ПОӘК 042-18. 30. 30-2014 Баспа №

«Шағын жинақты мектептегі педагогикалық үдерістің теориясы мен технологиясы»

пәнінен оқыту-әдістемелік кешен

5В010200 – «Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі»

мамандығына арналған
Оқу-әдістемелік кешен

Семей-2014

МАЗМҰНЫ

	Глоссарий
	Дәрістер
	Практкалық сабақтар
	Студенттердің өздік жұмыстар жоспары

1. Глоссарий

Новация – ұғымы бір жүйеден екінші жағдайға ауысу барысында сапаға қол жеткізу

Инновациялық үрдіс -жаңалықты жасақтау, меңгеру, пайдалану және тарату бойынша жүргізілетін кешенді іс-әрекет.

Инновациялық іс-әрекет-педагогикалық еңбектің сапасын арттыратын оқу-тәрбие үрдісін жаңа бағытта құру бойынша түбегейлі өзгерістермен ерекшеленетін жаңаша іс-әрекет

Технология-бұл қандай да бір істе, өнерде қолданылатын амал-тәсілдердің жиынтығы, дидактиканың құрамдас бөлігі

Зерттеу нысанасы: тәрбие, білім, даму, жеке тұлғаның, ұжымның қалыптасуы

Интеграция- пән аралық байланыс

Тәрбие әдістері – ересектер мен балалар арасындағы қоғамдық қарым –қатынастардан туындаған тәрбиелік әрекеттестік тәсілдерінің жиынтығы.

Тәрбие технологиясы - процестегі жекелеген педагогикалық міндеттерді орындауға бағытталған әдістер жүйесі; ұжымдық жоспарлардың орындалуын ұйымдастыру тәсілі; оқушылармен байланыс орнату тәсілі; педагогикалық диагностика тәсілі.

Тәрбиелік әлеуметтену - қоғамның тәрбиелік күшін, адамды әлеуметтендіру процесін, әлеуметтік институт ретінде тәрбиені зерттейтін ғылым саласы.

Тұлға – 1) дербес әрекет ететін субъект ретіндегі нақты және адам болмысының қайталанбас, адамның қоғамдық өмірінің дара нысаны;

2) адамдар арасындағы өзінің ұстаным – орнын еркін және жауапкершілікпен анықтайтын, қоғамның өкілі ретіндегі адам. Тұлға қоршаған ортамен, қоғамдық және адами қарым –қатынастар жүйесімен, мәдениетпен өзара әрекеттестікте қалыптасады. Адам, тұлға болып туа қалмайды, әлеуметтену процесінде тұлға болып шығады.

Тәрбиелік қарым–қатынас – баланы дамытуға, яғни оның өзін - өзі тәрбиелеуіне, өздігінен білімін жетілдіруіне бағытталған қарым – қатынас. Тәрбиелік қарым–қатынас – адамзат тәжірибесінің алмасуы, берілуі, меңгерілуі және пайдаланылуы.

Тәртіптілік – адамның адамгершілік бағыттылығын, өз тәртібін ойша жобалау қабілетін және өзіндік күнделікті әрекетін қамтитын тәртіпке, ұйымшылдыққы әдеттенуі. Тәртіптілік – адамдардың қоғамдық ортада белгілі бір тәртіп жүйесін сақтауын және олардың игеруге міндетті нормаларды (құқықтық, моральдық, саяси –этностық) берік сақтауын талап ететін жүйе.

Теория – практика мен тәжірибені қорыта келіп, әр алуан қоғамдық құбылыстар мен фактілерді түсіндіретін және оларға әсер ете алатын жалпы ғылыми принциптерді білдіретін ілім.

Іскерлік ойын - әр түрлі жағдайларда берілген неме­се қатысушылардың өздері бекіткен ережелер бойынша басқаратын шешімдер қабылдауының еліктеушілік әдісі (имитация).

Өзін-өзі бағалау - өзін-өзі білу арқылы өзіне баға беретін өзіндік сананың құрамдас бөлігі.

Өзін-өзі тәрбиелеу - саналы түрде қойылған мақсатқа сәйкес адамның тұлға ретінде қалыптасуы.

Даму- өзіне тән ерекшелігі бар сапалық қозғалыстың турі. Құбылыстардың пайда болуы мен жойылып кету дамуға байланысты. Кез келген баму уақытпен байланысты болады. Дамудың бағытын тек уақыт анықтайды

Ақыл-ой тәрбиесі- тәрбиенің басқа салаларымен үздіксіз байланысты ойлаудың шығармалық қабілеттерін мақсатқа сай дамыту.Ойдың жұмысы адам өмірінің шарттары мен

жағдайларында болатын обьективтік қарама-қайшылықтарды шешуге әрдайым бағытталып отырады.

Диагностика - жұмыс тәртібінде мүмкін болатын ауытқуларды болжау үшін, процестерде, машиналарда ақауларды сипаттайтын белгілерді техникальқ басқару және зерделеу, ауруларды анықтау және диагноз қою әдістері мен принцптері туралы ілім.

Гуманистік- адам сүйгіштік, адам мен қоғамдық қасиеттерге құрметпен қарау

Ғылыми абстрактілеу- заттардың белглі бір қасиеттерін немесе қатынастарын ойша бөлуді өз бетімен қарастыруды қамтитын танымның бір жағы, турі . Мұның мақсаты мүғалімдердің теориялық деңгейін білімдігін әдістемелік дайындығын көтеру педагогиканың ғылыми жетістіктерін насихаттау, озат тәрбиені жинақтау оқушылар мен жұмыста тиімді әдістер мен жұмыс турлерін қолайлы пайдалануды өндіру.

Дәстүрлер -ұзақуақыт бойына қоғамда адамдар арасындағы қатынасқа сақталып ұрпақтан-ұрпаққа берілетін әлеумттік және мәдени мұралардың құрыамды болігі.

Диагностика - жұмыс тәртібінде мүмкін болатын ауытқуларды болжау үшін, процестерде, машиналарда ақауларды сипаттайтын белгілерді техникальқ басқару және зерделеу, ауруларды анықтау және диагноз қою әдістері мен принцптері туралы ілім.

Дербестік (индивидуальность) - жеке адамныц өзіне ғана тән ерекшелігі. Адам және оның тұлғасының жеке жағдайда көрінуі.

Еліктеу - басқаның ic-әрекетіне еру; басқаның ic-әрекет нәтижесіне еру;

Жеке адам (индивид) - жеке өмір сүретін ағза; жеке адам, адам жаратылысының бірегей өкілі.

Жеке даму - жеке адамның өмірі мен ic-әрекеті процесінде даму.

Жеке тұлғаның дамуы - жеке адамды әлеуметтендіру және тәрбиелеу нәтижесінде, жеке адамды әлеуметтік тұлға ретінде қалыптастыру процессі.

Жетекші ic-әрекет - онтогенездің белгілі кезеңінде психикалық дамуды сипатын анықтайтын ic-әрекет.

Концепция (тужырымдама) - қандайда бip кұбылысты түсінудің бeлгiлi тәciлi, түсіндірмесі, пікірдің нeгiздeлyi, жeтeкшi идеясы, әр түрдің құрамалы принципі.

Көрнекі әрекетті ойлау - қабылдау көрнекі жағдайда өтетін, заттармен байланыс сыртқы бағдарлық әрекет көмегімен орындалатын ойлау.

Көрнекі бейнелі ойлау - бейне мен байланыс ішкі бағдарлық әрекет көмегімен орындалатын ойлау.

Көрнекілік принципі- сабаққа оқушының дұниетанымы негізінде оқуды көрінекілік арқылы жүзеге асыру

Қарым-қатынас - ортақ рухани немесе материалдық нәтижеге жету және байланысты жақсарту мақсатындағы күш-жігерді бipiктipy және үйлестіруге бағытталған адамдардың өзара әрекеті.

Әдіснама- грек тілінен аударғанда «әдіс туралы ғылым» деген мағынаны береді

«Метод» «әдіс»- термині тікелей нақты бір нәрсеге деген жол ретінде анықталады, яғни методология мағынасы жағынан бір нәрсені тану туралы ғылым болады.

Әдіснама – зерттеу процесі туралы ілім.

Жіктеу – арнайы белгілері арқылы құрастырылған жүйе. Әдістерді жіктеу олардың жалпы және өзіне тән, маңызды мен кездейсоқ, теориялық пен тәжірибелік жақтарын анықтауға көмектесіп, оларды дұрыс таңдап, нәтижелі қолдануға әсер етеді

Бір сабақты жоспарлау -мұғалімнің тиянақты бір сабаққа дайындығы, яғни сабақты жоспарлау, тақырыптық жоспарлауды әрбір жеке сабаққа сәйкес нақтыландыру, сабақтың негізгі мазмұны мен бағыты анықталғаннан кейін сабақтың жоспары мен қысқаша мазмұнын терең ойластыру мен құрастыру.
Білімді адам деп – қабілеті өте жоғары дамыған көп жағдайларды түсінетін кей кезде оқығанын қолдана білетін білімді дұрыс ойлай алатын жоғарғы қасиетті адам
Білім – тарихи тәжірибені іздестіру процесінде жинақталған адамзаттың рухани байлығының көрінісі жеке тұлғаны әлеуметтендіруге мүмкіншілік туғызу адамның социуиға енуі.

Тәрбие принциптері- тәрбие процесінің мазмұнына , әдістеріне, ұйымдастыру жолдарына қойылатын негізгі тплаптарды айғақтайтын жалпы бастау тұжырымдары.

Оқу- құрал жабдықтары- бұл білім алу, ептіліктер қалыптастыру көздері.

Дәріс №1. ШЖМ-те инновациялық білім беруді ұйымдастыру (1 сағ.)

Негізгі ұғымдар: инновациялық білім, инновациялық үрдіс. , инновациялық іс-әрекет

Жоспар:

1. 
   Инновациялық білім беру-педагогикалық теорияның бастапқы мәселесі
   
2. 
   Инновациялық үрдіс түрлері
   

Білімдерін бақылау сұрақтары:

1. Біртұтас педагогикалық процес-ң мәні, негізгі компоненттері әлеуметтік бөліктері мен азаматтық факторларын атаңыз 2. Оқыту технологиясындағы инновацияларға тоқтал 3. Сапалы білім берудегі инновациялық технологияның рөлін айқында

1. Ж.Қ.Астамбаева, Г.И.Уәйісова - «Шағын жинақты бастауыш мектептегі педагогикалық үдеріс теориясы мен технологиясы» Алматы,- 2010 ж.

2. Адильгазинов Г.З., Хмель Н.Д. Особенности организации управления педагогическим прцессом в малокомплектной школе -А. 2002

3. Адильгазинов Г.З. Педагогические основы подготовки учителя к управлению процессом обучения в малокомплектной школе: теория и практика (монография).-Усть-Каменогорск:Изд.-ВКГУ, 1997.- 180с.

4. П.Т. Фролов «Особеннности педагогического процесса в малокомплектной школе».,-М.-1991

Дәріс №2-3 ШЖМ-гі тұтас педагогикалық үрдісті ұйымдастыру ерекшеліктері (2 сағ.)
Мақсаты: Педагогикалық үрдістің мәні және шағын жинақты мектепте педагогикалық үрдісті ұйымдастыру ерекшеліктерін айқындау

Негізгі ұғымдар:педагогикалық үрдіс, іс-әрекет бөліктері (компоненттері), нысана

Жоспар:

1. 
   Педагогикалық үрдіс оның мәні
   
2. 
   ШЖМ-гі тұтас педагогикалық үрдісті ұйымдастыру ерекшеліктері
   
3. 
   Оқу-тәрбие үрдісінің нысанасы- сабақ
   

Педагогикалық үрдіс білім беру, тәрбиелеу және дамыту міндеттерін шешуге бағытталып, арнайы ұйымдастырылған педагог пен тәрбиеленуші арасындағы өзара ықпалды қызмет. Яғни педагогикалық үрдіс - бұл арнайы тар мағынадағы оқу мен тәрбиенің бірлігін қамтамасыз ету жолымен кең мәндегі тәрбиені іске асыруды көздеген біртұтас процесс. Педагогикалық процесс деген сөзді ғылыми айналымға 19 ғасырдың екінші жартысында еңгізілгенімен , ұғымның мазмұндық сипаттамасын тек қана тұлға теориясы, іс-әрекет теориясының дамуы арқылы құбылыстарды зерттеуде жүйелілік тәсіл қолдануды қалыптастыру арқасында мүмкін болды.

1. 
   Педагогикалық процесс бірнеше элементтен тұрады. Педагогикалық процестің үш құрылымы болады:
   

1. 
   Педагогикалық құрылымы: мақсат-принциптер-мазмұн-әдістер-құралдар
   
2. 
   Әдістемелік құрылымы сабаққа дайындалу, сабақты өткізу, сабақты талдау т.б.
   
3. 
   Психологиялық құрылымы: таным процестер (қабылдау, ойлау, есте сақтау, ақпарат сіңіру, оқуға қызығушылық, қуат.)
   

• 
  біріншіден бірнеше сыныппен бір уақытта жұмыс істеу сабақтың құрылымын анықтауды қажет етеді. Өзіндік жұмысты мұғалім әр сынып сайын міндетті түрде ұйымдастырып отыруы керек
  
• 
  екіншіден тікелей мұғалімнің басшылығымен атқарылатын жұмыстың оқушының өзіндік жұмысымен алмастырыла жүргізілуі. ШЖМ-те сыныптарды дұрыс бөлу, тиімді сабақ кестесін жасау, өзіндік жұмысты ұйымдастыру, қатар сыныптардағы сабақтың үлгі жоспарларын мұқият дайындау тиісті. Сондай-ақ, бір сабақтың үстінде мұғалім әр жастағы оқушылармен жұмыс жасайды, және бір пәннен екінші пәнге ауысып отырады. Оқушының жас ерекшелігіне қарай ыңғайланып, білім дәрежесіне сай түсінік беруге ауысу мұғалімнен баланың психологиясын жақсы біліп, сабаққа мұқият дайындалуы қажет етеді.
  

2. 
   Оқу-тәрбие үрдісінің нысанасы- сабақ. Сабақ құрылымы әр түрлі. Мұғалімнің негізгі мақсаты- өмір сүру қажеттілігіне сенімділігі бар баланың жеке тұлғасын қалыптастыру. Мұғалім бір уақытта бірнеше сыныптарды қатар оқытады. Сабаққа мұқият дайындалған мұғалім, сабақ уақытын үнемді пайдалана отырып:
   

-әр түрлі жастағы, ой-өрісі мен білім дәрежесі әр түрлі оқушылармен жұмыс жүргізеді;

-бір пәннен екінші пәнге ауысып отырады;

-әр сыныпқа жұмыс жасауға көшкенде оқушының жас ерекшелігіне, олардың білім дәрежесіне сай түсінік беруге ауысады;

-Мәселені өз бетімен шешуге, шығармашылыққа баулиды. Мұғалімнің өздігінен орындауға беретін жұмыстарының әдістері оқушыларға түсінікті және бағаланып отыру керек. Шағын жинақты мектепте бағалау жүйесінің жаңа өлшемдерін еңгізу білім сапасының негізгі кепілі.

Білімдерін бақылау сұрақтары:

1. 
   Педагогикалық үрдістің басты мақсатына тоқталыңыз
   
2. 
   Педагогикалық процестің компоненттерін атаңыз
   

Білімдерін бақылау сұрақтары:

1. Біртұтас педагогикалық процес-ң мәні, негізгі компоненттері әлеуметтік бөліктері мен азаматтық факторларын атаңыз 2. Оқыту технологиясындағы инновацияларға тоқтал 3. Сапалы білім берудегі инновациялық технологияның рөлін айқында

1. Ж.Қ.Астамбаева, Г.И.Уәйісова - «Шағын жинақты бастауыш мектептегі педагогикалық үдеріс теориясы мен технологиясы» Алматы,- 2010 ж.

2. Адильгазинов Г.З., Хмель Н.Д. Особенности организации управления педагогическим прцессом в малокомплектной школе -А. 2002

3. Адильгазинов Г.З. Педагогические основы подготовки учителя к управлению процессом обучения в малокомплектной школе: теория и практика (монография).-Усть-Каменогорск:Изд.-ВКГУ, 1997.- 180с.

4. П.Т. Фролов «Особеннности педагогического процесса в малокомплектной школе».,-М.-1991
Дәріс №4-5 Пәнаралық интеграцияны жүзеге асыру жолдары

(2 сағ.)

1.Шағын кешенді мектептерде педагогикалық үрдісті ұйымдастырудың тиімді бағыттарының бірі пәнішілік және пәнаралық байланыстарды жүзеге асыруға негізделген оқу пәндерін инеграциялау

2. Шағын кешенді мектептерде оқу үрдісін интеграциялаудың тиімді тәсілдерін таңдаудағы принциптер

Жалпы білім беретін мектептерде, әсіресе, шағын кешенді мектептерде пайдаланылатын пәнаралық интеграцияны жүзеге асыруды іздеу бағыттары қарастырылады.

Шағын кешенді мектептерде педагогикалық үрдісті ұйымдастырудың тиімді бағыттарының бірі пәнішілік және пәнаралық байланыстарды жүзеге асыруға негізделген оқу пәндерін инеграциялау болып табылады.

60 жылдардың өзінде П.Я.Гальперин өзінің оқушыларымен бірге ақыл-ой әрекетінің психологиялық тұжырымдамасын жасады. Оқу жұмысының көптеген зерттеулеріне сүйенген бұл тұжырымдаманың табиғаты келесідей. П.Я.Гальперин мен Н.Ф.Талызинаның ойынша, психикалық қызметтерді субъектінің іс-әрекетінің нақты пәндік формасы ретінде қарастыру керек. Тұжырымның авторлары психикалық қызмет формалары бастапқыда сыртқы іс-әрекетте болады, кейін ішкіге ауысады деп есептейді.

Сыртқы пәндік іс-әрекеттің «ішкіге» ауысуы бірнеше кезеңнен өтеді. Әр кезең өз оқу әдісін қажет етеді. 1-кестеде белгілі бір кезеңге сәйкес келетін оқу әдістері көрсетілген.

1-кестеде

Ақыл-ой әрекеттерін сатылап қалыптастыру теориясын жүзеге асыру

(П.Я.Гальперин, Н.Ф.Талызина)

• 
  Үрдіс, объект, құбылыстарды нақты-сезімдік қабылдау;
  
• 
  Түсініктердің белгілерін бөліп көрсетуге әкелетін үрдістердің (құбылыс, объект) қатынасы мен қасиеттерін талдау;
  
• 
  Бөліктерді салыстыру, меңгеріп отырған пәндердің негізгі және қосымша белгілерін бөліп көрсету;
  
• 
  Белгілерді біріктіру, осының негізінде түсініктің басты мазмұнының білімдерін қалыптастыру;
  
• 
  Зерттеп отырған түсініктің басқа түсініктермен сандық және сапалық байланысын көрсету;
  
• 
  Түсініктің белгілерін нақтылау;
  
• 
  Түсініктердің мазмұны мен көлемі арасындағы қатынасты нақтылау;
  
• 
  Түсінікті пайдалануды нақтылау;
  
• 
  Теориялық жалпылау негізінде түсініктерді жүйелендіру.................
  

Негізгі және орта мектептердегі біріктірілген сынып-кешендердегі оқушыларды оқытудың мазмұндық жоспарының ішкі мәселелерін талқылау қажет.

Көрсетілген бағыт шағын кешенді мектептердегі біріктірілген сыныптардың оқу іс-әрекетін басқару мәселесін шешудің маңыздысы болады.

Шағын кешенді мектеп қызметінің тәжірибесі бұл сатыдағы пәндердің ерекшелігі өздік жұмыстар үшін көп немесе аз мүмкіндіктер беретінін көрсетеді. Бұл сабақтың мақсатына, оқу материалының мазмұнына және оны меңгерудің кезеңдеріне байланысты.

Біріктірілген сынып топтарының әрқайсысындағы оқушылардың іс-әрекеті мен мұғалімнің іс-әрекетін координациялау қажеттігін көруімізге болады.

Біріктірудің сыртқы белгілері анықталды - бір пән бойынша әр түрлі жастағы оқушыларды бір сыныпқа бір сабаққа біріктіру. Біріктірудің бұл принципін «вертикальды интеграция» деп те атайды (Г.Ф.Суворова және т.б.).

Тәжірибелік жұмыстардың көрсетуінше, «вертикальды интеграция» сыныптағы оқушылар санының аз болуы кезіндегі (10 оқушыға дейін) оқу үрдісін ұйымдастырудың рационалды (ақылға жендірушілік) әдісі болып табылады. Оқушылардың қабілеттері мен мүмкіндіктеріне байланысты оқу материалының мазмұнын таңдау керек.

«Вертикальды интеграция» жағдайында кеңінен таралған бір пәндік сабақтың ұйымдастырушылық нақтылығы мұғалім жұмысының бір сыныптың оқушылары мен басқа сыныптың оқушыларының өздік іс-әрекеттерінің бірігуін қамтамасыз етеді. Мұғалімнің басты міндеті – сабақтағы оқушылар мен өзінің қызметінің тәртібін дидактикалық сауатты түрде сәйкестендіру. Оны шешу үшін келесі жолдарды қарастыруға болады:

Шағын кешенді мектептердегі оқу үрдісін интеграциялаудың тиімді тәсілдерін таңдау бірнеше принциптердің негізінде жүзеге асырылады:

1. 
   Біріктірілген сыныптарда оқу материалының мазмұнын тақырыптық сәйкестендіру (мысалы, орыс және қазақ әдебиеті, тілдер және т.б.);
   
2. 
   Тарихи бірегейлік (Қазақстан дүние жүзі тарихы);
   
3. 
   Оқу пәндері негізінде мәселесін байланыстарды орнату жолымен (әдебиет сабақтары, бейнелеу өнері, тарих, музыка және т.б.)......
   

Дәріс № 6-7 Шағын жинақталған мектепте қолданылатын оқытудың жалпы әдіcтері (2 сағ.)

Мақсаты: Бастауыш мектепте қолданылатын оқытудың жалпы әдіcтеріне сипаттама беру, шағын жинақталған мектепте сапалы білім беруде инновациялық педагогикалық технологияның орнын айқындау

Жоспар:

1. 
   Оқыту әдістеріне жалпы сипаттама
   
2. 
   Шағын жинақталған мектепте сапалы білім беруде инновациялық педагогикалық технологияның орны
   

Оқыту әдісі-дидактиканың ең басты құрамды бөлігінің бірі. Оқтыу әдістері дегеніміз-оқытушы мен оқушылардың жұмыс істеуі әдісі, оның арқасында білім, іскерлік, дағды қалыптасып, оқушылыардың дүние танымдылығы мен қабілеттілігі артады. (педагогикалық энциклопедия)

Оқу әдісі –білім беру мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған оқытушы мен оқушының бірлікті іс-әрекеттік қимыл-тәсілдері.

Оқу әдісі дегеніміз-мұғалім мен оқушылардың бірлесе жасайтын әрекеті.(Г.И.Шукина)

Оқу әдісі дегеніміз-мұғалім мен оқушылардың өзара әрекетінің негізінде білім, тәрбие және таным процесін жетілдіру(Ю.К.Бабанский)

Қазіргі педагогикада оқыту әдісі оқушылардың білімді меңгеру және олардың дамуы мен тәжірибесіне бағытталған оқушы мен мұғалім арасындағы бірлесіп жүргізілетін іс-әрекетті қимыл тәсілдер.

Оқытудың төмендегідей дәстүрлі әдістері бар:

.Ауызша әдіс (түсіндіру, әңгіме, сұқбат-дәріс);

Суретпен жұмыс (сипаттау,демонстрация, иллюстрация)

Практикалық (лабораториялық, практикалық жұмыстар,

И.П.Подласый оқыту әдістерін бес топқа бөлді:

а) практикалық, іс-тәжірибе, оқу еңбегі;

ә) көрнекілік, иллюстрация, демонстрация;

в) сөздік, түсіндіру, әңгіме, дәріс, пікір-талас;

г) кітаппен жұмыс әдісі: оқу, жаттау, реферат, жазу, жоспар құру, конспект жазу;

д) бейне таспа әдісі, көру, «электрондық мұғалім», бақылаушы, бақылыау.

Оқыту әдістерінің келесідей түрі бар:

Репродуктивтік әдіс:

-оқушыға білім дайын түрінде беріледі;

-мұғалім білімді жеткізіп қана қоймай оны түсіндіреді;

-оқушылар білімді саналы түрде қабылдап түсінеді және ойына сақтайды;

-білімнің беріктігі бірнеше қайталаумен анықталады.

Проблемалық баяндау әдісі: Мұғалім оқушыға сұрақ қояды, шешудің ғылыми жолын көрсету.

Эвристикалық немесе ішінара іздеу әдісі

-Оқушылар білімді өз бетімен ізденіс үстінде табады;

- Мұғалім әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолданып білімді дайын түрінде ұсынбай; оқушының өз бетінше тапқан дәлелін құрастыруды талап етеді;

-Оқушылар мұғалім басшылығымен проблемалық ситуация шешеді, танымдық есептер шығарады, талқылайды, салыстырады, қорытынды жасайды.....