам денсаулығына әсері. Адам экологиясының аймақтық мәселелері.	слайд	Қала экологиясы, әлем қалаларының экологиялық жағдайы	ауызша сұрау

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ

Кесте 4

Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың атауы	Даналардың саны	Студенттердің саны	Қамтамасыз етілуі пайызы
Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002ж	1	10	1,5
Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж.	2	10	3
Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экологиядан оку –әдістемелік ќұрал. Алматы. Экономика. 200 ж.	2	10	3
В.И.Коробкин, Л.В.Передельский «Экология» Ростов-на Дону, 2001.	7	10	11
А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.	6	10	9
Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997	1	10	1,5
Экология М.: «Просвещение» 1988. Глухов В.В., Лисочкина Т.В.,	1	10	1,5
Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране окружающей среды. Москва. 2003.	1	10	1,5
Агроэкология/ Под ред. В.А. Черникова. – М.: Колос, 2000. – 536 с.	2	10	50
Карташев А.Г. Введение в экологию. – Томск: изд-во «Водолей», 1998. – 384 с.	2	10	50
Воронков Н.А. Общая экология. – М.: Агар, 1999. – 424 с.	1	10	10

8 ӘДЕБИЕТТЕР

8.1 Негізгі әдебиет

8.1.2 Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж.

8.1.3 Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экологиядан оку –әдістемелік қүрал.

Алматы. Экономика. 200 ж.

8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.2 А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.

8.2.3 Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997

8.2.4 Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы

экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.

8.2.5 А.А. Горелов. Экология. М., 2000.

8.2.6 Чернова Н.М.,А.М. Былова, Экология М.: «Просвещение» 1988.

8.2.7 Панин М.С. Химическая экология: Учебник для ВУЗов. –