Гомеостоз кері байланыс принципіне негзізделген. Мысалы, популяция тығыздығының оптимумын ауытқу нәтижесінде не туылым, не өлім-жетім артады. Экожүйедегі заттентердің айналымдары мен энергия ағындарының әрекеттесуі өздігінен түзілетін гомеостоз құрады, яғни оны сақтап тұру үшін сыртқы басқарудың қажеттігі жоқ. Экожүйенің сыртқы әсерден туған өзгерістерге төтеп беріп қайтадан бұрынғы қалпына келе алатын сипаттайтын қабілеттілігін оның орнықтылығы деп атайды. Экожүйенің орнықтылық сипаты принципі термодинамиканың екінші заңымен байланысады. Осы концепцияға сәйкес бойымен энергияға ағыны өтіп жатқан кез келген табиғи жүйе орнықтылық күйіне қарай дамуға бейім болады және өздігінен реттелуі механизмдері қалыптасады. Жүйеге сырттан қысқа мерзімдік ықпал жасалған жағдайда бұл механизмдер жүйенің орнықты күйіне қайтып оралуын қамтамасыз етеді. Мониторингті ұйымдастырудың ғылыми негізі тұтастай биосфера (немесе жекелеген экожүйе) компоненттерінің өзара байланысы мен өзара іс-қимылы туралы тұжырымдама және оны термодинамикалық ашық, тұтас, көп компонентті, өзін-өзі реттейтін, күн энергиясын жинақтайтын және абиотикалық факторлардың әсерінен оны трофикалық тізбектер бойынша тарататын, сондай-ақ ауытқуларды абиотикалық факторлардың барлық түрлеріне шоғырландыратын экожүйелер (немесе кіші жүйелер) туралы түсінік болып табылады экзогендік типтегі қысым (антропогендік және табиғи) және осы қысымның әсерінен белгілі бір гомеостатикалық Үстіртте өзгереді. Осыған байланысты экологиялық мониторинг бағдарламасы экожүйелердегі ішкі және сыртқы өзара байланыстарды ашатын функционалдық ғылымдардың (биология, экология, экожүйелердің термодинамикасы, олардың эволюциялық дамуы және т. б.) жетістіктеріне негізделуі тиіс. ҚОРЫТЫНДЫ
Герасимов И.П. Научные основы современного мониторинга окружающей среды / И.П. Герасимов. - Л.: Гидрометеоиздат, 1987. - С.13-25.
«Қоршаған орта мониторингісі» пəні бойынша студенттің пəндік оқу əдістемелік кешені., Алматы 2012, 96 бет.
