Первый слайд презентации: Жалпы географиялық заңдылықтар Дүниежүзінің жалпы сипаттамасы
10 сынып, 1 бөлім
Изображение слайда
Слайд 2: I Бөлім. жалпы географиялық заңдылықтар
ЖЕР ҒАЛАМШАР РЕТІНДЕ ЖЕР • Күннен кашыктыгы - 150 млн км. • Орбитадагы айналу жылдамдыгы - 29, 8 км / с. • Орташа тыгыздыгы - 5, 5 * 10 кг / м. • Күнді айналу узактыгы - 365 тәуа 6 сағ. • Табиги сер iri - Ай. • Массасы - 6 : 10 кг. • Радиусының орташа ұзындығы – 6371 км. • Экваторының ұзындығы - 40075, 7 км. • Меридианының ұзындығы - 40008, 5 км. • Жер бетінің жалпы ауданы – 510 млн км2.
Изображение слайда
Слайд 3: 2. Жердің картада бейнеленуі
Галактика жүздеген миллиард жұлдыздардан тұратын жұлдыздық жүйелер.Оның бірі Құс жолы. Құс жолы айсыз күзгі аспанда анық байқалады. Күн кәдімгі көп жұлдыздың бірі. ЖЕР бетінде барлығы 8 ғаламшар бар: Меркурий,Шолпан,Жер, Марс(жер тобындағы) және Юпитер, Сатурн,Уран,Нептун(алып). Орбита планеталардың жерді айналып жүретін жолы. Орбитаның жалпы ұзындығы 940 млн км Жердің жалғыз табиғи серігі Ай.Ай жерден 384 мың км қашықтықта орналасқан. Жер шарының нағыз геометриялық пішіні геоид. Жер мен Күннің арасындағы қашықтық тұрақты емес, Афелий орбитадағы күннен ең қашық нүкте (152 млн км),Жер ол нүктеден 5 шілде өтеді; ал перигелийден ең жақын нүктеден (147), 3 қаңтарда өтеді. Жердің жылдамдығы 29.8 м, сонда Жер өз орбитасын 365 т әулік 6 сағ 9 мин 9.6 сек 1рет айналып шығады. Ал бізге мәлім 365 күндік календарлық жыл қайдан шықты Қалған 6 сағат пен минуттарды 4 жылда бір тәулікке жинақтап, ең қысқа ай ақпанға апарып қосады да, ол жылды кібісе жылы деп атайды. Жер шары өз білігінен сағат тіліне қарсы бағытта батыстан шығысқа қарай 24 сағатта бір рет айналып шығады. Бұл қозғалыс нәтижесінде күн мен түн алмасуы жүреді.
Изображение слайда
Слайд 4
Сағаттық белдеулер. Жердің өз білігінен айналуы нәтижесінде пайда болатын уақыт айырмашылығын реттеу мақсатында жер шары шартты түрде 24 белдеуге бөлінген. Белдеулер арасы 15°, Гринвич меридианынан басталады. Әрбір белдеу келесі белдеуден 1 сағ айырма жасайды. Егер Гринвич меридианында тал түс болса, 180° бойлықта түн жарымы, Гринвичтен шығысқа қарай 90° бойлықта кеш болса, ал Гривичтен батысқа қарай 90° бойлық бойында таң атады. Жердің шар тәрізді пішіні оның бір меридиан бойында орналасқан кез келген бөлігінде тәулік ішіндегі уақыт көрсеткіші бірдей болады. Осы көрсеткіш жергілікті уақыт деп аталады. Бойлық бойынша жергілікті уакыт батысқа және шығыска карай жүрген сайын бірнеше сағатқа ауысып кетеді. Бұл елдер арасындағы байланысты қиындатады. Сондықтан халықаралық келісім бойынша сағаттық белдеу және сағаттық уақыт көрсеткіштері енгізілді. Сағаттық белдеу Гринвич тен басталады және ол нөлдік ( 24 сағаттық белдеу ) деп аталады. Одан шыгыска карай 730 ш. 0, 1 сағаттық белдеу, 22°30 ' ш. б. 2 сағаттық белдеу және т. б. Ең соңында 24 сағаттык ( нөлдік ) белдеумен аяқталады. Сағаттық белдеудің ортасы арқылы сагаттык уакыт белгіленеді. Сағаттық белдеулер шекарасы бойлықтармен сәйкес келмейді, ол көп жағдайда әкімшілік шекарасына сәйкестендіріледі. Қазақстан жері екі ( 4 және 5 ) сағаттық белдеуде орналасқан. 180° меридиан сызығы арқылы уақыт ауысу сызығы өтеді, оның екі жағында уақыт өлшемі бірдей, тек күнтізбелік уақыт бір тәулікке айырма ( қосымшадан сағаттық белдеулер картасын караңдар ).
Изображение слайда
Достарыңызбен бөлісу: |