Пiкiр жазЈандар: Ќыраубаева А.Ќ., филология ЈылымдарыныЎ докторы, профессор

“ЗаЎ ж„не заман” журналы

“ЗаЎ ж„не заман” журналы Ѕазајстан Республикасы Прокуратурасы жанынан шыЈатын јоЈамдыј-саяси, Јылыми-јґјыјтыј журнал. “ЗаЎ ж„не заман” журналы екi айда 1 рет шыЈып тґрады. ЅазајстанныЎ барлыј аймаЈына тарайтын бґл басылымныЎ редакторы – Самат Бектенґлы Ибрайымов. Таралымы – 13 140 дана.

Ѕазај халјы ежелден билiкке жајын халыј. Ел арасындаЈы дау-шаралар Ґнемi толас таппайтын. Сондыјтан болар, билiк айту м„селелсiн бiр жҐйеге келтiру мајсатымен Т„уке хан †з тґсында “Жетi жарЈы” заЎыныЎ негiзiн јалап, дҐниеге келтiрдi. С†йтiп јазылыј жасаушы адамдарЈа ж†н-жоба к†рсетiп, баЈыт-баЈдарын аныјтауЈа к†мектестi. Сонымен јатар, „р адамныЎ јґјыЈы белгiлендi. Алайда арја сҐйер †з заЎымыз бола тґра, јай јазај †з јґјыЈын 100 пайыз бiлдi екен? ЗаЎ бiлмегендiктен халыј не к†рмедi? К†рiнген к†к атты јазај жерiн, мал-мҐлкiн талан –таражЈа салумен келдi. Бґл ж†нiнде кезiнде талай рет баспас†з бетiнде жазылды да. Десек те бiздiЎ елiмiз јґјыј м„селесiне „лi де марЈау. “ЗаЎ ж„не заман” журналыныЎ еЎ бiр најты к†здеп отырЈан нысанасы да јґјыј м„селесi. ЅалыЎ ојырманЈа јґјыј жайлы м„лiмет беруге тырысады.

“ЗаЎ ж„не заман” ж„не “Закон и время” журналыныЎ ојырмандар јолдарына тигенiне таяуда 4 жыл толады екен. ЯЈни, 1996 жылдыЎ мамыр айында јазај ж„не орыс тiлiнде жарыј к†рген јоЈамдыј-саяси, Јылыми –јґјыјтыј журнал Республикалыј басылымдардыЎ к†ш-керуенiне келiп јосылды. Ѕґрылтайшысы - Ѕазајстан Республикасыныњ Бас Прокуратурасы.

ЖурналдыЎ алЈашјы н†мiрiнде Ѕазајстан РеспубликасыныЎ Президентi Нґрсґлтан НазарбаевтыЎ аталЈан басылымЈа ај жол тiлеген јґттыјтау батасы жарияланды. Онда Елбасы “ЗаЎ ж„не заман” – “Закон и время” журналыныЎ жарыј к†руiн †зектi м„селе деп санайтынын айта келiп, мынадай ой-пiкiр айтјан едi: “‡тпелi кезеЎнiњ кҐрделi јґбылыстарын бастан кешiп, адам јґјыјтары мен бостандыјтарыныЎ „мбебап принциптерiн жаЎаша ой елегiнен †ткiзiп отырЈан Ѕазајстан јоЈамына заЎныЎ Ґстемдiгiн, јґјыј т„ртiбiн, †мiр аЈымындаЈы †ркениеттi нормалардыЎ с†зсiз сајталуын бекем орнату аса маЎызды. Бґл жауапты iс јґјыј јорЈау органдарын најтылы ґйымдастыруды Јана емес, сонымен бiрге аујымды тҐсiнiк жґмысын, азаматтардыЎ бойында јґјыјтыј сана-сезiм т„рбиелеп јалыптастыруды, заЎды јґрметтеудi ж„не оныЎ рухы алдындаЈы жауапкершiлiктi талап етедi. Осы тґрЈыдан алЈанда “ЗаЎ ж„не заман” журналыныЎ атјарар јызметi зор болмај. ОјырмандардыЎ Ґлкен шоЈырын жинай отырып сiздер республикада јґјыјтыј реформаны жҐзеге асыруда, заЎ шыЈару пайымын тереЎдетуде, јґјыј јорЈау органдары жґмысыныЎ т„жiрибесiн сапалауда к†п жґмыс атјара аласыздар деген ойдамын”⁴.

ЕлбасыныЎ осындай тiлегi журналдыЎ јґрылтайшысы мен ґжымына алЈа јойЈан мајсатты жҐзеге асыруда баЈыт-баЈдар болып, јаламЈа јанат бердi. “ЗаЎ тҐзелмей, заман тҐзелмейдi” деген најыл с†з бар. Иђ, заман тҐзелiп јоЈамныЎ „рбiр мҐшесi заЎды †мiрлiк мґратја айналдыру Ґшiн насихаттау керек, сонымен бiрге заЎдылыјты жҐзеге асырып жатјан ўйымдардыЎ к†пшiлiк бiлiп отыратындай жария жасап тўру керектiгi белгiлi.

Басылымда прокуратура ўйымдарыныЎ заЎ талаптарын јалай басшылыјја алатыны, соттарда „дiлеттi жҐзеге јалай асырып ґйымдастырЈаны туралы кеЎiнен жазуЈа, јамтуЈа талпыныс бар. Практикалыј шаралармен бiрге заЎды жетiлдiрудiЎ теориялыј м„селелерi де назарда ґсталуда. ЖаЎа шыјјан заЎдарЈа тҐсiндiрме берiп, оныЎ кемшiн тҐсiп жатјан тґстарына пiкiр, ґсыныс беруде жҐйелi жґмыс iстеуде. ЕлiмiздiЎ „леуметтiк-экономикалыј проблемаларЈа заЎ тґрЈысынан зер салу, ортај м„селелерге Ґн јосу журналдыЎ басты баЈыттарыныЎ бiрiне айналЈан. ОјырмандардыЎ заЎЈа байланысты бiлiктiлiгiн арттыруЈа, заЎсыздыјтарЈа тосјауыл јоюЈа, „дiлетсiздiк к†ргендерге араша тҐсуге журнал ерекше м„н бередi⁵.

Ѕазајстан Республикасы бас прокуратурасы басшылыЈы мен “ЗаЎ ж„не заман” журналыныЎ редакциясы облыстарЈа к†шпелi экспедициялар ґйымдастырды. Мајсат – жергiлiктi жерлердiЎ т„жiрибесiмен танысу, оны таныстыру. Экспедицияны ОњтҐстiк Ѕазајстан облысынан бастап, Ѕызылорда, Ѕостанай, Павлодар, ШыЈыс Ѕазајстан облысы, Ајмола ж„не Алматы облыстарына сапарЈа шыЈарды.

Авторлар м„селесiне келсек, редакция к†бiне „рјилы Јалым-мамандар пiкiрiн жариялайды. С.Б.Ибрайымов, С.Б.Сојпајбаева секiлдi журналистермен бiрге Нури Муфтај сынды јаламы јарымды журналистер бар. Журнал „р санда Ата заЎЈа тҐсiнiктеме, јґјыј „лiппесiн, заЎ с†здiгi айдарларын тґрајты жҐргiзедi.

Сљзжўмбаќ, „зiл „Ўгiме сияјты демалу бґрышы да назардан тыс јалмаЈан.

‡зiнiЎ тајырып аујымын шама-шарјынша кеЎейте тҐсудi мајсат еткен “ЗаЎ мен заман” журналы салалыј шеЎбердiЎ аясында јалып јоймай, јалыЎ жґртшылыј ојитын басылымЈа айналды деп айтуЈа болады.

“Зерде” журналы

“Зерде” (Интеллект) журналы “Бiлiм ж„не еЎбек” (Знание и труд) деген атпен 1960 ж. јаЎтардан бастап, айына бiр рет шыЈа бастады. Ол кезде журнал Ѕазајстан ЛКСМ ОК ґйымы республикалыј кеЎесiнiЎ Јылыми к†пшiлiк басылымы болды. Журнал Ѕазајстан жазушылары мен журналистерiнiЎ ґсынысымен, жабылЈан “Пионер” журналыныЎ орнына шыјјан едi. АлЈашјы жылдары “Пионер” журналыныЎ тајырыптарынан еш айырЈысыз болЈанмен, екi жыл †ткен соЎ материалдар тајырыптары Јылыми-техникалыј баЈытта жазыла бастады. Бґл материалдар к†бiне М„скеуде шыЈатын “Знание - сила”, “Техника молодежи” ж„не “Наука и жизнь” журналдарыныЎ аудармасы болды.

Осы жылдарда “Зердеде” тґЎЈыш рет …бу-Насыр „л-Фараби туралы материалдар јазајша басылды. Кейiнгi сандарда А.МашановтыЎ алЈы с†зiмен, „рi †з аудармасымен „л-ФарабидiЎ “¦йрену туралы”, “Ф„лсафа Ґйрену Ґшiн јажеттi шарттар туралы јаЈида” деген еЎбек басылды. МґныЎ артынан Орта АзияныЎ „л-Бируни, µлыјбек, Махмґд Ѕашјари, Мґхамед Хайдар-Дулати секiлдi Јґламалары жайында мајалалар жарияланды. …лкей МарЈґланныЎ Јылым тарихында јалЈан “Шојан - јазајтыЎ тґЎЈыш Јалымы” деген мајаласы шыјты. Ал, бiр сандарында сол кездегi республика геология министрi Ш.ЕсеновтiЎ “ЅазајстанныЎ ашылмаЈан байлыјтары” атты †те јґнды материалы жарыј к†рдi. Журнал тек Јылым јуалап кетпей, ојырмандармен тыЈыз байланыста болды. ОлардыЎ жiберген ґсыныстарын, хаттарын журнал беттерiнде жариялап, сґрајтарына жауап берiп отырды.

Журнал пiшiмi 4 баспа табај, 32 беттен тґрады. Журнал редакциясы Алматы јаласы Горький к†шесi, 50-Ґй, 9-јабатта орналасјан.

ЖурналдыЎ алЈашјы редакторы белгiлi жазушы, журналист, јоЈам јайраткерi Камал Сейiтжанґлы Смайылов бґл журналда екi жыл Јана редакторлыј јызмет атјарды.

1962 ж. журнал редакторлыЈына Талап Сґлтанбеков келiп бґл јызметтi 8 жыл атјарды. Ол бґЈан дейiн бiраз уајыт Јылым мен техника б†лiмi меЎгерушiсi, кейiн бiр жылдай жауапты хатшы јызметiн атјарЈан едi.

Т.Сґлтанбеков редактор ретiнде јазај ојырмандарына Јылым мен техниканыЎ алЈы шебiндегi проблемалардан журналда мҐмкiндiгiнше мол м„лiмет беруге кҐш салЈан.

Осы жылдары журнал таралымы да †стi. ЅґрылЈан жылдарынан 2 жыл iшiнде 70-мыЎЈа дейiн к†терiлдi. Т.Сґлтанбеков алЈашјы редактор бастаЈан жајсы д„стҐрдi жалЈастырып, журнал беттерiнде ЅадырЈали Жалаири, М.Х.Дулати, …бу Насыр „л-Фараби ж„не т.б. ґлы адамдарды јауымЈа танытатын материалдарды к†птеп бастырды. Кейбiр мајалалар Ґшiн 3 рет с†гiс алып, ајыры “Ѕазај шежiресi жайлы” мајаласы Ґшiн 1970 жылы орнынан алынды. Ол журналды ојырман јґмарта ојитын, танымы мол басылымЈа айналдырып кеттi.

1970 ж. “Зерде” журналына бґЈан дейiн “Лениншiл жас” газетiнiЎ редакторыныЎ орынбасары јызметiн атјарып келген Ѕалдарбек Найманбаев жаЎа редактор болып келiп, 1976 жылЈа дейiн јызмет атјарды.

Ѕалдарбек Найманбаев редактор ретiнде журналды „дебиетке жајындатпај болды. Сол жылдардаЈы сандарда Шојан …лiмбаевтыЎ алЈашјы фантастикалыј „Ўгiме-повесi жарияланды. Оны јазајшаЈа Iсл„м ЖарылЈапов аударЈан едi. Кейiнгi сандарда бiрнеше н†мiрге созылып, повесть-буриме жарияланды. Бiраќ, келесi келген редактор оны тојтатты. Бґл жылдары журнал таралымы †се тҐстi. 1977 жылы журнал таралымы 120 мыЎ данаЈа жеттi.

1976-1980 жылдар аралыЈында журналЈа филология ЈылымдарыныЎ кандидаты, јазај мемлекеттiк университетiнiЎ доцентi (сол кездегi республикалыј баспас†здегi жалЈыз доцент), фантаст-публицист Абдулхамид Мархабаев редактор болды. ОсыЈан дейiн ол 4 жыл бойы журналда б†лiм меЎгерушiсi болды. ЖурналЈа јосјан жаЎалыЈы: басы бiрiкпей кеткен Јылыми жаЎалыјтардыЎ басын бiрiктiрдi. БґЈан “ТуЈан топырај академиктерi” деген екiншi мґјабадан суретiмен басылатын очерктер мысал бола алады.

Бґјаралыј ајпаратта елдi †зiне тартудыЎ „дiсi материалдарды к†ркемдеп беру (јазiргi “дизайн”) екенiн жајсы тҐсiнген А.Х.Мархабаев к†ркемдеу б†лiмiне …лiбек Асјаров (К†ркемдеу училищесiн бiтiрген) екеуi де осы проблеманы шешудi јолЈа алды. Журнал тҐрлi-тҐстi болып 114 675 данамен шыЈып тґрды. Журнал пiшiнi 60х90 1/8,4 баспа табај, екi шартты баспа табај, 6 есептi баспа табај. Офсеттiк басылым. Тапсырыс –141. К†ркемдеушi редакторы Ш„к„рiм Махамбетжанов.

1980 ж. ж„не 1983 ж. журнал редакторы – Бейбiт Ѕойшыбаев болды. к†ркемдеушi редакторы - Болат Мґхамедиев, техникалыј редактор- Любовь Ларионова.

Ѕўрылтайшысы Ѕазајстан Лениншiл жас Коммунистiк Жастар ОдаЈы Орталыј Комитетi. Таралымы - 110 069 дана. Тапсырыс –137. Журнал бґрынЈыдай 32- беттiк болып, айына 1 рет шыЈып тґрды.

Бейбiт Ѕойшыбаев журналдыЎ бiрден-бiр мiндетi Јылыми-техникалыј жаЎалыјтары насихаттау деп бiле тґра, тек ол кездегi озыј iлiм жетiстiктерiн жазумен Јана шектелмедi. Журналда Мґрат Айтјожин “Экологиялыј лаборатория” б†лiмiн ашып, жетекшi болды. Редакция жанынан жас Јалымдар, мамандар кеЎесi јґрылды. ЖурналдыЎ бас тајырыбы жастардыЎ Јылыми-техникалыј †нертапјыштар мен рационизаторлар јоЈамдары жґмысја тартылды. УајыттыЎ †зектi м„селелерiн талјылаумен јоса, јалыЎ ојырманныЎ сергек Ґн јосып отыруына Ґлкен м„н берiлдi. Осы жылдары журнал беттерiнде батыл болжам, тосын идея, байыпты зерттеу, тґжырым, ґсыныстар бар мајалалар жарияланады. Ѕазај ж„не Ѕызылорда педагогика институттары јызметкерлерiнiЎ јатысуымен Јылыми-педагогикалыј конференциялар †ткiзiлдi. Журналда жоЈарЈы сынып ојушылары Ґшiн “АТОМ” (АлЈырлар, тапјырлар, ойшылдар мектебi) деген атпен журнал iшiндегi журнал шыЈарылды.

Белгiлi жазушы Ајселеу Сейдiмбеков “Бiлiм ж„не еЎбек” журналына 1983-87 ж.ж. аралыЈында бас редактор јызметiн атјарды. Бґл жылдары елiмiздiЎ саяси-„леуметтiк †мiрiндегi сiлкiнiстер басталЈан тґсы болатын. Т†л тарихымыз бен м„дениетiмiзге јатысты Јылыми шындыјты к†рсететiн јимылдар жаманЈа, арамЈа жорылып жiберуi оЎай едi.

СоЈан јарамастан, редактор журналды байсалды Јылыми-к†пшiлiк, Јылыми-танымдыј басылым баЈытында шыЈарып отырды. ЖурналдыЎ к†ркемдеушi редакторы ЅайырЈали Медетов болды. Техникалыј редакторы Дiлдахан Тојтарбекова. Таралымы - 71 643 дана. Тапсырыс –144.

• 
  1984 ж. журнал жајсы материалдар Ґшiн 12 адамЈа “Журнал лауреаты” атаЈын бердi.
  

“Спортстан”, “Замандас келбетi”, “¤ылым к†кжиегi” секiлдi айдарлар јазiргi кезде “Зердеде” сајталЈан.

1987 ж. “Бiлiм ж„не еЎбек” журналыныЎ бас редакторлыЈы јызметiне келген ЕсенЈали Раушанов редактор ретiнде iрi †згерiстер ала келдi. СоныЎ iшiнде негiзгiсi 1989 ж. журналдыЎ атын †згерту едi. Журнал 1989 ж. 1-шi јаЎтарынан бастап “Зерде” деген атпен шыЈа бастады.

К†ркемдеушi редакторы –С.Маханбетов. техникалыј редакторы –Д.Тојтарбекова.

АлЈашјы жылдары мґјабасында сандаЈы материалЈа сiлтеме берiлiп жҐрдi де кейiн бґл тојтатылды. ЖурналдыЎ осы жылдардаЈы таралымы:

-1987 1973 ж.ж. – 109

-1988- 60 272

-1989- 53 639

-1990 –68 272

-1991 – 41 282

-1992 – 35 292

-1993- 11 315

-1997 – 2 000

-1998 – 1 727 дана.

Журнал 1992 жылдыЎ 3 санынан бастап жаЎа к†лемде, 84х 108 1/16 пiшiнiнде басыла бастады. Офсеттiк басылым. М†лшерi 4 баспа табај. Шартты бояу к†лемi 11,2. Тапсырыс –76.

1991 ж. бастап жаЎа баспаханада, “Д„уiр” республикалыј газет-журнал баспасыныЎ баспаханасында басыла бастады. Бґл баспахана орнында бґрын Ѕазкомпартиясы ОК-нiЎ баспаханасы болып келген едi.

Журналда “Тiл - байлыј”, “Ѕызыјты ојиЈалар кiтапханасы”, “Жасыл мґра”, “Шетелге Јылыми сапар”, “К†кейкестi м„селе”, “Ојулыјја јосымша”, “¤ылым. Техника. ‡рлеу” атты жаЎа айдарлар ашылып, бґрынЈы айдарлармен јатар жҐргiзiлдi.

Журналда ертеден келе жатјан “Ѕиялхана”, “Зерек” бґрыштары мен б†лiмдер бiрте-бiрте “Жиѕанкез”, “Географиялыј саяхат клубы”, “70 †нер” радио„уесјойлар мектебi, “БаЈдаршам” „уесјойлар мектебi, “Дуадај” экология клубы секiлдi б†лiмдерiмен ауыстырылды. Журнал аты ауыстырылЈаннан берi тојталЈан бiлiм саласы жаЎалыјтары м„селелерi јайта јозЈалды.

БҐгiнгi “Зерде” журналы ай сайын 84х108 1/16 к†лемiнде басылатын республикадаЈы бiрден-бiр Јылыми-к†пшiлiк журнал. 32 беттен тґрады. Офсеттiк басылым. Пiшiнi 2 баспа табај. Таралымы 10 000 дана (2000 ж.) “Зерде” редакциясыныЎ мекен-жайы: Алматы јаласы, Жiбек жолы даЎЈылы, 50 –Ґй, 7 –јабат. ЖурналдыЎ јазiргi бас редакторы …шiрбек Амангелдi. Журнал јґрылтайшысы: Ѕазајстан Республикасы Бiлiм ж„не ¤ылым министрлiгi, µлттыј ¤ылым Академиясы.

Ѕазiргi “Зерде” бґрынЈы “Бiлiм ж„не еЎбектен” †згеше. Ѕазiр “Зерде” беттерiнде орыс тiлiндегi айдарлар бар, материалдар орыс тiлiнде де басылады. Мґјабалыј беттерi жарнамаЈа б†лiнген. Басја да ајылы јызметтер к†рсетiледi.

ЖурналдыЎ материалдарыныЎ јамтитын тајырыптыј аујымы бҐгiнде †те кеЎ. М„селен, јазiргi кезеЎдегi бiлiм беру iсiндегi iрi †згерiстер, жаЎалыјтар, бҐгiнi мен болашаЈы, проблемалары. ЅР-даЈы жоЈарЈы оју орындарымен таныстыратын материалдар “Бiлiм”, “Бiлiм беру iсiне – жаЎаша к†зјарас”, “¤ылым” айдарларымен берiлдi. ”ДҐние жатјан жґмбај” айдары јоршаЈан ортадаЈы табиЈаттыЎ јґпия сырларыныЎ жауабы, „зiрге табылмай жҐрген жґмбај-шешiмi, табылмай жҐрген тҐйiн-тајырыбы јозЈалады. “ЖаЎалыј” айдары жаЈрафия, тарих, химия ж„не т.б. Јылым саласында ашылЈан жаЎалыјтар мен хабарларЈа арналЈан. “Тарихи зерде”, ”Тарих”, “Тарих таЈылымы”, “ТаЈылым” айдарлары белгiлi ел басјарЈан тарихи тґлЈалар †мiрiнiЎ к†леЎкелi тґстарына ҐЎiлiп, ајијат пен жаланы аныјтауЈа ж„не тарихја јатысы бар мајалаларЈа арналЈан.

“Ај сауыт” айдарымен берiлетiн орысша ж„не јазајша мајалалар Ѕазајстан жауынгерi ґланы „скери †мiрiнде болЈан жаЎалыјтар, оныЎ бҐгiнгi тiршiлiгi туралы хабар берiп, „скери басшылармен сґхбаттар басылады.

“‡нер” †нердiЎ бҐгiнгi хал-ахуалы, жаЎа јґрылЈан топ, хор ж„не †нер јайраткерлерi †мiрiнен сыр шертедi.

“Ѕиянат” айдарында †нертапјыштар, Јалым адамдардыЎ бҐгiндегi јиыншылыј к†рiп отырЈан таЈдыры, таујыметi, сергелдеЎге тҐсуi жайлы „Ўгiмелер с†з болады.

“К†зјараста” бҐгiнгi тiршiлiктегi м„селелерге бiлiктi Јалымдар мен зерделi ојырманныЎ к†зјарасы баяндалады.

“µлы адамдар бґрышы” айдарында †ткен ЈасырлардаЈы ЈґламалардыЎ †з уајытынан озыј идеялары, †нертабыстары, олардыЎ зерттеулерi туралы айтылады.

“Д†Ўгелек” – жас шеберлер клубы б†лiмi болашај Јалымдар немесе „уесјойлардыЎ ойлап тапјан јґрылЈылары жайлы мајала, схемаларды топтастырады.

“Елiк” – экология клубы” б†лiмiндегi материалдар табиЈатја деген сҐйiспеншiлiктi уаЈыздайды.

“Мерейтой” айдары белгiлi, атајты ґлы Јалымдар, ајын-жазушылар мерейтойына арналып, ол кiсiнiЎ †мiрi, бiлiмге, ЈылымЈа јосјан Ґлесi, еЎбектерi жайлы айтылады.

БґныЎ сыртында “¤арыш”, “Iскерлiк”, “Спортстан”, “Руханият”, “Ел мен жер”, “Сауалнама”, “Пiкiрiм бар”, “Батыл болжам”, “АйналаЎда алуан сыр”, “Дерек”, “Саятшылыј”, “К†кейкестi „Ўгiме”, “Физика”, “Компьютер” секiлдi тґрајты айдарлар бар.

“Зерде” журналы јґрылЈан кезiнен бастап Јылым мен техника жаЎалыј-жетiстiктерiн Ґзбей насихаттап келедi. Басылым жастарды †нер-бiлiмге, шыЈармашылыјја баулиды. ОјырманныЎ Јылыми-техникалыј бiлiмiн жетiлдiрiп отыруына к†мектеседi. Халыј шаруашылыЈы ЈылымыныЎ сан алуан саласында еЎбек етiп жҐрген еЎбеккерлердiЎ †негелi iстерiн, озыј т„жiрибелерiн насихаттайды. Журнал беттерiнде Јылым мен †ндiрiстiЎ байланысы, азаматтардыЎ Јылыми-техникалыј жґмыстары ж†нiндегi мајалаларЈа кеЎ орын берiледi. “Зерде” „р кезеЎдерде С.Мґјанов, ¤.Мџсiрепов, Ѕ.С„тпаев, Т.Дарханбеков, О.Ж„утiков, А.Ѕонаев, ….МарЈґлан, Т.Т†лебаев, ‡.Жолдасбеков, т.б Јалымдар мен жазушылардыЎ мајалаларын жариялап отырды, жариялап келедi. Журнал беттерiнен табиЈаттыЎ, ЈарыштыЎ, „лемнiЎ таЎЈажайып јґпия сырлары, ЅазајстанныЎ алып †ндiрiс орындары јґрылыстары мен жоЈарЈы оју орындары, елiмiздiЎ с„улеттi болашаЈы жайлы „Ўгiме, мајалалар, сондай-ај, халјымыздыЎ ежелгi м„дени-„деби мґралары жайлы соны деректер, т.б. јызыјты материалдар ојуЈа болады.